«Lec jcʼopan jbatic»
«Voʼoxuc lec jcʼopan jbatic me jaʼ chapasic scotol li cʼusitic laj calboxuque.» (JUAN 15:14)
1, 2. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti toj jelel stalel xkuxlejalik li yamigotak Jesuse? 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti skʼan xkamigointik li Jesuse?
OY JUN akʼobal ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe, li Jesuse te yakal chetʼes kʼin Koltael xchiʼuk yajtakboltak te ta xchaʼkojal na ta Jerusalén. Li kʼuyepal te oyike toj jelel stalel xkuxlejalik. Li Pedro xchiʼuk li xchiʼil ta vokʼel ti Andrés sbie jaʼik jtsak choyetik. Li Mateoe jtsob patan toʼox, jun abtelal ti muʼyuk bu lek chil li judioetike. Yaʼeluke, jech kʼuchaʼal Santiago xchiʼuk Juane xojtikinik xa onoʼox ta sbikʼtal li Jesuse, pe li yantike jaʼtik to laj yojtikinik, jech kʼuchaʼal li Natanaele (Juan 1:43-50). Pe stekelik taje oy kʼusi parejo snaʼik: xchʼunojik ta melel ti jaʼ Jesús li Mesías ti albil onoʼox skʼoplale, li xNichʼon kuxul Diose (Juan 6:68, 69). Xkuxet van tajek yoʼontonik kʼalal xi albatik yuʼun li Jesuse: «Batsʼi jchiʼiloxuc [o kamigooxuk] xa, yuʼun laj xa calboxuc avaʼyic scotol li cʼusitic caʼyoj tal ta stojol Jtote» (Juan 15:15).
2 Li kʼusi laj yal Jesús taje maʼuk noʼox te tsakal skʼoplal li tukʼil yajtakboltake, moʼoj, yuʼun te tsakal skʼoplal ek li yajtsʼaklomtak ti tʼujbil chbatik ta vinajele, xchiʼuk te skʼoplal ek li xchiʼiltakik ta yan chijetike (Juan 10:16). Li yajtsʼaklomutik Cristoe jelelutik tajek, pe xuʼ me jta jmotontik ti chkamigointik Jesuse. Taje toj tsots skʼoplal, yuʼun mi kamigotik li Jesuse jaʼ skʼan xal ti kamigotik li Jeovae. Melel onoʼox, yuʼun mu xuʼ ti baʼyel xa chkamigointik Diose, moʼoj, yuʼun jaʼ baʼyel skʼan xkamigointik li Nichʼonile (kʼelo Juan 14:6, 21). ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xkamigointik li Jesuse? ¿Xchiʼuk kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk-o xkamigointike? Muʼyuk to ta jtakʼtik li sjakʼobiltak taje, jaʼ baʼyel ta jkʼeltik ti kʼuyelan echʼ ta amigoil li Jesuse xchiʼuk ti kʼuxi laj yakʼik ta ilel ti kʼot ta yoʼontonik ti kʼuyelan amigoinatik yuʼun Jesús li yajtsʼaklomtake.
Li Jesuse toj lek ta chanbel stalelal ti kʼuyelan amigoinvane
3. ¿Buchʼutik la saʼ ta yamigotak li Jesuse?
3 Li pʼijil ajvalil Salomone xi la stsʼibae: «Li jcʼuleje toj ep bochʼotic lec scʼopan sba xchiʼuc» (Pro. 14:20). Jaʼ jech, li kʼusi nopem xaʼi spasel li jpas mulil krixchanoe jaʼ ti jaʼ noʼox tsaʼ ta yamigotakik ti buchʼutik xuʼ x-akʼbat-o slekilalik chile, yuʼun jaʼ mas ta snopik ti kʼusi xuʼ x-akʼbatike maʼuk ti kʼusi xuʼ xakʼike. Pe li Jesuse maʼuk jech stalelal. Yuʼun li Jesuse maʼuk toj lek xa chil li jun krixchano ti oy lek kʼusitik yuʼune o mi oy lek stakʼine. Jech onoʼox, kʼuxubaj ta yoʼonton jun jkʼulej kerem ajvalil xchiʼuk ti laj yalbe ti akʼo stsʼakliat li Jesuse. Akʼo mi jech, laj yalbe ti akʼo xchon li kʼusitik oy yuʼune xchiʼuk ti akʼo skolta li povreetike (Mar. 10:17-22; Luc. 18:18, 23). Li Jesuse maʼuk laj yichʼ-o ojtikinel ti tskʼopon jkʼulej krixchanoetik xchiʼuk ti toj tsots skʼoplalike, moʼoj, jaʼ laj yichʼ-o ojtikinel ti jaʼ yamigotak li krixchanoetik ti muʼyuk tsots skʼoplalike xchiʼuk ti tenbilik komele (Mat. 11:19).
4. ¿Kʼusi chopol oy ta yoʼonton tspasilan li yamigotak Jesuse?
4 Li yamigotak Jesuse muʼyuk maʼ ti tukʼik xa tajeke. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Pedroe oy bu laj yakʼ ta ilel ti mu jechuk snopben kʼuchaʼal Dios ta sventa li kʼusi laj yal Jesús jun veltae (Mat. 16:21-23). Jaʼ jech li Santiago xchiʼuk Juane oy muʼyuk lek la spas sbaik, yuʼun la skʼanbeik Jesús li matanaletik ti stuk noʼox jech li ta Ajvalilal yuʼun Diose, ti jaʼ ilinik-o li yantik jtakboletike. Jech, nopajtik onoʼox chut sba skotolik ta sventa ti buchʼu la mas tsots skʼoplal yuʼunike. Pe li Jesuse muʼyuk bu xlubtsaj, moʼoj, yuʼun ep ta velta la stukʼibtas ta slekil yoʼonton li yajtakboltake (Mat. 20:20-28).
5, 6. 1) ¿Kʼu yuʼun jaʼ laj yamigoin-o Jesús li buluchib yajtakboltake? 2) ¿Kʼu yuʼun la xtuchʼ ta be Jesús ti yamigo toʼox sbaik xchiʼuk Judase?
5 ¿Kʼu yuʼun muʼyuk xikta ta yamigotak yajtakboltak li Jesuse? Maʼuk ti yuʼun mu xil Jesús li kʼusi chopol tspasike xchiʼuk ti mu sventa-oe, moʼoj, yuʼun ti kʼusie jaʼ yakʼoj ta yoʼonton ta skʼelbel li slekil talelalike xchiʼuk li kʼusi lek oy ta yoʼontonike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta akʼobal ti toj tsots laj yaʼi Jesús liʼ ta Balumile, koltavanik jechuk li Pedro, Santiago xchiʼuk li Juane; pe mu jechuk la spasik yuʼun vayik. Stalel onoʼox, li Jesuse laj yat yoʼonton, pe snaʼoj xtok ti mu yolbajuk jech la spasike. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Ta melel li avoʼntonique tscʼan tscʼopan Dios, pero li abecʼtalique muʼyuc stsatsal» (Mat. 26:41).
6 Pe li Jesuse la xtuchʼ ta be ti yamigo toʼox sbaik xchiʼuk li Judas Iscariotee. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun akʼo mi jaʼ jun lekil amigoil yilel li Judase, li Jesuse laj yakʼ venta ti sokem xa li yoʼontone. Pas ta yajkontra Dios li Judas kʼalal la spas ta yamigo li balumile (Sant. 4:4). Jaʼ yuʼun li Jesuse laj yalbe Judas ti akʼo lokʼuk echʼel kʼalal skʼan toʼox sbiiltas ta yamigotak li buluchib tukʼil yajtakboltake (Juan 13:21-35).
7, 8. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesús ti skʼanoj li yamigotake?
7 Li Jesuse muʼyuk la stsakbe ta mukʼ li spaltail yamigotake xchiʼuk ti kʼusitik la spase jaʼ ta sventa slekilalik. Jech kʼuchaʼal liʼe, la skʼanbe sTot ti akʼo xchabiatik kʼalal tsnuptanik prevaetike (kʼelo Juan 17:11). Jech xtok, la stsak ta mukʼ li kʼusitik chtun yuʼunike (Mar. 6:30-32). Maʼuk noʼox laj yalbe li kʼusi tsnop stuke, moʼoj, la xchikintabe li kʼusi chalike, yuʼun tskʼan tsnaʼ li kʼusi tsnopike xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼontonike (Mat. 16:13-16; 17:24-26).
8 Kuxi xchiʼuk cham ta stojolal yamigotak li Jesuse. Snaʼoj onoʼox ti persa skʼan xakʼ xkuxlejal jech kʼuyelan chal li stukʼil mantal sTote (Mat. 26:27, 28; Heb. 9:22, 28). Pe ti kʼusi tijbat-o yoʼonton ti laj yakʼ sba ta matanale jaʼ li kʼanelale. Xi laj yale: «Muʼyuc bochʼo jech toj ep cʼanel yuʼun, muʼyuc bochʼo xuʼ ta xacʼ sba ta milel ta scoj li bochʼo lec scʼopan sba xchiʼuque» (Juan 15:13).
¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel ti kʼot ta yoʼontonik ti kʼuyelan amigoinatik yuʼun Jesús li yajtsʼaklomtake?
9, 10. ¿Kʼusi la spas li krixchanoetik ta skoj li slekil yoʼonton Jesuse xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton laj yakʼ li kʼusi oy yuʼune?
9 Laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton ta stojolal krixchanoetik li Jesuse xchiʼuk ta sjunul yoʼonton la xchʼak skʼakʼal xchiʼuk laj yakʼbe li kʼusi oy yuʼune, jaʼ yuʼun ep buchʼutik nopajik ta stojolal xchiʼuk laj yakʼbeik li kʼusitik chtun yuʼune (Luc. 8:1-3). Xi laj yal Jesús ta sventa li kʼusi laj yil ta xkuxlejale: «Acʼbeic smoton achiʼilic, jech chaʼacʼbat amotonic ec. Lec staoj sbisol, lec tsinil, lec nojem, ta xa xtanij loqʼuel ta stiʼ chaʼacʼbatic. Yuʼun ti cʼu xʼelan sbisol chavaqʼuique, jaʼ jech sbisol chavichʼic ec» (Luc. 6:38).
10 Melel onoʼox, oy buchʼutik ti jaʼ noʼox chbat saʼ kʼusi tskʼanik kʼalal chbat saʼik li Jesuse. Jun veltae, li chopol amigoiletik taje chopol kʼusi la snopik ta skoj li kʼusi laj yal Jesuse, maʼuk la sabeik sbalil li kʼusi muʼyuk laj yaʼibeik smelolale, anil kʼusi la snopik vaʼun laj yiktaik komel. Yan li jtakboletike tukʼ yoʼonton laj yakʼ sbaik. Akʼo mi nopajtik noʼox chichʼ akʼel ta preva ti kʼuyelan lek xil sbaik xchiʼuk Jesuse, laj yakʼik persa tskoltaik kʼalal lek xchiʼuk kʼalal chopol kʼusi tsnuptane (kʼelo Juan 6:26, 56, 60, 66-68). Kʼalal jun xaʼox akʼobal skʼan xchame, xi laj yalbe yamigotak ta skoj li stukʼil yoʼontonike: «Voʼoxuc ti jun avoʼntonic liʼ achiʼinojicun o cʼalal laj quichʼilan contrainele» (Luc. 22:28).
11, 12. 1) ¿Kʼuxi la spatbe yoʼonton yajtsʼaklomtak Jesús kʼalal oy kʼusi chopol la spasike? 2) ¿Kʼu yelan laj yaʼiik li yajtsʼaklomtake?
11 Pe kʼalal mu toʼox jaluk yechʼel ti laj yal ti tukʼ yoʼonton li yajtakboltake, iktavanik komel. Yikʼaluk van ta skoj ti la xiʼtaik krixchanoetik li jtakboletike jaʼ makbat-o ta be ti skʼanojik li Jesuse. Pe pasatik ta perton yuʼun Jesús xtok. Kʼalal chaʼkuxiem xaʼoxe laj yakʼ sba ta ilel ta stojolalik xchiʼuk albatik ti jaʼ yamigo-o sbaike. Maʼuk noʼox taje, kʼubanbatik jun chʼul abtelal: spasel ta yajtsʼaklom Cristo «li cristianoetic ta jujun banamile» xchiʼuk ti xkʼotik ta yajrextikotak «ta sbejel banamil[e]» (Mat. 28:19; Hech. 1:8). ¿Kʼu yelan laj yaʼiik li yajtsʼaklomtake?
12 Laj yakʼ sjunul yoʼontonik ta spasel li abtelal ta xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Mu ta sjaliluke, vinaj ta sjunul Jerusalén li chanubtasel chakʼik koliyal ti koltaatik yuʼun li xchʼul espiritu Jeovae (Hech. 5:27-29). Mi jaʼuk pajik-o ti albat chmilatike, la xchʼunik-o li mantal yaloj Jesús ti akʼo spasik ta yajtsʼaklom li krixchanoetike. Ta sjaylajunebal jabil ta mas jelavele, li jtakbol Pabloe laj yal ti laj xa «yichʼ cholbel scotol cristianoetic liʼ ta [banamil]» li lekil aʼyeje (Col. 1:23). Jech ta melel, li yajtsʼaklomtak Jesuse tsots tajek skʼoplal chilik ti kʼusi toj lek xil-o sbaik xchiʼuke.
13. ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel li baʼyel yajtsʼaklomtak Jesús ti ta sjunul yoʼonton la xchʼunik li chanubtasel chakʼe?
13 Li krixchanoetik ti kʼotik ta yajtsʼaklom Cristo ta mas jelavele ta sjunul yoʼonton la xchʼamik li chanubtasel chakʼ Jesuse. Ep ti toj echʼem la sjel stalelalike xchiʼuk ti kʼuyelan kuxulike. Junantike laj yiktaik ti nopem xaʼi xchiʼinel sbaik ta vayel viniketik xchiʼuk xchiʼinel sbaik ta vayel antsetike, li mulivajele, li elekʼe xchiʼuk li yakubele (1 Cor. 6:9-11). Junantike la sjel snopbenik ti kʼuyelan chilik li krixchanoetik ti yan-o stsʼunbalike (Hech. 10:25-28). Pe stekelik taje la xchʼunbeik li kʼusi chal Jesuse, laj yikta li smol talelalike xchiʼuk jaʼ xa la slapbeik li stalelal achʼ krixchanoe (Efe. 4:20-24). La xchanbeik «sjol yoʼnton li Cristoe», jaʼ xkaltik, la xchanik ti kʼuyelan snopbene, ti kʼusi tspase xchiʼuk laj yakʼik persa ta xchanbel stalelal (1 Cor. 2:16).
Kamigointik li Jesuse
14. ¿Kʼusi laj yal tspas Jesús li ta «slajebal kʼusitik chkʼotanuk ta pasele, [NM]»?
14 Ep li yajtsʼaklomtak Jesús ta baʼyel siglo taje laj yojtikinik kʼalal la xchol mantale o jaʼ to laj yilik kʼalal chaʼkuxiem xaʼoxe. Pe li voʼotik avie muʼyuk jtaoj jech jmotontik kʼuchaʼal taje. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ xi jkʼot ta yamigo? Jtos ti kʼusi skʼan jpastike jaʼ ti jchʼunbetik smantal li tukʼil j-abtel xchiʼuk ti lek pʼije, ti jaʼik li tʼujbil yermanotak Cristo ti liʼ to kuxulik ta Balumile. Li Jesuse laj yal ti tsbiiltas li j-abtel sventa tskʼel «scotol cʼusitic oy yuʼun» li ta «slajebal kʼusitik chkʼotanuk ta pasele, [NM]» (Mat. 24:3, 45-47). Jutuk mu skotol ti buchʼutik chakʼbeik yipal ta yamigoinel li Jesuse maʼuk te skʼoplal li ta j-abtel taje. ¿Kʼuxi jaʼ chlekub-o batel ti kʼuyelan xil sbaik xchiʼuk Jesús kʼalal chchʼunbeik smantal li tukʼil j-abtele?
15. ¿Kʼusi chichʼ tsakel ta venta mi jaʼ jech ch-ile kʼuchaʼal chij o tentsun li jun krixchanoe?
15 (Kʼelo Mateo 25:31-40.) Li Jesuse «jchiʼiltac» la sbiiltas li buchʼutik te skʼoplalik li ta tukʼil j-abtele. Li ta lokʼolkʼop laj yal Jesús ta sventa li chijetike xchiʼuk li tentsunetike, te laj yalbe skʼoplal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jaʼ ta jpasbetik stuk kʼalal oy kʼusitik ta jpastik ta stojolal li yermanotake. Jech onoʼox, laj yal ti kʼusi chvinaj-o mi jaʼ chij o mi jaʼ tentsun li jun krixchanoe jaʼ ti kʼuyelan tspasbeik «li [x]chiʼiltac ti biqʼuit ch-ilatique». Jaʼ yuʼun chaʼa, mi oy jun krixchano spatoj yoʼonton chkuxi ta Balumil ti tskʼan chamigoin li Jesuse, toj tsots me skʼoplal ti skolta li tukʼil j-abtele.
16, 17. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jaʼ yamigoutik li yermanotak Cristoe?
16 ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jaʼ yamigoutik yermanotak Cristo li buchʼutik jpatoj koʼontontik chi jkuxi ta Balumil ti jaʼ tsventainutik li Ajvalilal yuʼun Diose? Jkʼeltik oxtos kʼusi stakʼ jpastik. Li kʼusi baʼyel skʼan jpastike jaʼ ti ta sjunul koʼontontik jcholtik li lekil aʼyeje. Li Jesuse laj yalbe yermanotak ti akʼo spasik li abtelal ta xcholel mantal ta spʼejel Balumile (Mat. 24:14, Ch). Pe kʼelavil, li yermanotak Jesuse toj jutebik xa ti liʼ oyik ta Balumile, jaʼ yuʼun toj vokol me chaʼiik ta sbainel li abtelal mi muʼyuk chkoltaatik yuʼun li xchiʼiltakik ta yan chijetike. Ta melel, kʼalal chchol mantal jujun velta li buchʼu te skʼoplal ta yan chijetike yakal me tskolta li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti sbainojik li chʼul abtelal taje. Taje toj ep sbalil kʼusi tspasik ta skoj ti amigoiletike, jaʼ yuʼun li tukʼil j-abtel xchiʼuk li Cristoe ta me stojik tajek ta vokol.
17 Li xchibal kʼusi skʼan jpastike jaʼ ti jkolta jbatik ta takʼin ta sventa li chol mantale. Li Jesuse laj yalbe yajtsʼaklomtak ti akʼo stunesik «li cʼusitic oy [y]uʼunic ti jaʼ noʼox [akʼbil sventainik]» sventa saʼ li yamigotakike (Luc. 16:9). Pe liʼ une maʼuk me skʼan xal ti stakʼ manel ta takʼin li Jesús xchiʼuk Jeova sventa chkamigointike. Li kʼusi skʼan xale jaʼ ti xuʼ jtunes kuni takʼintik sventa jkolta jbatik li ta abtelal ta xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Dios sventa chkakʼtik ta ilel li kʼanelale xchiʼuk li amigoinel kuʼuntike, yuʼun «mu me jecheʼuc noʼox xlocʼ ta quetic ti chijcʼanvanutique. Acʼo vinajuc ta sventa cabteltic ti ta melel chijcʼanvanutique» (1 Juan 3:16-18). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ta jcholtik li mantale ta jtunes li kʼusitik oy kuʼuntike. Jech xtok, chkakʼtik matanal takʼin ta sventa li abtelal ta spʼejel Balumil yoʼ xichʼ cholel li mantale, sventa xichʼ vaʼanel li butikuk chkichʼtik ta mukʼ Jeovae xchiʼuk sventa lekuk-o oy. Kʼuk yepal li uni matanal takʼin chkakʼtike, mi ep o mi juteb, li Jeova xchiʼuk Jesuse ta me stojbutik tajek ta vokol ti xi jmuyubaj noʼox chkakʼtike (2 Cor. 9:7).
18. ¿Kʼu yuʼun skʼan jtsakbetik ta mukʼ li beiltasel chal moletik ti lokʼem ta Vivliae?
18 Li yoxibal kʼusi stakʼ jpastik sventa chkakʼtik ta ilel ti jaʼ yamigoutik li Jesuse jaʼ ti ta sjunuluk koʼonton jchʼunbetik smantal li moletik ta tsobobbaile. Li viniketik taje yichʼojik biiltasel ta chʼul espiritu ti jaʼ chbeiltasvan li Cristoe (Efe. 5:23). Xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Chʼunbeic me cʼusi chayalboxuc li bochʼotic sventainojoxuque; ichʼic me ta mucʼ» (Heb. 13:17). Veno, pe oy van bakʼintik ti tsots chkaʼitik ta stsakel ta mukʼ li beiltasel lokʼem ta Vivlia chal moletike. Yikʼaluk van ta jyalesbetik sbalil li tojobtasel chakʼbutik ta skoj ti chkilbetik li spaltailike. Akʼo mi chʼabal stukʼilik, li Jesús ti jaʼ li Jolil ta tsobobbaile xmuyubaj noʼox tstunes li viniketik taje. Jaʼ yuʼun chaʼa, ti kʼuyelan ta jchʼunbetik li smantalike jaʼ me jech chkil jbatik xchiʼuk li Jesuse. Kʼalal maʼuk chkakʼ ta koʼontontik li spaltail moletike, ti jaʼ noʼox ta sjunul koʼonton ta jchʼuntik li beiltasel chakʼike, ta me xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Jesuse.
¿Bu xuʼ jta jlekil amigotaktik?
19, 20. 1) ¿Kʼusi ta jtatik li ta tsobobbaile? 2) ¿Kʼusi chkalbetik skʼoplal li ta yan xchanobile?
19 Li Jesuse maʼuk noʼox chchabiutik ta stojolal li moletik ti ta slekil yoʼonton tskʼelutike, moʼoj, yuʼun yakʼoj jmeʼtik xchiʼuk jchiʼiltaktik ta vokʼel ta mantal (kʼelo Marcos 10:29, 30). ¿Mi xvul to ta ajol ti kʼu yelan laj yaʼiik avutsʼ avalal kʼalal la anopaj ta steklumal Jeovae? Yikʼaluk van xmuyubajik noʼox ti kʼalal jech la apase. Pe li Jesuse laj yal ti ta «yutsʼ yalal noʼox sbaic ta xlic scontrain sbaic» li krixchanoetike (Mat. 10:36, Ch). Jaʼ yuʼun chaʼa, xpatet noʼox koʼonton chkaʼitik ti ta jta kamigotaktik ta tsobobbail ti xuʼ toj lek xkil jbatik xchiʼukike, ti jaʼ xkom to ta be ti kʼuyelan chkil jbatik xchiʼuk li jbatsʼi chiʼiltik ta vokʼele (Pro. 18:24).
20 Li Pabloe ep buchʼutik ti toj lek laj yil sba xchiʼuke, jaʼ jech kʼuchaʼal chakʼ kiltik kʼalal «chabanuc» xi laj yal ta stsutsebal skarta sventa li tsobobbail ta Romae (Rom. 16:8-16). Jech li jtakbol Juan eke xi la stsutses li yoxibal skartae: «Chabanuc xavalbeic ta jujuntal ec li jchʼunolajeletic te yoʼ bu oyote» (3 Juan 14, 15). Kʼuchaʼal chkiltike la sta lek yamigotak ek. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse xchiʼuk li baʼyel yajtsʼaklomtake? ¿Kʼuxi xuʼ jsaʼ kamigotaktik li ta tsobobbaile xchiʼuk ti jechuk-o lek xkil jbatik xchiʼukike? Te ta jtakʼtik ta yan xchanobil taje.
¿Kʼusi cha takʼ?
• ¿Kʼu yuʼun toj lek ta chanbel stalelal ti kʼuyelan amigoinvan li Jesuse?
• ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel ti kʼot ta yoʼontonik ti kʼuyelan amigoinatik yuʼun Jesús li yajtsʼaklomtake?
• ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jaʼ yamigoutik li Cristoe?
[Lokʼol ta pajina 14]
Li Jesuse tskʼan tsnaʼ li kʼusi tsnop xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton yamigotake
[Lokʼol ta pajina 16]
¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ta jkʼan chkamigointik li Cristoe?