Li sKʼop Jeovae kuxul
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Marcos
JAʼ LI Evanjelio ti mas komkom ta xchanibale. La stsʼiba Juan Marcos kʼalal echʼem xaʼox van 30 jabil slajel xchiʼuk xchaʼkuxesel li Cristoe, jaʼ jun loʼil ti lek xcholet chichʼ alele xchiʼuk ep te tsʼibabil li kʼusitik kʼotanuk ta pasel li ta yoxibal jabil xchiʼuk oʼlol ti la spas yabtel ta Balumil li Jesuse.
Yaʼeluke, laj yichʼ tsʼibael ta sventa li buchʼutik maʼuk judioetike, jaʼ mas ta stojolal li jromaetike; li livroe jaʼ mas chalbe skʼoplal li kʼusitik la spas Jesuse, maʼuk li kʼusitik laj yakʼ ta chanele, xchiʼuk chakʼ ta ojtikinel kʼuchaʼal xNichʼon Dios ti tspas skʼelobiltak juʼelal li Jesuse xchiʼuk ti laj yakʼbe yipal xcholel mantale. Mi ta jtsʼetanbetik xchikinal li kʼusi chal li Evanjelio yuʼun Marcose tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Mesiase xchiʼuk tstij koʼontontik sventa ta jcholtik ta sjunul koʼontontik li yaʼyej Diose (Heb. 4:12).
LI LABAL SBA ABTELAL TA GALILEAE
Li Marcose ta chanlajuneb noʼox versikulo chalbe skʼoplal li yabtel Juan J-akʼvanej ta voʼe xchiʼuk li kʼusitik kʼot ta pasel li 40 kʼakʼal ti ay ta taki xokol balumil li Jesuse. Vaʼun kʼupil sba chlik yalbe skʼoplal li yabtel la spas ta Galilea li Jesuse. Ti chichʼ alilanel li jpʼel kʼop ta ora ti xie, chakʼ ta ilel ti oy kʼusi anil skʼan chichʼ pasel li vaʼ kʼakʼal taje (Mar. 1:10, 12).
Mu sta oxib jabil, vaʼun li Jesuse oxib to velta la xchol mantal li ta Galileae. Li Marcose lek xcholet chal batel li loʼile, xchiʼuk muʼyuk chalbe skʼoplal li Mantaletik ta Vitse mi jaʼuk li mantaletik mas natik laj yal Jesuse.
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
1:15. ¿Kʼusi laj yakʼ ta aʼiel Jesús kʼalal «ista xa scʼacʼalil», xie? Jaʼ la skʼan laj yal ti laj xa sta skʼakʼalil chlik spas li yabtele. Ta skoj ti te xaʼox oy kʼuchaʼal tʼujbil ajvalil yuʼun Jeovae, ti ch-ajvalilaj ta tsʼakale, xuʼ jpʼel chal ti nopaj xa li Ajvalilal yuʼun Diose. Li krixchanoetik ti chkʼot ta yoʼontonik li kʼusi chchole xuʼ tspasik li kʼusitik skʼan pasel sventa lek ch-ilatik yuʼun Diose.
1:44; 3:12; 7:36. ¿Kʼu yuʼun mu skʼan Jesús ti akʼo xakʼik ta ojtikinel li skʼelobiltak juʼelal la spase? Li Jesuse mu skʼan ti kʼusi chkʼot ta nopel yuʼun krixchanoetike jaʼuk ta skoj aʼyejetik ti toj labalik xa noʼox sba ta aʼyele o ti jelbil xa smelolale. Yuʼun li Jesuse tskʼan ti jaʼuk akʼo xakʼik venta stukik ti jaʼ li Cristoe xchiʼuk ti akʼo snop stukik kʼusi tspasik kʼalal mi laj yakʼik ventae (Isa. 42:1-4; Mat. 8:4; 9:30; 12:15-21; 16:20; Luc. 5:14). Pe mu jechuk skotol velta la spas li Jesuse, yuʼun li vinik ti nakal ta slumal gerasaetic ti ochem toʼox pukuj ta yoʼonton xchiʼuk ti la xpoxtae, laj yalbe ti akʼo xbat yalbe li yutsʼ yalaltake. Li Jesuse albat ti akʼo xlokʼ batel li ta lum taje, jaʼ yuʼun toj jutuk van la xchiʼin ta loʼil li jnaklejetik tee o muʼyuk van la xchiʼin ta loʼil mi junuk. Li vinik ti poxtaat yuʼun Jesuse xuʼ chtun sventa tsbikʼtajes li kʼusitik chopol chalik mi oy tsloʼiltaik ti chʼay li epal chitometike (Mar. 5:1-20; Luc. 8:26-39).
2:28. ¿Kʼu yuʼun xi la sbiiltas sba li Jesuse: «Yajvalun noxtoc li scʼacʼalil ta jcux coʼntontique [sabado]», ti xie? Li jtakbol Pabloe la stsʼiba ti «mantaletique jaʼ noʼox laj yacʼ ta pasel puru senyailtac li cʼusi scʼoplal chcʼot ta pasele» (Heb. 10:1). Jech kʼuchaʼal chal li Mantale, li sabadoe jaʼo chtal kʼalal echʼem xaʼox vakib kʼakʼal abtele, pe li Jesuse ep ipoxtavan ta sabado. Taje jaʼ skʼelobil li lekil kux oʼontonal xchiʼuk li yan bendisionetik tskʼupin krixchanoetik li ta skʼob Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristoe, kʼalal lajem xaʼox li tsatsal ventainel tspas Satanase. Jech oxal chaʼa, li Ajvalil yuʼun li Ajvalilal taje jaʼ Yajval noxtok li skʼakʼalil kux oʼontonale o li sabadoe (Mat. 12:8; Luc. 6:5).
3:5; 7:34; 8:12. ¿Kʼuxi la snaʼ kʼusitik chaʼi ta yoʼonton Jesús li Marcose? Li Marcose mu teuk tsakal skʼoplal li ta xlajchaʼvoʼal jtakboletike mi jaʼuk lek yamigoinoj sba xtok xchiʼuk li Jesuse. Jech kʼuchaʼal nopem xaʼiik ta voʼnee, ep li aʼyej laj yal Marcose jaʼ albat yuʼun li yamigo ti jaʼ li jtakbol Pedroe (1 Ped. 5:13).
6:51, 52, Ch. ¿Kʼusi smelolal li pan ti muʼyuk laj yaʼibeik smelolal li yajchankʼoptak Jesuse? Kʼajomal to noʼox van jayibuk ora echʼem ti la smakʼlin 5,000 viniketik li Jesuse, ti mu teuk atbil li antsetik xchiʼuk li ololetike, ti bu la stunes voʼpech pan xchiʼuk chaʼkot choye. Li smelolal pan ti laj yaʼibeik smelolal jechuk li jtakboletik ti vaʼ kʼakʼal taje, jaʼ ti akʼbil sjuʼel yuʼun Jeova sventa tspas skʼelobiltak juʼelal li Jesuse (Mar. 6:41-44). Ti lajuk yaʼibek smelolal li mukʼta juʼelal laj yichʼ akʼbel Jesuse, muʼyuk bu labal sba laj yilik jechuk ti xanav ta ba voʼe.
8:22-26. ¿Kʼu yuʼun ta chaʼkoj to la sjambe sat maʼsat vinik li Jesuse? Jaʼ van ta skoj ti yichʼoj ta kʼux li vinike. Li vinike voʼne xa onoʼox nopem xaʼi ti oy ta ikʼ osile, ti jech ta kʼunkʼun chlik skʼel osile jaʼ van chkoltaat sventa chnop batel xaʼi li xojobal kʼakʼale.
Kʼusitik xuʼ jchantik:
2:18; 7:11, Ch; 12:18; 13:3, Ch. Li Marcose chalbe skʼoplal talelaletik, kʼopetik, kʼusitik chʼunbil xchiʼuk balumil osiletik ti mu van xojtikinik lek li jkʼel vunetik ti maʼuk judioetike. Chalbe smelolal ti chiktaik ixim li fariseoetike, ti corbane jaʼ la kʼusi akʼbil «smotonin Dios», ti «muʼyuk chaʼcuxesel» chalik li saduceoetike xchiʼuk ti ta «yeloval» la vits olivos oy li chʼulnae. Ta skoj ti jaʼ noʼox van judioetik oy ta yoʼontonik snaʼel buchʼu jaʼ li smoltotak Mesiase, muʼyuk bu laj yalbe mi jsetʼuk skʼoplal. Jaʼ jech oy kʼusi chakʼ jchantik li Marcose. Skʼan me xkichʼtik ta venta li kʼusitik ta xkuxlejalik li krixchanoetik kʼalal ta jcholtik mantale o kʼalal chketʼestik mantal ta tsobajeletike.
3:21. Maʼuk jchʼunolajeletik li yutsʼ yalaltak Jesuse. Jech oxal chaʼa, chaʼibe smelolal kʼuyelan chaʼi sbaik li buchʼutik chichʼik kontrainel o chichʼik naʼleel yuʼun yutsʼ yalalik ta skoj li xchʼunel yoʼontonike.
3:31-35. Kʼalal laj yichʼ voʼ li Jesuse, kʼot ta xNichʼon Dios ti tʼujbil ta espiritue, vaʼun jaʼ jech kʼot smeʼin li «Jerusalén ta toyole» (Gál. 4:26). Vaʼun li Jesuse jaʼo lik skʼan mas li yajtsʼaklomtake, ti jaʼ mu jechuk skʼanoj li yutsʼ yalaltake. Taje chakʼ jchantik ti baʼyel chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusitik sventa mantale (Mat. 12:46-50; Luc. 8:19-21).
8:32-34, Ch. Skʼan xi jtojob ta yojtikinel xchiʼuk ta spʼajel ta anil kʼusiuk svinajeb slekil yoʼonton yantik ti mu meleluke. Li yajtsʼaklom Cristoe skʼan chapaluk sventa «sten ta yoʼnton ti xcuxlejale», jaʼ xkaltik, ti akʼo mu xkʼuxubin sba stuk kʼalal tspʼaj li kʼusi tskʼan yoʼontone xchiʼuk li kʼusitik jaʼ noʼox chpichʼ-o yoʼonton stuke. Skʼan oyuk ta yoʼonton «ta xichʼ svocol», jaʼ xkaltik, chichʼ kʼexlaltasel, chichʼ kontrainel o mi chichʼ milel xtok ta skoj ti jaʼ yajtsʼaklom Cristoe. Skʼan ta stsʼaklin-o batel Jesús xchiʼuk jechuk xkuxlejal kʼuchaʼal echʼ li Jesuse. Mi ta jkʼan jaʼutik yajtsʼaklom Cristoe, skʼan jchʼiestik xchiʼuk jechuk-o jtalelaltik ti mu jkʼuxubin jbatik jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse (Mat. 16:21-25; Luc. 9:22, 23).
9:24. Skʼan mu xi jkʼexav ta yalbel yantik li xchʼunel koʼontontike mi jaʼuk ta skʼanel ti akʼo xkichʼtik akʼbel mas xchʼunel koʼontontike (Luc. 17:5).
LI SLAJEB UE
Li ta slajebaltik xa batel sjabilal 32 ta jkʼakʼaliltike, li Jesuse ikʼot ta stiʼiltak «Judea banamil, xchiʼuc ibat ta jot ucʼum Jordán», vaʼun chaʼtal ta stojolal li epal krixchanoetike (Mar. 10:1). Kʼalal laj xaʼox xchol mantal tee, la stam batel sbe ta Jerusalén.
Ta 8 yuʼun Nisane te oy ta Betania li Jesuse. Te chotol ta tiʼ mexa kʼalal jaʼo te nopaj tal jun antse, vaʼun malbat muil poxil ta sjol. Li kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal lek ichʼbil ta mukʼ ch-och ta Jerusalene xchiʼuk kʼalal to chchaʼkuxi li Jesuse, lek xcholet chichʼ alel.
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
10:17, 18. Kʼalal «Lequil jchanubtasvanej» x-utat yuʼun jun vinik li Jesuse, ¿kʼu yuʼun la stukʼibtas li vinik taje? Kʼalal la spʼaj li ichʼel ta mukʼ taje, li Jesuse jaʼ laj yakʼ ta kʼupil kʼoptael li Jeovae xchiʼuk laj yakʼ ta ilel ti melel Diose jaʼ chakʼ talel skotol li kʼusitik leke. Jech noxtok, li Jesuse, oy kʼusi melel laj yal ti tsots skʼoplale: ti Jpasvanej yuʼun skotol kʼusitike, li Jeova Diose, jaʼ noʼox stuk oy ta sba yakʼel li mantaletik ta sventa li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole (Mat. 19:16, 17; Luc. 18:18, 19).
14:25. ¿Kʼusi la skʼan laj yal Jesús kʼalal xi laj yalbe li yajtakboltake: «Muʼyuc xa ta xcuchʼ yan velta li yaʼlel tsʼusube. Jaʼ to ta xcuchʼ yan velta cʼalal me la sta scʼacʼalil te xa jtsoboj jba jcotoltic yoʼ bu tspas mantal li Diose», ti xie? Li Jesuse muʼyuk yakal xal ti yuʼun oy melel yaʼlel tsʼusub li ta vinajele. Pe ta skoj ti jaʼ svinajeb muyubajel bakʼintik li yaʼlel tsʼusube, li Jesuse jaʼ laj yalbe skʼoplal ti xmuyubaj kʼalal te xaʼox oy xchiʼuk li chaʼkuxesbil yajtsʼaklomtak li ta Ajvalilal yuʼun Diose (Sal. 104:15; Mat. 26:29).
14:51, 52. ¿Buchʼu jaʼ li kerem ti «tʼanal ijatov batel[e]»? Jaʼ noʼox stuk Marcos chal li kʼusi kʼot ta pasel taje, jech oxal chaʼa, oy srasonal ti chkaltik ti jaʼ chalbe sba skʼoplal stuke.
15:34. ¿Mi yuʼun laj yakʼ ta ilel ti chʼabal xchʼunel yoʼonton Jesús kʼalal xi laj yale: «Dios cuʼun, Dios cuʼun, ¿cʼu yuʼun ti laj acomtsanune?», ti xie? Moʼoj ta melel. Akʼo mi mu jnaʼtik ta melel kʼu yuʼun ti jech laj yale, li kʼusi laj yale chakʼ ta ilel ti chaʼibe smelolal ti muʼyuk xa chpojat yuʼun Jeova sventa xichʼ akʼel ta preva ta jyalel li stukʼil yoʼontone. Jech xtok, oyikʼal van laj yal ta skoj ti tskʼan chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi chal Salmo 22:1 ta sventa li kʼusi albil xa onoʼox ta stojolale (Mat. 27:46).
Kʼusitik xuʼ jchantik:
10:6-9. Li kʼusi tskʼan Diose jaʼ ti jmojuk oyikuk-o li buchʼutik nupunemike. Jech oxal chaʼa, li buchʼutik nupul tsʼakalike, skʼan chakʼbeik yipal ta yakʼel ta xkuxlejalik li beiltaseletik ta Vivlia sventa tstsal yuʼunik kʼusiuk vokolal chil ta snupunelike, maʼuk ti anil xa noʼox ta xtuchʼ snupunelik ta registro civil (Mat. 19:4-6).
12:41-44. Li stalelal laj yakʼ ta ilel li abol sba meʼonal antse chchanubtasutik ti mu me jalan jbatik ta yakʼel kʼusitik oy kuʼuntik sventa jkoltatik li melel yichʼel ta mukʼ Diose.
[Lokʼol ta pajina 29]
Li Jesuse, ¿kʼu yuʼun laj yalbe ti akʼo xalbe skotol yutsʼ yalaltak li kʼusitik kʼot ta stojolal li vinik liʼe?