«Tsalic ta sventa cʼusi lec li cʼusi chopole»

«Mu me jaʼuc xastsaloxuc li cʼusi chopole. Jaʼ tsalic ta sventa cʼusi lec li cʼusi chopole.» (ROMANOS 12:21.)

1. ¿Kʼu yuʼun jnaʼojtik lek ti stakʼ tsalel li kʼusi chopole?

¿MI STSʼIK van kuʼuntik li buchʼutik tskontrainik ta jyalel li melel yichʼel ta mukʼ Diose? ¿Mi stsal van kuʼuntik li ipalil ti tskʼan chjochutik batel yan velta li ta balumile xchiʼuk ti tsnamajesutik ta stojolal Diose? Li stakʼobil xchibal sjakʼobil taje, jaʼ ti tanae. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik ta melel? Yuʼun jaʼ jech chal li jtakbol Pablo kʼalal la stakbe batel karta li jromaetike: «Mu me jaʼuc xastsaloxuc li cʼusi chopole. Jaʼ tsalic ta sventa cʼusi lec li cʼusi chopole», xi (Romanos 12:21). Li balumil xchiʼuk li xchoplejale mi jsetʼuk me bu tstsalutik mi jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk mi oy ta tajmek ta koʼontontik ti muʼyuk bu chkakʼ jbatik ta tsalele. Jech noxtok, li jpʼel kʼop «tsalic [...] li cʼusi chopole», ti xie, chakʼ kiltik ti stakʼ tsalel mi ta jpasilantik kʼop ta smantal Dios ta skontra taje. Pe mi muʼyuk ta jchabi jbatike xchiʼuk ti chkikta spojel jbatike ta me xi jtsʼuj ta skʼob li chopol balumil liʼe xchiʼuk li chopol ajvalil yuʼune, li Satanase (1 Juan 5:19).

2. ¿Kʼu yuʼun ta jkʼelbetik jlomuk smelolal ti kʼusitik ikʼot ta xkuxlejal Nehemiase?

² Te van 500 jabil kʼalal skʼan toʼox xkuxi li Pabloe, kuxi jun yajtunel Dios ta Jerusalén ti laj yakʼ ta ilel ti melel li kʼusi chal Pablo ta sventa li stsalel kʼusi chopole. Taje jaʼ Nehemías, ti buchʼu maʼuk noʼox tsʼik yuʼun li utsʼintael chakʼ yajkontratak Diose, yuʼun la stsal ta kʼusi lek li kʼusi chopol noxtoke. ¿Pe kʼusitik jaʼ li vokolal la snuptane? ¿Kʼusi koltaat-o ta stsalel? ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li stalelale? Sventa jtakʼtik taje, jkʼeltik jlomuk li kʼusitik ikʼot ta xkuxlejale.a

3. ¿Kʼu yelan li krixchanoetik bu ikuxi Nehemiase, xchiʼuk kʼusi labal sba la spas?

³ Li Nehemiase abtej ta snail spasobmantal ajvalil Artajerjes ta Persia. Manchuk mi joybil ta krixchanoetik ti chichʼik ta mukʼ yan kʼusitike, muʼyuk bu xchanbe stalelal li krixchanoetik tee (Romanos 12:2). Kʼalal laj yaʼi ti persa skʼan chaʼvaʼanel li smuroaltak Jerusalene, ta sjunul yoʼonton la sten komel li slekil kuxlejale, la stam batel sbe ta Judá akʼo mi tsots laj yaʼi xchiʼuk la sbain li mukʼta abtelal taje (Romanos 12:1). Manchuk mi jaʼ ajvalil ta jteklum, jujun kʼakʼal abtej «ta sob cʼalal to ta xchʼay cʼacʼal» xchiʼuk li yermanotak ta Israele. Jaʼ jech ta chib noʼox u itsuts li abtelal taje (Nehemías 4:21; 6:15). Solel toj labal sba li yabtel la spasike, mas to mi ta jtsaktik ta venta ti tsal yuʼunik jeltos kontraineletik li j-israeletik ti kʼalal la spas li yabtelike. ¿Buchʼutik li yajkontratak Nehemiase, xchiʼuk kʼusi ti tskʼanike?

4. ¿Kʼusi ti tskʼanik ox li yajkontratak Nehemiase?

⁴ Li bankilal yajkontratake jaʼ Sambalat, Tobías xchiʼuk Gesem, viniketik ti tsots yipik ti te nopol nakalik ta Judae. Jaʼik onoʼox ti tskontrainik li steklumal Diose, jech oxal «toj chopol laj yaʼyic, yuʼun la snaʼic ti [Nehemiase] tacbil tal ta sventa scoltael li israeletique» (Nehemías 2:10, 19). Tskʼan tajmek tspajesik li abtelal ta svaʼanel muroetik ti tspas Nehemiase, manchuk mi ep chopol smanyail tstunesik. ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel un? ¿Mi chakʼ van sba Nehemías ti akʼo stsalat yuʼun «li cʼusi chopole»?

«Batsʼi tsots iʼilin»

5, 6. 1) ¿Kʼu yelan laj yilik yajkontratak Nehemías li abtelal ta xchaʼvaʼanel muroetike? 2) ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu xiʼ li Nehemiase?

⁵ Li Nehemiase mi jsetʼuk bu ta xiʼ, xi la spatbe yoʼonton li jteklume: «Jchaʼpastic li coraltone», xi. Li stukike xi la stakʼike: «Jaʼ lec liccutic xa ta abtel», xiik. Li Nehemiase xi chale: «Jech te lic tsatsubuc yoʼntonic», xi. Vaʼun lik yal li kʼuyelan laj yaʼiik li yankontratake. «Cʼalal laj yaʼyic li [kajkontrakutike] chopol laj yaʼyic; lic slabanuncutic, jech laj yalic: —¿Cʼusi ti avochelic spasele? ¿Me yuʼun chabajbeic smantal li ajvalile? —xiic.» Muʼyuk xchibaj-o yoʼonton ta sventa li labanele xchiʼuk li pakʼtael akʼbat yuʼun yajkontratake. Moʼoj, yuʼun xi laj yal li Nehemiase: «Li Dios te oy ta vinajele jaʼ chacʼ cʼotuc ta pasel cuʼuncutic scotol. Vuʼuncutic li yajtuneluncutique ta jchaʼliquescutic spasel li lum Jerusalene», xi (Nehemías 2:17-20). Li Nehemiase oy-o tajmek ta yoʼonton spasel li lekil abtele.

⁶ Sambalat, ti jaʼ li jkontrainvanej eke, «batsʼi tsots iʼilin» ta jyalel, jaʼ yuʼun mas tsots lik naʼlevanuk. «¿Cʼusi tspasic li jviʼnal judaetique?», xi chlabanvan la sjakʼ, vaʼun xi to laj yal echʼel xtoke: «¿Me yuʼun xuʼ chlic chaʼpasuc ta ton yuʼunic yan velta li stanil tonetic laj yichʼ chiqʼuele?», xi. Li Tobiase xi labanvan eke: «Li coralton tspasique jcot noʼox vet ta xlom yuʼun me imuy tee», xi (Nehemías 4:1-3). ¿Pe kʼusi la spas li Nehemiase?

7. ¿Kʼu yelan laj yaʼi Nehemías ti laj yichʼ kontrainele?

⁷ Li Nehemiase mi jsetʼuk bu la stsak ta mukʼ li naʼleele, jaʼ la xchʼunbe li smantal Dios ti mu jpak jkʼoplaltike (Levítico 19:18). Laj yakʼbe ta skʼob Jeova li naʼleele, xi laj yalbe ta orasione: «Dios cuʼun, aʼyo avaʼay ti cʼu xʼelan chquichʼcutic naʼleele. Acʼo cʼotuc ta stojol stuquic li cʼusi chopol chiyalbuncutique», xi (Nehemías 4:4). Li Jeovae xi onoʼox yaloje: «Vuʼun oy ta jventa ta xcacʼbe spacol, vuʼun jtuc ta xcacʼbe stoj», xi (Deuteronomio 32:35). Li Nehemiase spatoj onoʼox yoʼonton ta sventa li kʼusi yaloj Jeova taje. Jaʼ yuʼun li Nehemías xchiʼuk steklumale laj yakʼbeik yipal «spasel li coraltone», mu xakʼ buchʼu xmakatik. Jech oxal «ta ora noʼox ista oʼlol [yuʼunik], yuʼun scotol yoʼnton iʼabtejic» (Nehemías 4:6). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li skontratak melel yichʼel ta mukʼ Diose muʼyuk bu xkʼot ta pasel yuʼunik li spajesel abtelale. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ jchanbetik li stalelal Nehemiase?

8. 1) ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Nehemías kʼalal chkichʼ sabel jmultike? 2) Alo kʼusi kʼotem ta pasel ta atojolal o ta stojolal yan krixchano ti chvinaj ti oy sbalil kʼalal muʼyuk ta jpak jkʼoplaltike.

⁸ Yikʼal van chkichʼ sabel jmultik xchiʼuk chkichʼtik labanel, xuʼ van jchiʼiltik noʼox ta chanob vun, ta abtelal o kutsʼ kalaltik ti jech tspasike. Ep ta veltae, ti kʼusi toj lek xuʼ jpastike jaʼ ti xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi chal Vivlia liʼe: «Oy yorail chʼanxijchi» (Eclesiastés 3:1, 7). Jaʼ yuʼun chaʼa, jech kʼuchaʼal la spas Nehemiase, muʼyuk me bu ta jpak jkʼoplaltik (Romanos 12:17). Muʼyuk bu chyayijesvan jkʼopojeltik chi jtakʼav, moʼoj, yuʼun ti kʼusie jpatoj koʼontontik ta jpastik orasion ta stojolal Dios ti xi yaloje: «Vuʼun jtuc ta xcacʼbe stoj», xi (Romanos 12:19; 1 Pedro 2:19, 20). Jaʼ me jech mu xkakʼtik smakutik ta be li jkontrainvanejetike, ti jech mu xa jpastik li abtelal akʼbilutike: xcholel li lekil aʼyej sventa Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk li spasel ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike (Mateo 24:14; 28:19, 20). Jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti jpʼel-o koʼontontik kʼuchaʼal Nehemías mi chi jlokʼ ta chol mantal jujun kʼakʼal akʼo mi chkiltik kontrainele.

«Ch-och jmilti[k]»

9. ¿Kʼusi yan la spasik li yajkontratak Nehemiase, xchiʼuk kʼusi la spas li stuke?

⁹ Kʼalal laj yaʼiik ti «xquechet noʼox batel ta pasel [...] li coralton» li buchʼutik tskontrainik li melel yichʼel ta mukʼ Diose, la stsak yespadaik sventa «chtal spasic pleito ta Jerusalén». Li ta spat xokonik li judioetike toj tsots tajmek, yuʼun ta nortee te oy jsamariaetik, ta slokʼeb kʼakʼale te oy j-amonetik, ta sure te oy j-arabeetik xchiʼuk ta smaleb kʼakʼale te oy j-asdodetik. Li Jerusalene joybil ta jyalel; muʼyuk xa bu xuʼ stakʼ xjatavik lokʼel yileluk. ¿Kʼusi van tspasik un li j-abteletike? «Lic jcʼopancutic li Dios cuʼuntique», xi li Nehemiase. Li jkontrainvanejetike xi lik sibtasvanikuke: «Ch-och jmilti[k], jech ta jpajesbetic o li yabtelique», xiik. Ta skoj taje, li Nehemiase laj yakʼanbe yabtelik sventa tspoj ta «yespadaic, slanzaic, xchiʼuc sflechaic» li jteklume. Ta sat jun krixchanoe, li uni jtsop judioetike mu tsalbajuk yuʼunik yilel li yip yajkontraike, ta skoj ti toj tsotsike. Akʼo mi jech, li Nehemiase la spatbe yoʼontonik, xi laj yalanbee: «Mu xaxiʼic: Naʼic me ti echʼem smucʼul, ti echʼem xiʼelal li Diose», xi (Nehemías 4:7-9, 11, 13, 14).

10. 1) ¿Kʼu yuʼun pajik ta saʼ kʼop li yajkontratak Nehemiase? 2) ¿Kʼusi la snop tspas li Nehemiase?

¹⁰ Ta anil noʼox ijel li kʼusi ta stojolalike, muʼyuk xa bu saʼatik ta kʼop. ¿Kʼu van yuʼun? Yuʼun «isoquesbatic yuʼun Dios li cʼusi chapanbil yuʼunique», xi li Nehemiase. Akʼo mi jech, snaʼoj onoʼox ti yajkontratake ta sibtasvanik-o, jaʼ yuʼun la skʼel ti kʼuyelan xuʼ xchabi sbaike, la sabe smelolal ti kʼuyelan ch-abtej li j-abteletike. Vaʼun, «ta jun noʼox scʼob [lik abtejikuk]. Ta yan scʼobique stsacoj o yabtejebic sventa pleito». Jech noxtok, li Nehemiase la svaʼan jun vinik sventa «tsjupan [okʼes]» sventa snaʼik mi toj be ital li yajkontraike. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale, la spatbe yoʼonton li jteklume, xi laj yalbee: «Jaʼ stuc Dios ta scoltautic ta pleito», xut (Nehemías 4:15-20). Lek tsots yoʼontonik xchiʼuk lek chapalik sventa tstenik echʼel kʼusiuk ilbajinel, la spasik-o echʼel li abtelale. ¿Kʼusi xuʼ jchantik li ta loʼil taje?

11. Li ta mukʼik lumetik ti bu mu xakʼik ta cholel lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, ¿buchʼu tskʼanbeik koltael li yajtsʼaklomtak Cristo sventa stsal yuʼunik li kʼusi chopole xchiʼuk kʼusi tspasik sventa tstsalik ta kʼusi lek li kʼusi chopole?

¹¹ Li kontrainel tsnuptanik yajtsʼaklomtak Cristoe xuʼ tsots ta jyalel. Ta jlom mukʼtik lumetik ti tskontrainik ta jyalel li melel yichʼel ta mukʼ Diose mu tsalbajuk yilel li yipike. Ta sat jun krixchanoe mu xa kʼusi xuʼ spasik yileluk li ermanoetik ta skoj li tsatsal kontrainel chilike. Pe li ermanoetik taje lek spatoj yoʼontonik ti jaʼ tspas kʼop ta stojolalik li Diose. Skotol li yajtsʼaklomtak Cristo ti chichʼik kontrainel ta skoj xchʼunel yoʼontonike snaʼojik ta melel ti chtakʼbat s-orasionik yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti tsokesbe li kʼusi snopoj tspasik li yajkontraik ti toj echʼem yipike. Manchuk mi mu xakʼik ta cholel lekil aʼyej ta jvokʼuk lum, tsabeik lek smelolal kʼuyelan xuʼ tspasik. Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li j-abteletik ta Jerusalén ta voʼnee la sabeik lek smelolal kʼuyelan tspas li yabtelike. Jaʼ jech li yajrextikotak Jeova avi eke, tsabeik lek smelolal kʼuyelan ta xcholik mantal kʼalal chilik kontrainele, jaʼ noʼox ti muʼyuk bu ta stsakik batsʼi tukʼ li stukike (2 Corintios 10:4). Mi jaʼuk bu chpajik-o ta xcholel mantal manchuk mi toj echʼem tsots tsibtasatik (1 Pedro 4:16). Mi jaʼuk onoʼox jsetʼ, yuʼun li ermanoetik ti lek tsots yoʼontonike tstsalik ta kʼusi lek li kʼusi chopole.

«Bat jtsob jbatic»

12, 13. 1) ¿Kʼusi smanyailtak la spasik li yajkontratak Nehemiase? 2) ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu xchʼun Nehemías ti akʼo stsob sbaik xchiʼuk li yajkontratake?

¹² Kʼalal laj yakʼik venta li yajkontratak Nehemías ti mu kʼusi kʼot ta pasel yuʼunik ta skoj li kʼusi la spasike, la sabeik mas pʼij smelolal; jech, oxtos ti kʼusi toj manya lik spasbeike. ¿Kʼusitik jaʼ?

¹³ Baʼyel, tskʼan tsloʼla yaʼiik li Nehemiase, jaʼ yuʼun xi laj yalbeike: «Bat jtsob jbatic ta junuc biqʼuit lum [...] ta Ono», xutik. Ta skoj ti kakal ta oʼlol yuʼunik stenlejaltik Ono li Jerusalén xchiʼuk li Samariae, ti kʼusi tskʼanik ta melele jaʼ ti akʼo parejouk snamal xanavik sventa chchap li skʼopik tee. Li Nehemiase xuʼ van xi la snop ti jechuke: «Jaʼ lek yaʼukik jnaʼ; yuʼun jaʼ onoʼox mas lek ti jchapkutike, jaʼ mu stakʼ ti ta jpaskutik kʼope», xuʼ van xi jechuke. Pe muʼyuk bu la xchʼun. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jech kʼuchaʼal laj yal stuke, tsnopik kʼusi chopol tspasbeik. La snop ti jaʼ jun loʼlaele, muʼyuk bu xakʼ sba ta loʼlael xchiʼuk chanib velta jech la stakʼ: «Mu xuʼ cuʼun chbat jchiʼinoxuc yuʼun ep cabtelcutic. Yuʼun me chbat jchiʼinoxuque, jaʼ ta xpaj li cabtelcutique», xi. Muʼyuk bu xchibaj yuʼunik Nehemías li jkontrainvanejetike, moʼoj, yuʼun li stuke yakʼoj-o yoʼonton li ta xchaʼvaʼanel muroe (Nehemías 6:1-4).

14. ¿Kʼusi la spas Nehemías ta skoj ti sabat smule?

¹⁴ Xchibal, li jkontrainvanejetike lik spukik jecheʼ loʼiletik ta stojolal Nehemías, laj yalik ti yakal la tsnop tspʼajbe smantal li ajvalil Artajerjese. Xi to laj yalbeik xtoke: «Laʼ jnoptic cʼusi ta jpastic jtuctic», xutik. Laj yakʼ venta li kʼusi tskʼan tspasike, jaʼ yuʼun muʼyuk la xchʼun noxtok. «Oy ta yoʼntonic tscʼan chisibtasuncutic, —xi li Nehemiase— tscʼan ta xchibajes coʼntoncutic, yuʼun jech acʼo jquechancutic li abtele.» Pe tana liʼe, la stakʼbe li yajkontratake, xi laj yalbee: «Li cʼusi chavale te noʼox chanop atuc; muʼyuc bochʼo jech chal», xut. Jech noxtok, la skʼanbe koltael li Jeovae. «Acʼbun jtsatsal ta abtel», xut. Snaʼoj ti ta skoltaobba Diose xuʼ stsal li kʼusi snopoj tspas li yajkontratake xchiʼuk ti jech x-abtej-o li Nehemiase (Nehemías 6:5-9).

15. ¿Kʼusi albat yuʼun jecheʼ j-alkʼop ti akʼo spas li Nehemiase, xchiʼuk kʼu yuʼun ti muʼyuk bu la spase?

¹⁵ Yoxibal, la skʼanbeik vokol jun j-israel vinik ti Semaya sbie, sventa tsloʼla Nehemías yoʼ spʼajbe li sMantal Diose. Li jvalopatinvanej taje xi laj yale: «Bat jtsob jbatic ta yut chʼulna yuʼun Dios; jmactic lec li tiʼnaetique, yuʼun [...] oy yicʼal ta xtal smilicot», xi. Li kʼusi tskʼan chal taje, jaʼ ti akʼo xbat snakʼ sba ta anil ta yut chʼulna li Nehemías sventa mu xlaj ta milele. Pe li Nehemiase maʼuk pale, jaʼ yuʼun tsta smul mi och snakʼ sba ta xchʼulna Diose. ¿Mi ta van spʼajbe sMantal Dios yoʼ tspoj sbae? Moʼoj kʼuxi un, yuʼun xi la stakʼe: «Li vuʼune mu lecuc ti [...] ch-och jnacʼ jba ta yut chʼulna sventa mu xilaj ta milele. Jaʼ yuʼun li vuʼune muʼyuc chiʼoch», xi. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu xchʼun loʼlael li Nehemiase? Yuʼun snaʼoj ti manchuk mi jaʼ xchiʼil ta judioal li Semayae, «muc jaʼuc iʼacʼbat snaʼ yuʼun Dios», yuʼun li jun melel yaj-alkʼop Diose mi jaʼuk onoʼox jech chal kʼuchaʼal taje, ti muʼyuk chchʼunbe li sMantal Jeovae. Jaʼ jech la stsal yan velta li chopol yajkontratak li Nehemiase. Mu toʼox jaluk yechʼele xi laj yale: «Li coraltone ivuʼ cuʼuncutic ta voʼob xchaʼvinic (25) cʼacʼal yochel u Elul, jaʼ lajchab yoxvinic (52) cʼacʼal laj yichʼ cuʼuncutic», xi (Nehemías 6:10-15; Números 1:51; 18:7).

16. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik ta skoj li kʼusi tspas amigoiletik ta alele, li jecheʼ jpakʼtavanejetike xchiʼuk li jecheʼ ermanoetike? 2) ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ta jnatik, ta chanob vun o ta abtelal ti muʼyuk chkakʼ jbatik ta tsalel ta sventa li kʼusi jchʼunojtike?

¹⁶ Jech kʼuchaʼal Nehemiase, oy buchʼutik tskontrainutik ek, yikʼaluk van jaʼ li kamigotaktik ta alele, jecheʼ jpakʼtavanejetik xchiʼuk li jecheʼ ermanoetike. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy krixchanoetik chalbutik ti akʼo «parejouk noʼox» jpastik li kʼusi skʼan pasele. Tskʼan chakʼik jchʼuntik mi ta la jyochbetik jutuk yipal ti kʼuyelan yakal chi jtun ta stojolal Jeovae, xuʼ la jtatik yant kʼusitik sventa balumil noxtok. Pe muʼyuk chkakʼ jbatik ta tsalel li voʼotike, yuʼun jaʼ ti mas toj tsots skʼoplal ta jkuxlejaltik chkaʼitik li Ajvalilal yuʼun Diose (Mateo 6:33; Lucas 9:57-62). Jech noxtok, kʼuchaʼal yajtsʼaklomutik Cristoe chkichʼtik sabel jmultik. Ta yantik mukʼtik lume ta xkichʼtik pakʼtael ti muʼyuk la ta jchʼunbetik smantal li ajvaliletike, jech kʼuchaʼal laj yichʼ pakʼtael Nehemías ti tspʼajbe la smantal ajvalile. Jlom pakʼtaeletike yichʼoj takʼel ta nail chapanobbail ti mu meleluke, pe bateltike muʼyuk. Pe ta onoʼox jkʼanbetik ta orasion Jeova ti jaʼ akʼo sbeiltas ta melel ta kʼusi tskʼan yoʼonton li kʼusitik yakal chkʼot ta pasele (Filipenses 1:7). Li kontrainele xuʼ chlik tal ta stojolal krixchanoetik ti chtunik ta stojolal Jeova yileluke. Jaʼ jech kʼuchaʼal ti xchiʼil noʼox ta judioal Nehemías ti taʼox xloʼlaat sventa tspʼajbe sMantal Dios sventa la xkol-oe, jlom yajrextikotak Jeova ti svalopatinojik mantale tstikʼ sbaik ta jkuxlejaltik sventa jpʼajbetik jlomuk li smantal Diose. Pe muʼyuk ta jchikintatik li kʼusi chalike, yuʼun jnaʼojtik ti muʼyuk ta jta jkuxlejaltik mi muʼyuk ta jchʼunbetik smantal Diose, moʼoj, yuʼun jaʼ to mi ta jchʼuntike (1 Juan 4:1). Jech, ta sventa li koltael chakʼ Jeovae xuʼ stsal kuʼuntik ta sventa kʼusi lek kʼusiuk choplejal.

Ta jcholtik-o echʼel li lekil aʼyeje manchuk mi oy kʼusi chopol

17, 18. 1) ¿Kʼusi ti tskʼan Satanás xchiʼuk li buchʼutik tstunesane? 2) ¿Kʼusi oy ta koʼontontik spasel, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁷ Li sKʼop Diose chal kaʼitik ti yermanotak Cristo ti chbatik ta vinajele «laj stsalic ti [Satanase], ta sventa [...] ti laj svaʼan sbaic ta yalel ti [chʼul kʼope]» (Apocalipsis 12:11, Ch). Jaʼ yuʼun chaʼa, te me tsakal ta jyalel skʼoplal li stsalel Satanase —ti jaʼ chakʼ choplejale— xchiʼuk li xcholel lekil aʼyej sventa Ajvalilal yuʼun Diose. Mu me labaluk ta aʼiel chaʼa ti tsabe smelolal kʼuyelan tspas kʼop li Satanás ta stojolal li buchʼutik liʼ to oyik ta balumil ti chbatik ta vinajele xchiʼuk li «epal cristianoetic» ti chkontrainatik ta jyalele (Apocalipsis 7:9; 12:17).

¹⁸ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li kontrainele xuʼ van ta eil noʼox chtal, tsots tsibtasvanik, o tsabeik mas smanyail kʼuyelan tspasik. Kʼusiuk noʼox ti tspasike, li kʼusi tskʼan Satanase jun noʼox: jaʼ ti tspajes yaʼi li chol mantale. Pe mu xkʼot ta pasel yuʼun ta melel, yuʼun li steklumal Diose jech yoʼonton kʼuchaʼal li Nehemiase, oy ta yoʼonton ti «[tstsal] ta sventa cʼusi lec li cʼusi chopole». Jaʼ me jech ta jpastik ti kʼalal muʼyuk chkiktatik xcholel li lekil aʼyeje, jaʼ to me mi laj yal Jeova ti tsuts xa li abtelal taje (Marcos 13:10; Romanos 8:31; Filipenses 1:27, 28).

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Mi xvul ta ajol li voʼote?

• ¿Kʼusi kontrainel snuptanojik ta voʼne xchiʼuk avi li yajtuneltak Diose?

• ¿Kʼusi jaʼ ti tskʼanik tajmek li yajkontratak Nehemiase, xchiʼuk kʼusi ti tskʼanik li yajkontratak Dios avie?

• Li avi kʼakʼale, ¿kʼuxi yakalutik stsalel ta kʼusi lek li kʼusi chopole?

[Lokʼol ta pajina 29]

Li kʼusi ta jchantik ta slivroal Nehemiase

Li yajtuneltak Diose tsnuptanik

• naʼleel

• sibtasel

• loʼlael

Li loʼlaele chlik tal ta stojolal

• amigoiletik ta alel

• jecheʼ jpakʼtavanejetik

• jecheʼ ermanoetik

Li yajtuneltak Diose tstsalik li kʼusi chopol

• kʼalal tspasik-o batel li abtelal akʼbilik yuʼun Diose

[Lokʼol ta pajina 27]

Li Nehemías xchiʼuk li yan judioetike la xchaʼvaʼanik li smuroaltak Jerusalene akʼo mi tsots kontrainel laj yilik

[Lokʼol ta pajina 31]

Li melel yajtsʼaklomtak Cristoe tsots yoʼonton chcholik echʼel li lekil aʼyeje