Li sKʼop Jeovae kuxul.
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta kartaetik sventa Corintios
KʼALAL jaʼo batem ta yoxibal velta ta chol mantal li jtakbol Pabloe, te van ta sjabilal 55 ta jkʼakʼaliltik, te yakal chvulaʼaj ta Éfeso. Chat tajmek yoʼonton ta sventa ti kʼuyelan oyik ta mantal li ermanoetik ta Corintoe, yuʼun laj yaʼi ti chut sbaik tajmeke xchiʼuk ti lek noʼox chilik li mulivajele. Jech xtok, li tsobobbaile stsʼibaoj echʼel karta sventa tsjakʼbeik Pablo ta sventa jlomuk kʼusitik. Jaʼ yuʼun la stsʼiba li sbaʼyel karta ta sventa jcorintoetike.
Ta mas tsʼakale, te van jayibuk u ta jelavel yaʼeluk, la stsʼibabe echʼel yan karta. Li yajtsʼaklomutik Cristo avie toj jtunel me kuʼuntik ti jkʼeltik kʼusi chal li chib kartaetik taje, yuʼun ti kʼuyelan xkuxlejalik ta Corinto ta baʼyel sigloe jutuk mu xkoʼolaj ta skotol ti kʼuyelan jkuxlejaltik avi ta spat xchiʼuk ta yut tsobobbaile (Heb. 4:12).
«QʼUELO ME ABAIC», «OYUC O XCHʼUNOJEL AVOʼNTONIC» XCHIʼUK «TSOTS XAPAS ABAIC»
Xi la stsʼiba li Pabloe: «Quermanotac, ta jcʼanboxuc vocol [ti] coʼoluc me acʼop acotoli[ke]», xi (1 Cor. 1:10). Laj yalbe smelolal ti akʼo jechuk stalelalik kʼuchaʼal stalelal Jesuse xchiʼuk ti mu stakʼ «[sjelbeik] li snacleb ti ochem xae» (1 Cor. 3:11-13). Jech xtok, laj yalbe skʼoplal jtos mulivajel ti oy ta tsobobbaile xchiʼuk xi laj yal mantale: «Loqʼueso me ta atojolic li bochʼo toj chopol cʼusi spasoje», xi (1 Cor. 5:13). «Li jbecʼtaltique mu jaʼuc sventa mulil —xi—; jaʼ sventa li Cajvaltique.» (1 Cor. 6:13.)
Ta sventa li kʼusi la sjakʼik jcorintoetike, li jtakbole toj lek laj yakʼ tojobtaseletik ta sventa li nupunele xchiʼuk ta sventa li buchʼutik chʼabal snup xchiʼilike (1 Cor. 7:1). Laj une, laj yalbe skʼoplal li beiltasel ta sventa li buchʼu oy yabtel ta jtojolaltik kʼuchaʼal yajtsʼaklomutik Cristoe, ti lekuk xcholet xichʼ pasel li kʼusitik ta tsobobbaile xchiʼuk ti jpʼel skʼoplal li chaʼkuxesele. Vaʼun xi laj yal ta slajebale: «Qʼuelo me abaic, jʼechʼel me oyuc o xchʼunojel avoʼntonic. Lec me tsots xapas abaic ta sventa li Cajvaltique; aqʼuic me persa», xi (1 Cor. 16:13).
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
1:21. ¿Mi tstunes ta melel Jeova li kʼusi «bol [noʼox]» sventa tspoj li jchʼunolajeletike? Ta melel moʼoj. Pe xuʼ jaʼ jech tsnopik li buchʼutik ta balumil ti «muc [...] yotquinic Dios ta sventa sbijil stuqui[ke]». Ta satike, mu kʼusi xtun-o chilik li kʼusi tstunes Dios sventa tspoj krixchanoetike (Juan 17:25).
5:5. ¿Kʼusi smelolal ti chichʼ akʼel «ta stojolal Satanas li vinik taje sventa xlaj li bekʼete, sventa chkol ta skʼakʼalil Kajvaltik li oʼontonale»? Kʼalal oy buchʼu tsots tsaʼ smule xchiʼuk ti mu sutes yoʼontone, ta me xichʼ nutsel lokʼel ta tsobobbail. Ta sventa ti chchaʼsut batel ta slumal Satanase, xuʼ xkaltik ti laj yichʼ akʼel ta stojolal Diabloe (1 Juan 5:19). Jech xtok, kʼalal chichʼ nutsel lokʼele, ta xichʼ chʼayesel jtos ti kʼusi tskʼan bekʼete o ti tsokesvane, jaʼ me jech chichʼ chabibel yoʼontonik xtok li buchʼutik ta tsobobbaile (2 Tim. 4:22).
7:33, 34. ¿Kʼusi jaʼ li «cʼusitic chtun yuʼun liʼ ta banamil» li jun vinik yajtsʼaklom Cristo ti nupuneme? Jaʼ li kʼusitik chtun yuʼunik ta jujun kʼakʼale, jech kʼuchaʼal sveʼelik, skʼuʼik xchiʼuk snaik, maʼuk skʼoplal li kʼusitik chopol liʼ ta balumil ti skʼan onoʼox jchʼak jbatik lokʼel ta stojolale (1 Juan 2:15-17).
11:26. ¿Kʼu sjalikil skʼan jtabetik ta naʼel slajel li Jesuse, xchiʼuk kʼusi to ora chpaj spasel? Li versikulo liʼe muʼyuk chakʼ kaʼitik ti nopolik tajmek skʼan jtabetik ta naʼel slajel li Jesuse. Li griego kʼop ti jelubtasbil kʼuchaʼal «cʼalal [...] jujun velta» ti xie, xuʼ noʼox xichʼ jelubtasel kʼuchaʼal liʼ xtoke: «Kʼalal». Jaʼ yuʼun chaʼa, li kʼusi laj yal li jtakbole jaʼ ti kʼalal tslajesik pan xchiʼuk chuchʼik yaʼlel tsʼusub ta sNaʼobil slajel Cristo li tʼujbil jchʼunolajeletike —jun velta ta jabil, ta 14 yuʼun nisán—, jaʼ yakal «[chakʼik] ta ilel ti [...] icham li Cajvaltique». Xchiʼuk «jaʼ to chlaj scʼoplal ta pasel [yuʼunik] cʼalal me ital li Cajvaltique», kʼalal mi chʼamatik ta vinajel ta sventa li chaʼkuxesele (1 Tes. 4:14-17).
13:13. ¿Kʼuxi ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal li kʼanelale ti jaʼ muʼyuk li xchʼunel oʼontonal xchiʼuk spatobil oʼontonale? Kʼalal mi kʼot ta pasel «li cʼusi [smalaojik]» li yajtuneltak Diose xchiʼuk mi laj yilik xaʼox li kʼusi «jbel scʼoplal ta [staike]», oy jlom ti chchʼay sbalil li kʼusi xchʼunojik xchiʼuk ti spatoj-o toʼox yoʼontonike (Heb. 11:1). Pe li kʼanelal une, te oy-o sbatel osil, jech oxal chichʼ alel ti jaʼ mas mukʼ skʼoplale ti jaʼ muʼyuk li xchʼunel oʼontonal xchiʼuk li spatobil oʼontonale.
15:29. ¿Kʼusi smelolal ti «bochʼotic chichʼic voʼ ta sventa li bochʼotic chamenique?» Taje maʼuk smelolal ti yuʼun skʼan xichʼ ichʼel voʼ ta sventa li animaetik ti muʼyuk laj yichʼik voʼe. Li jtakbole jaʼ chalbe skʼoplal xkuxlejal li tʼujbil yajtsʼaklomtak Cristo ti xkoʼolaj kʼuchaʼal mukul ta voʼ li xkuxlejalike. Skʼan tukʼ-o xakʼ sbaik jaʼ to mi chamike, vaʼun ta xchaʼkuxiik ti mu xa stakʼ ilele.
Kʼusitik xuʼ jchantik:
1:26-31; 3:3-9; 4:7. Skʼan bikʼit xkakʼ jbatik xchiʼuk mu me jtoy jbatik, o mu me toybailuk jkʼopojeltik ta jventatik, moʼoj, jaʼ noʼox ta sventa Jeova. Yuʼun me jaʼ jech jun-o li tsobobbaile.
2:3-5. Kʼalal ay xchol mantal ta Corinto li Pabloe, yikʼaluk van la sjakʼbe sba mi xtojob van ta yakʼbel xchʼun mantal junuk krixchano ti jaʼ te mero oy li stalel xkuxlejal jgriegoetike xchiʼuk li chanubtasel yuʼun pʼijil krixchanoetike. Pe muʼyuk xakʼ stsalat li xiʼele xchiʼuk ti oy bu mu xtojob chaʼie, moʼoj, yuʼun la spas li yabtel akʼbil yuʼun Diose. Skʼan me mu xi jchibaj ek kʼalal oy bu vokol chkiltik bakʼintike. Jkʼanbetik akʼo skoltautik Jeova jech kʼuchaʼal la spas Pabloe, vaʼun ta jcholtik-o echʼel li lekil aʼyej ta sventa Ajvalilal yuʼun Diose.
2:16. Kʼalal jech jol koʼontontik kʼuchaʼal «sjol yoʼnton li Cristoe», jaʼ me smelolal ti xkojtikintik kʼuyelan ta srasonaje, ti kʼuyelan tsnope, ti xkaʼibetik smelolal kʼuyelan stalelaltake xchiʼuk ti ta jchanbetik stalelale (1 Ped. 2:21; 4:1). Sventa jechuk xkʼot ta pasel kuʼuntike, skʼan me xkojtikinbetik lek li xkuxlejale xchiʼuk li yabtel la spase.
3:10-15; 4:17. Skʼan me jkʼeltik lek kʼuyelan chi jchanubtasvan xchiʼuk ti ta jpastik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike, vaʼun kakʼbetik me yipal ti jchantik echʼel mase (Mat. 28:19, 20). Mi xi jbolet noʼox chi jchanubtasvane, yikʼaluk me mu x-echʼ yuʼun preva sventa xchʼunel yoʼonton li buchʼu ta jchanubtastike. Manchuk mi xi jkolutik li voʼotike xkoʼolaj me kʼuchaʼal «colel xa [chi jkol] loqʼuel [li] ta cʼoqʼue»: jaʼ ti kʼux chkaʼitik ti chlaje.
6:18. Sventa «[jkomtsantik o xi jatavutik ta stojolal] li mulivajele», maʼuk noʼox me skʼan jpʼajtik skotol mulivajel ti te smakoj skotol li jpʼel kʼop ta griego ti pornéia xie. Skʼan me jpʼajtik skotol li kʼusi xuʼ tspʼajesutik ta spasel taje, jech kʼuchaʼal pornografia, ibal talelaletik, snopbel skʼoplal mulivajeletik xchiʼuk ti sloʼlael jolile (Mat. 5:28; Sant. 3:17).
7:29. Skʼan me mu toj echʼemuk xbat ta yoʼonton sbaik li buchʼutik nupunemike ti jaʼ chakʼik ta tsʼakal li kʼusitik sventa Ajvalilal yuʼun Diose.
10:8-11. Ilin ta jyalel Jeova kʼalal chopol kʼopojik ta stojolal Moisés xchiʼuk Aarón li j-israeletike. Jaʼ yuʼun chaʼa, mu me lekuk ti xnop xkaʼitik sloʼiltael li yantike.
16:2. Sventa mu jchʼay ta koʼontontik li kuni takʼin chkakʼtik ta sventa li abtelal yuʼun Ajvalilal yuʼun Diose tsots me skʼoplal ti jkʼelbetik lek skʼoplale xchiʼuk ti nopajtik noʼox jech jpastike.
«TUQʼUIBTASO ABAIC»
Kʼalal laj yaʼi Pablo ti lek la xchʼam mantal li jun jsaʼ mulil ta stsobobbail Corintoe xchiʼuk ti la sutes yoʼontone, xi laj yalbe li ermanoetike: «Tscʼan chapasbeic xa perdón, xchiʼuc tscʼan chapatbeic yoʼnton», xi. Jech ta melel, li Pabloe laj yakʼbe yatel yoʼonton li ermanoetik ta sbaʼyel kartae, pe imuyubaj tajmek, yuʼun ta sventa li karta taje «laj [sutes] [y]oʼntonic ta sventa li at-oʼnton laj [yaʼi]ique» (2 Cor. 2:6, 7; 7:8, 9).
Ta skoj ti «[s]taojic xa scotol[e]», albatik yuʼun Pablo ti «jaʼuc me jech ep slequil [y]oʼntonic ta [yakʼel]» eke. Vaʼun la stakʼ li kʼusi chopol ch-albat yuʼun yajkontratak li Pabloe xchiʼuk xi laj yal jun tojobtasel ta slajebale: «Cuxetuc noʼox avoʼntonic, tuqʼuibtaso abaic, patbo aba avoʼntonic, coʼoluc cʼusi chanop acotolic, junuc xa avoʼntonic», xi (2 Cor. 8:7; 13:11).
Sjakʼobiltak chlokʼ ta Vivlia ti chichʼ takʼele:
2:15, 16. ¿Kʼusi smelolal ti jech «smuil yicʼ pom cʼotemu[tik] ta stojol Dios yuʼun li Cristoe»? Li yajtsʼaklomutik Cristoe ta jpastik li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk ta jcholbetik li yaʼyeje. Jaʼ jech ta jpukbetik echʼel «smuil» ti lek chaʼi li Jeovae xchiʼuk li krixchanoetik ti lek yoʼontonike, pe li buchʼutik chʼabal stukʼilike ch-ib-o yoʼonton chaʼiik.
5:16. ¿Kʼuxi ti «muc xa ta sba sbecʼtaluc noʼox [chojtikinik] cristianoeti[k]» li buchʼutik tʼujbilike? Li stukike mi junuk krixchano chchapanik ti kʼuyelan chilike, jaʼ xkaltik, ti muʼyuk jelel chilik ta skoj ti jelel stsʼunbalike, xkuxlejalik o ti jelel slumalike. Ti kʼusi mas tsots skʼoplal chilike, jaʼ ti lekuk oyik ta mantal xchiʼuk li yermanotakike.
11:1, 16; 12:11. ¿Mi jtoyobba xchiʼuk mi maʼuk rason vinik echʼ li Pablo ta stojolal li jcorintoetike? Mu jechuk, pe oy van buchʼutik jech la snopik kʼalal laj yaʼiik li kʼusi laj yal kʼalal la spakbe skʼoplal li yabtel ta jtakbole.
12:1-4. ¿Buchʼu ti «icʼat muyel cʼalal to ta lequilale»? Oy srasonal ti ta jnoptik ti jaʼ skʼoplal li Pabloe, yuʼun jaʼo laj yalbe skʼoplal kʼalal naka toʼox la spakbe skʼoplal li yabtel ta jtakbole, xchiʼuk xtok muʼyuk xa bu yan ta jtatik ta Vivlia ti jech chal ti laj yil yan krixchano taje. Yikʼaluk van jaʼ laj yilbe skʼoplal li lekilal ta mantal ti tskʼupin ta «slajebal [kʼakʼal]» li stsobobbail yajtsʼaklom Cristoe (Dan. 12:4).
Kʼusitik xuʼ jchantik:
3:5. Li ta teksto liʼe oy kʼusi mas chakʼ kiltik: jaʼ tstojobtasutik stuk Jeova sventa spas kuʼuntik li abtelal ta chol mantale. Sventa tspas taje, tstunes sKʼop, li yip ch-abteje xchiʼuk li s-organisasion liʼ ta Balumile (Juan 16:7; 2 Tim. 3:16, 17). Jaʼ yuʼun, skʼan me xkakʼbetik yipal xchanel li Vivliae xchiʼuk li vunetik ti chchapbe smelolale; nopajtik noʼox jkʼanbetik li xchʼul espiritu Jeovae, batik me ta skotol li tsobajeletik xtoke xchiʼuk mu me xchʼay ta joltik ti xkakʼ kuni loʼiltik tee (Sal. 1:1-3; Luc. 11:10-13; Heb. 10:24, 25).
4:16. Ta «jujun cʼacʼal» chachʼubtas «coʼnton[tik]» li Jeovae. Jech oxal, skʼan me jtunestik li koltaeletik chakʼe xchiʼuk skʼan mu xkakʼtik x-echʼ junuk kʼakʼal ti mu jmakʼlin jbatik ta mantale.
4:17, 18. Kʼalal jnaʼojtik ti «jliquel [noʼox]» li «vocol liʼ chquichʼ[tike]» jaʼ me tskoltautik ta stsʼikel batel.
5:1-5. Li kʼusi toj alakʼ sba chalbe skʼoplal Pablo liʼe, chakʼ kiltik ti kʼu to yepal oy ta yoʼonton tskʼan chkuxi yaʼiik ta vinajel li buchʼutik tʼujbilike.
10:13. Jaʼtik noʼox te skʼan jcholtik mantal ti bu kʼalal akʼbil li jtsobobbailtike, jaʼ to mi li j-albat ti skʼan xbat koltavankutik ti bu chtun tajmek jchol mantaletike.
13:5. Li yajtsʼaklomtak Cristoe skʼan snop lek stukik mi jun yoʼonton xchʼunojik, jaʼ xkaltik, skʼan skʼel lek stalelalik mi jech yelan kʼuchaʼal chal Vivliae. Jech xtok, skʼan xaʼiik lek kʼuyelanik, jaʼ xkaltik, skʼan skʼel kʼuyelan oyik ta mantal, mi «xchanojic xa lec» ta stʼujel xchiʼuk ti skʼelik kʼuyelan li yabtel xchʼunel yoʼontonike (Heb. 5:14; Sant. 1:22-25). Ta melel, li pʼijil tojobtaseletik laj yakʼ Pabloe ta me skoltautik ti akʼo te xi jxanav-o li ta sbelel melel mantale.
[Lokʼol ta pajina 26]
«Cʼalal chaveʼic jujun velta li pane, cʼalal chavuchʼic jujun velta li yaʼlel tsʼusube» ti xie, ¿kʼusi smelolal taje? (1 Cor. 11:26)