Kʼalal laj xa ox yut sbaike

1-3. 1) ¿Kʼu yuʼun ti lik xa ox xchʼak sbaik li tsobobbail ta baʼyel sigloe? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi la jchanbetik skʼoplal li loʼil taje?

KʼALAL laj xa ox yoʼontonik li ta sba velta ta misioneroal li Pablo xchiʼuk Bernabee, sutik batel ta Antiokia ta Siria. Xmuyubajik tajek «ti laj xa sjam Dios li tiʼ na sventa xchʼunel oʼontonal ta sventa li jyanlumetike» (Ech. 14:26, 27). Li lekil aʼyeje puk batel ta sjunul li jteklum Antiokiae xchiʼuk «ep» jyanlumetik pasik ta yajtsʼaklom Kristo (Ech. 11:20-26).

² Li yajtsʼaklomtak Kristo ta Judeae mu skotolikuk xkuxet xa yoʼontonik kʼalal laj yaʼiik taje. Yuʼun kʼakʼub skʼopik li buchʼutik chalik ti persa skʼan ichʼel li sirkunsisione xchiʼuk li buchʼutik chalik ti mu persauke. ¿Kʼu yelan skʼan xil sbaik li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik judaetik xchiʼuk li buchʼutik jaʼik jyanlumetike? ¿Mi persa van skʼan xchʼunbeik Smantal Moises li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik jyanlumetike? Tsatsaj li skʼopike, chchʼak xa ox sba li tsobobbaile. ¿Mi ta onoʼox van xchapaj li skʼopike?

³ Mi la jkʼeltik batel li loʼil taje, ep kʼusi chakʼ jchantik sventa jnaʼtik kʼusi xuʼ jpastik mi lik kʼop junuk velta li ta jtsobobbailtik ti xuʼ xchʼakvan-oe.

Mi muʼyuk laj avichʼik sirkunsisione (Echos 15:1)

4. ¿Kʼusi lik yakʼik ta chanel junantik yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik judaetike, xchiʼuk kʼusi van xuʼ jnopbetik skʼoplal?

⁴ Xi laj yal li Lukase: «Oy jayvoʼuk viniketik likik talel ta Judea [batik ta Antiokia] xchiʼuk xi lik xchanubtasik li ermanoetike: ‹Mi muʼyuk laj avichʼik sirkunsision jech kʼuchaʼal chal Smantal Moisese, muʼyuk bu chata akolelik›» (Ech. 15:1). Li viniketik taje mu jnaʼtik lek mi jaʼik toʼox jfariseoetik kʼalal maʼukik toʼox yajtsʼaklom Kristoe, pe li kʼusi tspasike chakʼik ta ilel ti jaʼ jech snopbenik kʼuchaʼal li jfariseoetike xchiʼuk chalik ti persa skʼan chʼunel li Mantale. Jech xtok, yikʼaluk van laj yalik ti jaʼ takbilik batel yuʼun jtakboletik xchiʼuk li moletik ta Jerusalene (Ech. 15:23, 24). Pe jnopbetik skʼoplal liʼe: leʼ xa ta 13 jabile, li Pedroe jamal akʼbat yil yuʼun Dios ti xuʼ xa xkʼotik ta yajtsʼaklom Kristo li jyanlumetike. Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun oy to jlom judaetik ti jaʼik xa yajtsʼaklom Kristo chalik ti persa to skʼan ichʼel li sirkunsisione? (Ech. 10:24-29, 44-48).a

5, 6. 1) ¿Kʼu yuʼun oy jlom yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik judaetik chalik ti persa skʼan ichʼel sirkunsisione? 2) ¿Kʼusi sjelbenal li trato sventa yichʼel sirkunsision xchiʼuk li trato la spas Dios xchiʼuk Abraane? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune).

⁵ Li viniketik taje oy van lek srasonal yalojik li kʼusi tspasike. Yuʼun jaʼ onoʼox stuk Jeova laj yal ti xichʼik sirkunsision li viniketike. Li buchʼutik yichʼojik sirkunsisione jaʼ senyail ti lek tajek xil sbaik xchiʼuk li Diose. Li buchʼutik baʼyel albatik mantal ti xichʼik sirkunsisione jaʼ li Abraane xchiʼuk li yan viniketik ti te xchiʼuk ta nakleje. Ta mas tsʼakal xtoke, li mantal taje te laj yichʼ tsʼibael li ta Smantal Moises ti laj yichʼik akʼbel li j-israeletike (Lev. 12:2, 3).b Jech xtok, li Smantal Moisese chal ti persa skʼan xichʼ sirkunsision li jun jyanlum vinik mi tskʼan tspas li Kʼin Koltael o li yan kʼinetike (Eks. 12:43, 44, 48, 49). Jaʼ yuʼun, li judaetike ibal sba chilik li viniketik ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione xchiʼuk ti mu stakʼ xtunik ta stojolal Diose (Is. 52:1).

⁶ Ta melel, li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik judaetike skʼan bikʼit xakʼ sbaik xchiʼuk ti oyuk xchʼunel yoʼontonik sventa xaʼibeik smelolal xchiʼuk xakʼik venta li kʼusi tskʼan Jeovae. Li trato la spas Jeova xchiʼuk li j-israeletike laj skʼoplal, yuʼun jaʼ xa lik yichʼ tsakel ta venta li achʼ tratoe. Jaʼ yuʼun, li buchʼutik jaʼik mero judaetike maʼuk skʼan xal ti te xa tsakal skʼoplalik ta steklumal Dios ta skoj li snitilulalike. Jech xtok, li yajtsʼaklomtak Kristo ti te nakajtik ti bu oy ep judaetike, jech kʼuchaʼal li ta jteklum Judeae, skʼan tsots yoʼontonik xalik batel ti yakʼoj xa xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jesuse xchiʼuk ti jmoj chichʼik ta mukʼ Dios xchiʼuk li yajtsʼaklomtak Kristo ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione (Jer. 31:31-33; Luk. 22:20).

7. ¿Kʼusi ti mu toʼox xaʼibeik smelolal li viniketik ti likik tal ta Judeae?

⁷ Taje maʼuk skʼan xal ti jel li smantaltak Jeovae. Yuʼun kʼalal laj yichʼ pasel li achʼ tratoe, laj yichʼ tsakel ta venta li beiltaseletik ti tsotsik skʼoplal chal ta Smantal Moisese (Mat. 22:36-40). Kʼalal echʼ xa ox jayibuk jabile, xi laj yalbe skʼoplal Pablo ta sventa li sirkunsisione: «Jaʼ mero juda chkʼot ta sventa ti kʼu yelan li yut yoʼontone, ta yoʼonton yichʼoj sirkunsision ta stojolal chʼul espiritu, maʼuk ta skoj ti tsʼibabil ta mantale» (Rom. 2:29; Deut. 10:16). Li viniketik ti likik talel ta Judeae mu toʼox xaʼibeik smelolal taje xchiʼuk jaʼ mas batem ta yoʼontonik ti persa skʼan xichʼik sirkunsision li yajtuneltak Jeovae. ¿Mi ta van xchʼunik li kʼusitik jelanuke?

«Laj [...] yut sbaik» (Echos 15:2)

8. ¿Kʼu yuʼun bat sjakʼik ta stojolal jtsop jbeiltasvanej ta sventa li yichʼel sirkunsisione?

⁸ Li Lukase laj yal ti muʼyuk la stsak sba skʼopik li kʼusi laj yalik li viniketik ti likik tal ta Judea xchiʼuk li kʼusi laj yalik li Pablo xchiʼuk Bernabee. Jaʼ yuʼun, kʼalal laj xa ox yut sbaike, «laj yichʼ chapel sventa xbatik ta Jerusalen ti bu oy jtakboletik xchiʼuk moletik sventa xchapaj li kʼop taje, li buchʼutik laj yichʼik takel batele jaʼik Pablo, Bernabe xchiʼuk yan ermanoetik» (Ech. 15:2).c Li ermanoetik ta Antiokia xchiʼuk li ermanoetik likik tal ta Judeae tsots laj yut sbaik, yuʼun jamal laj yalbe sbaik ti jaʼ jech skʼan pasel kʼuchaʼal xchanojike. Ta skoj ti mu stsak sba li skʼopike, li tsobobbaile kʼot ta nopel yuʼun ti xbat sjakʼbeik li jtakboletik xchiʼuk moletik ta Jerusalene, jaʼ xkaltik, li jtsop jbeiltasvaneje, yuʼun tskʼanik ti junuk noʼox yoʼontonike xchiʼuk jmojuk tsobolike. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spasik li moletik ta Antiokiae?

9, 10. ¿Kʼusitik chakʼ jchantik li Pablo, Bernabe xchiʼuk li ermanoetik ta Antiokiae?

⁹ Li kʼusi baʼyel skʼan jpastike jaʼ ti jpat koʼontontik ti lek kʼusi tspas li s-organisasion Diose. Jkʼeltik batel ti kʼu yuʼun jech chkaltike. Li ermanoetik ta Antiokiae snaʼojik ti jaʼik judaetik li jtsop jbeiltasvaneje. Akʼo mi jech, spatoj yoʼontonik ti tstunesik Tsʼibetik sventa xchapaj li skʼopik ta sventa li yichʼel sirkunsisione. Pe ¿kʼu yuʼun ti spatoj yoʼontonike? Yuʼun snaʼojik lek ti chbeiltasatik yuʼun li xchʼul espiritu Jeovae xchiʼuk ti chkoltaatik yuʼun Jesukristo ti jaʼ jolil ta tsobobbaile (Mat. 28:18, 20; Efes. 1:22, 23). Jaʼ jech li avi eke, kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasele, jchanbetik li ermanoetik ta Antiokiae, jpat koʼontontik li ta s-organisasion Diose xchiʼuk ta stojolal li Jtsop Jbeiltasvaneje.

¹⁰ Li kʼusi kʼot ta pasele chakʼ jchantik xtok ti skʼan bikʼit xkakʼ jbatik xchiʼuk ti oyuk smalael kuʼuntike. Kalbetik skʼoplal li Pablo xchiʼuk Bernabee: laj yichʼik biiltasel yuʼun chʼul espiritu sventa xbat xcholbeik mantal li jyanlumetike, pe muʼyuk la snopik ti xchapaj yuʼun stukik li kʼope (Ech. 13:2, 3). Jech xtok, li Pabloe laj yal ti muy batel ta Jerusalen ta skoj ti oy kʼusi akʼbat yile, taje jaʼ yan sprevail ti yakal chbeiltasat yuʼun Diose (Gal. 2:2). Li avie, li moletik ta tsobobbaile chakʼik persa ti bikʼituk xakʼ sbaik xchiʼuk ti oyuk smalael yuʼunik kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasel ta tsobobbail ti xuʼ xchʼakvan-oe. Mu teuk noʼox tstsak sbaik ta kʼop o ti jaʼuk xichʼ pasel ti kʼu yelan lek chaʼi stukike, moʼoj, yuʼun tskʼanbeik koltael Jeova, tsaʼik beiltasel ta Vivlia xchiʼuk tstsakik ta venta li mantaletik chakʼ li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoile (Filip. 2:2, 3).

11, 12. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti oyuk smalael kuʼuntik kʼalal oy kʼusi tsjambe lek smelolal li Jeovae?

¹¹ Jaʼtik jech li avi eke, skʼan jmalatik sventa sjambe lek smelolal Jeova kʼalal oy kʼusitik chjele. Teuk ta joltik ti laj yichʼ tʼujel ta chʼul espiritu ta sjabilal 36 li Kornelioe, pe li ermanoetike jaʼ to laj yaʼibeik smelolal ta sjabilal 49 mi persa skʼan xichʼik sirkunsision li jyanlumetike o mi moʼoj. Te van 13 jabil la smalaik. ¿Kʼu yuʼun jalij sventa xchapaje? Yuʼun li Jeovae snaʼoj ti mu kʼunuk chaʼi judaetik ta xchʼamel li kʼusi achʼ to jele. Li yajtuneltak Diose oy xa ox van 1900 jabil ti yakal chchʼunik o tspasik li trato ta sventa yichʼel sirkunsisione, jaʼ xkaltik, li trato la spas Jeova xchiʼuk li yamigo Abraane (Juan 16:12).

¹² ¡Jaʼ jun mukʼta matanal ti tsbeiltasutik li Jtotik ta vinajele, ti oy smalael yuʼune xchiʼuk ti ta slekil yoʼonton chchanubtasutike! Yuʼun jaʼ onoʼox sventa jlekilaltik ti jech chchanubtasutike (Is. 48:17, 18; 64:8). Jaʼ yuʼun, mu me jtoy jbatik. Mi oy kʼusi jel li ta j-organisasiontike o mi oy kʼusi laj yichʼ jambel smelolal ta Vivliae, mu me jnoptik ti jaʼ mas lek ti kʼu yelan chkaʼibetik smelolale (Ekl. 7:8). Pe mi laj kakʼtik venta ti ta xa jtoy jbatik jutuke, jnopbetik skʼoplal li beiltaseletik te ta jtatik ta kapitulo 15 ta Echose xchiʼuk jkʼanbetik vokol Jeova sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik.d

13. Kʼalal chkakʼtik chanubtasel ta Vivliae, ¿kʼuxi xuʼ jchanbetik Jeova ti oy smalael yuʼune?

¹³ Mi oy buchʼu chkakʼbetik estudio ti vokol chaʼi yiktael li kʼusitik xchʼunoje o li kʼusitik tspas ti mu lekuk chil Diose, skʼan oyuk smalael kuʼuntik, yuʼun xuʼ van tsʼunul ta yoʼonton li kʼusi xchʼunoje. Kʼalal jech chkʼot ta pasele, jaʼ mas lek ti x-echʼuk kʼuk sjalil sventa xkoltaat yuʼun chʼul espiritu yoʼ sjel li kʼusi oy ta yoʼontone (1 Kor. 3:6, 7). Jech xtok, skʼan jpastik orasion sventa skoltautik li Diose, vaʼun chakʼ jnaʼtik kʼusi skʼan jpastik mi sta xa ox yorail chile (1 Juan 5:14).

«Lek xcholet laj yalbeik batel skʼoplal» li kʼusitik kʼot ta pasele (Echos 15:3-5)

14, 15. 1) Li ermanoetik ta Antiokiae, ¿kʼuxi laj yakʼik ta ilel ti yichʼojik ta mukʼ li Pablo, Bernabe xchiʼuk xchiʼiltake? 2) Li Pablo xchiʼuk xchiʼiltake, ¿kʼuxi la stsatsubtasbeik yoʼonton li ermanoetik ta Fenisia xchiʼuk ta Samariae?

¹⁴ Xi to chal batel li sloʼil Lukase: «Chiʼinatik batel jtuchʼuk be yuʼun li tsobobbaile, laje batik ta Fenisia xchiʼuk ta Samaria, lek xcholet laj yalbeik batel skʼoplal ti laj yichʼik ta mukʼ Dios li jyanlumetike xchiʼuk xmuyubaj noʼox yuʼunik skotol li ermanoetike» (Ech. 15:3). Kʼalal lokʼik batel li Pablo, Bernabe xchiʼuk xchiʼiltake, chiʼinatik batel yuʼun tsobobbail jtuchʼuk be. Jaʼ jech laj yakʼik ta ilel tsobobbail ti skʼanoj li yermanoike, ti yichʼojik ta mukʼe xchiʼuk ti oy ta yoʼontonik ti xchiʼinatik batel yuʼun Diose. Oy kʼusi lek chakʼ jchantik li ermanoetik ta Antiokiae, jaʼ yuʼun lek ti xi jnopbetik skʼoplale: «¿Mi kichʼoj ta mukʼ skotol li kermanotake, mas to li moletik ta tsobobbail ti «tsots ch-abtejik ta skʼopojelik xchiʼuk ti chchanubtasvanike»? (1 Tim. 5:17).

¹⁵ Kʼalal la stambeik batel sbelel Jerusalen li Pablo xchiʼuk xchiʼiltake, echʼik ta Fenisia xchiʼuk ta Samaria, te la xchapbeik ermanoetik ti kʼu yelan la xchʼamik mantal li jyanlumetike. Kʼalal laj yaʼiike, tsatsub-o yoʼontonik. Li yajtsʼaklomtak Kristo ti te nakalike jaʼik van li buchʼutik jatavik lokʼel ta Jerusalen kʼalal laj yichʼ milel li Estebane. Jaʼ jech li avi eke, tspat koʼontontik kʼalal chkaʼitik kʼu yelan chkoltavan Jeova li ta cholmantale, mas to kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantike. Li loʼiletik taje chkʼot ta jchikintik kʼalal chijbat ta tsobajeletike, ta asambleaetik, kʼalal ta jchantik li sloʼil xkuxlejal ermanoetik ti te ta jtatik ta revistaetike xchiʼuk li ta jpajinatik ta jw.org. ¿Mi yakal xa ta jkʼeltik li loʼiletik taje?

16. ¿Kʼu yuʼun ti tsatsaj skʼopik ta sventa li yichʼel sirkunsisione?

¹⁶ Kʼotik ta Jerusalen li ermanoetik ti likik tal ta Antiokiae, te van 550 kilometrouk xanavik tal, xi chal li Lukase: «Lek chʼambil kʼotik ta tsobobbail, ta stojolal jtakboletik xchiʼuk ta stojolal moletik, vaʼun lik yalik ti ep kʼusitik la spas Dios ta stojolalike» (Ech. 15:4). Pe «oy jlom li ta jvokʼ yuʼun jfariseoetik ti kʼotemik xa ta jchʼunolajele likik ti bu chotolike, xi laj yalike: ‹Persa skʼan xichʼik sirkunsision xchiʼuk akʼo xchʼunik li Smantal Moisese›» (Ech. 15:5). Jamal xvinaj ti tsatsajem xa li skʼopik ta sventa li yichʼel sirkunsisione, jaʼ yuʼun skʼan xa noʼox xichʼ chapanel.

«La stsob sbaik li jtakboletik xchiʼuk [moletike]» (Echos 15:6-12)

17. ¿Buchʼutik te skʼoplal li ta jtsop jbeiltasvaneje, xchiʼuk kʼu yuʼun te skʼoplalik li moletik ta Jerusalene?

¹⁷ Xi chal Proverbios 13:10: «Li pʼijilale te oy ta stojolal li buchʼutik tsaʼik tojobtasele». Jaʼ la stsakik ta venta kʼusi chal ta Proverbios kʼalal «la stsob sbaik li jtakboletik xchiʼuk moletik sventa tskʼelbeik lek skʼoplal taje» (Ech. 15:6). «Li jtakboletik xchiʼuk moletik» ta baʼyel sigloe jaʼ sbainojik snopel li kʼusi skʼan pasel li ta tsobobbaile, jaʼ jech tspasik li Jtsop Jbeiltasvanej avi kʼakʼal eke. Pe ¿kʼu yuʼun te skʼoplal li «moletik» ta Jerusalen li ta jtsop jbeiltasvaneje ti mu jaʼuk noʼox li jtakboletike? Jech kʼuchaʼal jchanojtik xa talele, li jtakbol Santiagoe laj yichʼ milel xchiʼuk laj yichʼ tikʼel ta chukel kʼuk sjalil li jtakbol Pedroe. Jaʼ yuʼun, mi oy jech la snuptan yan jtakbole, muʼyuk bu chil svokol li steklumal Jeovae, yuʼun oy xa ox buchʼutik lek chapalik sventa xbeiltasvanik.

18, 19. ¿Kʼusi laj yal li Pedroe, xchiʼuk kʼusi oy ta yoʼonton chakʼbe snaʼ li yermanotake?

¹⁸ Xi to chal batel li Lukase: «Kʼalal jal xa ox laj yut sbaik tajeke, vaʼi li Pedroe xchiʼuk xi laj yale: ‹Viniketik, ermanoetik, anaʼojik lek ti voʼne xa onoʼox la stʼujun lokʼel Dios ta atojolalik sventa xkalbeik lekil aʼyejetik li jyanlumetike xchiʼuk ti akʼo xchʼunike. Li Diose xojtikin li oʼontonale, jaʼ yuʼun laj yakʼ ta ilel kʼalal laj yakʼanbe li chʼul espiritue, jech kʼuchaʼal laj yakʼbutik eke. Koʼol la xkʼuxubinutik, yuʼun sakubtasbat yoʼontonik ta skoj li xchʼunel yoʼontonike›» (Ech. 15:7-9). Oy jlik livro chal kʼusi smelolal ta griego kʼalal «laj yut sbaik» xie, ti jaʼ la skʼan xal ti la sabeik lek smelolal xchiʼuk ti la snopbeik lek skʼoplale. Yaʼeluke, li ermanoetike jelajtik li kʼusi tsnopike, pe jpʼel ta yoʼontonik la skʼelbeik skʼoplal xchiʼuk jamal laj yalik li kʼusi tsnopike.

¹⁹ Li kʼusi jamal laj yal jtakbol Pedroe jaʼ vulesbat-o ta sjolik ti laj yil ta sat stuk kʼalal laj yichʼ tʼujel ta chʼul espiritu ta sba velta li buchʼutik muʼyuk yichʼojik sirkunsisione, jaʼ xkaltik, li Kornelio xchiʼuk li buchʼutik te ta snae, taje kʼot ta pasel ta sjabilal 36 kʼalal talem xa ox Jesuse. Mi muʼyuk xa jelel chil jyanlumetik xchiʼuk judaetik li Jeovae, ¿mi oy van srasonal ti jech xlik spas junuk krixchanoe? Li Pedro xtoke laj yal ti lek ch-ilat yuʼun Jeova li buchʼu chakʼ xchʼunel yoʼonton ta stojolal Jeovae, maʼuk ti spas li kʼusi chal Smantal Moisese (Gal. 2:16).  

20. ¿Kʼu yuʼun laj yal Pedro ti yakal chakʼik ta preva Dios li buchʼutik chalik ti persa skʼan ichʼel sirkunsisione?

²⁰ Xi la stsutses sloʼil Pedro ta skoj li kʼusitik xa spasoj talel Diose xchiʼuk ti kʼu yelan stunesoj xa talel li xchʼul espiritue: «Jaʼ yuʼun, ¿kʼu yuʼun chavakʼik ta preva Dios kʼalal chavakʼbeik xkuch alal ikatsil li jchankʼopetik ti muʼyuk bu kuch yuʼunik ek li jmoltotaktike xchiʼuk ti muʼyuk bu kuch kuʼuntik eke? Li kʼusi noʼoxe oy xchʼunel koʼontontik ti chijkolutik ta sventa li slekil yutsil yoʼonton Kajvaltik Jesus jech kʼuchaʼal chkol li stukik eke» (Ech. 15:10, 11). Li buchʼutik chalik ti persa skʼan ichʼel sirkunsisione xkoʼolaj ti yakal tsujik li jyanlumetik sventa spasik li kʼusi chal Smantal Moisese akʼo mi muʼyuk lek pasem talel yuʼunik li judaetik eke. Jech oxal, jaʼ noʼox skʼelojik batel li lajelale (Gal. 3:10). Ti jechuke, jaʼ noʼox la stojbeik ta vokol Jeova ti akʼbatik ta ilel slekil yutsil oʼontonal ta stojolal Jesuse. Jech oxal, li Pedroe laj yal ti yakal chakʼik ta preva li Diose, jaʼ xkaltik, ti yakal tsabeik skʼakʼal yoʼontone.

21. ¿Kʼuxi koltavanik Bernabe xchiʼuk Pablo sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunik li jtakboletik xchiʼuk li moletike?

²¹ Ep sbalil li kʼusitik laj yal Pedroe, yuʼun «tsʼiji skotol li epal krixchanoetike». Vaʼun, li Bernabe xchiʼuk Pabloe laj yakʼik ta ilel «ep senyailtak xchiʼuk kʼusitik labal sba ti akʼbat spasik yuʼun Dios ta stojolal li jyanlumetike» (Ech. 15:12). Kʼalal laj xa ox yaʼiik skotol taje, li jtakboletik xchiʼuk li moletike chapalik xa ox sventa skʼelbeik skʼoplal kʼusi tsnop Dios ta sventa li yichʼel sirkunsisione.

22-24. 1) Li Jtsop Jbeiltasvanej avi kʼakʼale, ¿kʼuxi chakʼik ta ilel ti yakal chchanbeik kʼusi la spasik li jtakboletik xchiʼuk moletik ta baʼyel sigloe? 2) ¿Kʼuxi chakʼik ta ilel li moletik ta tsobobbail ti tstsakik ta venta li smantaltak Diose?

²² Li avi kʼakʼal eke, li buchʼutik chtunik ta Jtsop Jbeiltasvaneje tstsob sbaik, tsaʼik beiltasel ta Vivlia xchiʼuk tskʼanbeik xchʼul espiritu Jeova sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunike (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11). Baʼyel chichʼik akʼbel ta jujuntal li slistail kʼusitik tsloʼiltaik sventa kak snopbeik skʼoplale xchiʼuk ti spasik orasion yoʼ xaʼibeik smelolale (Prov. 15:28). Laje, kʼalal te xa ox stsoboj sbaike, tstunesik li Vivliae xchiʼuk ta slekil yoʼonton chalik li kʼusi tsnopike.

²³ Li moletik ta tsobobbaile lek ti jech xchanbeik li Jtsop Jbeiltasvanej avi kʼakʼale. Pe mi oy junuk velta ti mu xchapaj yuʼunik li k’usi tskʼelbeik skʼoplale, xuʼ sjakʼbeik batel Betel o xuʼ sjakʼbeik li buchʼu vaʼanbil yuʼun Betel jech kʼuchaʼal li jkʼelvanejetik ta sirkuitoe. Mi persa chil Betele, tsjakʼbeik batel li Jtsop Jbeiltasvaneje.

²⁴ Ta melel, li Jeovae chakʼbe bendision li buchʼutik chchʼunbat smantale, mi bikʼit chakʼ sbaike, mi tukʼ chakʼ sbaike xchiʼuk mi oy smalael yuʼunike. Jech xtok, li Jeovae chakʼ jun oʼontonal, ti lekuk noʼox oyik ta mantale xchiʼuk ti jmojuk noʼox tsobolike, jech kʼuchaʼal ta jkʼeltik batel li ta yan kapitulo chtale.