Li Jpojvanej Jeovae tspoj li yajtuneltak ta skʼakʼalil vivliae
«Laʼ me coltaun ta ora Dios cuʼun, voʼot jcoltavanejot cuʼun, jpojvanejot cuʼun.» (SAL. 70:5.)
1, 2. 1) ¿Kʼusi yakal tsnuptanik li jchʼunolajeletik kʼalal tskʼanbeik koltael Diose? 2) ¿Kʼusi ta jakʼtik, xchiʼuk bu ta jtabetik stakʼobil?
JUN nupul-tsʼakal ti batemik ta kux-oʼontone laj yichʼik albel ti ta jech noʼox chʼay li stsebik ti yichʼoj 23 jabile. Oy la kʼusi laj yichʼ pasbel yaʼel. Kʼalal jaʼo sut echʼel ta snaike, la skʼanilanbeik-o koltael li Jeovae. Jun yajrextiko Jeova ti yichʼoj jtob jabile tabat xchamel ti kʼunkʼun ch-alubtasbat sjunul li sbekʼtale. Ta anil noʼox la skʼopon Jeova li kerem taje. Jun meʼil ti stuk tstsʼites stseb ti yichʼoj lajcheb jabile, mu sta yabtel, vaʼun chʼabal xa stakʼin sventa tsman sveʼelik, jaʼ yuʼun tsots la skʼanbe koltael ta orasion li Jeovae. Jech kʼuchaʼal chkiltike, kʼalal toj tsots vokolil tsnuptanik li jchʼunolajeletike, ti kʼusi baʼyel tspasike jaʼ ti tskʼoponik Diose. ¿Mi oy akʼanojbe koltael Dios ta jtosuk vokolil ti mu xa xkuch chavaʼie?
2 Pe xuʼ van xi jakʼbe jbatike: «¿Mi xuʼ van jpat koʼontontik ti tstakʼbutik li kʼusi tsots ta jkʼanbetike? Li ta Salmo 70 te ta jtabetik stakʼobil ti tspat tajmek koʼontontike. Li salmo ti chkʼot ta koʼontontik taje jaʼ la stsʼiba David, jun tukʼil yajtunel Jeova ti ep tajmek laj yil svokole. Xi laj yal ta sventa Jeovae: «Voʼot jcoltavanejot cuʼun, jpojvanejot cuʼun», xi (Sal. 70:5). Li xchanbel skʼoplal jutuk Salmo 70, ta me xakʼ lek ta joltik ti xuʼ jkʼanbetik koltael ek li Jeova kʼalal oy jvokoltike ti xuʼ jpat lek koʼontontik ti jaʼ chkʼot ta Jpojvanej kuʼuntike.
Li Jpojvanej Jeovae
3. 1) ¿Kʼusi koltaeletik chichʼ kʼanel li ta Salmo 70? 2) ¿Kʼusi ti spatoj-o yoʼonton li Davide?
3 Ti kʼalal chlik li Salmo 70 tskʼanbe vokol Jeova ta sjunul yoʼonton li Davide, jaʼ jech-o tspas kʼalal tstsuts li Salmoe, xvokolet ta jyalel ta skʼanbel Jeova ti akʼo xpoje ta anile (kʼelo Salmo 70:1-5). Li ta versikulo 2 xchiʼuk 3 te chkiltik jayibuk koltael tskʼanbe Jeova ta skoj yajkontratak li Davide. Li jtsʼibajom yuʼun salmoe tskʼanbe Dios ti akʼo mu xkʼot ta pasel li kʼusi snopoj li buchʼutik tskʼan chmilvane xchiʼuk ti akʼo xakʼ ta kʼexlal ta skoj li xchopolalike. Li ta versikulo 4 chichʼ kʼanel koltael ta sventa li yajtuneltak Diose. Li Davide chalbe ti akʼo muyubajikuk li buchʼutik tsaʼik Jeovae xchiʼuk ti akʼo smukʼibtasbeik skʼoplal li sbie. Vaʼun xi chalbe Jeova kʼalal la stsutses sloʼile: «Voʼot jcoltavanejot cuʼun, jpojvanejot cuʼun», xi. Mi chkakʼtik lek ventae, maʼuk xa koltael tskʼan li Davide, moʼoj, jaʼ chal li kʼusi jpʼel ta yoʼontone: jaʼ jkoltavanej yuʼun li Diose xchiʼuk ti chpojate.
4, 5. ¿Kʼusi chalbutik ta sventa David li Salmo 70? ¿Xchiʼuk kʼusi jnaʼojtik ta melel ek?
4 ¿Kʼusi chalbutik ta sventa David li Salmo 70? Chakʼ ta ilel ti muʼyuk ta yoʼonton chchapan stuk li kʼusi chopol chpasbat yuʼun yajkontratake, ti tskʼanik akʼo xcham li Davide. Moʼoj, yuʼun ti kʼusie jaʼ laj yakʼbe ta skʼob Jeova sventa chchapan ti kʼusi ora staʼo chile xchiʼuk ti kʼuyelan tskʼane (1 Sam. 26:10). Snaʼoj onoʼox ta melel David ti chkoltavan li Jeovae xchiʼuk tspoj li buchʼu tsaʼ Diose (Heb. 11:6). Jech xtok, snaʼoj onoʼox ta melel ti ep srasonal yuʼun li yajtuneltak Dios sventa xmuyubajik xchiʼuk ti skʼupil kʼoptaik kʼalal chalbeik echʼel yantik li smukʼulale (Sal. 5:11; 35:27).
5 Li voʼotik eke xuʼ me jpat sjunul koʼontontik ta stojolal Jeova kʼuchaʼal la spas Davide, ti jaʼ Jpojvanej kuʼuntike xchiʼuk ti tskoltautike. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal ta jnuptantik tsatsal vokoliletike o ti mu xa jnaʼtik kʼusi ta jpastike, muʼyuk me bu chopol ti ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautik ta anile (Sal. 71:12). ¿Pe kʼu yelan tstakʼ Jeova li orasion ta jpastike? Kʼalal mu to ta jtakʼtik taje, jkʼeltik oxtos ti kʼuyelan la spoj David li Diose, jaʼ xkaltik, ti la skolta kʼalal jaʼo chtun yuʼune.
Poje ta yajkontratak
6. ¿Kʼusi loʼiletik ta Vivlia la xchʼun-o David ti ta onoʼox spoj Jeova li buchʼutik tukʼe?
6 Ta sventa ti kʼusi la xchan David li ta Tsʼibetik ti oy ta skʼakʼalile, snaʼoj onoʼox lek ti koltabilik yuʼun Dios li buchʼutik tukʼike. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal la slajes ta nojelal ta voʼ chopol krixchanoetik li Jeovae, la xchabi li Noé xchiʼuk yutsʼ yalal ti yichʼojik ta mukʼ Diose (Gén. 7:23). Kʼalal laj yakʼ yaluk tal kʼokʼ ta vinajel xchiʼuk asufre ta stojolal li chopol jnaklejetik ta Sodoma xchiʼuk Gomorrae, la skolta sventa xjatav li tukʼil Lot xchiʼuk li chaʼvoʼ stsebetake (Gén. 19:12-26). Jech noxtok, kʼalal la slajes ta Tsajal nab li jtoyba faraón xchiʼuk li yajsoltarotake, la xchabi li steklumale xchiʼuk la spoj lokʼel ta jun xibal sba lajel (Éxo. 14:19-28). Jaʼ yuʼun xi laj yal ta yan salmo li Davide: «Jaʼ noʼox jun Dios ti chcoltavane», xi (Sal. 68:20).
7-9. 1) ¿Kʼusi yan srasonal oy yuʼun David sventa tspat yoʼonton ta stojolal li Diose? 2) ¿Buchʼu la stojbe ta vokol David ti jech muʼyuk xchame?
7 Pe li Davide oy yan srasonal yuʼun xtok ti spatoj lek yoʼonton ta stojolal Jeova ti chpojee: yiloj stuk ti «svuʼel [Jeova] ti mu snaʼ xlaj oe jaʼ [tskolta-o]» li yajtuneltake (Deu. 33:27). Yuʼun maʼuk noʼox jun velta poje yuʼun Jeova ta yok-skʼob yajkontratak ti «soquem sjoli[ke]» (Sal. 18:17-19, 48, Ch). Jkʼelbetik junuk svinajeb.
8 Kʼalal lik skʼupil kʼoptaik David li j-israelal antsetik ta skoj ti lek abtej ta pas kʼope, li ajvalil Saule lik itʼixajuk ta jyalel, chib to velta la stenbe echʼel lansa (1 Sam. 18:6-9). Xchibal velta muʼyuk xtʼab ta milel li Davide yuʼun la stsʼepʼun sba. ¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk xyayij jutebuke? ¿Mi yuʼun van jaʼ jun pʼijil jpas kʼop xchiʼuk ti toj lek xtojob spojel sbae? Moʼoj. Xi tstakʼ li Vivliae: «Coltabil yuʼun Mucʼul Dios li Davide», xi (kʼelo 1 Samuel 18:11-14). Li Saule la snop ti te chcham ta skʼob jfilistaetik li Davide, pe kʼalal muʼyuk xkʼot ta pasel li kʼusi snopoje «laj yil [stuk] Saúl ti coltabil yuʼun Mucʼul Dios li Davide» (1 Sam. 18:17-28).
9 ¿Buchʼu la stojbe ta vokol David ti jech muʼyuk xchame? Te ta jtabetik stakʼobil ta Salmo 18, jun kʼejimol ti la spas David kʼuchaʼal chal ta slikeb li kʼejimole xchiʼuk «jaʼo la sqʼuejinta ta stojol Mucʼul Dios ti cʼalal yorail icoltaat loqʼuel ta scʼob [...] Saule». Xi laj yal li kʼusi spatoj-o yoʼontone: «Voʼot jchabivanejot cuʼun, voʼot jnacʼubbailot, voʼot jcoltavanejot cuʼun, voʼot stsatsalot coʼnton», xi (Sal. 18:2). ¿Mi mu jechuk ti tspat tajmek koʼontontik snaʼel ti xuʼ tspoj yajtuneltak li Jeovae? (Sal. 35:10.)
Laj yik kʼalal jaʼo ipe
10, 11. ¿Kʼusi van ora jaʼo ipaj David kʼuchaʼal chal Salmo 41, xchiʼuk kʼuxi jnaʼtik?
10 Jech kʼuchaʼal chal kaʼitik li Salmo 41, tsots ipaj jun velta li ajvalil Davide xchiʼuk telel kom ta stem kʼuk sjalil. Tsots ta j-echʼel li xchamele, yalojik xa mi muʼyuk ch-echʼ yuʼun li yajkontratake (versikulo 7 xchiʼuk 8). ¿Kʼusi ora kʼot ta pasel taje? Jech kʼuchaʼal chal salmoe, yikʼaluk van jaʼ chtal ta joltik kʼalal jaʼo tsaʼ kʼop li xnichʼon ti Absalón sbi ti tskʼan ch-och yaʼi ta ajvalile (2 Sam. 15:6, 13, 14).
11 Jech kʼuchaʼal liʼe, li Davide chalbe skʼoplal ti loʼlae yuʼun jun yamigo ti lek tajmek xil sbaike, ti jmoj toʼox chveʼike (versikulo 9). Taje jaʼ chtal ta joltik Ahitofel, li jtojobtasvanej yuʼun David ti spatoj toʼox yoʼonton ta stojolale, loʼlaat xchiʼuk la skoʼoltas sjol xchiʼuk li jtoyba Absalone (2 Sam. 15:31; 16:15). ¿Mi xnop xa noʼox kuʼuntik yaʼel ti kʼuyelan laj yaʼi sba David ti kʼalal jaʼo telel ta stem, ti mu stots ta skʼunibele, ti joybil ta yajkontratak ti tskʼanik akʼo xcham sventa xkʼot ta pasel li kʼusi chopol snopojike? (Versikulo 5.)
12, 13. 1) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta aʼiel ti spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova li Davide? 2) ¿Kʼuxi patbat yoʼonton yuʼun Dios li Davide?
12 Li Davide laj onoʼox spat yoʼonton ta stojolal li Jpojvanej yuʼune. Jech, snaʼoj onoʼox kʼusi tspas Jeova kʼalal ch-ipaj junuk yajtunele: «Jaʼ chcoltaat yuʼun Mucʼul Dios ti cʼalal yorail oy svocole. Jaʼ ta xcoltaat yuʼun Mucʼul Dios ti cʼalal mochol ta svayab oy cʼusi cʼux chaʼye; li xchamele ta xcʼataj ta stsatsal sbecʼtal» (versikulo 1 xchiʼuk 3). Kʼalal laj yal David ti tskolta stuk yajtunel li Jeovae, laj yakʼ ta ilel ti spatoj lek yoʼonton ti chkoltae yuʼun Diose. ¿Pe kʼuxi van chkoltavan li Jeovae?
13 Akʼo mi snaʼoj David ti muʼyuk chpoxtae yuʼun Jeova ta skʼelobil juʼelale, spatoj lek yoʼonton ti ch-ikee, jaʼ xkaltik, ti chpatbat yoʼontone xchiʼuk ti chkoltae ti kʼu sjalil ipe. Jech onoʼox un, li Davide tskʼan koltael, yuʼun maʼuk noʼox ti ipe, moʼoj, yuʼun joybil ta yajkontratak ti toj kʼuxik kʼusitik chalik ta stojolale (versikulo 5 xchiʼuk 6). Yikʼaluk van li koltael akʼbat yuʼun Jeovae jaʼ ti jaʼ akʼbat snop li kʼusitik lekike. Jkʼeltik lek avil li kʼusi laj yal stuk li Davide: «Ti tucʼ coʼnton ta atojole, lec anitojun ta acʼob», xi (versikulo 12). Xuʼ van xpatet yoʼonton laj yaʼi David kʼalal la snop ti tukʼ ch-ile yuʼun Jeova manchuk mi ip xchiʼuk mi skotol kʼusi xalik li yajkontratake. Vaʼun poxtaj ta tsʼakal li Davide. ¡Toj lek ta aʼiel ti chik jchameletik li Jeovae! (2 Cor. 1:3.)
Chakʼ li kʼusitik chtun kuʼuntike
14, 15. ¿Kʼusi vokolal la snuptanik li David xchiʼuk sviniktake, xchiʼuk kʼusi koltael la staik?
14 Ta sventa ti jaʼ ajvalil ta Israel li Davide, tskʼupin slajesel li lekil veʼliletike. Xchiʼuk xuʼ xikʼ ta veʼel yantik xtok (2 Sam. 9:10). Pe jech noxtok un, snaʼoj kʼuyelan li viʼnale. Jkʼeltik avil. Ta skoj ti kontraine yuʼun Absalone, jatav lokʼel ta Jerusalén xchiʼuk li sviniktake, batik ta Galaad, ta slokʼeb kʼakʼal yuʼun li ukʼum Jordane (2 Sam. 17:22, 24). Li jatviletik taje laj yilik viʼnal, takitiʼil xchiʼuk lubel. ¿Pe kʼu van xi tsta li kʼusitik chtun yuʼunik ta skoj ti nom oyike?
15 Kʼalal kʼotik ta slumal Mahanaim li David xchiʼuk sviniktake, te la staik Sobi, Maquir xchiʼuk Barzilai. Li oxvoʼ viniketik ti tsots yoʼontonike la skoltaik li Davide, li tʼujbil ajvalil yuʼun Diose. Laj yakʼ ta vokol xkuxlejalik kʼalal jech la spasike, yuʼun mi jaʼ onoʼox kom ta ajvalil li Absalone, ta onoʼox me xakʼbe tsatsal kastigo ta melel ti buchʼu koltabat stote. Kʼalal laj yilik ti tsots svokol li David xchiʼuk sviniktake, li oxvoʼ viniketik ti tukʼ yoʼontonik ti ventainbilik yuʼun Davide, laj yakʼbeik li kʼusitik chtun yuʼunike: trigo, sevada, bakubem bekʼ trigo, javax, lenteja, pom, tatubem yaʼlel xchuʼ vakax (mantequilla), chijetik xchiʼuk vayebaletik sventa lek xkuxik (kʼelo 2 Samuel 17:27-29). Ti kʼuyelan labal sba ichʼatik ta kʼux yuʼun li viniketik taje xchiʼuk ti tukʼ yoʼontonike, tijbat onoʼox van yoʼonton li Davide. Ta melel, mi jaʼuk bu xchʼay ta sjol li kʼusi pasbate.
16. ¿Buchʼu van laj yakʼ ta melel li kʼusitik chtun yuʼun David xchiʼuk sviniktake?
16 ¿Pe buchʼu van laj yakʼ ta melel li kʼusitik chtun yuʼun David xchiʼuk sviniktake? Snaʼoj onoʼox ta melel David ti chchabi steklumal li Diose. Mi jech oy ta yoʼonton li Jeovae, xuʼ stijbe yoʼonton li yajtuneltak ti akʼo skoltaik li yan yajtunel ti chil svokole. Snaʼoj onoʼox ta melel David ti jaʼ svinajeb kʼanel yuʼun Jeova li kʼusi la spas ta slekil yoʼonton li oxvoʼ viniketike. Xi la stsʼiba kʼalal poʼot xaʼox xcham li kʼusi laj yil ta xkuxlejal stuke: «Queremun toʼox, pero tana chimalub xa. Muʼyuc bu laj quil ti oy tscomtsanat stuc li bochʼo tucʼ yoʼntone; muʼyuc bu laj quil ti ch-ochic ta cʼan limosna li yalab xnichʼnabe», xi (Sal. 37:25). ¿Mi mu meleluk ti tspat koʼontontik ti jnaʼojtik ti ta onoʼox xakʼbe li kʼusi chtun yuʼun li yajtuneltak Jeovae? (Pro. 10:3.)
«Li Cajvaltique snaʼ cʼuxi chut tscolta ta svocol»
17. ¿Kʼusi ti nopolik noʼox vinajem tale?
17 Ep la skoltaan yajtuneltak li Jeova ta skʼakʼalil Vivliae, jun taje jaʼ li Davide. Li kʼusitik jelavem tal ta kuxlejale nopolik noʼox vinajem tal ti melel li kʼusi chal jtakbol Pedro liʼe: «Li Cajvaltique [li Jeovae] snaʼ cʼuxi chut tscolta ta svocol li bochʼo ta xʼichʼat ta mucʼ yuʼune», xi (2 Ped. 2:9). Jkʼelbetik chibuk skʼoplal.
18. ¿Kʼuxi la spoj steklumal Jeova li ta skʼakʼalil Ezequiase?
18 Li ta siglo 8 kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, li epal soltaroetik ti likemik tal ta Asiriae bat saʼik kʼop ta Judá xchiʼuk la sibtasik li Jerusalén eke. Ta skoj taje, xi la skʼan koltael li ajvalil Ezequiase: «Mucʼul Dios cuʼun, coltauncutic loqʼuel [...], yuʼun jech acʼo yotquinic scotol ajvaliletic ta banamil ti ta melel voʼot noʼox atuc Mucʼul Diosote», xi (Isa. 37:20). Toj lek ta albel skʼoplal ti kʼusi mas chat-o yoʼonton li ajvalil taje jaʼ li sbi Diose xchiʼuk li skʼoplale. Vaʼun la stakʼ li orasione xchiʼuk la stak batel jun anjel, li anjele la smil 185,000 j-asiriaetik ta jun noʼox akʼobal, jaʼ jech la spoj li tukʼil yajtuneltak une (Isa. 37:32, 36).
19. ¿Kʼusi pʼijubtasel la xchikintaik li jchʼunolajeletik ta baʼyel siglo yoʼ kuxul-o komike?
19 Kʼalal jayib xaʼox kʼakʼal skʼan xcham li Jesuse, la spʼijubtas ta jun albil kʼop li yajtsʼaklomtak ta Judeae (kʼelo Lucas 21:20-22). Pe kʼalal ep xaʼox jabil echʼeme jaʼ to kʼot ta pasel li kʼusi laj yichʼalel taje. Li ta sjabilal 66, li soltaroetik ta Romae bat skontrainik Jerusalén ta skoj li kʼopetik yuʼun judioetike. Li epal soltaroetik ti jaʼ jpas mantal yuʼunik li Cestio Galoe, la skʼunibtasbeik jutuk smuroal li chʼulnae, pe mu ta sjaliluk une ta jech noʼox sutik batel. Li melel jchʼunolajeletik ti tukʼ yoʼontonike laj yakʼik venta ti jaʼ yorail xuʼ xkolik li ta lajelal yaloj onoʼox Jesuse, vaʼun jatavik echʼel ta vitstik. Li jromaetike ichaʼsutik ta sjabilal 70 sventa xa tslajesik-o ta j-echʼel li Jerusalene. Li jchʼunolajeletik ti la xchʼunik li pʼijubtasel laj yal Jesuse kolik li ta vokolil taje (Luc. 19:41-44).
20. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat lek koʼontontik ta stojolal Jeova ti jaʼ chkʼot ta Jpojvanej kuʼuntike?
20 Kʼalal ta jkʼeltik ti spojoj onoʼox steklumal Jeova ta voʼne tale, tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk li kʼuyelan jpatoj koʼontontik ta stojolale. Kʼusiuk jnuptantik li avie o li ta jelavele, oy lek srasonal kuʼuntik ti xuʼ jpat lek koʼontontik ta stojolal li Jpojvanej kuʼuntike. ¿Pe kʼuxi tspojutik Jeova li ta jkʼakʼaliltike?¿Kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal li jchʼunolajeletik ti laj kaltik ta slikebal li xchanobil liʼe? Taje ta xichʼ takʼel ta yan xchanobil.
¿Mi xvul ta ajol?
• ¿Kʼusi chakʼ jchʼuntik li Salmo 70?
• ¿Kʼuxi la skolta Jeova kʼalal jaʼo ip li Davide?
• ¿Kʼusi chakʼ kiltik ti xuʼ tspoj ta yajkontratak li steklumal Jeovae?
[Lokʼol ta pajina 6]
Li Jeovae la stakʼbe li s-orasion Ezequiase