¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal avi ti jcholtik mantal ta naetike?

«Muc scomtsanic xcholbel scʼoplal li Jesucristoe. Scotol cʼacʼal ichanubtasvanic ta chʼulna xchiʼuc ta naetic.» (HECH. 5:42.)

1, 2. 1) ¿Kʼusi jtosukal abtelal ta chol mantal ti jaʼ ojtikinbilik-o li yajrextikotak Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

JUTUK mu skotoluk lumetik jech chvinaj li kʼusi chkalbetik skʼoplal liʼe: chaʼvoʼ krixchanoetik ti lek slapoj skʼuʼ spokʼike tstijik tiʼna xchiʼuk chchiʼinik ta loʼil jlikeluk li yajval nae, sventa chalbeik skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Mi lek chaʼi mantal li krixchanoe, ta xakʼbeik yil jlik vun ti chalbe skʼoplal Vivliae xchiʼuk chalbeik xtok ti chakʼik matanal chanubtasel ta Vivliae. Mi laj yoʼontonik ta loʼil ta jpʼej nae, chbatik ta yan. ¿Mi yakal cha pas ek li abtelal taje? Mi jeche, aviloj van ti snaʼik xa onoʼox krixchanoetik ti jaʼ yajrextikoot Jeova kʼalal mu to chlik achiʼinan ta loʼile. Jaʼ jech, li chol mantal ta jpastik ta naetike jaʼ kʼotem ta jseyoaltik ti jaʼ ojtikinbilutik-oe.

² Ep ta tos ti kʼuyelan ta jpastik li yajrextikoutik Jeova sventa xkʼot ta pasel kuʼuntik li abtelal yakʼoj Jesús ta xcholel mantal xchiʼuk ti jpastik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike (Mat. 28:19, 20). Ta jcholtik mantal ta chʼivitetik, ta kayeetik o ta yantik butikuk (Hech. 17:17). Jech xtok, ta jchiʼintik ta loʼil krixchanoetik ta telefono o ta karta, xchiʼuk mi xuʼ chkiltike ta jcholtik mantal xtok kʼalal ta jpas kabteltik jujun kʼakʼale. Oy yavil akʼbil ta Internet kuʼuntik xtok li mantaletik ta Vivliae, ti oy mas ta 300 kʼopetike.a Skotol ti kʼutik yelan ta jpastik ta sventa chol mantale toj lek kʼusitik kʼotem ta pasel yuʼun. Pe li kʼusi mas chichʼ pasel ta jutuk mu skotoluk balumile, jaʼ li chol mantal ta naetike. ¿Bu lokʼem tal skʼoplal ti jech ta jcholtik mantal ta naetike? ¿Kʼu yuʼun ti mas chchol mantal ta naetik li steklumal Diose? ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li avie?

Ti kʼuyelan la xcholik mantal jtakboletike

3. ¿Kʼusi mantal laj yichʼik li jtakboletik ta sventa li chol mantale, xchiʼuk kʼusi skʼan spasik sventa xkʼot ta pasel yuʼunik?

³ Ta Vivlia lokʼem skʼoplal li chol mantal ta naetike. Kʼalal la stak batel ta chol mantal jtakboletik li Jesuse, xi laj yalanbe mantale: «Buyuc noʼox chaʼochic, me ta lumetic, me ta tsobtsobnaetic, qʼuelic li bochʼo lec yoʼntone», xi. ¿Kʼuxi ta saʼik li krixchanoetik taje? Jaʼ ti skʼan svulaʼanik ta naetike, yuʼun xi albatik yuʼun li Jesuse: «Cʼalal chaʼochic ta snae, “Junuc avoʼntonic”, utic. Me ta melel lec yoʼntonique, ta staic li jun yoʼnton chavacʼbeique», xi. ¿Mi skʼan van takbilik ta ikʼel sventa xbatik ta vulaʼal ta naetik li jtakboletike? Moʼoj, jech kʼuchaʼal chal kaʼitik Jesuse: «Me oy bochʼo mu xayicʼoxuque, me mu scʼan xaʼay acʼopique, locʼanic batel ta sna, o me ta lum. Lilino comel spucucal avacanic», xi (Mat. 10:11-14). Taje jaʼ chakʼ kaʼitik ti jaʼ skʼan x-ayan ta yoʼonton stukik li jtakboletik ti chbat svulaʼanik li krixchanoetik ta snaike, jaʼ ti kʼuyelan «xquechet ixanovic batel ta tsobtsobnaetic» ta xcholel li lekil aʼyeje (Luc. 9:6).

4. ¿Bu chal ta Vivlia li chol mantal ta naetike?

⁴ Jamal tajmek chal Vivlia ti la xcholik mantal ta naetik li jtakboletike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta Hechos 5:42 chal kaʼitik ti chcholik xa onoʼox mantal ta naetik kʼalal mu toʼox jaluk slikel li stsobobbail yajtsʼaklom Cristo ta sjabilal 33: «Muc scomtsanic xcholbel scʼoplal li Jesucristoe. Scotol cʼacʼal ichanubtasvanic ta chʼulna xchiʼuc ta naetic». Te van jtobuk jabil ta mas tsʼakale, xi la svulesbe ta sjol moletik ta tsobobbail ta Éfeso li jtakbol Pabloe: «Muʼyuc la jcomtsan yalel li cʼusi lec jtunel avuʼunique. Jamal laj calboxuc avaʼyic ta stojol cristianoetic xchiʼuc ta naetic», xi. ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti svulaʼanoj xa onoʼox Pablo kʼalal mu toʼox chkʼotik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetik taje? Jech yileluk, laj xa onoʼox xchiʼinan ta loʼil, jtos ti kʼusi yaloje jaʼ «ti acʼo sutes yoʼntonic ta stojol Diose, xchiʼuc ti acʼo xchʼunic ti Jesucristoe» (Hech. 20:20, 21). Li Comentario al texto griego del Nuevo Testamento, yuʼun Archibald Thomas Robertson, xi chal ta sventa li Hechos 20:20: «Toj tsots skʼoplal xkalbetik skʼoplal ti la xchol mantal ta naetik li bankilal jchol mantale», xi.

Xkoʼolaj kʼuchaʼal soltaroetik li kʼulub avie

5. ¿Kʼuxi chichʼ albel skʼoplal ta albil kʼop ta slivroal Joel li abtelal sventa chol mantale?

⁵ Li chol mantal laj yichʼ pasel ta baʼyel sigloe, jaʼ slikeb o svinajeb li chol mantal chichʼ pasel avi ti toj echʼem xa noʼox epe. Li j-alkʼop Joele laj yal ti yabtel ta j-al lekil aʼyej li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbilike, xkoʼolaj la kʼuchaʼal ta j-akʼ vokol bikʼtal chonetik ti oy xikʼike ti te tsakal skʼoplal ek li kʼulubetike (Joel 1:4). Jech kʼuchaʼal chanav echʼel jtsop soltaroetike, li kʼulubetike tstsal yuʼunik vokoliletik, ch-ochik ta naetik xchiʼuk tslajesik skotol li kʼusitik tstaike (kʼelo Joel 2:2, 7-9). Taje jaʼ slekil vinajeb ti yakʼojbeik tajmek yipal xchiʼuk ti mu xlubtsajik ta xcholel mantal avi li steklumal Diose. Sventa chkʼot ta pasel yuʼunik li kʼusi chal albil kʼop taje, li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbilik xchiʼuk li xchiʼiltakik ti jaʼik li ta yan chijetike ta xcholik mantal ta naetik, jtos abtelal ti jaʼ li bu mas tsots skʼoplale (Juan 10:16). ¿Kʼu yuʼun lik jpastik jech ek li yajrextikoutik Jeova jech kʼuchaʼal la spas jtakboletike?

6. ¿Kʼusi vulesbat ta sjolik li yajtsʼaklomtak Cristo ta sjabilal 1922, pe kʼusi la spasik li jlome?

⁶ Leʼ xa tal ta 1919 tsots laj yichʼ albel skʼoplal ti oy ta sba xcholel mantal skotol li yajtsʼaklom Cristoe. Jech kʼuchaʼal li mantal «Toj tsots skʼoplal li chol mantale», ti lokʼ ta 15 yuʼun agosto ta 1922 ta revista The Watch Tower, la svulesbe ta sjol li tʼujbil yajtsʼaklomtak Cristo ti tsots skʼoplal «ti xmuyubaj noʼox xbat yakʼbeik krixchanoetik li mantaletik ti tsʼibabil ta vune xchiʼuk ti xalbeik krixchanoetik ta snaik ti poʼot xa xtal li Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajele». Manchuk mi yichʼoj onoʼox tal kʼuxi lek ta cholel mantal li ta vun Bulletin sbie (Boletín, ti jaʼ sbi Kabteltik sventa Dios li avie), jutuk ti buchʼutik chcholik mantal ta naetik ta slikebale. Ep buchʼutik ti skotol noʼox kʼusi laj yalik sventa tspak skʼoplalik ti mu xlokʼik ta chol mantale, pe ti jech la spasik une yuʼun la kʼexlal sba chilik li abtelal taje. Ta sventa ti chichʼ alilanel tajmek ti tsots skʼoplal li chol mantale, ep buchʼutik inamajik lokʼel ta s-organisasion li Jeovae.

7. ¿Kʼusi jamal ivinaj ti skʼan xichʼ pasel li ta sjabilal 1950 echʼele?

⁷ Kʼalal echʼ tal jaylajunebuk jabile epaj li jchol mantaletike. Pe jamal ivinaj ti skʼan xichʼik chanubtasel mas ta sventa li chol mantal ta naetike. Jkʼeltik avil ti kʼusi kʼot ta pasel ta Estados Unidose. Ta slikebaltik li sjabilal 1950 echʼele, 28% li yajrextikotak Jeova li ta lum taje jaʼ noʼox tspukik neneʼ vunetik o mi moʼoje, jaʼ noʼox tsvaʼan sbaik ta kayeetik ti te stsakojik li revistaetike. Mas ta 40% li ermanoetik ti muʼyuk mas ch-abtejike xchiʼuk ti oy van ch-echʼ jayibuk u ti muʼyuk chcholik mantale. ¿Kʼusi van skʼan pasel sventa xcholik mantal ta naetik skotol li yajtsʼaklomtak Cristoe?

8, 9. ¿Kʼusi chanubtasel lik yichʼ akʼel li ta sjabilal 1953, xchiʼuk kʼusi kʼot ta pasel yuʼun?

⁸ Ta jun mukʼta tsobajel ti likemik tal ta yan lum jlom li buchʼutik tee, ti te kʼot ta pasel ta Nueva York ta sjabilal 1953, tsots laj yichʼ chaʼalel ti toj tsots skʼoplal li chol mantal ta naetike. Li ermano Nathan H. Knorr, laj yal ti yabtelik ti toj tsots skʼoplal skʼan spasik li jkʼelvanejetik yuʼun yajtsʼaklomtak Cristoe jaʼ ti akʼo skoltaik ta xcholel mantal ta naetik li ermanoetike. «Akotolik me skʼan xa tojobik ta xcholel li lekil aʼyej ta naetike», xi. Ta anil noʼox lik yichʼ chapanel jun chanubtasel ta spʼejel Balumil sventa xichʼ pasel li abtelal taje. Ti buchʼutik muʼyuk toʼox chcholik mantal ta naetike laj yichʼik chanubtasel sventa xchiʼinik ta loʼil li krixchanoetike, sventa xtakʼ yuʼunik li kʼusi chjakʼbatike xchiʼuk ti srasonajik xchiʼuk li krixchanoetik ta sventa Vivliae.

⁹ Toj lek kʼusi kʼot ta pasel yuʼun li chanubtasel taje. Mu toʼox bu chlokʼ lajuneb jabil, pe epaj xaʼox 100% li jchol mantaletike, 126% li krixchanoetik ti skʼanik chaʼvulaʼanele xchiʼuk 150% li chanubtaseletik ta Vivliae. Li avi une, oy xa jutuk mu vukubuk miyon yajrextikotak Jeova ta spʼejel Balumil ti chcholik lekil aʼyeje. Ti kʼuyelan toj kʼupil sba epajeme, jaʼ me svinajeb lek ti chakʼbe sbendision steklumal Jeova ta skoj ti chcholik mantal ta naetike (Isa. 60:22).

Jun marka ti jaʼ smelolal pojelale

10, 11. 1) ¿Kʼusi laj yichʼ ilel ti te ta jtabetik skʼoplal ta kapitulo 9 yuʼun Ezequiele? 2) ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel avi li kʼusi laj yichʼ ilel taje?

¹⁰ Kʼalal ta jkʼelbetik lek skʼoplal li kʼusi laj yichʼ ilel ti te chal ta kapitulo 9 yuʼun slivroal Ezequiele, jaʼ me chkaʼibetik-o lek smelolal ti tsots skʼoplal li chol mantal ta naetike. Taje te chal kaʼitik Ezequiel ti laj yil vakvoʼ viniketik ti stsakoj yabtejebike xchiʼuk yan vinik ti slapoj tal kʼuʼil ti pasbil ta lino noe, xchʼikoj tal ta xchukbenal xchʼut jun yabtejeb sventa jtsʼibajom. Xi albat mantal li slajeb xa laj kalbetik skʼoplale: «Bat xano scotol li lum[e] [...]; acʼanbo senyail ta stiʼbaic scotol li bochʼotic ch-oqʼuic, chat yoʼntonic ta scoj li cʼusi toj chopol chichʼ pasel [tee]», x-utat. Mi tsuts li yabtel taj une, ta xichʼik mantal li vakvoʼ viniketik ti stsakoj yabtejebike, jaʼ ti akʼo smilik skotol li buchʼutik chʼabal smarkailike (kʼelo Ezequiel 9:1-6).

¹¹ Xkaʼibetik smelolal ti vinik «slapoj tal cʼuʼil pasbil ta lino no[e]» jaʼ skʼoplal li yajtsʼaklomtak Cristo ti yichʼojik tʼujel ta chʼul espiritu ti liʼ to oyik ta Balumile. Ta sventa li chol mantal xchiʼuk li spasel ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike, li buchʼutik tʼujbilik taje chakʼbeik smarkailik xkaltik li buchʼutik chkʼotik li ta yan xchijtak Jesuse (Juan 10:16). ¿Kʼusi jaʼ li markae? Jaʼ sprevail xchiʼuk svinajeb —ti xkoʼolaj kʼuchaʼal oy smarkail ta stibaik yaʼele— ti jaʼik yajtsʼaklomtak Cristo li krixchanoetik ti yakʼoj xkuxlejalik ta stojolal Jeovae, ti yichʼojik voʼe xchiʼuk ti jaʼ xa slapojik li achʼ talelalil ta sventa li yajtsʼaklom Cristoe (Efe. 4:20-24). Li chijetik taje jmoj chkʼotik xchiʼuk li yajtsʼaklomtak Cristo ti yichʼojik tʼujele xchiʼuk chkoltavanik ta yakʼbel yan krixchanoetik li marka taje (Apo. 22:17).

12. ¿Kʼuxi chakʼ kiltik li kʼusi laj yil Ezequiel ti toj tsots skʼoplal ti jsaʼtik-o echʼel mas manxo krixchanoetik kʼuchaʼal chije?

¹² Li kʼusi laj yil Ezequiele chakʼ ta ilel kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti anil xa noʼox skʼan jsaʼtik echʼel «li bochʼotic ch-oqʼuic, chat yoʼntoni[ke]»: yuʼun te tsakal skʼoplal li xkuxlejal krixchanoetike. Jaʼ jech ta melel, jutuk xa skʼan stunes Jeova li kʼusitik chlajesvan-oe, ti laj yichʼ koʼoltasel ta vakvoʼ viniketik ti stsakoj yabtejebik sventa tslajesik li buchʼutik chʼabal smarkailik xkaltike. Ta sventa li chapanel ti poʼot xae, li jtakbol Pabloe laj yal ti Jesús xchiʼuk li yaj-anjeltak ti echʼem sjuʼelike «chtal yacʼbe[ik] stoj smul li bochʼotic mu xotquinic Diose, ti mu scʼan xchʼunic li Lequil Aʼyej yuʼun Cajvaltic Jesucristoe» (2 Tes. 1:7, 8). Taje chakʼ kiltik ti jaʼ jech chichʼik chapanel li krixchanoetik ti kʼuyelan chilik li lekil aʼyeje, jaʼ yuʼun chaʼa skʼan jechuk-o yipal kʼalal ta slajebal li xcholbel smantal Diose (Apo. 14:6, 7). Taje jaʼ me skʼan xal un ti toj mukʼ kʼusi jbainojtik li yajtunelutik Jeovae (kʼelo Ezequiel 3:17-19).

13. 1) ¿Kʼusi oy ta sba laj yaʼi li jtakbol Pabloe, xchiʼuk kʼu yuʼun? 2) ¿Mi oy kʼusi abainoj chavaʼi ta stojolal li krixchanoetik bu cha chol mantale?

¹³ Li jtakbol Pabloe oy ta sba laj yaʼi ti xcholbe echʼel lekil aʼyej li krixchanoetike, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Yuʼun quechel quil chcaʼay ta stojol bochʼouc noʼox, me bijic, o me muc bijicuc, me snaʼic vun, o me mu snaʼic vun. Jaʼ yuʼun ti oy ta coʼnton chtal jcholboxuc Lequil Aʼyej ec, voʼoxuc ti te nacaloxuc ta Romae», xi (Rom. 1:14, 15). Oy tajmek ta yoʼonton tstoj ta vokol li Pabloe, yuʼun ikʼuxubinat. Jaʼ yuʼun oy ta sba chaʼi ta skoltael krixchanoetik ti akʼo stabeik sbalil li slekil yoʼonton Dios ti mu staik-oe, jech kʼuchaʼal la sta stuke (1 Tim. 1:12-16). Yuʼun xkoʼolaj xchiʼuk la sta yil chaʼi kʼalal chojtikin jun krixchanoe, ti jaʼ noʼox chtoj yuʼun mi chalbe lekil aʼyeje. ¿Mi jech oy avil chavaʼi ek li ta stojolal krixchanoetik bu cha chol mantale? (Kʼelo Hechos 20:26, 27.)

14. ¿Kʼusi jaʼ li smukʼta rasonal kuʼuntik ti ta jcholtik mantal ta butikuk xchiʼuk ta naetike?

¹⁴ Toj tsots skʼoplal ti jkoltatik li krixchanoetik sventa mu xchamike, pe oy to kʼusi mas toj tsots skʼoplal ti kʼu yuʼun ta jcholtik mantal ta naetike. Xi chal Jeova ta Malaquías 1:11: «Li jbie toj echʼem smucʼul ta sbejel banamil, xlic ta sloqʼuem cʼacʼal cʼalal to ta smaleb cʼacʼal; ta sbejel banamil ta buyuc noʼox [...] xchiʼuc jaʼ chiyacʼbicun jmotonin ti bu lequique, yuʼun toj echʼem smucʼul jbi ta scotol banamil», xi. Li yajtuneltak Jeovae bikʼit chakʼ sbaik ta xcholel mantal, ta skʼupil kʼoptabeik sbi Dios ta stojolal krixchanoetik ta spʼejel Balumil, vaʼun jaʼ jech chkʼot ta pasel li albil kʼop taje (Sal. 109:30; Mat. 24:14). Li smukʼta rasonal kuʼuntik ti ta jcholtik mantal ta butikuk xchiʼuk li ta naetike jaʼ ti jaʼ «smoton Dios chcʼot cuʼuntic ti chquichʼtic ta muqʼue» (Heb. 13:15).

Oy kʼusitik poʼot xkʼot ta pasel ti tsots skʼoplale

15. 1) ¿Kʼuxi laj yepajes yabtelik ta svukubal kʼakʼal li j-israeletik ti la xchan yokik ta xokontak Jericoe? 2) Ta sventa ti xkoʼolaj xchiʼuk taje, ¿kʼusi xuʼ jmalatik chkʼot ta pasel ta stojolal li chol mantale?

¹⁵ ¿Kʼusi chkʼot ta pasel ta mas tsʼakal ta sventa li chol mantale? Oy jun loʼil ta slivroal Josué ti xkoʼolaj kʼuchaʼal taje, jaʼo kʼalal la sjoyobtaik Jericó li j-israeletike. Jvules ta joltik ti kʼalal jutuk xaʼox skʼan xichʼ lajesel li Jericoe, albatik yuʼun Dios li j-israeletik ti akʼo xchan yokik jkoj ta kʼakʼal ta xokontak li jteklume, ti vakib kʼakʼal jech ta spasike. Pe li ta svukubal kʼakʼale, mas to epaj li yabtelike. Xi albat yuʼun Jeova li Josuee: «Joyibtaic vucubuc velta li lume. Li paleetique acʼo sjupan li xcachuique. [...] Tsots xaʼavan acotolic, jech ta xvucʼ yalel scotol li coralton yuʼun lume», xi (Jos. 6:2-5). Xuʼ van jech x-epaj abtelal ta xcholel mantal li avi eke. Kʼalal mi vul slajeb li balumil liʼe, laj xaʼox me kiltik ta melel li mukʼta abtelal ti muʼyuk bu ilbil-o jech ta xcholbel sbi li Diose xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune.

16, 17. 1) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mu toʼox tstsuts li tsatsal vokolile? 2) ¿Kʼusitik chichʼ takʼel li ta yan xchanobile?

¹⁶ Li chol mantal ta jpastike xuʼ van xkoʼolaj kʼuchaʼal «tsots [avanel]» sventa pas kʼop. Li slivroal Apocalipsise chalbe skʼoplal labalik sba aʼyejetik sventa chapanel xchiʼuk tskoʼoltas ta «mucʼtic bot [...], echʼem ta chaʼvinic (40) kilo yalal jujubej».b Li Apocalipsis 16:21 chal kaʼitik ti «toj echʼem tsots li stojol smul iʼacʼbatique». Mu to jnaʼtik lek kʼuxi chtun li chol mantal ta naetik ta sventa li yalel aʼyejetik sventa chapanel yuʼun Dios ti toj labalik sba chtale. Li kʼusi jnaʼojtike jaʼ ti laj xaʼox me yichʼ pukbel ta spʼejel Balumil li sbi Jeova ti muʼyuk jech xichʼ pasel-o kʼalal mu toʼox tstsuts li tsatsal vokolile (Apo. 7:14; Eze. 38:23).

¹⁷ Yoʼ to yakal ta jmalatik li kʼusitik toj tsots skʼoplal chkʼot ta pasel taje, kakʼbetik me yipal ta xcholel ta sjunul koʼontontik li lekil aʼyej ta sventa Ajvalilal yuʼun Diose. Pe jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, skʼan me jcholtik mantal ta naetik sventa xkʼot ta pasel kuʼuntik li abtelal taje. ¿Kʼusitik vokolil ta jnuptantik ta skoj taje? ¿Kʼuxi tstsal kuʼuntik? Jaʼ tstakʼ ta yan xchanobil li sjakʼobiltak taje?

[Tsʼibetik ta yok vun]

¿Kʼusi cha takʼ?

• ¿Bu chal ta Vivlia ti skʼan cholel mantal ta naetike?

• ¿Kʼuxi yichʼoj alel ta jkʼakʼaliltik ti tsots skʼoplal li chol mantal ta naetike?

• ¿Kʼu yuʼun skʼan xcholik mantal li yajtuneltak Jeovae?

• ¿Kʼusitik poʼot xkʼot ta pasel ti tsots skʼoplale?

[Lokʼol ta pajina 4]

¿Mi jech oy avil chavaʼi aba ta xcholbel mantal krixchanoetik kʼuchaʼal laj yaʼi Pabloe?

[Lokʼol ta pajina 5]

Ermano Knorr ta 1953

[Lokʼol ta pajina 6]