Li sKʼop Jeovae kuxul
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Malaquías
OY XA mas ta 70 jabil ti itsuts li xchaʼvaʼanel li chʼulna ta Jerusalene, pe li judioetike toj kʼunibemik ta mantal. Kʼalal ta paleetik pasem ta jloʼlavanejetik. ¿Buchʼu van ch-akʼbat yilik ti kʼuyelan oyike xchiʼuk ti chakʼ yipal akʼo xlikesatik ta mantal li judioetike? Li abtel taje jaʼ laj yichʼ akʼbel yuʼun Jeova li Malaquiase.
Li slivroal Malaquías, li slajeb livro ta Hebreo Kʼope, ta xal tsatsal albil kʼopetik yuʼun Dios. Mi la jtsʼetanbetik xchikinale, lek me chapalutik li ta «scʼacʼalil li Mucʼul Diose, jaʼ li jun cʼacʼal ti toj tsots, ti toj xiʼbal sbae», ti jaʼ skʼakʼalil ta xichʼ slajeb skotol li kʼusitik chopol liʼ ta balumile (Malaquías 4:5).
LI PALEETIKE «EP XA BOCHʼO LAJ [Y]AQʼUIC CHʼAYUC TA BE»
Li Jeovae ta xalbe li lum Israel li kʼusi tsnop ta stojolalike: «Toj ep jcʼanojoxuc», xut. Pe li paleetike spʼajojbeik li sbi Jeovae. ¿Kʼuxi spʼajojbeik? Jaʼo kʼalal chakʼbeik «[s]motonin ta scajleb [s]moton li pan ti muʼyuc leque» xchiʼuk ti kʼalal chakʼbeik smotonin chonbolometik ti «coxoe, xchiʼuc ti bu oy xchamele» (Malaquías 1:2, 6-8).
Li paleetike «ep xa bochʼo laj [y]aqʼuic chʼayuc ta be ta sventa ti cʼu xʼelan laj [x]chanubtasic ta [mantale]». Li krixchanoetike ta «sloʼlaan sbaik». Oy jlome nupunemik xchiʼuk jyanlum antsetik, pe li yantike tsmukul sati o tsloʼlaik li «[y]ajnil ta [skeremalike]» (Malaquías 2:8, 10, 11, 14-16).
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
2:3. Kʼalal laj yal Jeova ti tsjipbe «[tsoʼ]» ta satik li paleetike, ¿kʼusi la skʼan laj yal? Jaʼ jech kʼuchaʼal chal li Mantale, li stsoʼ chonbolometik ti chichʼ akʼel ta matanale ta spat jteklum ta xichʼ chikʼel (Levítico 16:27). Jaʼ yuʼun chaʼa, ti kʼalal laj yal ti ta xichʼik jipbel batel tsoʼ ta satike, li Jeovae jaʼ la skʼan laj yakʼ ta naʼel ti muʼyuk lek ta xilbe li smotonike xchiʼuk li buchʼutik ta xakʼike.
2:13. ¿Buchʼu yaʼlel satik ti chatʼesbe skajleb smoton Diose? Jaʼ yaʼlel sat li antsetik ti chbat yokʼita sbaik ta stojolal Jeova ta skoj li svokolike. ¿Kʼu yuʼun ti jech svokolike? Jaʼ ta skoj ti laj yichʼik iktael yuʼun smalalike; ta jech noʼox laj yichʼik iktael, yikʼaluk van sventa xnupunik xchiʼuk li jyanlum antsetik ti mas to tsebike.
Kʼusitik xuʼ jchantik:
1:14; 2:17. Li Jeovae mu xkuch yuʼun kʼalal oy buchʼu tskuy sbae.
2:7-9. Li buchʼutik yichʼojik li matanal ti ta xchanubtasvanik li ta tsobobbaile skʼan me skʼelik mi jech ta xal li ta sKʼop Diose, li Vivliae, xchiʼuk li ta vunetik ti lokʼesbil ta Vivlia ti jaʼ ta xakʼ «li jchabina ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton[e]» (Lucas 12:42; Santiago 3:11).
2:10, 11. Li Jeovae ta skʼanbe li yajtuneltak ti akʼo xchʼunik li mantal ti jaʼ noʼox akʼo xnupunik xchiʼuk li buchʼu «xchʼunoj Cajvaltique» (1 Corintios 7:39).
2:15, 16. Li melel yajtsʼaklom Cristoe skʼan me stsakik ta venta li trato xchiʼuk li yajnil ta skeremalike.
TI JEOVA DIOSE «MU XA JALUC SCʼAN TI TA XʼOCH TA XCHʼULNAE»
Ti Jeova Diose «mu xa jaluc scʼan ti ta xʼoch ta xchʼulnae» chiʼinbil tal yuʼun li «[y]ajʼal-mantal jʼichʼ-cʼope [li Jesucristoe]». Li Diose ta xtal xchapan li steklumale, vaʼun mu xa bu ta snop jaʼ tsvaʼan sba ta testigo sventa skontrainel li chopol krixchanoetike. Jech noxtok ta xichʼ tsʼibael «jpok vun ti ta xakʼ ta naʼel» li buchʼutik ta xiʼtaik li Diose (Malaquías 3:1, 3, 5, 16, Ch).
«Li jun cʼacʼal ti tstsan jech chac cʼu chaʼal hornoe» ta xa xtal xchiʼuk ta xakʼbe slajeb skotol li chopol krixchanoetike. Pe kʼalal mu toʼox xtal li kʼakʼal taje, «chtal [jun j-alkʼop sventa] slecubtasbe yoʼnton ta stojol xnichʼon li totile [xchiʼuk] tslecubtasbe yoʼnton ta stojol stot li nichʼonile» (Malaquías 4:1, 5, 6).
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
3:1-3. ¿Kʼusi ora tal ta xchʼulna «li Ajvalil» xchiʼuk «li bochʼo tacbil tal sventa chtal yal cʼusi chapanbil onoʼox[e]», xchiʼuk buchʼu ti jbabe tal ta stojolalike? Li Jesuse tal kʼuchaʼal ta xkʼexol Jeova, tal ta xchʼulna ta 10 yuʼun nisán ta sjabilal 33 ta jkʼakʼaliltik sventa tal slokʼes li kʼusitik chopole. Li vaʼ kʼakʼal taje, li Jesuse och ta chʼulna, vaʼun te la slokʼes li buchʼutik chmanolajik xchiʼuk li buchʼutik te chchonolajike (Marcos 11:15). Taje kʼot ta pasel kʼalal oxib xaʼox jabil xchiʼuk oʼlol yechʼel ti laj yichʼ tʼujel kʼuchaʼal ajvalil li Jesuse. Koʼoltik yaʼel, kʼalal oxib xaʼox jabil xchiʼuk oʼlol yechʼel laj yichʼ akʼbel skorona kʼuchaʼal ajvalil ta vinajele, li Jesuse och xchiʼuk Jeova li ta xchʼulna ti mu xvinaj ta kʼelele, vaʼun laj yakʼ venta ti skʼan chʼubael li steklumale. Li ta baʼyel sigloe, li Juan J-akʼvanej ta voʼe laj yichʼ takel batel sventa chbat xchapan li judioetik sventa svuleb li Cristoe. Avi ti mu to jaluk jelavem skʼakʼalile oy jun «bochʼo tacbil tal» ek sventa chchapan li svuleb Jeova li ta xchʼulna ti mu xvinaj ta kʼelele. Li buchʼu takbil tal taje jaʼ jtsop jchan Vivliaetik ti leʼ xa ta sjabilal 1880 laj yakʼ tal yipik sventa tstsʼunbeik ta yoʼonton li buchʼutik tskʼan tsnaʼik li kʼusi melele, li kʼusitik baʼyel skʼan chanel ta Vivliae.
3:10. Li yakʼel «jujun ta lajlajunebe», jaʼ xkaltik, li yakʼel diesmoe, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti jech xa-o tsʼakal ta xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae? Li sMantal Moisese te ichʼay sbalil li ta slajel Jesuse, jaʼ yuʼun mu xa persauk ta xichʼ akʼel li jujun ta lajlajuneb ti kʼusi oy kuʼuntike, manchuk mi jech, li diesmoe oy to kʼusi skʼan xal-o li avie (Efesios 2:15). Pe maʼuk skʼan xal ti jech xa-o tsʼakal la jkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li diesmoe ta xichʼ akʼel toʼox jujun jabil, pe jaʼuk li akʼbail ta stojolal Diose jaʼ noʼox jun velta ta xichʼ akʼel ti kʼu sjalil jkuxlejaltik xchiʼuk ta xichʼ akʼel ta ilel li ta yichʼel voʼe. Kʼalal mi jech laj yichʼ pasele, skotol li kʼusitik oy kuʼuntike jaʼ xa yuʼun li Jeovae. Pe akʼo mi jech, li Jeovae chakʼ jtʼujtik uni jvokʼuk —jun diesmo ta lokʼol kʼop— sventa ta jtunestik li ta yabtele. Ta xkakʼbetik skotol li Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike xchiʼuk ti kʼuyepal chlokʼ ta koʼontontike. Li matanaletik ta xkakʼtike te me kapal skʼoplal ti ta jchʼak jkʼakʼaltike, li kiptike xchiʼuk li kʼusitik oy kuʼuntik sventa ta jtunestik ta xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk li ta spasel ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike. Jech noxtok te me kapal skʼoplal ti chi jbat ta tsobobbaile, svulaʼanel li ermanoetik ti ipike, ti buchʼutik yijik xae xchiʼuk yakʼel jtakʼintik sventa li melel yichʼel ta mukʼ Diose.
4:3. ¿Kʼuxi ti «[ch]pechʼic ta teqʼuel li bochʼotic chopoli[k]» li buchʼutik chichʼik ta mukʼ li Jeovae? Li yajtuneltak Diose maʼuk ta melel ti «[ch]pechʼic ta teqʼuel li bochʼotic chopolique», jaʼ xkaltik, maʼuk me tstunesatik sventa li chapanel chakʼ Diose. Moʼoj, li jpʼel kʼop taje jaʼ chalbe skʼoplal li muyubajel ta xichʼ tael kʼalal mi kuch yuʼun Jeova ta stojolal li steklumal Satanase (Salmo 145:20; Apocalipsis 20:1-3).
4:4. ¿Kʼu yuʼun skʼan jvules ta joltik li mantal akʼbat Moisés ta vits Horebe? Li Mantal taje mu xa persauk chakʼ ta xkuxlejalik li yajtsʼaklom Cristoe, manchuk mi jech, yichʼoj talel «puru senyailtac li cʼusi scʼoplal chcʼot ta pasele» (Hebreos 10:1). Mi lek ta jchantike, ta xkiltik kʼuxi chkʼotanuk ta pasel tana li kʼusitik te tsʼibabile (Lucas 24:44, 45). Jech xtok, yichʼoj talel «scotol ti cʼusitic naca slocʼobbail noʼox ti cʼusitic oy ta vinajele». Jaʼ yuʼun chaʼa, toj jtunel me ti jkʼeltik sventa xkaʼibetik smelolal li chanubtaseletik yuʼun Cristo xchiʼuk ti kʼuyelan skʼan jpas li jtalelaltike (Hebreos 9:23, Ch).
4:5, 6. ¿Buchʼu jaʼ skʼoplal li «jʼalcʼop Elias[e]»? Li albil kʼope chal ti Eliase tspas jun abtelal ti jaʼ li xchapanbel yoʼonton li krixchanoetike. Li ta baʼyel siglo ta jkʼakʼaliltike, li Jesucristoe laj yal ti Juan J-akʼvanej ta voʼe xkoʼolaj kʼuchaʼal li «Eliase» (Mateo 11:12-14; Marcos 9:11-13). Li «Elías» ta jkʼakʼaliltike, ti laj yichʼ takel tal «cʼalal muʼyuc to tsta Scʼacʼalil li Mucʼul Diose, jaʼ li jun cʼacʼal ti toj tsots, ti toj xiʼbal sbae», jaʼ li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», NM] yoʼnton [...], ti lec bije» (Mateo 24:45). Li jvokʼ yajtsʼaklomtak Cristo taje, ti tʼujbilik sventa vinajele, yakal-o ta spasik talel jun abtelal sventa chchapanbe yoʼonton li krixchanoetike.
Kʼusitik xuʼ jchantik:
3:10. Mi sovrailtak noʼox chkakʼbetik li Jeovae muʼyuk me chakʼbutik sbendision.
3:14, 15. Ta skoj xchopol talelalik li paleetike, li judioetike muʼyuk xa sbalil laj yilik ti chtunik ta stojolal Diose. Li buchʼu oy yabtelik ta tsobobbaile skʼan lek stalelalik (1 Pedro 5:1-3).
3:16, Ch. Li buchʼutik ta xiʼtaik li Jeovae xchiʼuk ti tukʼ yoʼontonik ta stojolale stsakanoj ta vun, xchiʼuk ta xchabi kʼalal chakʼbe slajeb li xchopol lum Satanase. Jaʼ yuʼun chaʼa, mu me jsetʼuk xkakʼtik akʼo xkʼunib li tukʼilal kuʼuntik ta stojolal Diose (Salmo 26:1).
4:1. Kʼalal jaʼo skʼakʼalil skʼakʼal yoʼonton li Jeovae, li «yibel» xchiʼuk li «scʼobcʼob[e]» koʼol s-elan ta xlajik: li ololetike xchiʼuk li stot smeʼike koʼol yelan ta xchamik. Ta skoj ti tsots tajek skʼoplal yabtelik li totil-meʼiletik ti jaʼik yajtsʼaklom Cristoe, ta komon skʼan xakʼbeik yipal saʼel xchiʼuk ti mu xakʼik akʼo xchʼay batel ti lek xa ilbilik yuʼun Diose (1 Corintios 7:14).
«Ichʼo me ta mucʼ li Diose»
¿Buchʼu ta xkolik li ta «scʼacʼalil li Mucʼul Diose, jaʼ li jun cʼacʼal ti toj tsots, ti toj xiʼbal sbae»? (Malaquías 4:5.) Li Jeovae xi tstakʼe: «Voʼoxuc ti avichʼojbicun ta mucʼ jbie», xi. Ta stojolalik «chlic xojobanuc [...] li tuqʼuil chapanel cuʼune, jech chac cʼu chaʼal cʼacʼal ti lec xojobane. Li xojobale yichʼoj tal lec coltael ta atojolic. Li voʼoxuque xabitic noʼox [...] jech chac cʼu chaʼal jcot unin vacax», xi (Malaquías 4:2).
Ti chlik «xojobanuc [...] tuqʼuil chapanel[e], jaʼ skʼoplal Jesucristo, ti koltabil yuʼun Diose, chakʼ xojobal ta stojolal li buchʼutik chichʼik ta mukʼ li Jeovae (Juan 8:12). Jech noxtok, yichʼoj tal «lec coltael»: koltael ta mantal li avi kʼakʼale, xchiʼuk batsʼi koltael ta jbekʼtaltik, ta jnopbentik xchiʼuk jol koʼontontik li ta achʼ balumil yuʼun Diose (Apocalipsis 22:1, 2). Li buchʼutik ch-akʼbatik bendision yuʼun Diose «[chpʼitik] noʼox [...] jech chac cʼu chaʼal jcot unin vacax», ti jaʼ skʼan xal ti ta xakʼik ta ilel ti xmuyubajik tajmeke. Jech oxal un chaʼa, ta skoj ti xuʼ jtatik li bendisionetik taje, kakʼ ta jol koʼontontik li kʼusi laj yal li ajvalil Salomone: «Ichʼo me ta mucʼ li Diose; chʼunbo scotol li smantaltaque. Jaʼ noʼox jech oy ta sventa acʼo spas li cristianoetique» (Eclesiastés 12:13).
[Lokʼol ta pajina 28]
Li Malaquiase jaʼ jun j-alkʼop ti tukʼ yoʼonton xchiʼuk ti yakʼoj lek ta yoʼonton Diose
[Lokʼol ta pajina 31]
Jechuk me xi jchanubtasvan kʼuchaʼal chal Vivliae
[Lokʼol ta pajina 31]
Li yajtuneltak Jeovae skʼan xichʼik ta mukʼ li trato sventa snupunelike.