¿Mi xpʼejlajet cha kʼopoj li ta «puru lequil cʼop[e]»?
«Ta xcacʼ puru lequil cʼop chlocʼ ta yeic ep cristianoetic ta jujun lum, yuʼun jech xuʼ chlic scʼanbicun vocol, vuʼun li Mucʼul Diosune.» (SOF. 3:9.)
1. ¿Kʼusi lekil matanal yakʼojbutik li Jeovae?
TI CHKʼOPOJ li jun krixchanoe mu ta stukuk noʼox la xchan. Jaʼ jun matanal akʼbil yuʼun li Jpasvanej yuʼune, li Jeovae (Éxo. 4:11, 12). Kʼalal ipasat yuʼun Dios li Adane, maʼuk noʼox akʼbat spʼijil sventa chkʼopoj, moʼoj, yuʼun chanubtase sventa slikes echʼel achʼik loʼiletik sventa xjam batel li skʼopojele (Gén. 2:19, 20, 23). ¡Jaʼ jun mukʼta matanal! Koliyal ta skoj taje xuʼ jkʼopontik li jTotik ta vinajele xchiʼuk ti jmuyubtabetik li sbie.
2. ¿Kʼu yuʼun jel skʼop li krixchanoetike?
2 Li baʼyel vuklajuneb siglo xkuxlejal li krixchanoe, jun toʼox kʼop chkʼopojik, «jun toʼox scʼopic scotolic» (Gén. 11:1). Pe te jel talel kʼalal lik toybail ta skʼakʼalil Nimrode. La stsob sba jtsop krixchanoetik ti muʼyuk la xchʼunbeik li smantal Jeovae, ti laj yichʼojtikinel ta mas tsʼakal kʼuchaʼal Babele, yuʼun jaʼ ti oy ta yoʼontonik ti te tskʼan chnakiike. Lik svaʼanik jun mukʼta tayal kʼelob osil, pe maʼuk sventa tskʼupil kʼoptaik-o Dios, moʼoj, yuʼun jaʼ ti tskʼan «chpuc lec [skʼoplalike]». Jaʼ yuʼun jelbat skʼopik yuʼun Jeova, vaʼun jaʼ jech la spuk-o sbaik echʼel (kʼelo Génesis 11:4-8).
3. ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal jelbat skʼopik yuʼun Jeova li jtoybaetik ta Babele?
3 Ta smilal xa noʼox oy li kʼopetik ta spʼejel Balumil avie (jech kʼuchaʼal chapbile mas ta 6,800 ta chop), pe jelel ta jujuntal snopbenik li buchʼutik chkʼopojike. Jaʼ yuʼun xuʼ xkaltik ti kʼalal jelbat skʼopik yuʼun Jeova li jtoybaetike, baʼyel tupʼbat ta sjolik li skʼopik toʼoxe, laj une maʼuk noʼox akʼbat ta snopbenik achʼ kʼopetik, moʼoj, yuʼun akʼbat achʼ snopbenik xtok, ti jaʼ jech lik achʼ gramatikaetike. Jaʼ yuʼun Babel la sbiin ti bu xkom li tayal kʼelob osil taje (Gén. 11:9). Toj lek ta albel skʼoplal ti jaʼ noʼox chal kaʼitik Vivlia ti bu lik tal li epal kʼopetik ti xkojtikintik avie.
Jun lekil achʼ kʼop
4. ¿Kʼusi kak laj yal Jeova ta sventa li jkʼakʼaliltike?
4 Akʼo mi toj labal sba sloʼilal yaʼel ti kʼusi la spas Dios ta Babele, li ta jkʼakʼaliltike oy to kʼusi mas toj labal sba yakal chkʼot ta pasel xchiʼuk ti mas tsots skʼoplale. Xi laj yal Jeova ta stojolal j-alkʼop Sofoniase: «Ta xcacʼ puru lequil cʼop chlocʼ ta yeic ep cristianoetic ta jujun lum, yuʼun jech xuʼ chlic scʼanbicun vocol, vuʼun li Mucʼul Diosune», xi (Sof. 3:9). ¿Kʼusi jaʼ li «puru lequil cʼop» taje, xchiʼuk kʼuxi xuʼ xpʼejlajet xkaltik?
5. ¿Kʼusi li «puru lequil cʼop» taje, xchiʼuk kʼusi kʼotem ta pasel yuʼun?
5 Li «puru lequil cʼop» taje jaʼ skʼoplal li kʼusi melel ta sventa Diose xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton tspas ti te ta jtatik ta sKʼope, ta Vivlia. Li buchʼu snaʼik li «cʼop» taje xaʼibeik lek smelolal kʼusi li Ajvalilal yuʼun Diose, ti kʼuxi chchʼultajesbe sbi Jeovae, ti chchaʼta yav yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti chakʼbe muyubajel sbatel osil li jchʼunej mantal krixchanoetike. ¿Kʼusi kʼotem ta pasel yuʼun li «puru lequil cʼop» albil skʼoplale? Jech kʼuchaʼal chal li albil kʼope, li krixchanoetike chlik skʼanbeik vokol li mukʼul Dios Jeovae yoʼ jech chlik tunikuk ta stojolal. Jaʼ jech kʼotem ta pasel: mu xkoʼolaj kʼuchaʼal ikʼot ta pasel ta Babele, yuʼun liʼe jaʼ sventa xichʼ kʼupil kʼoptael-o Jeova xchiʼuk ti jaʼ jun-o li steklumale.
Kʼuxi ta chanel li «puru lequil cʼop[e]»
6, 7. 1) ¿Kʼuxi xkoʼolaj li xchanel yan kʼop xchiʼuk li xchanel «puru lequil cʼop[e]»? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik echʼel?
6 Kʼalal ta jchantik yan kʼope maʼuk noʼox skʼan jkomes ta joltik kʼopetik. Mi tskʼan chchan lek yan kʼop li jun krixchanoe, skʼan me oy kʼusitik achʼ skʼan snop, skʼan me sjel snopben. Jech xtok, sventa xlokʼavuʼun ta alel li yan kʼopetike skʼan me xa jel ti kʼuyelan cha tunes li kʼusitik cha kʼopoj-oe, jech kʼuchaʼal li avokʼe. Jaʼ jech skʼan spasik ek li buchʼutik chchanik li «puru lequil cʼop» ta sventa li kʼusi melel ta Vivliae. Mu baluk noʼox ti ta jchantik li kʼusitik baʼyel skʼan chanele. Sventa xi jtojob xi jkʼopoj li ta kʼop taje skʼan me jeltik ti kʼuyelan ta jnoptike, skʼan xkachʼubtas li jnopbentike (kʼelo Romanos 12:2; Efesios 4:23).
7 Maʼuk noʼox skʼan xkaʼibetik smelolal li kʼop taje, yuʼun skʼan xpʼejlajet xkaltik. ¿Kʼusi tskoltautik sventa jech spas kuʼuntike? Jaʼ ti jech jpastik ti kʼuyelan tspas li krixchanoetik ti chchanik yan kʼope. Jkʼeltikik jlomuk taje xchiʼuk jkʼeltik kʼuyelan xuʼ jech jpastik sventa x-al kuʼuntik lek li kʼop ti jaʼ li mantaletik ta Vivliae.
Kʼuxi xuʼ xpʼejlajet x-al kuʼuntik li «puru lequil cʼop[e]»
8, 9. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jchantik li «puru lequil cʼop[e]», xchiʼuk kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jech jpastike?
8 Tsʼetanbo lek xchikinal. Kʼalal ta sba to velta chkaʼitik yan kʼope yikʼaluk van mu xkaʼibetik smelolal jpʼeluk (Isa. 33:19). Pe kʼalal chnop chaʼi li jchikintik une, chlik kaʼibetik smelolal pʼelantik. Jech, li Vivliae xi tstojobtasutike: «Ti cʼu sʼelan laj xa jtsʼetan jniʼ jchiquintic ta yaʼyiel ti cʼu sʼelan laj caʼitique, tsotsuc scʼoplal bejbunuc ta coʼntontic yoʼ jech mu xquictatic comel ti lequil be jtamojtique», xi (Heb. 2:1, Ch). Xi onoʼox laj yalilanbe yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Li bochʼo oy xchiquine acʼo snopbe lec smelol», xi (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luc. 14:35). Jaʼ jech, skʼan jtsʼetanbetik lek xchikinal xchiʼuk xkaʼibetik lek smelolal sventa x-och lek ta jchikintik li «puru lequil cʼop[e]» (Mat. 15:10; Mar. 7:14).
9 Melel onoʼox chaʼa, sventa xkaʼitik leke skʼan me xkakʼ ta koʼontontik. Pe mi tsots chkakʼ kipaltik une mu me jecheʼuk noʼox chkakʼ jvokoltik (Luc. 8:18). ¿Mi nopem xavaʼi ti cha tsʼetanbe lek xchikinal li kʼusi ch-echʼ ta tsobajele, o mi chchʼay noʼox batel avoʼonton? Mi muʼyuk bu chkakʼbetik yipal yakʼel ta koʼontontik li kʼusi chkaʼitike, xuʼ me xmak li jnopbentike (Heb. 5:11).
10, 11. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jchantik yan kʼop, ti maʼuk noʼox skʼan jtsʼetanbetik xchikinale? 2) ¿Kʼusi skʼan pasel sventa xi jkʼopoj li ta «puru lequil cʼop[e]»?
10 Chanbo li buchʼutik lek snaʼik li kʼope. Li krixchanoetik ti yakalik xchanel yan kʼope maʼuk noʼox ch-albatik ti skʼan stsʼetanbeik lek xchikinale, moʼoj, yuʼun skʼan spasik persa kʼuyelan ta alel xchiʼuk ti akʼo xchanbeik skʼopojel li krixchanoetik ti jaʼ onoʼox skʼopike. Mi jech tspase jaʼ me jech mu masuk xvinaj ti yan-o kʼop chkʼopoje xchiʼuk ti mas kʼun ta aʼibel smelolal li kʼusi chale. Jaʼ me jech li voʼotik eke, skʼan me jchanbetik li buchʼutik snaʼik xa li «puru lequil cʼop[e]» xchiʼuk li «tojobel ta chanubtasvaneje» (2 Tim. 4:2, NM). Kʼano me koltael xchiʼuk akʼo me aba ta tukʼibtasel kʼalal mi oy bu mu jechuk bat ta alel avuʼune (kʼelo Hebreos 12:5, 6, 11).
11 Sventa xi jkʼopoj li ta «puru lequil cʼop[e]» maʼuk noʼox me skʼan jchʼuntik li kʼusi ta jchantike xchiʼuk ti xkakʼbetik xchan jchiʼiltaktike. Moʼoj, yuʼun skʼan jpastik li kʼusi chal mantaletike xchiʼuk li beiltaseletik chakʼ Diose. ¿Kʼuxi tspas kuʼuntik? Jaʼ ti jkʼelbetik stalelal li yantike, ti jchanbetik li xchʼunel yoʼontonike xchiʼuk ti kʼuyelan ta sjunul yoʼonton ch-abtejike. Ti buchʼu toj lek ta chanbel stalelale jaʼ li Jesuse (1 Cor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7). Mi jaʼ jech ta jpastike jaʼ me jech ta jkolta jbatik ti tsoboluk-o li steklumal Diose, yuʼun jaʼ ti jmoj xa yechʼomal ketik chi jkʼopojutik xkaltike (1 Cor. 4:16, 17).
12. ¿Kʼutik yelan tspasik ep krixchanoetik sventa chchanik yan kʼope?
12 Chanubtaso li ajole. Li buchʼutik chchanik yan kʼope skʼan skomes ta sjolik li kʼopetike, achʼ loʼiletik xchiʼuk yan kʼusitik. Jaʼ jech li yajtsʼaklomtak Cristo eke oy me kʼusi skʼan skomes ta sjolik sventa xpʼejlajet xalik li «puru lequil cʼop[e]». Jtos ti kʼusi toj leke jaʼ ti xcholetuk lek jkomes ta joltik li sbi slivroaltak Vivliae. Oy junantike skomesoj ta sjolik kʼejojetik sventa Ajvalilal yuʼun Dios, li yabteltak chʼul espiritue, li sbitak jujuvokʼ nitilulaletik ta Israele xchiʼuk li sbi lajchaʼvoʼ jtakboletike. Junantik xtoke yakʼoj ta yoʼontonik skomesel ta sjolik tekstoetik ta Vivlia. Jech kʼuchaʼal liʼe, jun kerem ti vakib to jabil yichʼoje la skomes ta sjol 80 tekstoetik ta Vivlia. Jech xa onoʼox li ta voʼnee, ep j-israeletik ti la skomes ta sjolik salmoetike. ¿Mi xuʼ nopolik noʼox jech xa pas sventa xa chane?
13. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li yaʼiel yan veltae?
13 Li yaʼiel yan veltae jaʼ tskomes ta joltik. Jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti nopajtik noʼox tsvulesik ta joltik li chanubtaseletik xchiʼuk li beiltaseletik ta Vivliae. Xi laj yal li jtakbol Pedroe: «Mu xlaj coʼnton ta jvulesboxuc ta avoʼntonic scotol leʼe, acʼo me anaʼojic xa lec, acʼo me jʼechʼel achʼunojic o li cʼusi melele», xi (2 Ped. 1:12). Jaʼ tskoltautik ta yaʼibel lek smelolal li yaʼiel yan veltae, sventa jech tsjam mas jnopbentik xchiʼuk jaʼ chakʼ mas ta koʼontontik ti jchʼunbetik smantal li Jeovae (Sal. 119:129). Mi nopajtik noʼox ta jkʼeltik li smantaltak Diose xchiʼuk li beiltaseletik chakʼe, xuʼ me xkakʼtik venta ti kʼu kelantike xchiʼuk ti mu xa masuk xchʼay ta joltik li kʼusi chkaʼitike, o jech kʼuchaʼal xi chal Vivliae: «Mu xchʼay ta yoʼnton [li] cʼusi chaʼye», xi (Sant. 1:22-25). Mi mu jechuk ta jpastike, yan-o me kʼusi chchʼay koʼontontik xchiʼuk yikʼaluk me mu xa xpʼejlajetuk x-al kuʼuntik li «puru lequil cʼop[e]».
14. ¿Kʼusi tskoltautik ta xchanel li «puru lequil cʼop[e]»?
14 Mu jaʼuk noʼox kʼun xavapta (Apo. 1:3). Oy buchʼutik ti kʼun noʼox chaptaik li chanubtaseletik chichʼik kʼalal chchanik yan kʼope, pe taje mu toj masuk lek. Jech, kʼalal ta jchantik li «puru lequil cʼop[e]» oy me bakʼintik ti persa skʼan kʼun xkaptatik li kʼusi ta jchantike sventa jchikintabetik lek smelolal. Vaʼun jaʼ me jech chkom mas ta joltik li kʼusi ta jchantike. Lek ta albel skʼoplal li jpʼel kʼop ta hebreo ti «tsnopilan o ta yoʼnton», xie, koʼol tajmek skʼoplal xchiʼuk ti kʼun chkaptatike (kʼelo Salmo 1:1, 2). Jech kʼuchaʼal skʼan juchʼ ta jchʼutik li jveʼeltik sventa jtabetik lek sbalile, skʼan me jnoptik li kʼusi ta jkʼeltik sventa jtabetik lek sbalile. ¿Mi cha chakʼbe lek yorail sventa cha nopbe smelolal li kʼusi cha chane, mas to ti kʼalal cha chan aVivliae?
15. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchanbetik «sgramatikail» li «puru lequil cʼop[e]»?
15 Chanbo sgramatikail li kʼope. Kʼalal mi li jkʼot xa te taj une, toj lek me ti jchanbetik li sgramatikail kʼope, jaʼ xkaltik, ti kʼuyelan ta tunesele xchiʼuk ti kʼuyelan meltsanbile, sventa lek x-al kuʼuntik li yan kʼope. Jaʼ jech ek, li xchanel «puru lequil cʼop» ta Vivliae skʼan me jech kʼuchaʼal «li lequil chanubtasel laj [kichʼtike]» (2 Tim. 1:13).
16. ¿Kʼusi skʼan mu jpastik, xchiʼuk kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik?
16 Mu xa paj ta be. Oy jlom krixchanoetike chiktaik xchanel kʼalal mi snaʼ xaʼox xloʼilajik jutukuk li ta yan kʼop yakalik xchanele. Jaʼ jech ti buchʼutik chchanik li «puru lequil cʼop[e]» xuʼ chpajik ta be li ta mantal eke (kʼelo Hebreos 5:11-14). ¿Kʼusi stakʼ jpastik sventa mu jechuk xkʼot ta jtojolaltike? Jaʼ ti xkakʼbetik yipal ta xchanel mas li «kʼop» taje. Xi chal li Vivliae: «Tscʼan ti mu jaʼuc noʼox chcalilanbe jbatic ti cʼu xʼelan lijʼalbat scʼop Cristo ta sliquebe. Cacʼtic persa ti acʼo chʼicutic lec batele. Mu me jaʼuc noʼox xcalilanbe jbatic ti acʼo jsutes coʼntontic ta sventa li cʼusi ch-acʼvan ta chʼayele, xchiʼuc ti acʼo jchʼuntic Diose, xchiʼuc li chanubtasel ta sventa ichʼ voʼe, ta sventa laj yacʼbutic scʼobic ta joltique, ta sventa chaʼcuxesele, xchiʼuc li chapanel sventa sbatel osile», xi (Heb. 6:1, 2).
17. ¿Kʼusi xkoʼolaj-o ti tsots skʼoplal ti jchʼakbetik lek yorail xi jchanunaje?
17 Chapanbo lek yorail ti cha chanunaje. Jaʼ mas lek ti nopolik noʼox xi jchanunaje, akʼo mi juteb noʼox ti kʼusi ta jchantike, jaʼ me mu xtun mi ep ta tajmek chi jchanunaj ti nomtik to jech ta jpastike. Kʼelo ti kʼusi ora mas julavemote xchiʼuk ti kʼusi ora mu kʼusi mas xchʼay-o avoʼontone. Li xchanel yan kʼope xkoʼolaj kʼuchaʼal ta jpol echʼel jbetik ta teʼtik. Mi chi j-echʼulan noʼox li ta be taje, jaʼ me jech chchʼul sba lek xchiʼuk mu xa vokoluk chi j-echʼutik te. Pe mi muʼyuk mas te chi jelavutike ta me xpul steʼtikal. Jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti xkakʼbetik yipale (Dan. 6:16, 20). «Viqʼuiluc[-o] me lec [j]satic», «[jkʼopontik] Dios scotol» ora xchiʼuk kʼopojkutik-o me batel li ta «puru lequil cʼop» ta sventa li kʼusi melel ta Vivliae (Efe. 6:18).
18. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkaltik skotol ora mi stakʼ chkiltik li «puru lequil cʼop[e]»?
18 Chanilano. Oy jlom krixchanoetike mu skʼan xchanik yan kʼop ta skoj ti stsʼijetik noʼoxe o ta skoj ti chiʼik mi mu jechuk xbat ta alel yuʼunike, pe mi jech tspasike mu me xchanik-o echʼel. Mi oy buchʼu tskʼan xchan yan kʼope skʼan me svules ta sjol li voʼne loʼil liʼe: Mi chchanilane chkʼot ta jchanubtasvanej. Mi mas chkʼopoj ta yan kʼop li buchʼu jech yakal xchanele, mas xa me lek chaʼi ti jech chkʼopoje. Jaʼ jech li voʼotik eke, skʼan onoʼox me xkalbetik yan krixchanoetik li «puru lequil cʼop» kʼalal mi stakʼ chkiltike. «Ta coʼntontic tscʼan ta jchʼuntic ti jech xuʼ tucʼ coʼntontic chijyilutic Diose. Xchiʼuc tscʼan chlocʼ ta quetic ta jamal ti jech xuʼ chijcolutique.» (Rom. 10:10.) Maʼuk noʼox «chlocʼ ta quetic» kʼalal chkichʼtik voʼe, yuʼun jech ta jpastik xtok kʼalal chkalbetik skʼoplal Jeova ta chol mantale xchiʼuk ti kʼalal stakʼ chkiltike (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15). Jech xtok, kʼalal chkal kuni loʼiltik ta tsobobbail ti jamal smelolal xchiʼuk ti mu toj jaluke, yakal me ta jchanilantik li «puru lequil cʼop[e]» (kʼelo Hebreos 10:23-25).
Jmuyubtatik Jeova ti jmojuk xi jkʼopoj li ta «puru lequil cʼop[e]»
19, 20. 1) ¿Kʼusi toj labal sba kʼotem ta pasel yuʼunik li yajrextikotak Jeova avie? 2) ¿Kʼusi jpʼel oy ta koʼontontik spasel?
19 Li ta domingo 6 yuʼun sivan ta sjabilal 33 ta jkʼakʼaliltike, oy jtsop krixchanoetik sob la stsob sbaik ta xchaʼkojal na ta Jerusalén. Tijil lek baluneb ora kʼalal «lic cʼopojicuc ta yantic cʼopetic» ta skʼelobil juʼelale. ¡Toj echʼem xa noʼox labal sba yaʼel maʼ taje! (Hech. 2:4.) Li yajtunelutik Dios avie muʼyuk jtaoj jmotontik chi jkʼopoj ta yan kʼop (1 Cor. 13:8). Akʼo mi jech, mas ta 430 kʼopetik ta jcholtik echʼel li lekil aʼyej sventa Ajvalilal yuʼun Diose.
20 Kʼusiuk kʼopal chi jkʼopoj-o, xuʼ me jun ti jkʼoptike: jaʼ li «puru lequil cʼop» sventa li kʼusi melel ta Vivliae. ¡Koliyal tajmek chkaltik ta sventa taje! Xkaltikuke mu jechuk yakal chkʼot ta pasel kʼuchaʼal ikʼot ta pasel ta Babele. Xkoʼolaj ti ta jun noʼox kʼop tsobolutik ta jkʼupil kʼoptabetik li sbi Diose (1 Cor. 1:10). Jaʼ yuʼun chaʼa, jpʼeluk me koʼontontik xkakʼbetik yipal ti koʼol xi jtun xchiʼuk li kermanotaktik ta spʼejel Balumile. Xchiʼuk masuk me xpʼejlajet xkaltik echʼel jujun kʼakʼal li «puru lequil cʼop» sventa jkʼupil kʼoptatik li jTotik Jeova ta vinajele (kʼelo Salmo 150:1-6).
¿Kʼusi cha takʼ?
• ¿Kʼusi jaʼ li «puru lequil cʼop[e]»?
• ¿Kʼusi smakoj batel li kʼopojel ta «puru lequil cʼop[e]»?
• ¿Kʼusi tskoltautik sventa xpʼejlajet x-al kuʼuntik li «puru lequil cʼop[e]»?
[Lokʼol ta pajina 23]
Kʼuxi xuʼ mas xpʼejlajet xi jkʼopoj li ta «puru lequil cʼop[e]»
◆ Tsʼetanbo lek xchikinal.
◆ Chanbo li buchʼutik lek snaʼik li kʼope.
◆ Chanubtaso li ajole.
◆ Mu jaʼuk noʼox kʼun xavapta.
◆ Chanbo «sgramatikail» li kʼope.
◆ Mu xa paj ta be.
◆ Chapanbo lek yorail ti cha chanunaje.
◆ Chanilano.
[Lokʼol ta pajina 24]
Skotol li yajtuneltak Jeovae x-al yuʼunik li «puru lequil cʼop[e]»
[Lokʼol ta pajina 25]