Lajuneb sjakʼobil sventa li chiʼinejbail ta vayele li Vivliae tstakʼ

1 Li baʼyel mulil chichʼ alel ti la spasik li Adán xchiʼuk Evae, ¿mi jaʼ van ti la xchiʼin sbaik ta vayele?

▪ Stakʼobil: Ep krixchanoetik tsnopik ti jaʼ la li chiʼinejbail ta vayel li sat teʼ ti mu stakʼ loʼel laj yal Dios li ta nichimaltik Edene. Pe taje mu jechuk chal li Vivliae.

Jnoptik avaʼi liʼe. Li Diose laj yalbe Adán ti mu xuʼ slobe sat li «jpets teʼ ti jaʼ sventa chacʼ ta naʼel cʼusi lec, xchiʼuc cʼusi chopole», taje jech laj yal kʼalal muʼyuk toʼox pasbil li Evae (Génesis 2:15-18). Jamal ta aʼyel chaʼa, ti maʼuk skʼoplal li chiʼinejbail ta vayele, yuʼun stuk toʼox li Adane. Ta mas tsʼakale xi laj yalbe mantal li baʼyel vinik xchiʼuk antse: «Bolanic; epajanic. Nojesic li banamile» (Génesis 1:28). ¿Kʼuxi onoʼox ch-epajik mi muʼyuk chchiʼin sbaik ta vayele? Li jkʼanvanej Diose mu xkʼot-o ti chakʼbe stoj smulik ta skoj noʼox ti chchʼunbat li kʼusi laj yale (1 Juan 4:8).

Li kʼusi labal sba xtoke jaʼ ti kʼalal la «xtuchʼ jbej ti sat teʼe, laj sloʼ», pe muʼyuk te xchiʼuk smalal kʼalal jech la spas li Evae. Li Vivliae chal: «Tsʼacal to laj yacʼbe ti smalale, laj sloʼ ec» (Génesis 3:6, Ch).

Ta slajebe, li Diose muʼyuk kʼusi laj yalbe li Adán xchiʼuk Eva kʼalal laj xchiʼin sbaik ta vayel xchiʼuk ti laj yil yalab xnichʼnabike (Génesis 4:1, 2). Jamal ta aʼiel ti maʼuk li chiʼinejbail ta vayel li sat teʼ laj yal Dios ti mu stakʼ loʼele, moʼoj, yuʼun jaʼ jun sat teʼ ta melel.

2 ¿Mi chal Vivlia ti mu stakʼ kʼupinel li chiʼinejbail ta vayele?

▪ Stakʼobil: Li baʼyel livro ta Vivliae chal ti Diose la spas li krixchanoetike «vinic xchiʼuc ants» la spas. Jech xtok, laj yal «ti lec [skotol]» li kʼusi la spase (Génesis 1:27, 31). Te van jayibuk siglo ta mas tsʼakale li Diose laj yakʼbe snaʼ jun jtsʼibajom ta Vivlia sventa xakʼbe mantal li buchʼutik oy xa yajnilike: «Cuxetuc noʼox avoʼntonic o achiʼuc li avajnil onoʼox ta aqueremale [...]. Junuc noʼox avoʼnton scotol cʼacʼal ti jech lec scʼanojote» (Proverbios 5:18, 19). Jech kʼuchaʼal laj xa jkʼeltik ta tekstoe, ¿mi chal Vivlia ti mu stakʼ kʼupinel li chiʼinejbail ta vayele?

Li kʼusi chakʼ kiltik ta sventa ti kʼu yuʼun la spasbe skʼunil krixchanoetik li Diose maʼuk noʼox sventa ti xil yalab xnichʼnabike, yuʼun jaʼ sventa xakʼbe sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaik xchaʼvoʼalik xchiʼuk ti jmoj skʼupinik li nupultsʼakale. Li chiʼinejbail ta vayele jaʼ sventa xakʼbe sbaik li kʼusi chtun yuʼun li jun vinik xchiʼuk li jun antse, taje jaʼ ta skoj ti lek skʼanoj sbaike.

3 ¿Mi xuʼ van jmoj xnaki jun vinik xchiʼuk ants mi muʼyuk nupunemik ta registro civile?

▪ Stakʼobil: Li Vivliae chal ti «bochʼo chmulivaji[ke] [...] ta onoʼox xichʼic chapanbel smulic yuʼun Dios» (Hebreos 13:4). Li jpʼel kʼop «mulivajel» xie, jaʼ ta griego (pornéia), taje toj ep kʼusi smakoj, jaʼ chalbe skʼoplal skotol ti bu tstunes skʼunilik li vinik antsetike, jech kʼuchaʼal chaʼvoʼ krixchano ti maʼuk snup xchiʼil sbaik ti muʼyuk lek tstunes skʼunilike.a Jaʼ yuʼun, li Diose muʼyuk lek chil ti jmoj nakalik li jun vinik xchiʼuk jun antse, manchuk mi snopoj chnupunik ta mas tsʼakal.

Akʼo mi skʼanoj sbaik tajek, li Diose tskʼan ti akʼo xnupunik baʼyel kʼalal muʼyuk toʼox xchiʼinoj sbaik ta vayele. Li Diose jaʼ jech stalelal ti chkʼanvane xchiʼuk laj yakʼbutik li talelalil taje, jaʼ yuʼun oy lek srasonal ti chalbutik ti jaʼ noʼox xuʼ xchiʼin sbaik ta vayel li buchʼutik nupunemike. Li ta yan mantal chtale chalbe to mas smelolal kʼusi li srasonaltak taje.

4 ¿Mi lek chil Dios ti oy jayvoʼ yajnil li jun vinike?

▪ Stakʼobil: Li Diose laj toʼox yakʼ kʼuk sjalil ti oyuk jayvoʼ yajnil li viniketike (Génesis 4:19; 16:1-4; 29:18–30:24). Manchuk mi jech, maʼuk laj yakʼbe slikeb taje, yuʼun jun noʼox yajnil laj yakʼbe li Adane.

Li Diose yaloj onoʼox ti skʼan jun yajnil li vinike, xchiʼuk ta mas tsʼakale laj yakʼ ti akʼo xchaʼal mantal Jesús ta sventa ti skʼan jun noʼox yajnilike (Juan 8:28). Kʼalal oy kʼusi jakʼbat ta sventa nupunel li Jesuse, xi laj yale: «Jun vinic xchiʼuc jun ants la spas Dios cʼalal la spas cristiano ta sliquebe[.] Jech chal: “Jaʼ yuʼun li vinique ta scomtsan stot smeʼ; yuʼun ta xicʼ yajnil. Li chibic toʼoxe jun noʼox sbecʼtal ta xcʼotic”» (Mateo 19:4, 5).

Ta mas tsʼakale, li Diose xi laj yakʼbe snaʼ jun yajtsʼaklom Cristo sventa stsʼibae: «Jaʼ lec ti acʼo oyuc yajnil stuquic li jujun viniquetique, ti acʼo oyuc smalal stuquic li jujun antsetique» (1 Corintios 7:2). Li Vivlia xtoke chal ti skʼan «jun noʼox yajnil» li jun vinik mi tskʼan tsta yabtel ta tsobobbaile (1 Timoteo 3:2, 12).

5 ¿Mi chopol van ti tstunesik smakobil olol li jun nupultsʼakale?

▪ Stakʼobil: Li Jesús xchiʼuk li yajtsʼaklomtake muʼyuk laj yalbeik mantal yajtsʼaklomtak Cristo ta sventa ti chil yalab xnichʼnabike. Li ta Vivliae muʼyuk bu jotukal chal ti chopol ti chichʼ tunesel li smakobil olole.

Jaʼ yuʼun, li jun nupultsʼakale te tsnop stukik mi tskʼan yalab xnichʼnabik, jayvoʼ xchiʼuk bakʼin. Mi jaʼ ta stunes smakobil olol ti muʼyuk tsyales-oe, jaʼ me ta snop stukik xchiʼuk jaʼ me oy ta sbaik li kʼusi tspasike.b Mu me stakʼ ti oy buchʼu chchopol loʼiltae (Romanos 14:4, 10-13).

6 ¿Mi chal Vivlia ti chopol li syalesel olole?

▪ Stakʼobil: Li Diose chʼul chil li kuxlejale. Taje jech chil li jun olol ti yakal ta xchʼi ta yut xchʼut meʼile, stuk noʼox jech xchiʼuk mu xkoʼolaj ta yantik (Salmo 139:16). Jaʼ yuʼun laj yal mantal ti akʼo xichʼ kastigo li buchʼu oy kʼusi chopol ta spasbe li jun olol ti te oy ta yut xchʼut smeʼe. Jech oxal, mi laj yichʼ lajesbel li xkuxlejal li jun olol ti muʼyuk to vokʼeme, jaʼ me milvanej (Éxodo 20:13; 21:22, 23).

Pe, ¿kʼusi van stakʼ pasel mi xiʼel buchʼu xcham junukal kʼalal mu xvokʼ li olole? Mi jech chkʼot ta pasel taje, jaʼ oy ta sba tsnop li jun nupultsʼakale.c

7 ¿Mi chal Vivlia ti stakʼ tuchʼel nupunel ta registro civile?

▪ Stakʼobil: Chal ti xuʼe. Manchuk mi jech, li Jesuse laj yal ti jun noʼox srasonal oye: «Li bochʼo ta xicta yajnile, me muc ta scojuc yuʼun imulivaje [chiʼinejbail ta vayel ti maʼuk snup xchiʼile], me ta xicʼ yan ants, jaʼ noʼox ta xmulivaj xchiʼuc» (Mateo 19:9).

Li Diose tspʼaj kʼalal oy buchʼu tsloʼla xchiʼuk tsmukul sati xchiʼil ta nupunel sventa xtuchʼ snupunel ta registro civile. Li Diose ta xchapan li buchʼutik chikta snup xchiʼilik ta skoj noʼox kʼusitik ti mu tsotsuk skʼoplale, mas to mi jaʼ sventa chikʼ yan krixchanoe (Malaquías 2:13-16; Marcos 10:9).

8 ¿Mi lek van chil Dios ti tskʼupin xchiʼil ta vinikal o ta antsil li jun krixchanoe?

▪ Stakʼobil: Li Vivliae spʼajoj ta jyalel li mulivajele, ti te tsakal skʼoplal li skʼupinel xchiʼil ta vinikal o ta antsil li jun krixchanoe (Romanos 1:26, 27; Gálatas 5:19-21). Manchuk mi chopol chil Dios ti oy tskʼupinik xchiʼil ta vinikal o ta antsil li jun krixchanoe, jnaʼojtik xtok ti «toj ep la xcʼuxubin scotol cristianoetic ta banamil [...], jech laj yacʼ li jun noʼox Xnichʼon oye, yuʼun jech mu chʼayeluc chbat li bochʼotic ta xchʼunic ti jaʼ Jcoltavanej yuʼunique; jaʼ ta xcuxiic o sbatel osil» (Juan 3:16).

Jaʼ yuʼun, li melel yajtsʼaklomtak Cristoe manchuk mi chopol chilik ti oy tskʼupinik xchiʼil ta vinikal o ta antsil li jun krixchanoe, chakʼik ta ilel xkʼuxul yoʼontonik ta stojolalik (Mateo 7:12). Li yajtuneltak Diose muʼyuk tspʼajik li buchʼu tskʼupin xchiʼilik ta vinikal o ta antsile, yuʼun li Diose xi chale: «Ichʼic me ta mucʼ scotol li cristianoetique» (1 Pedro 2:17).

9 ¿Mi chopol van li sexting, li cibersexo o li loʼil ta telefono sventa chiʼinejbail ta vayele?

▪ Stakʼobil: Li loʼil ta telefono sventa chiʼinejbail ta vayele jaʼ te smakojbe skʼoplal ti mu xa smelolaluk chkaltik li kʼusitik sventa chiʼinejbail ta vayele. Li jpʼel kʼop sexting xie, jaʼ ti chichʼ takel batel ta selular slokʼol xchiʼuk ti bu chalbeik skʼoplal skʼunil vinik xchiʼuk skʼunil ants sventa tskʼan tskʼupin sbaike o ti kʼuyelan chchiʼin sbaik ta vayele o ti solel tʼanajtike. Li cibersexo jaʼ li yalbel skʼoplal chiʼinejbail ta vayel ta Internete.

Li Vivliae muʼyuk jamal chalbe skʼoplal li kʼusitik nopem tspasik avie. Pe xi chale: «Jaʼ yuʼun li voʼoxuque, mu me xaloʼiltaic, mu xa me xavalbeic scʼoplal li mulivajele, li cʼusitic yan chopole, xchiʼuc li xpichʼetel avoʼntonique. Yuʼun mu xa jechuc tscʼan tspas li yuʼuntac Diose. Mu xavalic cʼusi muʼyuc stu, bol loʼil, xchiʼuc ixtol loʼil, yuʼun mu xa smeloluc» (Efesios 5:3, 4). Li sexting, cibersexo xchiʼuk li loʼil ta telefono sventa chiʼinejbail ta vayele, muʼyuk xa lek chalbe skʼoplal li chiʼinejbail ta vayele xchiʼuk jaʼ chtijbat-o yoʼonton li jun krixchano ta snopel li chiʼinejbail ta vayel xchiʼuk jun krixchano ti maʼuk snup xchiʼile. Taje maʼuk chkoltavan sventa xuʼ spajtsan-o sbaik ta sventa li chiʼinejbail ta vayele, li kʼusitik nopem xaʼiik spasel taje jaʼ noʼox tsaʼik li kʼusi tskʼan stukike o li kʼusi tskʼupin stukike.

10 ¿Kʼusi chal Vivlia ta sventa li yixtolanel kʼunile?

▪ Stakʼobil: Li Vivliae muʼyuk bu chal ta jamal ta sventa li yixtolanel kʼunile, jaʼ xkaltik li spikulanel o xjaxilanel sventa tstsan li skʼunil jun krixchano jaʼ to mi echʼ yoʼonton chaʼiike. Manchuk mi jech, li Skʼop Diose xi chalbe mantal li yajtsʼaklomtak Cristoe: «Tscʼan jʼechʼel chamenoxuc o ta sventa li cʼusi sventa noʼox banamile: jaʼ li mulivajele, li cʼusitic toj chopolique, li cʼusi tscʼan abecʼtalique» (Colosenses 3:5).

Li buchʼu chixtolan skʼunil stuke jaʼ tsokes ti kʼuyelan li chiʼinejbail ta vayele xchiʼuk jaʼ noʼox tspas li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke. Li buchʼutik tskʼan chiktaik spasel li kʼusi chopol taje, li Vivliae chal ta melel ti xuʼ chkoltaatik yuʼun li Dios ti «toj yan sba svuʼel[e]» (2 Corintios 4:7; Filipenses 4:13).

[Tsʼibetik ta yok vun]