Kapitulo 21
Li yutsil skʼoteb ta pasel li kʼusi tskʼan Jeovae
1, 2. 1) ¿Kʼusi tskʼan Jeova ta sventa li kʼusitik pʼij spasoje? 2) ¿Buchʼutik toʼox li jun utsʼ-alalil ti tsobol ta xichʼik ta mukʼ li Jeovae?
LI KʼUSI ta xkʼuxul yoʼonton tskʼan Jeova ta sventa li kʼusitik pʼij spasojane jaʼ ti tsobolikuk x-ichʼat ta mukʼ, li jun noʼox melel Diose, xchiʼuk ti kʼuchaʼal xnichʼnabtake tskʼan ti akʼo skʼupinik li alakʼ sba kolebale. Jaʼ jech tskʼanik ek li buchʼutik skʼanojik ta sjunul yoʼontonik li tukʼilale.
2 Kʼalal lik spas kʼusitik li Jeovae jaʼ jech lik kʼotuk ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan ti toj jun yutsile. Li kʼusi baʼyel la spase jaʼ jun Nichʼonil, ti kʼalal laj xaʼox yichʼ chaʼkuxesele laj yakʼ ta ilel «cʼu xʼelan slequil yutsil li Diose xchiʼuc cʼu xʼelan stalel» (Hebreos 1:1-3). Xuʼ xkaltik ti jaʼ noʼox stuk li Nichʼonil taje, yuʼun li Diose muʼyuk buchʼu koltaat ta spasel. Ta stojolal li Nichʼonil taje lik ayanuk yantik kʼusitik pʼij ti kuxajtike: ta baʼyele jaʼ li anjeletik ta vinajele, ta tsʼakale jaʼ li krixchanoetik ta Balumile (Job 38:7; Lucas 3:38). Skotolik taje jaʼik toʼox kʼuchaʼal jun utsʼ-alalil ta sjunul vinajel-balumil. Jaʼ Dios laj yilik li Jeovae, jaʼ Ajvalil ta vinajel-balumil xchiʼuk jaʼ jkʼanvanej Totil laj yilik.
3. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ jkuchintik tal jkotoltik li baʼyel jtot jmeʼtike? 2) ¿Kʼusi laj yakʼ ta xkʼuxul yoʼonton Jeova ta sventa li snitilultak Adane?
3 Kʼalal yalel la saʼ smulik li baʼyel jtot jmeʼtike, albatik yuʼun Dios ti chchamike, nutsatik lokʼel li ta Edene xchiʼuk muʼyuk xa kʼanatik kʼuchaʼal xnichʼnab, jech oxal mu xa jaʼikuk yutsʼ yalal li Diose (Génesis 3:22-24; Deuteronomio 32:4, 5). Ta skoj ti te likemutik tal jkotoltik ta stojolalike, ta mulil chi j-ayan. Pe li Jeovae snaʼoj ti oy jlom snitilultak Adán xchiʼuk Eva ti ta skʼanik li tukʼilale, jech oxal ta xkʼuxul yoʼonton laj yakʼ ti kʼusi chtun sventa tsta «slequilal yutsilal ti [skolebal, NM] xnichʼnabtac ti Diose» (Romanos 8:20, 21, Ch).
Muʼyuk xa bu lek ch-ilatik li j-israeletike
4. Li Jeovae, ¿kʼusi matanal laj yakʼbe li voʼneal Israele?
4 Kʼalal te xaʼox van chaʼmiluk jabil xchiʼuk oʼlol laj yichʼ pasel li Adane, li Jeovae laj yakʼbe smoton jlom krixchanoetik ti akʼo lekuk xil sbaik xchiʼuk li Diose. La stʼuj li voʼneal Israele sventa xuʼ chkʼot ta slumal xchiʼuk laj yakʼbe li sMantale (Génesis 12:1, 2). Kʼalal laj xaʼox spas ta jun mukʼta lume, la stunes sventa chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼane (Deuteronomio 14:1, 2; Isaías 43:1). Pe li j-israeletike muʼyuk bu kolemik li ta mulile xchiʼuk li ta lajelale, jaʼ yuʼun muʼyuk la skʼupinik li lekil kolebal ti la skʼupinik toʼox ta slikebal li Adán xchiʼuk Evae.
5. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk xa lek ta xil sbaik xchiʼuk Dios li j-israeletike?
5 Manchuk mi jech, li j-israeletike jun yoʼonton la skʼupinik ti lek oyik ta stojolal Diose. Oy ta sbaik yichʼel ta mukʼ kʼuchaʼal sTotik li Jeovae xchiʼuk skʼan jech xakʼik ta ilel stalelalik ti kʼuyelan tskʼan yoʼonton li Diose. Li Jesuse laj yal ti toj tsots skʼoplal ti akʼo spasik li kʼusi yaloj Diose (Mateo 5:43-48). Kʼux ta alel, pe muʼyuk bu jech la spasik. Manchuk mi xi laj yalik li judioetike: «Jun noʼox li jtotcutique, jaʼ li Diose», xiik, pe jech kʼuchaʼal laj yal li Jesuse li yabtelike xchiʼuk li stalelalike laj yakʼ ta ilel ti mu meleluk li kʼusi laj yalike (Juan 8:41, 44, 47). Li ta sjabilal 33 ta t.jkʼ., li Jeovae la slajesbe sbalil li Mantale, vaʼun te laj yakʼbe slajeb ti lek toʼox ta xil sbaik xchiʼuk li j-israeletike. Taje, ¿mi jaʼ van smelolal ti muʼyuk xa buchʼu xuʼ lek ta xil sbaik xchiʼuk li Diose?
Ta xichʼ tsobel li «cʼusitic [...] ta vinajel[e]»
6. ¿Kʼusi stu li «[sventainel] scotol cʼusitic» ti laj yal Pablo ta Efesios 1:9, 10?
6 Li jtakbol Pabloe laj yal ti xuʼ lek chil sbaik xchiʼuk Dios li jlom viniketik xchiʼuk antsetike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li kʼusi yakʼoj Jeova ta sventa li buchʼutik oy xchʼunel yoʼontonik sventa xuʼ chkʼotik ta yutsʼ yalale, li Pabloe xi la stsʼibae: «[Li Diose] laj xa yacʼbutic jnaʼtic li cʼusi snopoj ta voʼone ti muʼyuc bochʼo la snaʼe. Jaʼ li cʼusi chapal onoʼox yuʼun stuc chacʼ cʼotuc ta pasele. Jaʼ ti nopbil onoʼox chacʼbe sventain scotol cʼusitic oy li Xnichʼon cʼalal tsta yorail yuʼune. Jaʼ banquilal chcʼot yuʼun scotol cʼusitic oy ta vinajel xchiʼuc cʼusitic oy liʼ ta banamil[e]» (Efesios 1:9, 10). Li «[sventainel] scotol [li] cʼusitic» taje, jaʼ oy ta skʼob li Jesucristoe. Koliyal li Jesuse, li krixchanoetike xuʼ lek ch-ilatik yuʼun Dios: li jlom ti mu toj epikuke tsmala chkuxiik ta vinajel, jech noxtok li yantik ti mas epike spatoj yoʼonton chkuxiik sbatel osil ta Balumil.
7. ¿Buchʼutik skʼoplal li «cʼusitic [...] ta vinajel[e]»?
7 Baʼyel lik yichʼ tsobel ta Pentecostés ta sjabilal 33 t.jkʼ. li «cʼusitic [...] ta vinajel[e]», jaʼ xkaltik, li buchʼutik koʼol kʼusi ta xuʼuninik xchiʼuk Cristo li ta Ajvalilal ta vinajele. Ta sventa ti yakʼoj xchʼunel yoʼontonik li ta sbalil matanal ti laj yakʼ Jesuse, albat skʼoplalik yuʼun Dios ti tukʼ oyike (Romanos 5:1, 2). Ta mas tsʼakale, li ta jtsop krixchanoetik taje maʼuk noʼox te ch-ochik li judioetike, moʼoj, yuʼun ch-ochik ek li jyanlumetike, jaʼ to mi tsʼaki 144,000 li «cʼusitic [...] ta vinajel[e]» (Gálatas 3:26-29; Apocalipsis 14:1). Li avie toj jutebik xa ti liʼ to oyik ta Balumile.
Ta xichʼ tsobel li «cʼusitic [...] ta banamil[e]»
8. ¿Buchʼutik skʼoplal li «cʼusitic [...] ta banamil[e]», xchiʼuk kʼu yelan ta xil sbaik xchiʼuk li Jeovae?
8 Li sventainel skotol li kʼusitik taje jaʼ yakal ta stsob noxtok li «cʼusitic [...] ta banamil[e]», taje jaʼ skʼoplalik li krixchanoetik ti smalaoj chkuxiik sbatel osil liʼ ta Balumile, li avie ta smiyonal xa noʼox. Jech kʼuchaʼal tspasik li buchʼutik ta xuʼuninik li Ajvalilale, li yajtsʼaklomtak Cristo taje ta smukʼibtasbeik sbi li Jeovae xchiʼuk ta stoyik li ichʼel ta mukʼ chichʼ akʼbele (Isaías 2:2, 3; Sofonías 3:9). Jech noxtok, «Tot» xi chalbeik li Jeovae, yuʼun snaʼojik ti jaʼ te chlik tal li xkuxlejalike. Xchiʼuk noxtok, lek ch-ilatik, yuʼun yakʼoj xchʼunel yoʼontonik ta xchʼichʼel ti la smal li Jesuse (Apocalipsis 7:9, 14). Pe ta skoj ti jpas muliletik toe, li Diose muʼyuk to xchʼamoj kʼuchaʼal mero xnichʼnabtak.
9. ¿Kʼusi chal ta melel Romanos 8:21 ta sventa li krixchanoetik ti xuʼ staik ta melele?
9 Li krixchanoetik ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile solel tskʼanik ta jyalel ti akʼo xkʼot skʼakʼalil ti «chcolic loqʼuel ta svocolic [...], jech mu xa xcʼaʼic, mu xa soquic» li krixchanoetik ti spasoj Diose (Romanos 8:21). Li kolebal taje jaʼo me ta xlik kʼalal mi laj yakʼbeik slajeb li mukʼta tsatsal vokolil ta Armagedón li Jesús xchiʼuk li yajsoltarotak ta vinajele. Taje jaʼ smelolal ti chlaj skotol li kʼusitik chopol yuʼuntak Satanase, vaʼun ta xtal sbendisiontak li Ajvalilal yuʼun Cristo ta Jmil Jabile (Apocalipsis 19:17-21; 20:6).
10. ¿Kʼusi kʼejimolal ta sventa skʼupil kʼoptael Jeova ta skʼejintaik li yajtuneltake?
10 Ta melel jaʼ me jun mukʼta muyubajel ti kʼalaluk jmoj xa kʼusi chlokʼ ta yoʼontonik li yajtuneltak Jeova ta Balumil xchiʼuk li Yajtuneltak te ta vinajel ti xi ta xalike: «Cajvaltic Dios, voʼot ti toj echʼem avuʼele, toj tsotsic, toj labalic sba li avabtele. Puru melel, puru tucʼ scotol cʼusi chapas, voʼot ajvalilot yuʼun scotol cristianoetic ta jujun banamil. Cajval, muʼyuc bochʼo ti mu xiʼ ta atojole; muʼyuc bochʼo ti mu xal alequilale. Yuʼun voʼot noʼox atuc Chʼul Diosot. Scotol cristianoetic ta jujun banamil chtal squejan sbaic ta atojol, yuʼun ivinaj xa ti ta melel tucʼ chachapanvane», xiik. (Apocalipsis 15:3, 4). Jech ta melel, skotol li yajtuneltak Jeovae tsobol me ta xichʼik ta mukʼ li jun noʼox melel Diose. Jech noxtok ta xichʼik chaʼkuxesel li animaetike, ch-albatik ek ti akʼo stoy yechʼomal yeik ta skʼupil kʼoptael li Jeovae (Hechos 24:15).
Li labal sba kolebal ta xichʼ tael ta mas tsʼakale
11. ¿Kʼusi labal sba kolebal ta staik li buchʼutik kuxul chkomik li ta mukʼta tsatsal vokolile?
11 Li mukʼta tsatsal vokolil xchiʼuk li Armagedone, kʼalal mi la xchʼubaik lokʼel li kʼusitik chopol liʼ ta Balumile, li Diablo Satanase maʼuk xa me «yajval [li] banamile», jaʼ xkaltik, maʼuk xa me dios liʼ ta balumile. Li yajtuneltak Jeovae muʼyuk xa me tspasik kʼop ta skoj li xchopol tsatsal juʼel Satanase (2 Corintios 4:4; Apocalipsis 20:1, 2). Li jecheʼ relijione muʼyuk xa me chopol chakʼ ta ojtikinel li Jeovae mi jaʼuk xa ta xchʼak li krixchanoetike. Li yajtuneltak melel Diose muʼyuk xa me ta xichʼik ilbajinel o utsʼintael ta stojolal li ajvaliletike. ¡Toj jun yutsil li kolebal smalaojike!
12. ¿Kʼuxi ta xkol skotol li krixchanoetik ta skoj li mulile xchiʼuk li kʼusitik chopol chakʼe?
12 Ta sventa ti jaʼ «li chʼium chij yuʼun Dios ti chchʼaybe smul scotol cristianoetic ta banamile», li Jesuse ta me stunes li sbalil xchʼichʼel sventa tstupʼbe smul li krixchanoetike (Juan 1:29). Kʼalal liʼ toʼox oy ta Balumile, mi la xchʼaybe smul jun krixchano ti ip ta xaʼie, ta xpoxta, jaʼ jech laj yakʼ ta ilel ti la spas ta pertone (Mateo 9:1-7; 15:30, 31). Jaʼ jech ta spas noxtok li Cristo Jesuse, kʼuchaʼal Ajvalil ta Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajel, toj labal sba yelan ta xpoxta maʼsatetik, umaʼetik, pakʼchikinetik, koxoetik, li buchʼutik ip ta snopbenike xchiʼuk li buchʼutik chaʼiik yantik chameletike (Apocalipsis 21:3, 4). Skotol li buchʼutik ta xchʼunik mantale ta me xkolik lokʼel li ta «mantal yuʼun li mulil[e]», jaʼ yuʼun chaʼa, li snopbenik xchiʼuk li kʼusitik tspasike lek me ta xil stukik xchiʼuk lek me ta xil ek li Diose (Romanos 7:21-23). Mi tsuts li Jmil Jabile, pasik xaʼox me ta tukʼil krixchanoetik, jaʼ jech chkʼotik ta slokʼol xkʼexol li jun noʼox melel Diose (Génesis 1:26).
13. Kʼalal mi laj li Jmil Jabil Ajvalilal yuʼun Cristoe, ¿kʼusi ta spas xchiʼuk kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun?
13 Kʼalal ikoltaatik xaʼox yuʼun Cristo sventa tsta stukʼilik li krixchanoetike, vaʼun li Jesuse ta me xakʼbe sutel sTot li abtelal sventa ajvalilal akʼbat spase: «Cʼalal [mi] laj xa stsal scotol li jpasmantaletique, ti tsots svuʼelique, ti chʼunbil smantalique. Jaʼo yorail chacʼbe ta scʼob Dios Totil scotol li yabtele. Yuʼun li Cristoe jaʼ to tsventain o batel scotol, jaʼ to ti cʼalal pechʼbil ta teqʼuel chcom yuʼun scotol li yajcontrae» (1 Corintios 15:24, 25). Li Ajvalilal ta Jmil Jabile kʼot xaʼox me ta pasel yuʼun li kʼusitik snopoj onoʼox tspase, jaʼ yuʼun li ajvalil taje mu xa me persauk ta xkʼopoj ta stojolal li krixchanoetike. Ta sventa ti laj xa yichʼ chʼaybel skʼoplal li mulile, li lajelale xchiʼuk ti yichʼoj xa manel li krixchanoetike, li yabtel tspas Jesús ti jaʼ toʼox Jpojvaneje mu xa me persauk. Li Vivliae xi ta xal kaʼitike: «Li Nichʼonile jaʼo chlic yacʼ sba ta ventainel yuʼun ec li bochʼo iʼacʼbunuc sventain scotole, yuʼun jech jaʼ chlic sventain o scotol li Diose» (1 Corintios 15:28).
14. ¿Kʼusi ta xilik skotol li tukʼil krixchanoetike, xchiʼuk kʼu yuʼun?
14 Vaʼun ta x-albat skotol krixchanoetik ti akʼo yakʼik ta ilel ti solel oy tajmek ta yoʼontonik chtunik ta sbatel osil ta stojolal li jun noʼox melel Diose. Jaʼ jech, kʼalal mu to chkʼotik ta mero xnichʼnabtak li Diose, ta to x-akʼbatik jun slajebal preva yuʼun li Jeovae. Li Satanás xchiʼuk li spukujtake ta xichʼik koltael lokʼel li ta xabe. Li buchʼutik skʼanojik ta sjunul yoʼontonik li Jeovae mu me jtosuk vokolil ta xilik ti mu stakʼ chʼaybel skʼoplale. Pe li buchʼutik muʼyuk tukʼ chakʼ sbaike xchiʼuk ti chakʼ sbaik ta sokesel sventa mu xchʼunbeik smantal li Jeovae, jmoj ta xichʼik lajesel ta sbatel osil xchiʼuk li bankilal jtoybae xchiʼuk li spukujtake (Apocalipsis 20:7-10).
15. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel yan velta ta stojolalik skotol li kʼusitik kuxajtik spasoj Jeova ti lek pʼijike?
15 Vaʼun li Jeovae ta me spas ta mero xnichʼnabtak skotol li tukʼil krixchanoetik ti tukʼ yoʼonton laj yakʼ sbaik ta stojolal li ajvalilal Yuʼun kʼalal mi laj yilik li slajebal prevae. Vaʼun jaʼo me chlik skʼupinik ta jyalel li skolebalik ti toj lek xchiʼuk ti jun yutsil tstaik li xnichʼnabtak Diose, jaʼ jech chkʼotik ta yutsʼ yalal Dios ta sjunul vinajel-balumil. Jech ta xkʼot ta pasel yan velta, skotol li pʼijil kuxlejaletik ta vinajel xchiʼuk ta Balumile jmoj me tsobol ta xichʼik ta mukʼ li jun noʼox melel Diose, vaʼun jaʼ me jech yutsil slekil chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan Jeovae. ¿Mi cha kʼan te oyuk akʼoplal ek li ta jun utsʼ-alalil ti lek xmuyubaj ta sjunul vinajel-balumil ti te xa oyik-o ta sbatel osile? Mi jaʼ jeche, ta xkalkutik avaʼi ti xa tsak lek ta mukʼ li kʼusi chal Vivlia ta 1 Juan 2:17: «Li banamile xchiʼuc li cʼusi chacʼ batuc coʼntontic yuʼune, ta onoʼox xlaj; yan li bochʼo jaʼ tspasilan cʼusi tscʼan yoʼnton Diose jaʼ ta xcuxi sbatel osil».
Svulesobil ta joltik
• Kʼalal muʼyuk toʼox bu vinajem toybail li ta nichimaltik Edene, ¿kʼu yelan toʼox chil sbaik xchiʼuk Jeova li buchʼutik ta xichʼik ta mukʼe?
• ¿Kʼusi oy ta sbaik spasel li yajtuneltak Diose?
• ¿Buchʼutik ti chkʼotik ta xnichʼnab Dios ta tsʼakale, xchiʼuk kʼuxi snitoj sba xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova xchiʼuk ti kʼuyelan tsobol chkichʼtik ta mukʼe?
[Lokʼol ta pajina 190]
Li jchʼun mantal krixchanoetike ta me skʼupinik li kuxlejal ta jun paraiso ta spʼejel Balumile