Ti kʼu yelan pasbil li spat toronjae mu xtʼus kʼalal chpʼaje

Li toronjae jaʼ jtos sat teʼ ti lek mukʼtik xchʼie xchiʼuk pojpojtik xchiʼil. Manchuk mi 10 metro to staylej chpʼaj yalel, mu xtʼus. Pe ¿kʼuxi ti mu xtʼuse?

Nopbo skʼoplal liʼe: Li buchʼutik chchanbeik skʼoplale yakʼojik venta li spat toronjae oy jkʼol spat ta yut ti sputspune. Vaʼun, li jkʼol ti bu sputspune mas chlik skay sba xchiʼuk chlik nojuk ta ikʼ o chlik ayanuk yaʼlel. Vaʼun, kʼalal chpʼaj yalel li toronjae, jaʼ xkolchonal chkʼot li yaʼlel te stsoboj ta spate, yuʼun tstsin sba li spate, vaʼun mu xtʼus kʼalal chpʼaje.

Li sientifikoetike oy ta yoʼonton tskʼan chchanik ti kʼu yelan pasbil li spat toronjae, jech oxal spasojik takʼin ti sputspun sventa xkuch yuʼun kʼalal chpʼaje. Tsnopik ti oy kʼusi jech xuʼ stunesik sventa tsmeltsanbeik skasko li jtsʼot motoetike, tskʼan tspasbeik stakʼinal karroetik yoʼ mu kʼusi mas snuptanik xchiʼuk sventa mu sok li estaciones espaciales kʼalal chpʼaj li meteoritoetike.

¿Kʼusi chanop? ¿Mi ta jech noʼox te pas stuk li spat toronja sventa mu xtʼuse o mi oy buchʼu la spas?