XCHANOBIL 8
KʼEJOJ 130 Jchantik yakʼel perton
¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik Jeova ti k’u yelan ch-akʼvan ta pertone?
«Jech kʼuchaʼal muʼyuk la sjalanboxuk perton li Jeovae, jech me skʼan xapasik ek» (KOL. 3:13).
LI K’USI CHALBE SKʼOPLALE
Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik sventa xkakʼtik ta perton li buchʼu chopol kʼusi la spasbutike.
1, 2. 1) ¿Bakʼin ti vokol chkaʼitik yakʼel pertone? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Denise ti snaʼ xakʼ pertone?
¿MI VOKOL chavaʼi yakʼel perton? Vokol onoʼox chkaʼitik, mas to kʼalal oy kʼusi chkichʼtik albel o chkichʼtik pasbel ti tsyayijes koʼontontike. Pe xuʼ me stsal kuʼuntik ti jech chkaʼi jbatike xchiʼuk ti xkakʼtik pertone. Kalbetik avaʼi skʼoplal li ermana Denisea ti toj labal xa noʼox sba kʼu yelan laj yakʼ pertone. Li ta 2017, bat svulaʼanik xchiʼuk yutsʼ yalal li smeʼ nail abtelal yuʼun stestigotak Jeovae. Vaʼun, kʼalal tsut xa batel ta snaike, lajik ta choke. Li Denise chʼay xchʼulel, pe kʼalal vul xchʼulele, albat ti tsots lajem li yalabe xchiʼuk ti cham li smalale. Xi chal kaʼitik ti kʼu yelan laj yaʼi sba li Denise: «Batsʼi yayijem koʼonton laj kaʼi jba, mu xa jnaʼ kʼusi ta jpas». Laje, albat ti mu yuʼunuk chyakub o ti slajesoj droga li buchʼu laj yakʼ chokee. Jaʼ yuʼun, la skʼanbe tajek vokol Jeova ti junuk yoʼonton xaʼi sbae xchiʼuk ti mu x-ilin ta stojolal li vinik taje.
2 Tsots smul tabat li chofere akʼo mi mu yolbajuk milvan. Jaʼ yuʼun, xuʼ van xbat-o ta chukel. Pe li Denise albat ti skʼan xbat yal li kʼusi la snuptanike, vaʼun li jchapanvanejetike jaʼ tstsakik ta venta yoʼ skʼelik kʼu yelan xkʼot ta chapanel li vinik taje. Xi chal li ermanae: «Kʼalal la jvules ta jol li kʼusi la jnuptankutike, xkoʼolaj kʼuchaʼal la xchaʼyayijesik ti bu yayijem xa onoʼoxe xchiʼuk ti la stokanbeik atsʼam ta sbae». Ta mas tsʼakal jutuke, li Denise bat yal ta nail chapanobbail li kʼusi la snuptanike xchiʼuk ti kʼu to yelan akʼbat svokolik yuʼun li vinik taje. Pe ¿kʼusi laj yal li ermanae? Laj yalbe jchapanvanej ti akʼo xkʼuxubinik li vinik taje.b Kʼalal laj yoʼonton ta xchapele, tʼom yokʼel li jchapanvaneje, xi laj yale: «Oy xa ta 25 jabil chichapanvan, pe muʼyuk buchʼu xkaʼi-o ti jech chal kʼuchaʼal laj avale, yuʼun li yutsʼ yalal ti buchʼu oy kʼusi la snuptane muʼyuk bu chalik ti xichʼ kʼuxubinel li buchʼu chichʼ chapanele. Sba to velta jech chkaʼi ti oy buchʼu chakʼ ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk ti ch-akʼvan ta pertone».
3. ¿Kʼu yuʼun lokʼ ta yoʼonton Denise ti x-akʼvan ta pertone?
3 Li Denise la snopbe lek skʼoplal kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae. Jaʼ yuʼun, lokʼ ta yoʼonton ch-akʼvan ta perton ek (Mik. 7:18). Mi toj ep sbalil chkiltik ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae, jaʼ me jech chlokʼ ta koʼontontik li yakʼel perton eke.
4. ¿Kʼusi tskʼan Jeova ti akʼo jpastike? (Efesios 4:32).
4 Li Jeovae ta sjunul yoʼonton chakʼutik ta perton xchiʼuk tskʼan ti jechuk jpastik eke (kʼelo Efesios 4:32). Li stuke tskʼan ti xkakʼtik ta perton li buchʼutik chopol kʼusi tspasbutike (Sal. 86:5; Luk. 17:4). Li ta xchanobil liʼe, chkalbetik batel skʼoplal oxtos kʼusi xuʼ jpastik sventa xij-akʼvan ta pertone.
MU XAMUK LI KʼUSI OY TA AVOʼONTONE
5. ¿Kʼu van yelan xuʼ xkaʼi jbatik kʼalal oy buchʼu tsyayijes koʼontontike? (Proverbios 12:18).
5 Xuʼ van oy buchʼu kʼusi xalbutik o spasbutik ti kʼux tajek chkaʼitike, mas to kʼux chkaʼitik mi jaʼ la spasbutik junuk kamigotik o kutsʼ kalaltike (Sal. 55:12-14). Bakʼintike, solel kʼux tajek chkaʼitik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal chyayijesvan junuk espadae (kʼelo Proverbios 12:18). Xuʼ van jmuk ta koʼontontik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike o ti muʼyuk chkaltike. Pe mi jech ta jpastike, xkoʼolaj me kʼuchaʼal ti te noʼox jkʼelojtik ti matsʼal j-espadailtike, ti muʼyuk ta jlokʼestike. Jaʼ yuʼun, mi muʼyuk chkaltik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike, jech-o me yayijem li koʼontontike.
6. ¿Kʼu van yelan chkaʼi jbatik ta anil kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike?
6 Kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike, jaʼ ti chij-ilin ta anile. Li Vivliae chal ti xuʼ onoʼox jech xkaʼi jbatike. Akʼo mi jech, chalbutik mantal ti mu jechuk-o kapemutike (Sal. 4:4; Efes. 4:26). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ jech xvinaj ta jtalelaltik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Kʼalal kapemutike, muʼyuk kʼusi lek chkʼot ta pasel (Sant. 1:20). Stalel onoʼox ti chij-ilinutike, pe voʼotik ta jnoptik mi ta jkʼan jech-o kapemutik o mi moʼoj.
Stalel onoʼox ti chij-ilinutike, pe voʼotik ta jnoptik mi ta jkʼan jech-o kapemutik o mi moʼoj
7. ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik xtok kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike?
7 Kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike, jelajtik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jun ermana ti Ana sbie, xi chale: «Kʼalal bikʼitun toʼoxe, li jtote laj yikta li jmeʼe xchiʼuk jaʼ laj yikʼ li jniñerae. Tenbil laj kaʼi jba. Jech xtok, kʼalal laj yil yalab xnichʼnabike, muʼyuk xa kʼanbil laj kaʼi jba. La jnop ti muʼyuk xa buchʼu tskʼanun-oe». Jun ermana ti Regina sbie xi chal ti kʼu yelan laj yaʼi sba kʼalal laj yaʼi ti mukul satiat yuʼun li xchiʼile: «Kʼux tajek laj kaʼi. Kamigo xa onoʼox jbakutik kʼalal bikʼitunkutik toʼoxe. ¡Jmoj toʼox litunkutik ta prekursor!». Jun ermana ti Naomi sbie, xi chal eke: «Muʼyuk bu la jnop ti oy kʼusi chopol tspasbun li jchiʼile. Kʼalal laj yalbun ti ta nakʼal tskʼel pornografiae, muʼyuk jbalil laj kaʼi jba xchiʼuk muʼyuk tsakbilun ta venta laj kaʼi».
8. 1) ¿Kʼusitik srasonal oy kuʼuntik sventa xkakʼtik pertone? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi chkakʼtik pertone? (Kʼelo li rekuadro «¿Kʼusi xuʼ jpas mi chopol tajek chkaʼi li kʼusi la spasbeikune?»).
8 Muʼyuk onoʼox kʼusi xuʼ jpastik sventa mu chopoluk kʼusi xalbutik o spasbutik li yantike. Pe li voʼotike oy kʼusi xuʼ jpastik, jaʼ ti xij-akʼvan ta pertone. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk tskʼan ti akʼo jech jpastike. Jech xtok, mi chij-ilin-o xchiʼuk mi mu xij-akʼvan ta pertone, xuʼ me oy kʼusi chopol jpastik xchiʼuk chij-ipaj-o yuʼun (Prov. 14:17, 29, 30). Jkʼeltik kʼusi laj yal jun ermana ti Cristina sbie: «Kʼalal jaʼ chbat ta koʼonton li skapemal jole, muʼyuk xa mas ximuyubaj, muʼyuk xa lek chiveʼ xchiʼuk muʼyuk xa lek chivay. Jech xtok, vokol chkaʼi ti jpajtsan ti kʼu yelan chkaʼi jbae. Ta skoj taje, muʼyuk xa lek xkil jba xchiʼuk li jchiʼile xchiʼuk li yantike».
9. ¿Kʼu yuʼun skʼan jtentik lokʼel li skapemal joltike?
9 ¿Ati mi muʼyuk tskʼanbutik perton li buchʼu chopol kʼusi la spasbutik une? Akʼo mi jech, xuʼ oy kʼusi jpastik sventa mu jechuk-o jyayijes jbatik. Li Regina ti laj kalbetik skʼoplal ta parafo 7, xi chale: «Laj onoʼox yichʼ kʼuk sjalil sventa jten lokʼel ta koʼonton li skapemal jole xchiʼuk li skʼakʼal koʼonton ta stojolal li jmalal toʼoxe. Pe kʼalal jech la jpase, jun xa koʼonton laj kaʼi jba». Yuʼun kʼalal muʼyuk xa kapemutike, mas me lek xkil jbatik xchiʼuk li yantike. Jech xtok, jun xa noʼox koʼontontik xchiʼuk maʼuk xa ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi kʼot toʼox ta pasele (Prov. 11:17). Akʼo mi kalojtik xa ti kʼu yelan chkaʼi jbatike, xuʼ van mu to xlokʼ ta koʼontontik yakʼel perton. Mi jaʼ jech chkaʼi jbatike, jkʼeltik kʼusi yan xuʼ jpastik.
MU TEUK ILINEMOT-O
10. ¿Kʼu yuʼun skʼan x-echʼ kʼuk sjaliluk sventa xpoxtaj li syayijemal koʼontontike? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).
10 ¿Kʼusi tskoltaot sventa mu teuk noʼox ilinemot xchiʼuk ti xkol li syayijemal avoʼontone? Baʼyel, jaʼ ti skʼan x-echʼ kʼuk sjaliluke. Jnopbetik skʼoplal kʼalal oy buchʼu tsots chyayije. Kʼalal laj yichʼ xa ox poxtaele, ch-albat ti skʼan smala kʼuk sjaliluk sventa xkole. Jaʼ jech kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele, skʼan x-echʼ kʼuk sjaliluk sventa xchʼay ta joltik xchiʼuk ti xlokʼ ta koʼontontik yakʼel pertone (Ekl. 3:3; 1 Ped. 1:22).
Kʼalal tsots chijyayije, skʼan xkichʼtik kʼelel xchiʼuk jchabi jbatik sventa xijkol. Jaʼ jech kʼalal oy buchʼu tsyayijes li koʼontontik eke. (Kʼelo parafo 10).
11. ¿Kʼuxi tskoltautik ta yakʼel perton kʼalal ta jpastik orasione?
11 Xchibal, kʼanbo koltael Jeova ta orasion sventa xlokʼ ta avoʼonton yakʼel pertone.c Li Ana ti laj kalbetik skʼoplal ta parafo 7 chal kʼuxi koltaat yuʼun li orasione, xi chal kaʼitike: «La jkʼanbe Jeova ti akʼo xakʼ ta perton kutsʼ kalal ta skoj ti oy kʼusi laj kalkutik o ti oy kʼusi chopol la jpaskutike. Vaʼun, la jtsʼibabe batel jlik karta li jtote xchiʼuk li yajnile, te laj kalbeik ti chkakʼik ta pertone». Li Anae chal ti mu kʼunuk laj yaʼi ti jech la spase. Xi to chal kaʼitike: «Ta skoj ti kakʼoj persa xchanbel stalelal Jeova ti kʼu yelan ch-akʼvan ta pertone, jpatoj koʼonton ti xuʼ xnopajik ta stojolal Jeova li jtot xchiʼuk li yajnile».
12. ¿Kʼu yuʼun skʼan jpat koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti mu jaʼuk mas tsots skʼoplal xkiltik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike? (Proverbios 3:5, 6).
12 Yoxibal, pato avoʼonton ta stojolal Jeova, mu jaʼuk mas tsots skʼoplal xavil ti kʼu yelan chavaʼi abae (kʼelo Proverbios 3:5, 6). Li Jeovae snaʼoj lek li kʼusi xuʼ xakʼ jmuyubajeltike (Is. 55:8, 9). Li stuke muʼyuk onoʼox tskʼanbutik ti akʼo jpastik li kʼusi xuʼ xakʼ jvokoltike. Jaʼ yuʼun, kʼalal chalbutik ti akʼo xij-akʼvan ta pertone, xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti jaʼ sventa jlekilaltike (Sal. 40:4; Is. 48:17, 18). Yan mi jaʼ ta jtsaktik ta venta ti kʼu yelan chkaʼi jbatike, xuʼ me mu xlokʼ-o ta koʼontontik yakʼel perton (Prov. 14:12; Jer. 17:9). Li Naomi ti laj kalbetik skʼoplal ta parafo 7, xi chal kaʼitike: «Ta slikebale, la jnop ti oy lek srasonal kuʼun sventa mu xkakʼ ta perton jchiʼil ta skoj ti la skʼel pornografiae. La jvul koʼonton mi xchaʼpas yan velta xchiʼuk ti xchʼay xaʼi ti laj kil-o jvokol yuʼun li kʼusi la spase. Laj toʼox jnop ti xaʼibe lek smelolal Jeova ti kʼu yuʼun jech chkaʼi jbae. Pe ta tsʼakale, laj kakʼ venta ti maʼuk skʼan xal ti lek chil ta skoj noʼox ti xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbae. Li Jeovae snaʼoj lek ti mu ta aniluk chkol li syayijemal koʼontone. Akʼo mi jech, oy ta yoʼonton ti xkakʼ ta perton li jmalale».d
JA’UK XAVAK’ TA AVO’ONTON LI K’USI LEKE
13. Jech kʼuchaʼal chal Romanos 12:18 k’alal ta 21, ¿kʼusi skʼan jpastik?
13 Sventa xkakʼtik ta perton li buchʼu chopol tajek kʼusi la spasbutike, maʼuk noʼox me skʼan xal ti muʼyuk xa ta jloʼiltatik li kʼusi kʼot ta pasele. Yuʼun oy kʼusi mas skʼan jpastik. Mi jaʼ kermanotik ti oy kʼusi chopol la spasbutike, skʼan jchapan jkʼoptik sventa junuk koʼontontik xchiʼuke (Mat. 5:23, 24). Jaʼ mas lek ti xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk ti xij-akʼvan ta pertone. Jaʼ muʼyuk lek mi ta jnakʼ skʼakʼal koʼontontik xchiʼuk mi xkapet noʼox joltike (kʼelo Romanos 12:18-21; 1 Ped. 3:9). ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa spas kuʼuntike?
14. ¿Kʼusi skʼan xkakʼ kipaltik spasel, xchiʼuk kʼu yuʼun?
14 Li Jeovae jaʼ tskʼelbe slekil talelal li krixchanoetike. Jaʼuk me jkʼelbetik slekil talelalik ek li buchʼutik chopol kʼusi la spasbutike (2 Kron. 16:9; Sal. 130:3). Melel onoʼox, mi jaʼ ta jkʼelbetik xchopol talelal li jchiʼiltaktike, ta onoʼox jtatik, pe mi jaʼ ta jkʼeltik li slekil talelalike, ta onoʼox jtatik. Jaʼ yuʼun, mi jaʼ chkakʼtik persa skʼelbel slekil talelal li yantike, mas kʼun chkaʼitik yakʼel ta perton. Kalbetik skʼoplal li ermano Jared ti xi chale: «Kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbune, mas kʼun chkaʼi yakʼel ta perton k’alal ta jnopbe skʼoplal li kʼusitik lekik tspase».
15. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkalbetik ti kakʼojtik xa ta perton li buchʼu chopol kʼusi la spasbutike?
15 Li kʼusi yan xuʼ xapase jaʼ ti xavalbe ti avakʼoj xa ta pertone. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jech xapase? Jkʼeltik kʼusi chal li Naomie, xi chale: «Kʼalal la sjakʼbun jchiʼil mi kakʼoj xa ta pertone, muʼyuk xlokʼ ta alel kuʼun. Kʼalal jech la jpase, te laj kakʼ venta ti muʼyuk to kakʼoj ta perton ta melele. Pe ta mas tsʼakale, lokʼ onoʼox ta alel kuʼun: ‹Kakʼojot xa ta perton›, xkut. Labal sba kʼusi kʼot ta pasel kʼalal jech laj kalbee, yuʼun la jtabekutik sbalil jchaʼvoʼalkutik. Li stuke tʼom yokʼel ta muyubajel, yan li voʼone jun koʼonton laj kaʼi jba. Kʼalal jech la jpase, ta kʼunkʼun lik jpat koʼonton ta stojolal xchiʼuk avie kamigo xa jbakutik yan velta».
16. ¿Kʼusi la achan ta sventa li yakʼel pertone?
16 Li Jeovae tskʼan ti xavakʼ pertone (Kol. 3:13). Akʼo mi jech, bateltike vokol onoʼox chkaʼitik ta spasel. Pe ¿kʼusi xuʼ skoltaot sventa spas avuʼune? Jaʼ mi la avakʼ ta akuxlejal li oxtos liʼe: mu xamuk li kʼusi oy ta avoʼontone, mu teuk ilinemot-o xchiʼuk jaʼuk xavakʼ ta avoʼonton li kʼusi leke (kʼelo li rekuadro «Oxtos kʼusitik xuʼ xapas sventa xavakʼ perton»).
TEUK TA AJOL LI SBALIL CHATABE KʼALAL CHAVAKʼ PERTONE
17. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi chkakʼtik pertone?
17 Oy ep srasonal kuʼuntik sventa xkakʼtik perton. Jchanbetik skʼoplal junantik. Baʼyel, yuʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti ta jchanbetik xkʼuxul yoʼonton li Jtotik Jeovae xchiʼuk lek chil ti jech ta jpastike (Luk. 6:36). Xchibal, jaʼ jech ta jtojbetik ta vokol Jeova ti ta xakʼutik ta perton ta slekil yoʼontone (Mat. 6:12). Yoxibal, muʼyuk mas chij-ipajutik xchiʼuk mas to lek chkil jbatik xchiʼuk li kamigotaktike.
18, 19. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi chij-akʼvan ta pertone?
18 Kʼalal chij-akʼvan ta pertone, oy kʼusitik labalik sba chkʼot ta pasel. Kalbetik skʼoplal Denise ti laj kalbetik skʼoplal li ta slikebaltik xchanobile. Li stuke mu snaʼ ti snopoj xa ox tsmil sba li vinik mi laj xa ox yichʼ chapanele. Pe li vinike toj labal to sba laj yil ti kʼu yelan akʼvan ta perton li Denise. Jaʼ yuʼun, lik xchan Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeovae.
19 Yikʼaluk van li kʼusi mas vokol chkaʼitike jaʼ ti xkakʼtik pertone. Pe mi jech la jpastike, ep ta jtabetik sbalil (Mat. 5:7). Jaʼ yuʼun, kakʼtik persa sventa jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal Jeova xchiʼuk ti xkakʼtik perton ta melele.
KʼEJOJ 125 ‹Xmuyubaj li buchʼu chkʼuxubinvane›
a Jelbil li jlom biiletike.
b Kʼalal jech chkʼot ta pasele, ta jujuntal li yajtsʼaklom Kristoe tsnop stuk kʼusi xuʼ spas.
c Kʼelo ta jw.org sonetik ta video ti xi sbie: Hay que perdonar, Ta jchʼaybe smul xchiʼuk Jchapan jkʼoptik.
d Akʼo mi toj ibal sba xchiʼuk chyayijesvan li skʼelel pornografiae, muʼyuk srasonal yuʼun sventa xtuchʼ snupunel ta Registro civil li nup chiʼilil ti chʼabal smule.