Tijbo yoʼontonik ta sventa ti kʼu yelan chalikes aloʼile

TSOTS skʼoplal ti kʼu yelan ta jlikes jloʼiltike, mu ventauk kʼusuk noʼox parteal chketʼestik. Mi lek laj yaʼiik li kʼusi laj kaltike, mas me tskʼan chchikintaik batel li kʼusi chkaltike. Jech li ta cholmantal eke, mi muʼyuk lek laj yaʼi kuʼuntik yajval na ti kʼu yelan ta jlikes jloʼiltike, yikʼal van mu xa skʼan xchikintabutik. Manchuk mi muʼyuk chlokʼik batel ta Salon sventa Tsobobbail li buchʼutik te chchikintaik mantale, xuʼ van yan-o xa kʼusi chlik snopbeik skʼoplal mi muʼyuk lek laj yaʼiik ti kʼu yelan la jlikes jloʼiltike.

Kʼalal chachapan ti kʼu yelan chalikes aloʼile, teuk ta ajol li oxtos liʼe: 1) tijbo yoʼontonik sventa xchikintaik, 2) albo skʼoplal li atemae xchiʼuk 3) akʼo ta ilel kʼuxi chtun yuʼun ta xkuxlejalik. Bakʼintik ti kʼu yelan ta jlikes jloʼiltike ta jtatik ta alel yoxtosal, pe bakʼintik xtoke ta jujutos chkaltik batel xchiʼuk muʼyuk xcholet ta xkaltik batel.

Tijbo yoʼontonik sventa xchikintaik. Li buchʼutik chbatik ta tsobajele maʼuk skʼan xal ti chapalik xa sventa xchikintaik li kʼusi chavalbe skʼoplale. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ van chchʼaybat yoʼontonik li kʼusitik oy ta xkuxlejalike. Yikʼal van oy svokol ta yutsʼ yalalik o yan kʼusi tsvul-o yoʼontonik. Jaʼ yuʼun li kʼusi skʼan spas li buchʼu chetʼes mantale, skʼan xakʼ persa sventa stijbe yoʼontonik xchiʼuk ti jechuk-o xchikintaik li kʼusi chale, taje oy ep ta tos ti kʼu yelan xuʼ spase.

Li Mantaletik ta Vitse jaʼ jun mantal ti lek ojtikinbile. ¿Kʼuxi laj yichʼ likesel li mantal taje? Xi laj yal Jesus ti te chal ta s-evanjelio Lukase: «Xamuyubajik noʼox li voʼoxuk ti abol abaike [...]. Xamuyubajik noʼox li voʼoxuk ti chaviʼnajik avie [...]. Xamuyubajik noʼox li voʼoxuk ti cha-okʼik avie [...]. Xamuyubajik noʼox me li voʼoxuk kʼalal ta spʼajoxuk li krixchanoetike» (Luk. 6:20-22). ¿Kʼu yuʼun toj lek ti kʼu yelan la slikese? Yuʼun ta jpʼelchaʼpʼel noʼox kʼop laj yal li vokoliletik yakal tsnuptan li buchʼutik te chchikintaike. Muʼyuk jal laj yalbe skʼoplal li vokoliletike, jaʼ mas laj yakʼbe yil ti xuʼ xkuxet noʼox yoʼontonik manchuk mi oy svokolike, jaʼ yuʼun tskʼan to chchikintaik mas ta skoj ti kʼu yelan laj yale.

Li kʼusi ta jakʼtike chtijbat yoʼontonik xtok sventa xchikintaik, pe skʼan xijtojob ta sjakʼel. Mi jaʼ chavalbe skʼoplal li kʼusi snaʼojik xa lek li buchʼutik te oyike, muʼyuk xa mas oy ta yoʼonton chchikintaik. Mu me kʼusi xajakʼ ti xuʼ xkʼexavik-oe o ti chopol chaʼi sbaik-oe, jaʼ noʼox tijbo yoʼontonik sventa snopbeik skʼoplal. Mi laj xaʼox ajakʼe, malao jlikeluk sventa snopik kʼusi tstakʼik li ta snopbenike. Mi laj xaʼox stakʼ ta snopbenik li kʼusi la ajakʼe, laj xa me atijbe yoʼontonik sventa xchikintaik.

Li kʼusi xuʼ jpastik xtoke jaʼ ti xkalbetik sloʼil xkuxlejal junuk krixchanoe. Pe muʼyuk me lek kʼusi chkʼot ta pasel avuʼun mi jaʼ noʼox chavakʼ ta kʼexlal li buchʼutik te oyike xchiʼuk mi jaʼ noʼox chavalbe skʼoplal kʼusi kʼot ta pasel ti muʼyuk chavakʼ ta ilel ti kʼuxi chtun kuʼuntike. Li sloʼil xkuxlejal jun krixchano ti chaval ta slikebale jaʼuk me xkoltavan sventa xaʼibeik smelolal li kʼusi tsots skʼoplal chakʼan chaval ta apartee. Manchuk mi skʼan onoʼox xaval li kʼusitik bikʼit mukʼ kʼusi kʼot ta pasele, akʼo persa ti mu toj jaluk xavale.

Oy jlom li buchʼutik tsjelubtasik mantale jaʼ chlik yalbeik skʼoplal li kʼusi achʼ to lokʼ ta notisiae, li kʼusi chal jlikuk periodiko ti bu nakalike o li kʼusi laj yal li buchʼu yichʼoj tsots yabtele. Lek onoʼox mi jech ta jlikes jloʼiltike jaʼ noʼox venta mi sta-o li jtematike xchiʼuk mi chtun yuʼunik li buchʼutik te oyike.

Kʼalal skʼan xichʼ jelubtasel ta jayvokʼuk junuk mantale o li kʼusitik ch-echʼ ta Tsobajel sventa Tunelale, mas onoʼox lek ti jpʼelchaʼpʼel noʼox kʼusi xkaltike. Mi chavetʼes mantal sventa skotol krixchanoetike, jechuk me xaval ti kʼu sjalil akʼbilot sventa xalikes aloʼile, yuʼun jaʼ to chaval batel ta sjunul aparte li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale.

Bakʼintike mu xchʼunik mi melel kʼusi chkaltik kʼalal chketʼestik mantale o mu skʼan xaʼiik li buchʼutik te oyike. ¿Kʼuxi ta jtijbetik yoʼontonik sventa xchikintaik? Li Esteban ti jaʼ jchʼunolajel ta baʼyel siglo ti ‹ventainbil yoʼonton yuʼun chʼul espiritue xchiʼuk ti oy spʼijile› persa laj yikʼik batel ta Sanedrin yuʼun judaetik, vaʼun te la spakbe skʼoplal li chanubtaseletik yuʼun yajtsʼaklom Kristoe. ¿Kʼuxi la slikes sloʼil? Lek ichʼvan ta mukʼ xchiʼuk jaʼ laj yal li kʼusi xojtikinik xa onoʼox li buchʼu chchiʼin ta loʼile, xi laj yale: «Viniketik, kermanotak xchiʼuk totiletik, aʼibeikun. Li Dios ti oy smukʼulale laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal jmoltotik Abraan ta voʼne» (Ech. 6:3; 7:2). Li ta Areopago ta Atenase, li jtakbol Pabloe jelel kʼu yelan la slikes sloʼil ta skoj ti jelel li buchʼutik chchiʼin ta loʼile, xi laj yale: «Viniketik ta Atenas, ta skotol li kʼusitik chapasik chkile jaʼ mas chavichʼik ta mukʼ li santoetike, jaʼ mu jechuk tspas li yantike» (Ech. 17:22). Xchaʼvoʼalik lek ti kʼu yelan la slikes sloʼilike, yuʼun tskʼan to chchikintaik mas li krixchanoetike.

Kʼalal chijbat ta cholmantale, skʼan jtijbetik yoʼontonik sventa xchikintabutik li krixchanoetike. Xuʼ van oy kʼusi yakalik ta spasel ta skoj ti mu snaʼik ti chijkʼote. Li ta yantik lume nopem xaʼiik ti chlik noʼox yalik kʼusi tskʼanik li buchʼutik chkʼotik ta vulaʼal ti muʼyuk takbilik ta ikʼele, pe li ta yantik lum xtoke oy kʼusitik tspasik baʼyel kʼalal skʼan to xlik yalik ti kʼu yuʼun kʼotik ta vulaʼale (Luk. 10:5).

Kʼusuk noʼox ti kʼu yelan nopem xaʼiike, lek onoʼox xaʼi xloʼilajik mi lek chkʼot jkʼopontike. Mas onoʼox lek mi jaʼ chlik kalbetik skʼoplal li kʼusi yakal tsnop li yajval nae. ¿Kʼusi tskoltautik sventa jnaʼtik kʼusi chkʼot kaltik? Jaʼ ti xkakʼtik venta kʼusi yakal tspas kʼalal chkʼot jkʼopontike. Yikʼal van yakal tstsʼunolaj, tsmalta o chatʼes xnichim, tsmeltsan skaro, tspas sveʼel, chchukʼomaj, yakal tskʼel yalab o xnichʼnab. ¿Mi batem yoʼonton skʼelel o yaptael jlikuk periodiko o mi yakal tskʼel li kʼusi ch-echʼ ta bee? ¿Mi xvinaj ta spat xokon sna ti lek xaʼi tsak choye, tajimol ta pelota, lek xaʼi musika, lek xaʼi xbat ta xanbal, lek xaʼi stunesel komputadora o yan kʼusitik? Li krixchanoetike mas onoʼox tsvul-o yoʼontonik li kʼusitik laj yilik ta notisia o laj yaʼiik ta radioe. Mi jaʼ la jakʼbetik o mi jaʼ laj kalbetik skʼoplal jlikeluk taje, mas lek chaʼi chloʼilajik.

Jun velta li Jesuse la xcholbe mantal jun ants likem ta Samaria ti te la sta ta stsʼel poso ti nopol xil Sikare, lek ti kʼu yelan la slikes sloʼile xchiʼuk lek ti jchanbetik ti kʼu yelan la spase (Juan 4:5-26).

Skʼan me lek jchapan jbatik ti kʼu yelan ta jlikes jloʼiltike, mas to mi nopajtik noʼox ta jcholtik mantal ti bu akʼbilutike. Yuʼun mi mu jechuk ta jpastike, mu jtabetik ta albel lekil aʼyejetik li krixchanoetike.

Albo skʼoplal li atemae. Li ermano ti jaʼ tslikes li tsobajele chal kʼusi stituloal li mantal ch-echʼe, vaʼun chakʼ jelavuk li ermanoe. Mi lik loʼilajuk li buchʼu tsjelubtas mantale, xuʼ xal ta slikebal li kʼusi chalbe skʼoplale. Xuʼ skʼel li stemail spartee o yan ti kʼuxi xuʼ spase. Kʼusuk noʼox junukal tstunes, jaʼ noʼox venta mi laj yalbe stemail li ta slikebale, mi laje, lek xcholet chal batel ta sjunul li spartee.

Kʼalal la stak batel ta cholmantal yajchankʼoptak li Jesuse, jamal laj yalbe li kʼusi chbat yalbeik skʼoplale, xi laj yale: «Kʼalal yakal chabatike, cholik mantal xchiʼuk xi xavalilanike: ‹Nopajem xa tal li Ajvalilal ta vinajele›» (Mat. 10:7). Xi laj yal kʼusi chkʼot ta pasel li ta jkʼakʼaliltike: «Li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal liʼe ta xichʼ cholel» (Mat. 24:14). Chalbutik ti skʼan ‹jcholtik li skʼop Diose›, jaʼ xkaltik, ti jtunestik Vivlia li ta cholmantale (2 Tim. 4:2). Pe kʼalal muʼyuk to chajam li Avivliae o kʼalal muʼyuk to chavalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose, mas onoʼox lek ti jaʼ xlik avalbe skʼoplal li kʼusi tsvul-o yoʼonton li krixchanoetike. Xuʼ xavalbe skʼoplal li milbaile, ti vokol xa ta tael abtelale, li kʼusitik muʼyuk tukʼ chkʼotanuk ta pasele, li paskʼope, li kʼusi chtun yuʼun kerem tsebetike, li chameletike xchiʼuk li lajelale. Pe teuk me ta ajol xtok ti lek li kʼusi chbat avalbe skʼoplale. Mu masuk xavalbe skʼoplal li vokoliletike, jaʼ lek albo skʼoplal li kʼusi chal Skʼop Diose xchiʼuk li spatobil koʼontontik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose.

Akʼo ta ilel ti chtun yuʼun ta xkuxlejalike. Mi chavetʼes mantal ta tsobobbaile, pato avoʼonton ti mas onoʼox ep li buchʼutik tskʼan chchikintaik li kʼusi chavale. ¿Mi jech chchikintaik kʼuchaʼal chchikinta junuk krixchano kʼalal oy kʼusi yakal chchan ti chtun yuʼun ta xkuxlejale? ¿Mi mas chchikintaik mi jech yakal chkʼot ta xkuxlejalik li kʼusi chavalbe skʼoplale xchiʼuk mi chatijbe yoʼontonik sventa xakʼ ta xkuxlejalik? Jaʼ jech chkʼot ta pasel mi chatsak ta venta li buchʼutik chchikintabote: ti xatsak ta venta ti jeltos xkuxlejalike, li kʼusi tsvul-o yoʼontonike xchiʼuk li stalelalike. Mi jech chatsak ta ventae, akʼo ta ilel ti kʼu yelan chalikes aloʼile.

Mi chavetʼes mantal ta tsobobbail o mi jun noʼox krixchano chacholbe mantal, tsakbiluk me ta venta xaʼi sbaik avuʼun sventa xatijbe yoʼontonik yoʼ xchikintaik li kʼusi chavalbe skʼoplale. Akʼbo yilik ti te tsakal skʼoplal svokolik li ta kʼusi ch-echʼ avalbe skʼoplale, ti te tsakal skʼoplal li kʼusi chtun yuʼunike xchiʼuk li kʼusi tsjakʼbe sbaike. Mas me oy ta yoʼonton chchikintaik mi jtos noʼox kʼusi lek jamal chavalbe skʼoplale ti maʼuk noʼox ti chata ta alel skotole. Jaʼ yuʼun skʼan xachapan aba lek sventa jechuk xkʼot ta pasele.

Ti kʼu yelan xuʼ jlikes jloʼiltike. Toj tsots skʼoplal li kʼusi chkaltik ta slikebale, pe mas chtijbat yoʼontonik sventa xchikintaik ti kʼuxi chkaltike. Jaʼ yuʼun maʼuk noʼox xanop li kʼusi chaval ta slikeb aloʼile, nopo xtok ti kʼuxi chavale.

Toj tsots skʼoplal li kʼusi chaval ta slikebal sventa xkʼot ta pasel li kʼusi chakʼane, jaʼ yuʼun chapano me lek ti kʼu yelan chalikes aloʼile. Mas onoʼox lek mi jlikel noʼox li kʼusi chavale xchiʼuk ti kʼunuk ta aʼiele. Mi chavetʼes mantal ta tsobobbaile, xuʼ xatsʼiba ta vun o komtsano ta ajol sventa ta sjunuluk avoʼonton xaval. Mi lek ti kʼu yelan chalikes aloʼile xchiʼuk mi jun avoʼonton chavale, jech jun avoʼonton chavetʼes sjunul li apartee.

Bakʼin xuʼ xachapan ti kʼu yelan chalikes aloʼile. Jelel ti kʼu yelan ta jnoptik ta jujuntale. Jlom li buchʼutik xchanojik xa yetʼesel mantale tsnopik ti jaʼ la baʼyel skʼan chapanel ti kʼu yelan tslikes sloʼilike, li yantik xtok ti xchanojik kʼutik yelan skʼan etʼesel mantale chalik ti jaʼ to la chchapanik mi laj xaʼox xchapan sjunul li sparteike.

Li kʼusi mas lek xuʼ xapas kʼalal muʼyuk to bu chachapan ti kʼu yelan chalikes aloʼile skʼan xavaʼibe lek smelolal li stemaile xchiʼuk li kʼusitik mas tsotsik skʼoplal yichʼoj tale. ¿Kʼusi xuʼ xapas mi te chalokʼes ta junuk voskejo li apartee? Lek onoʼox ti xatsak ta vun kʼu yelan chalikes aloʼil mi tal ta ajol mi laj xaʼox akʼele. Teuk me ta ajol ti lek kʼu yelan chalikes aloʼil mi chatsak ta venta li buchʼutik te chchikintabote xchiʼuk mi chatsak ta venta li kʼusi yichʼoj tal avoskejoe.