Li Jeovae ta onoʼox skoltautik

Mu xchʼay˗o ta jolkutik kʼalal ay svulaʼanunkutik li juntot xchiʼuk junmeʼ li ta 1976. Li vaʼ orae, li juntotake yakal xa ox chchanik Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeovae, vaʼun laj yalbe jtot jmeʼ li kʼusi yakal chchanike. Laj yalbe li kʼusi laj yal Jesus ta stojolal li jnitvanejetik ta relijion li vaʼ orae, ti te chal ta Mateo kapitulo 23. Laj yal ti xkoʼolaj li jnitvanejetik ta relijion ta skʼakʼalil Jesus xchiʼuk li ta jkʼakʼaliltike. Li jmeʼe mero jkatoliko, jaʼ yuʼun mu xchʼun ti jech laj yal li Jesuse jech oxal la snop ti tsabe skʼoplal stuk ta Vivliae.

Te toʼox nakalunkutik ta Lituania, li vaʼ orae te toʼox nitil skʼoplal ta voʼneal Unión Soviética. Li ajvalile mu xakʼ ti junuk yoʼonton xichʼik ta mukʼ Dios li krixchanoetike. Ta skoj taje, junchib noʼox krixchanoetik oy Svivliaik. Jaʼ yuʼun, li jmeʼe la xchʼamun jlik Vivlia ta jun chʼulna, la xchan, vaʼun te laj yakʼ venta ti laj onoʼox yalbe ta jamal smul jnitvanejetik ta relijion li Jesuse. Taje jaʼ ayan-o ta yoʼonton ti tskʼan to tsnabe skʼoplal li kʼusi chal Vivliae. Jech oxal, li jmeʼe bat skʼanbe vunetik li stestigotak Jeova ti jaʼ yakal chakʼbeik chanubtasel li juntote.

Mu ta sjaliluke, lik batkunkutik ta tsobajel xchiʼuk li kutsʼ kalale. Ta skoj ti mu xakʼik jpaskutik li abtelale mu junuk yavil bu ta jtsob jbakutik, bateltike ta jtsob jbakutik ta teʼtik. Li ta 1978, li jmeʼe laj yichʼ voʼ xchiʼuk jaʼo koʼol laj kichʼkutik voʼ xchiʼuk li jchiʼil ta vachil ti Dangualė sbie, 15 toʼox jabilalkutik. Junchib jabil ta tsʼakale laj yichʼ voʼ li jtot eke.

Li Jeovae la skoltaun kʼalal keremun toʼoxe

Kʼalal jun toʼox u kichʼojkutik voʼe, laj kichʼkutik kontrainel ta eskuela xchiʼuk li Dangualee. Jun veltae, oy kʼusi la spasik li ta j˗eskuelakutike, lik skʼejintaik li imno nasional sovieticoe, pe muʼyuk xivaʼikutik xchiʼuk muʼyuk la jkʼejintakutik. Li maestraetike laj yilik xchiʼuk laj yalbeik li direktore, li direktor eke laj yalbe li polisiae. Vaʼun, kʼotik ta jnakutik xchiʼuk ep kʼusitik la sjakʼbunkutik.

Jech xtok, tsʼik kuʼunkutik li sujel chakʼ li maestroetike, yuʼun tskʼanik ti jchʼunkutik ti chʼabal Diose. Kʼalal 16 toʼox jabilalkutike, laj yalik ti jtsʼibakutik kʼu yuʼun jchʼunojkutik ti muʼyuk Diose. Pe mu jechuk jchʼunoj, jaʼ yuʼun xi la jtsʼiba ta vune: «Jchʼunoj ti oy li Diose», la jkajan ta jmexa li vune. Kʼalal laj yil li jmaestrae, ilin tajek xchiʼuk xi tsots laj yalbune: «¡Tsʼibao ti kʼu yuʼun achʼunoj ti oy li Diose!». Ximuyubaj tajek ti laj yakʼik jtsʼiba li kʼusi jchʼunoje, jaʼ jech la spas li Dangualė eke. Oy chaʼvoʼ tsebetik laj yilik li kʼusi la jtsʼibakutike, vaʼun lik stsʼibaik ek ti kʼu yuʼun xchʼunojik ti oy li Diose. Maʼuk noʼox te la skoltaun li Diose, yuʼun ep ta velta la skoltaunkutik sventa stsʼik kuʼunkutik kʼalal ta jnuptankutik vokolile (1 Korintios 10:13).

Li ermanoetike laj yakʼ jchʼamunkutik jun u li livro De paraíso perdido a paraíso recobrado ti jaʼ spasoj li stestigotak Jeovae. Li vaʼ kʼakʼale, kabinoj ti kʼajomal noʼox oy chanlik o voʼlik livro ta sjunul li Lituaniae. Xi laj kalkutik xchiʼuk li Dangualee: «Ti stakʼuk xkichʼtik-o komele lek tajek» xichikutik. Pe mu stakʼ, vaʼun kʼot ta nopel kuʼunkutik ti ta jpaskutik kopiare, lub tajek jkʼobkutik ta stsʼibael pe ximuyubajkutik tajek ti oy xa jlivrokutike, yuʼun xuʼ jtsatsubtas li xchʼunel koʼontonkutike.

Li ta 1982 kʼalal 19 xa ox jabilale, la stikʼikun chib jabil ta chukel ta skoj ti muʼyuk li˗och ta soltaroale. Toj vokol laj kaʼi ti te jchiʼuk li chopol krixchanoetike, pe xvul ta jol ti oy la jta ta kʼoponel bateltik jun ermano ti te laj yichʼik chukel eke. Tsʼaki ti kʼu sjalil albil chkichʼ chukele, pe mu slajebuk velta laj kichʼ chukel.

Li Jeovae laj yakʼbun jun kajnil ti lek yij ta mantale

Kʼalal lilokʼ ta chukel ta 1984, la kojtikin li Lidiae ti jaʼ jun kʼupil sba ermana xchiʼuk ti yij ta mantale, vaʼun linupunkutik. Te toʼox nakal ta Ucrania, pe kʼalal linupunkutike tal nakluk ta Lituania. Li Lidiae laj yil tajek svokol ek kʼalal chanunaje, li kʼusi koltaate jaʼ li sloʼil xkuxlejal ermanoetik ti laj yichʼik sujel ta spasel tsatsal abtelal ta skʼakʼalil jnasietike xchiʼuk li buchʼutik laj yichʼik chukel batel ta Siberiae.

Li ta sjabilaltik 1980 kʼalal ta 1989, mu toʼox xakʼik jpaskutik li ta abtelal ta Lituaniae. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy buchʼu chnupune jaʼo chjelav jun asamblea, taje jaʼ jech la jpaskutik ek kʼalal linupunkutike. Talik ta jnupunelkutik li buchʼutik la jtakutik ta ikʼele, pe jelav xtok yan mantaletik, ep ta velta likʼejinkutik xchiʼuk jelav xtok chanib dramaetik ti lokʼem ta Vivliae. Xvul ta jol ti kʼotik te van 450 krixchanoetik ti jelajtik bu likik tal li ta yosilal Unión Sovieticae ti te skʼoplal li kutsʼ kalalkutike. Jech xtok, ayik polisiaetik ek akʼo muʼyuk bu ikʼbilik, pe oy junantik ermanoetike laj yakʼik venta ti jaʼik polisiaetike.

Laj kichʼ chapanel yan velta

Mi muʼyuk jel yuʼunik snopben li jun stestigo Jeova ti kʼu sjalil laj yichʼ chukele, bateltike li ajvalile chtikʼvan ta chukel yan velta. Taje jaʼ jech kʼot ta jtojolal. Kʼalal mu toʼox sta jun jabil jnupunele, la xchapanikun yal velta. Te echʼ kuʼun sjunul kʼakʼal li ta nail chapanobbaile, yan li Lidiae te oy ta jun ospital ti nopol xkom ta nail chapanobbaile, yuʼun xchiʼuk yol. Mu xakʼik xbat jkʼel kʼalal jaʼo chchapanikune, jaʼ yuʼun jaʼ to bat jkʼel kʼalal la xkuxik li jchapanvanejetike. Linopaj li ta sventanail ospitale, te li loʼilajkutik xchiʼuk la jpatbe jba koʼontonkutik. Kʼalal mal xa ox kʼalale, laj yalik ti chkichʼ chukel oxib jabile.

Oy kʼusi toj kʼux la jnuptankutik, yuʼun cham li jneneʼkutike. Li Lidiae solel lajem tajek kom yoʼonton. Pe maʼuk noʼox, yuʼun skʼan xnop xaʼi xtok ti ta yan lum oye. Jech xtok, toj vokol laj yaʼi ti mu xchiʼin yuʼun ta loʼil jtot jmeʼ ta skoj ti jutuk tajek snaʼik li ucraniano xchiʼuk ruso kʼope. Akʼo mi jech, li jtot jmeʼe la skʼelik, la xchabiik xchiʼuk la spatbeik yoʼonton kʼalal jaʼo tsots yakal ta jnuptan jvokolkutike. Jech xtok, li Lidiae spatoj lek yoʼonton ta stojolal Jeova.

Li Jeovae jech˗o tskoltaun

Ta skoj ti oy xa onoʼox ochemun ta chukele, jaʼ la skoltaun sventa xkuch kuʼun kʼalal li˗och ta xchibal veltae. Jtos ti kʼusi la skoltaune jaʼ ti laj cholmantale. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ch˗ikʼatik batel ta chukel li krixchanoetike, chtikʼatik batel ta karro o ta tren ti bu tsinil tajeke, yuʼun bateltike tstikʼik batel 15 o 20 ta voʼ viniketik ti bu kʼajomal noʼox voʼob o vakib krixchano x˗och˗o ti jechuke. Kʼalal jech la stakikun batel eke, laj kalbeik skʼoplal Vivlia li jchukeletik ti te jchiʼukik batele. Laj kalbeik ti kʼu yuʼun muʼyuk ta jtikʼ jba ta paskʼop, ta politika xchiʼuk ti jaʼ ta skoj ti la stikʼikun ta chukele. Jech xtok, laj kalbeik ti oy lek srasonal kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti oy Diose.

Te laj kichʼ chukel ta Marijampolė.a Oy 2 mil jchukeletik ti chopolik tajeke, pe ti bu kʼalal jnaʼoje kʼajomal jtuk stestigoun Jeova. Jun noʼox velta ti tsots tajek la smajikune. Li jchukeletike ta xiʼel oy li xkuxlejalike, yuʼun nopem xaʼiik chmajvanik o chmilvanik li tee. Akʼo mi tsots tajek li kuxlejal ta chukinabe, laj kakʼ persa spatbel yoʼonton li buchʼutik tsvul yoʼontonike xchiʼuk laj kakʼbeik ta ilel xkʼuxul koʼonton, taje mu masuk xavil jech spasik li ta chukinabe.

Li polisiaetike chloʼlavanik xchiʼuk tskʼanik akʼo jchʼun li kʼusi mu meleluk sventa chopoluk xkaʼi jbae. Mu jnaʼ kʼuxi chutik, pe snaʼojik kʼusi tsloʼiltaik li kutsʼ kalal te ta jnakutike, vaʼun chalbeikun. Jaʼ noʼoxe, tsjelik li kʼusi chalbeikune xchiʼuk chakʼbeikun ta aʼiel ti yakal chut sbaik xchiʼuk ti chʼakal oyik li kutsʼ kalale. Muʼyuk onoʼox la jchʼun li kʼusitik chalike, pe kʼalal lilokʼ ta chukele te laj kakʼ venta ti mu meleluk li kʼusi laj yalik li polisiaetik ta stojolal li kutsʼ kalale (Mateo 10:16).

Jun ermanae oy jun slakʼna ti jaʼ jchabichukinab xchiʼuk ti lek xojtikine, laj yalbe ti xakʼbun ta nakʼal jlikuk chʼin Vivlia ta ruso kʼope. Ta akʼobaltike, ta jlokʼta ta uni bikʼtal vun li Mantaletik ta Vits laj yal Jesuse. Ta yokʼomale, kʼalal jaʼo te chi˗abtej ta favrika li ta chukinabe, ep ta velta la jchanilan kʼalal jaʼo muʼyuk buchʼu chilune. Jaʼ jech la jkomes ta jol li Mantaletik ta Vits ta ruso kʼope akʼo mi maʼuk jbatsʼi kʼop. Ta tsʼakale, li buchʼutik chchabiik chukinabe laj yilik li Jvivliae xchiʼuk laj yichʼik batel. Pe komem xa ox ta jol li kʼusi laj yal Jesuse.

Li Lidiae toj kʼupil sba ti kʼu yelan la skoltaun eke, yuʼun jutuk mu jujunuk kʼakʼal tstakbun talel karta ti tspatbun tajek koʼontone, pe chib noʼox velta ta u chakʼik ti jtakʼbe sutele. Akʼo mi jech, li Lidiae laj yal ti oy oxtos kʼusi ch˗akʼbat snaʼ li jkartae: jaʼ ti kuxulun toe, ti tukʼ˗o kakʼoj jba ta stojolal Jeovae xchiʼuk snaʼoj ti jkʼanoj tajeke.

Tskoltaun chkaʼi Jeova kʼalal tstakʼ j˗orasione

Jun veltae, oy jtsop jchukeletik la stoy sbaik, yuʼun persa la skʼanbeik j˗abteletik ta chukinab ti xlekubtasbatik ti bu ch˗abtejike xchiʼuk laj yalik ti jaʼ to ch˗abtejik mi akʼbatik li kʼusi tskʼanike. Li buchʼutik la stoy sbaike tsots laj yichʼik kastigo. Laje, li j˗abteletike laj yalbeikun ti voʼon xchiʼuk yan jchukeletike chi˗ochkutik ta xkʼexol li buchʼutik la stoy sbaike.

Mi mu jchʼune tsots chakʼbeikun kastigo li j˗abteletike. Pe mi la jchʼune ta jvalopatinik komel chaʼiik li yan jchukeletike, vaʼun xuʼ smajikun o ti smilikun˗oe. Toj tsots tajek laj kaʼi, mu xanaʼ kʼusi ta jpas (2 Kronikas 20:12). Vaʼun, jech˗o la jkʼanbe Jeova ti skoltaune.

Laje, oy jun jchiʼil ta abtel la stsob skotol li jchukeletik ti koʼol chi˗abtejkutike, sventa xbat jkʼoponkutik li buchʼu sbainoj kabtelkutike. Li buchʼu tsobvane maʼuk kamigo jaʼ noʼox jun jchiʼil ta abtel, ay skʼan ti mu sjelbeikun li jgrupo ti bu chi˗abteje. Li buchʼu sbainoj abtel xchiʼuk li jchukel taje tsots laj yut sbaik, yuʼun jpʼel xal xchiʼuk mu kʼusi stakʼ albel li j-abtele. Pe li vaʼ kʼakʼale, la snutsunkutik lokʼel li ta s˗ofisinae xchiʼuk muʼyuk sjelbun li jgrupoe. Ti jech la spase xkoʼolaj ti la slokʼesbun jun alal ikatsil laj kaʼi ta jtojolale (2 Pedro 2:9). Ti kʼu sjalil li˗ay ta chukele, muʼyuk bu xkil ti oy buchʼu tsots yoʼonton spakbe skʼoplal jun jchukele. Liʼe laj yakʼ jchan ti buchʼuuk noʼox xuʼ stunes Jeova sventa stakʼ li j˗orasiontike.

Li Jeovae la skolta li Lidiae

¿Kʼusi la snuptan Lidia kʼalal jaʼo chukulune? Ta skoj ti chukulune, mu kʼunuk laj yaʼi sventa sta yabtel, yuʼun li yajval abtelaletike chiʼik ta stojolal li polisiaetike. Pe laj onoʼox sta jun yabtel ti bu chchabi 30 ta voʼ ololetike xchiʼuk 12 ora ch˗abtej ta kʼakʼal. ¡Chlub tajek! Pe jaʼ koltaat yuʼun Jeova sventa oyuk yipal xbat ta abtel jujun kʼakʼal. Jech xtok, akʼo mi nom to chlikik talel li ermanoetik ta Lituaniae, chbat skʼelik li Lidiae xchiʼuk chichʼbeik batel vunetik ta ruso kʼop. Muʼyuk bu stuk laj yaʼi sba.

Koʼol chitunkutik ta stojolal Jeova xchiʼuk li kutsʼ kalale

Kʼalal lilokʼ ta chukele, la jkolta jba sventa xlik yichʼ jelubtasel ta nakʼal li vunetik ta lituano kʼope. Kʼalal jelav xa ox jun chib jabile, laj skʼoplal li Unión Sovieticae, vaʼun laj kichʼkutik ojtikinel kʼuchaʼal jun relijion li ta Lituaniae. Ta tsʼakale, laj yichʼ vaʼanel jun ofisina ti bu chichʼ jelubtasel kʼop ta lituanoe. Akʼo mi jun ora xchiʼuk oʼlol xil ti bu nakalunkutike, jujun xemana chbat koltavankun ta sjelubtasel kʼop, voʼob jabil likoltavan, laj jkʼupin tajek.

Li ta agosto ta 1997, kʼot j˗invitansionkutik sventa xbat tunkunkutik ta Betel yuʼun li stestigotak Jeova ta Lituaniae. ¡Mu chʼunbaj laj kaʼikutik! Oy chaʼvoʼ jtsebkutik, li Oksanae baluneb sjabilal, yan li Svajūnee voʼob sjabilal. Oxib kʼakʼal laj kichʼkutik akʼbel sventa te xibatkutik ta naklej ti te nopol xkom ta Betele xchiʼuk sventa jtsakbekutik sbi ta eskuela li Oksanae.

¿Kʼuxi laj kutkutik sventa xi-abtejkutik ta Betele? Voʼone sob chibat ta abtel li ta Betele, yan li Lidiae jaʼ to chkʼot kʼalal mi batik xa ox ta eskuela li tsebetike. Laje, kʼalal chlokʼik ta chanune, li Lidae tsut batel ta na sventa xbat xchiʼin li tsebetike.

Jkotolkutik jmalaojkutik xa tajek li mal kʼakʼal viernese. Yuʼun koʼol ta jpas jveʼelkutik, ta jchʼuba jnakutik, ta jpaskutik li yichʼel ta mukʼ Dios ta kutsʼ kalalkutike xchiʼuk koʼol ta jchʼay koʼontonkutik. Jech xtok, oy junantik kʼakʼal chibatkutik ta teʼtik, ta tiʼ nab xchiʼuk chibatkutik ta yantik Beteletik ta Europa sventa xojtikinbeik spasbentak Jeova li jtsebetakutike xchiʼuk ti xojtikinik yan ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti yan˗o slumalike. Ximuyubajkutik ta stojolal li jtsebetakutike; xchaʼvoʼalik lik tunikuk ta prekursora regular kʼalal 15 toʼox sjabilalike. Li avie, li Oksana xchiʼuk li smalal ti Jean-Benoit sbie, te yakal chtunik ta ofisina ti bu chichʼ jelubtasel kʼop ta lituanoe. Li Svajūnė xchiʼuk li smalal ti Nicolas sbie, chtunik ta Betel ta Francia.

Li voʼon xchiʼuk Lidiae koʼol ta jkolta jbakutik xkoʼolaj ti jun jbekʼtalkutike, yuʼun jaʼ baʼyel kakʼoj ta jkuxlejalkutik li spasbel yabtel Jeovae (Efesios 5:31; Eklesiastes 4:12). Akʼo mi ep ta tos kʼu yelan laj kil jvokolkutik xchiʼuk ti ta epal jabil laj kichʼkutik nutsele, muʼyuk bu jtuk laj kaʼi jbakutik xchiʼuk maʼuk ti «mu xa jnaʼ kʼusi ta [jpaskutike]» (2 Korintios 4:8, 9). Kilojkutik ti skoltaojunkutik talel li Jeovae xchiʼuk jech˗o tskoltaunkutik.