¿MI ANAʼOJ XA?

¿Kʼu yelan chchapan yanimaik li judioetik ta baʼyel sigloe?

Li judioetike ta anil noʼox tsmuk li yanimaike, oy bateltike li kʼusi kʼakʼalil cham jun krixchanoe jaʼ jech skʼakʼalil tsmukik xtok. Oy chib srasonal ti jech tspasike. Li baʼyele jaʼ ti anil noʼox tsok li sbekʼtal animaetik ta skoj ti toj kʼixin li ta Oriente Medioe. Li xchibal srasonale jaʼ ti tsnopik la ti chichʼ kʼexlaltasel li anima xchiʼuk yutsʼ yalal mi oy jayibuk kʼakʼal te telele.

Li Evanjelioetik xchiʼuk slivroal Hechose chalbe skʼoplal chanvoʼ krixchanoetik ti laj yichʼik mukel li kʼusi kʼakʼalil chamike (Mateo 27:57-60; Hechos 5:5-10; 7:60–8:2). Pe oy xa onoʼox jayibuk sien jabile, li Raquele, li yajnil Jacobe, jaʼo cham kʼalal yakalik ta xanbal xchiʼuk yutsʼ yalalike. Li Jacobe muʼyuk sut smuk yoʼ bu smukoj li yan yutsʼ yalale, moʼoj, te la smuk komel «ta sbelal [...] Belén» (Génesis 35:19, 20, 27-29).

Li kʼusi chal Vivlia ta sventa kʼusitik tspasik judioetik kʼalal tsmuk yanimaike jaʼ liʼe: li yutsʼ yalal animaetik o yamigotake tspokbeik li sbekʼtale, tsbalik ta muil poxiletik xchiʼuk lekil aseite, vaʼun chpixik ta manta (Juan 19:39, 40; Hechos 9:36-41). Li slakʼnaik xchiʼuk yan krixchanoetike chkʼot yakʼ ta ilel ti kʼuyelan kʼux chaʼiike xchiʼuk tspatbeik yoʼonton li yutsʼ yalal animae (Marcos 5:38, 39).

¿Mi jech laj yichʼ mukel Jesús kʼuchaʼal nopem xaʼi tspasik li judioetike?

Ep utsʼ alaliletik ti judioetike tsmuk yanimaik ta chʼen xchiʼuk ta jombil ton ti kʼunik noʼoxe. Li tonetik taje lek ojtikinbil li ta yosilal Israele. Taje jech la spasik ta skoj ti jech laj yichʼik mukel li smoltotike. Jech kʼuchaʼal Abraham, Sara, Isaac, Jacob xchiʼuk yantike laj yichʼik mukel ta jombil ton te xkom ta Macpelá, ta stsʼel Hebrón (Génesis 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13).

Li sbekʼtal Jesuse te laj yakʼik ta jun chʼen ta ton ti jombil ochele (Marcos 15:46). Li chʼenetik taje bikʼit li stiʼe, li ta yute sjomojanik sventa te tstikʼ li yanimaike. Kʼalal mi sokem xaʼox sbekʼtal li animae ta stsobbeik li sbakiltak ti takijemik xae, vaʼun ta stikʼik ta jun kaxa ti pasbil ta tone, jech xokol xa chkom sventa yan anima li yavile. Taje jech toʼox nopemik li ta skʼakʼalil Jesuse.

Li ta Smantal Moisese chal ti mu xuʼ xchapanik smukinal yanimaik ta skʼakʼalil sabado li judioetike, yuʼun jaʼ skʼakʼalil chkux yoʼontonik. Kʼalal cham li Jesuse oxib ora xaʼox skʼan sabado, jaʼ yuʼun li José ta Arimatea, ti laj yichʼ koltael yuʼun yantike, muʼyuk tsuts xchapanel yuʼun li sbekʼtal Jesús kʼalal la smuke (Lucas 23:50-56). Jaʼ yuʼun, kʼalal nel xaʼox li sabadoe li antsetik yajtsʼaklom Cristoe bat skʼelik li sbekʼtal Jesús sventa stsutsesik xchapanele (Marcos 16:1; Lucas 24:1).