¿Mi xkuxet noʼox oʼontonal kuʼuntik?
LI TA jot stiʼil vits ta sur yuʼun Antilibanoe te vaʼal muyel li vits Hermone. Li labal sba staylej sjol ti tsta 2,814 metroe, jutuk mu sjunuluk jabil oy-o staival. Kʼalal chkʼot sjob osil ta akʼobaltike, ta x-unij li staivale, vaʼun chkʼataj ta tsʼujul; chbein yalel sventa chatʼes li teʼetik xchiʼuk li kʼusitik chakʼ sate, chkʼot kʼalal ta tsʼusubtik. Li ta voʼneal Israele, jaʼ jun lekilal ti oy tsʼujule, yuʼun jaʼ ta xatʼes li tsʼiʼleletik ta yorail kʼepelaltike.
Jun kʼejimol ti yakʼoj ta naʼel Diose chal ti kʼuyelan jmoj tsobol li yajtuneltak Jeovae «coʼol sʼelan stsʼujulal job acʼubal ta xyal talel ta vits Hermón, ti [chpʼaj] yalel ta vitstic yuʼun ti Sione» (Salmo 133:1, 3, Ch). Jech kʼuchaʼal ti te chlik tal li tsʼujul ta stojolal Hermón ti chatʼes tsʼiʼleletike, li voʼotik eke xuʼ me xkuxet noʼox yoʼonton kuʼuntik li yantike. ¿Kʼuxi?
Li stalelal Jesuse
Li Jesucristoe jaʼ jun vinik ti laj yakʼ komel smarkaile. Manchuk mi uni jlikel noʼox la xchiʼinik li krixchanoetike jaʼ jun lekilal laj yaʼiik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal siketel tsʼujule. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Evanjelio yuʼun Marcose chal kaʼitik ti «la spet ololetic li Jesuse, laj yacʼ scʼob ta sbaic, laj yacʼbe bendición» (Marcos 10:16). ¡Toj lek van laj yaʼiik li uni ololetik taje!
Kʼalal slajeb xa akʼobal kuxul kʼuchaʼal krixchano ta Balumil li Jesuse, la spokbe yok li yajtakboltake, jaʼ jech laj yakʼbe yilik ti bikʼit yakʼoj sbae, ta melel kʼot ta yoʼontonik taje. Vaʼun xi laj yalanbee: «Ti cʼu xʼelan laj cacʼboxuc avilique, jaʼ jech xapasic ec», xi (Juan 13:1-17). Jech ta melel, skʼan bikʼit xakʼ sbaik ek. Manchuk mi muʼyuk laj yaʼibeik smelolal ta anil xchiʼuk la to svul sbaik ta sventa ti buchʼu mas tsots skʼoplal yuʼunik li ta akʼobal taje, li Jesuse muʼyuk x-ilin, moʼoj, yuʼun ta smukʼul yoʼonton lik rasonajuk xchiʼuk li yajtakboltake (Lucas 22:24-27). Jech xtok, «cʼalal laj yichʼ chopolcʼoptaele, muʼyuc xchopolcʼoptavan ec». Jech onoʼox, «cʼalal jaʼo chichʼ tsots vocole, muʼyuc bu isibtasvan. Jaʼ noʼox laj yacʼbe sventain li Dios ti tucʼ chchapanvane». Ta melel, chakʼ xkuxetel oʼontonal li stalelal Jesuse, toj lek me ti jech jchanbetike (1 Pedro 2:21, 23).
Li Jesuse xi laj yalbe li buchʼutik te chaʼiik kʼusi chale: «Jaʼ cuchic li icatsil cuʼune, jaʼ chanic cʼu xʼelan coʼnton yuʼun toj lec coʼnton, biqʼuit cacʼoj jba. Me jech chapasique, jech cux xi avoʼntonic», xi (Mateo 11:29). ¡Toj jun yutsil ti te nopol oyik ta stojolal Jesús sventa chchanbeik stalelale! Toj lek ichanubtasvan, yuʼun li krixchanoetike toj labal sba laj yilik xchiʼuk xi laj yalik kʼalal lik kʼopojuk ta chʼulna ta slumale: «¿Bu la sta sbijil li vinic leʼe? ¿Bu la sta svuʼel ti xuʼ yuʼun ta spas sqʼuelubiltaque?», xiik (Mateo 13:54). Li avie, kʼalal ta jkʼelbetik skʼoplal xkuxlejal li Jesuse xchiʼuk li yabtel la spase, ep kʼusi ta jchantik ta stojolal ek, jech kʼuchaʼal liʼe: chkakʼtik xkuxetel oʼontonal, o siketel oʼontonal. Kakʼtik lek venta li ta slekil talelale chaʼa, ta sventa ti chakʼ spatobil oʼontonal li kʼusi laj yale xchiʼuk ti la skolta yantike.
Xpatetuk oʼontonal yuʼun li jkʼopojeltike
Ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk li jchiʼiltaktike xkoʼolaj kʼuchaʼal jpʼej na: vokol ta vaʼanel, pe kʼun ta lomesel. Toj anil chkilbetik smul li yantike, yuʼun jkotoltik chʼabal jtukʼiltik xchiʼuk muʼyuk lek chbat kuʼuntik spasel skotol. Jech kʼuchaʼal laj yal li ajvalil Salomone «muʼyuc bochʼo liʼ ta banamil ti batsʼi ven tuqʼue ti me jutuc mu sta smule» (Eclesiastés 7:20). Jech oxal chaʼa, ta anil noʼox chkilbetik smul li jchiʼiltaktike xchiʼuk ti jyalestik ta lum kʼalal chkaltik kʼusitik kʼuxik ta aʼyele (Salmo 64:2-4). Pe skʼan me xi jtojob sventa jpatik lek li oʼontonale.
Li Jesuse la spatbe yoʼonton krixchanoetik kʼalal lek li kʼusitik laj yale. Sventa chakʼbe siketel yoʼontonik ta mantale, chalanbe li lekil aʼyej ta sventa Ajvalilal yuʼun Diose (Lucas 8:1). Jech xtok, la spatbe yoʼonton yajtsʼaklomtak kʼalal la skoltaan sventa xojtikinik lek li sTot ta vinajele (Mateo 11:25-27). Mu labaluk ta aʼyel ti lek chaʼi xbatik ta stojolal Jesús li krixchanoetike.
Yan li jchanubtasvanejetik xchiʼuk fariseoetike mu jechikuk kʼuchaʼal Jesuse. Muʼyuk ta yoʼontonik mi tskʼanik koltael li yantike. Xi albat skʼoplalik yuʼun li Jesuse: «Jaʼ lec chaʼyic ti chchotiic ta sliqueb chotlebal cʼalal yorail jujun qʼuine, xchiʼuc jaʼ tsmaquic li chotlebaletic ti bu ichʼbilic ta mucʼ ta yut nail tsobobbailetique», xi (Mateo 23:6). Muʼyuk chkʼuxubinik ta melel li krixchanoetike, yuʼun xi laj yalike: «Li cristianoetic te stsoboj sbaic ta stojol ti mu snaʼic cʼusi chal li mantaletique, ¡chapal xa scʼoplal chbat stoj smulic!», xiik (Juan 7:49). ¡Mi jsetʼuk tspat oʼontonal li stalelalike!
Li kʼusi chkaltike jaʼtik onoʼox me chakʼ ta ilel ti kʼukelantike xchiʼuk ti kʼusi ta jnoptik ta stojolal yantike. Jaʼ jech laj yakʼ venta Jesús kʼalal xi laj yale: «Li lequil cristianoe lec cʼusi chlocʼ ta ye, yuʼun jaʼ jech oy ta yoʼnton. Yan li chopol cristianoe chopol cʼusi chlocʼ ta ye, yuʼun jaʼ jech oy ta yoʼnton. Yuʼun li cʼusi oy ta yoʼntone jaʼ jech chlocʼ ta ye», xi (Lucas 6:45). Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼantik tspat oʼontonal li kʼusi chkaltike?
Baʼyel skʼan jnoptik li kʼusi chkaltike. Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 15:28, «li bochʼo tucʼ yoʼntone ta snop lec cʼu xʼelan chtacʼov». Taje mu me toj jaluk tajmek skʼan jnoptik. Jaʼ noʼox skʼan jnoptik kʼu van yelan chaʼi li buchʼu ta jchiʼintik ta loʼil ta sventa li kʼusi chkalbetike. Xi skʼan jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ svinajeb ti chi kʼanvan li kʼusi chkale? ¿Mi ta melel jech kʼotem ta pasel, o mi loʼil noʼox van? ¿Mi ta yorail chkalbe li kʼusi skʼan albele? ¿Mi chakʼbe xkuxetel xchiʼuk spatobil yoʼonton li buchʼu chaʼi kʼusi chkale?» (Proverbios 15:23). Mi chopol chkiltik ti kʼusi chkaltike o ti mu staʼo leke, jaʼ lek jchʼay ta joltik. O ti kʼusi mas leke, jaʼ ti jeltik ta kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi staʼo ta alele. Li kʼusi chichʼ alel ti muʼyuk ta jnoptik baʼyele «tuchʼel xa chcʼot yuʼun yaʼyel li cʼusi ch[kalti]que», yan li kʼusi lek chichʼ alele «poxil» yaʼel (Proverbios 12:18).
Yan ti kʼusi tskoltautik ta spatbel yoʼonton xtok li kermanotaktike jaʼ ti oyuk ta joltik ti kʼu yuʼun toj bal ch-ilatik yuʼun li Diose. Xi laj yal li Jesuse: «Muʼyuc bochʼo xuʼ yuʼun ta xtal ta jtojol me muc icʼbiluc tal yuʼun li Jtot ti la stacun tale», xi (Juan 6:44). Jamal ta kʼelel ti jaʼ tskʼelbe slekil talelal skotol li yajtuneltak Jeovae, jaʼ chkʼelbatik ek li buchʼutik tsots stalelalik chkaltike. Mi chkakʼbetik yipale, jaʼ me ta jkʼelbetik ek li slekil talelalike, vaʼun jaʼ me jech lek kʼusi chkaltik ta stojolalik.
Jkoltatik li jchiʼiltaktike
Li Jesuse snaʼoj lek ti kʼuyelan toj abol sba kuxulik li buchʼutik chichʼik ilbajinele. Jech kʼuchaʼal chkiltike, «cʼalal laj yil Jesús ti ep cristianoetic te stsoboj sbaique, toj abul sbaic laj yil. Yuʼun jatsa bu tanpuquic jech chac cʼu chaʼal chijetic ti muʼyuc xchabiele» (Mateo 9:36). Pe mu nakauk noʼox la skʼelbe li svokolike, moʼoj, yuʼun oy kʼusi la spas sventa tskoltaan. Xi laj yalanbee: «Laʼic ta jtojol acotolic, voʼoxuc ti lubenoxuc yuʼun li tsatsal abtele, xchiʼuc li alal icatsile, vuʼun ta xcacʼ acux avoʼntonic», xut. Vaʼun xi la spatbe yoʼontonike: «Li abtel cuʼune, muʼyuc tsots ta pasel, li icatsil cuʼune, muʼyuc ol ta cuchel», xi (Mateo 11:28, 30).
Li avi kʼakʼale «xiʼbal sba, yuʼun naca vocol ta xvul ta loqʼuel» (2 Timoteo 3:1, Ch). Ep krixchanoetike muʼyuk xmuyubajik ta skoj ti jaʼ «batem yoʼntonic yuʼun li cʼusitic oy liʼ ta banamile» (Mateo 13:22). Li yantike chat yoʼontonik ta skoj li svokolik ta jujuntale (1 Tesalonicenses 5:14). ¿Kʼuxi xuʼ xpatet yoʼontonik kuʼuntik taje? Jyochbetik li yikatsike, jech kʼuchaʼal la spas Cristoe.
Oy jlom krixchanoetike, ta xyoch chaʼi li yikatsik kʼalal chal li svokolike. Mi oy buchʼu tskʼan chalbutik kʼu yuʼun chat yoʼontone, ¿mi ta jchikintabetik? Sventa ta slekil koʼonton jchikintatik li kʼusi chi j-albate, skʼan me jchanubtas jbatik. Kaʼitik me lek kʼusi chalbutik li jun krixchanoe, mu me xchʼay-o koʼontontik snopel li kʼusi xuʼ ta jtakʼbetike o ti kʼuxi xuʼ xchapan li skʼope. Sventa chkakʼtik ta ilel ti oy ta koʼontontike, skʼan me jtsʼetan jchikintik, jkʼelbetik sat xchiʼuk stseʼetuk jsatik kʼalal staʼo chkiltike.
Li ta stsobobbail yajtsʼaklomtak Cristoe toj ep me ta tos kʼuxi xuʼ jpatbetik yoʼonton li ermanoetike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta Salon sventa Tsobobbaile xuʼ te ta jchiʼintik ta loʼil li buchʼutik ip chaʼiike. Bakʼintike, jaʼ noʼox skʼan jpatbetik yoʼontonik jlikeluk kʼalal skʼan toʼox xlik li tsobajele o kʼalal lajem xaʼoxe. Skʼan jkʼeltik xtok ti buchʼutik muʼyuk xkʼotik ta xchanel livroe, vaʼun jkʼopontik batel ta telefono mi lek oyik, o mi skʼanik koltael (Filipenses 2:4).
Toj tsots kʼusi sbainojik li jkʼelvanejetik ta tsobobbaile. Mas me jutuk ol chaʼi yikatsik mi ta jkoltatik xchiʼuk mi ta jpastik li uni abtelaletik chakʼbutike. Li sKʼop Diose xi chalbe mantal li yajtsʼaklomtak Cristoe: «Chʼunbeic me cʼusi chayalboxuc li bochʼotic sventainojoxuque; ichʼic me ta mucʼ. Yuʼun jaʼ ta xchabioxuc, yuʼun tsnaʼic ti ta onoʼox xcʼot yalic ta stojol Dios ti cʼu xʼelan ch-abtejique. Me chavichʼic ta muqʼue, xcuxet noʼox yoʼnton ch-abtejic; muʼyuc bu chloʼilaj yoʼnton avuʼunic. Yuʼun muʼyuc cʼusi chataic ec me jech chapasique», xi (Hebreos 13:17). Mi oy ta koʼontontik ta jkoltatike, xkuxet me yoʼonton kuʼuntik li buchʼutik «lec tsventain yabtelique» (1 Timoteo 5:17).
Jkʼuxubintik me li kʼusi lek chalike xchiʼuk li kʼusi lek tspasike
Li tsʼujul ti kʼupil sba chaʼi li tsʼiʼleletik ta kʼepelale, jaʼ ta sventa ti ta smilal noʼox tstsob sba li jujutsʼuj voʼ ti kʼunkʼun chbein yalele, akʼo mi mu xichʼ naʼel bu lik talel li tsʼujulale. Jaʼ jech li spatobil yoʼonton chkakʼbetik yantike, maʼuk noʼox jun velta ta jpastik ti kʼusi leke, moʼoj, yuʼun jaʼ skotol li kʼusitik lek ta jpastik jujun kʼakʼal li yajtsʼaklomutik Cristo ta stojolal li yantike.
Xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Talbat xacʼan abaic ta sventa ti coʼol achʼunojique. Talbat chavichʼ abaic ta mucʼ», xi (Romanos 12:10). Mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li mantal taje, xkuxet me yoʼonton kuʼuntik yantik ta jkʼopojeltik xchiʼuk ta kʼusitik ta jpastik.
[Lokʼol ta pajina 30]
Li tsʼujul ta Hermone ta xatʼes li tsʼiʼleletik ta kʼepelale
[Lokʼol ta pajina 31]
Li krixchano ti snaʼ xchikintae xpatet me oʼontonal yuʼun