¿Kʼusi chal Vivlia ta sventa li ayunoe?
Li kʼusi chal Vivliae
Li ta skʼakʼalil Vivliae, lek toʼox chil Dios ti tspasik ayuno li yajtuneltake. Pe jaʼ noʼox chchʼam mi ta slekil yoʼonton jech tspasike. Avie, li Vivliae muʼyuk chal mi skʼan pasel li ayunoe, pe muʼyuk chal xtok ti chopole.
¿Kʼu yuʼun tspasik toʼox ayuno jlom krixchanoetik li ta skʼakʼalil Vivliae?
Sventa skʼanbeik Dios ti xkoltaatik xchiʼuk ti xbeiltasatike. Kʼalal sutik talel ta Jerusalen li judaetike, la spasik ayuno ta sjunul yoʼontonik sventa skʼanbeik koltael li Diose (Esdras 8:21-23). Kʼalal skʼan toʼox svaʼanik moletik ta tsobobbail li Pablo xchiʼuk Bernabee, bateltike la spasik ayuno (Echos 14:23).
Sventa snopbeik skʼoplal li kʼusi oy ta yoʼonton Diose. Kʼalal laj yichʼ voʼ li Jesuse, 40 kʼakʼal la spas ayuno sventa xchapan sba ta spasbel li yabtel Diose (Lukas 4:1, 2).
Sventa xakʼik ta ilel ti sutesoj yoʼontonike. Li Diose xi laj yalbe j-alkʼop Joel ti akʼo xalbe li j-israeletike: «Sutanic tal ta jtojol ta scotol avoʼntonic; ictaic ixim, ocʼanic, ato avoʼntonic» (Joel 2:12-15).
Sventa spasik li Skʼakʼalil Skʼanel Pertone. Li ta Mantal laj yakʼbe j-israeletik li Diose, chal ti skʼan spasik ayuno jkoj ta jabil li ta Skʼakʼalil Skʼanel Pertone (Levítico 16:29-31). Ti jech tspasike, jaʼ chvulesbat ta sjolik ti jpasmuliletike xchiʼuk ti skʼan x-akʼatik ta perton yuʼun li Diose.
Li junantike, ¿kʼusitik srasonal tspasik ayuno ti mu lekuke?
Sventa x-ilatik yuʼun yantik. Li Jesuse laj yakʼ ta chanel ti skʼan xlokʼ ta koʼonton jtuktik xchiʼuk ti mu ta yelovuk yantik ta jpastik li ayunoe, ti jaʼuk noʼox snaʼ Diose (Mateo 6:16-18).
Sventa xakʼik ta ilel ti tukʼike. Mi oy buchʼu tspas ayunoe, maʼuk skʼan xal ti lek stalelal o ti lek ta mantale (Lukas 18:9-14).
Sventa spak-o skʼoplalik kʼalal tspas smulike (Isaías 58:3, 4). Kʼalal tspas ayuno jun krixchano ti spasoj smule, jaʼ noʼox lek ch-ilat yuʼun Dios mi sutesoj yoʼonton ta melel xchiʼuk mi chchʼun mantale.
Sventa spasik li kʼusi nopem xaʼiik ta srelijionike (Isaías 58:5-7). Kʼalal ta sjunul yoʼonton chakʼbeik yil stotik alab nichʼnabiletik ti skʼanojike, lek tajek chaʼi sba li totile. Li Jeovae jaʼ jech chaʼi sba ek kʼalal mu ta sujeluk chchʼunbat smantale.
¿Mi skʼan spasik ayuno li yajtsʼaklomtak Kristoe?
Moʼoj. Li Diose laj yalbe j-israeletik ti akʼo spasik ayuno li ta Skʼakʼalil Skʼanel Pertone, pe li mantal taje laj skʼoplal kʼalal la stoj jmultik li Jesuse, vaʼun skotol li buchʼu tsutes yoʼonton ta melele xuʼ x-akʼat ta perton (Evreos 9:24-26; 1 Pedro 3:18). Li Skʼakʼalil Skʼanel Pertone te toʼox tsakal skʼoplal li ta Smantal Moisese, pe li yajtsʼaklomtak Kristoe mu xa persauk xchʼunik li mantal taje (Romanos 10:4; Kolosenses 2:13, 14). Jaʼ yuʼun chaʼa, ta jujuntal ta jnoptik mi ta jpastik ayuno o mi moʼoj (Romanos 14:1-4).
Li yajtsʼaklomtak Kristoe snaʼojik ti mu persauk spasik ayuno sventa xichʼik ta mukʼ Diose. Li Vivliae muʼyuk chal mi jaʼ xijmuyubaj-o mi ta jpastik ayunoe. Pe kʼalal chichʼik ta mukʼ Dios li yajtsʼaklomtak Kristoe, xmuyubajik noʼox, yuʼun jaʼ chchanbeik stalelal Jeova ti jaʼ «li Dios ti xmuyubaje» (1 Timoteo 1:11; Eclesiastés 3:12, 13; Galatas 5:22).
Li kʼusi mu jechuk tsnopik ta sventa li ayunoe
Xi xchʼunojik jlome: «Li yajtsʼaklomtak Kristoe skʼan spasik ayuno sventa svules ta sjolik li 40 kʼakʼal la spas ayuno Jesus kʼalal laj yichʼ voʼe».
Li kʼusi melele: Li Jesuse muʼyuk laj yal ti jech skʼan pasele. Jech xtok, muʼyuk chal Vivlia mi oy jech la spasik li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe.a
Xi xchʼunojik jlome: «Li yajtsʼaklomtak Kristoe skʼan spasik ayuno kʼalal tspasik li Snaʼobil slajel Kristoe».
Li kʼusi melele: Li Jesuse muʼyuk laj yalbe yajtsʼaklomtak ti akʼo spasik ayuno kʼalal ch-echʼ yuʼunik li snaʼobil slajele (Lukas 22:14-18). Kʼalal laj yal Jesus ti tspasik ayuno li yajtsʼaklomtak mi chame, jaʼ noʼox laj yalbe skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasele, maʼuk laj yal ti jech skʼan spasike (Mateo 9:15). Li ta Vivliae chal ti skʼan xveʼ batel ta snaik yoʼ to mu xbatik ta Snaʼobil slajel Kristo li buchʼutik chviʼnajike (1 Korintios 11:33, 34).
a Xi chal jlik livro yuʼun jkatolikoetik ti bu lik talel li spasel ayuno ti chjalij 40 kʼakʼal li ta Cuaresmae: «Li ta baʼyel oxib siglo [kʼalal talem xa ox li Kristoe], li ayuno tspasik kʼalal chchapanik li kʼin Koltaele chjalij toʼox junchib kʼakʼal, mi toj jale, jun xemana. [...] Li ta svoʼobal mantal laj yalik li ta tsobajel ti Concilio de Nicea sbie (ta sjabilal 325), sba velta te laj yichʼ albel skʼoplal li ayuno ti 40 kʼakʼal chjalije. Pe junantik pʼijil krixchanoetike chalik ti mu jaʼuk chalbe skʼoplal Cuaresma taje» (New Catholic Encyclopedia, segunda edición, volumen 8, pajina 468).