-
¿Mi kʼot ta pasel ta melel?Li Jkʼel osil ta toyole (sventa skotol krixchanoetik) 2016 | Num. 2
-
-
MANTAL TA SLIKEBALTIK PAJINA: ¿KʼU YUʼUN LAJ YIL SVOKOL XCHIʼUK CHAM LI JESUSE?
¿Mi kʼot ta pasel ta melel?
Li ta sjabilal 33, laj ta milel li Jesus ti likem ta Nazarete. Laj yalik ti la stoy sba ta stojolal ajvalile, ti muʼyuk xa noʼox smelolal kʼu yelan la smajike, ti la sjokʼanik ta jtel teʼe xchiʼuk ti toj chopol xa noʼox kʼu yelan la smilike. Akʼo mi jech, li Diose la xchaʼakʼbe li xkuxlejale xchiʼuk 40 kʼakʼal ta mas tsʼakale, bat ta vinajel.
Li labal sba loʼil liʼe, te ta jtatik li ta chanib Evanjelioetik ta Achʼ Testamento o ta Tsʼibetik ta Griego Kʼop ti chalbe skʼoplal Kristoe. Pe, ¿mi kʼot van ta pasel skotol taje? Li sjakʼobil liʼe toj tsots skʼoplal ti xichʼ takʼele, yuʼun mi jaʼ noʼox jun loʼile, li xchʼunel yoʼontonik li yajtsʼaklomtak Kristoe muʼyuk sbalil ta melel xchiʼuk li spatobil oʼontonal ta sventa li kuxlejal sbatel osil ta jun achʼ balumile xkoʼolaj noʼox kʼu chaʼal jun vaychil un bi (1 Korintios 15:14). Vaʼun chaʼa, mi jech kʼot ta pasel ta melele, oy me kʼusi kʼupil sba xuʼ jpat-o koʼontontik ta tsʼakal. Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿mi melel o jecheʼ loʼil noʼox li kʼusi chal Evanjelioe?
LI KʼUSI CHAL LOʼIL KUXLEJALILE
Li Evanjelioetike toj lek laj yichʼ kʼelel kʼalal laj yichʼ tsʼibaele, mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li loʼiletik ti mu meleluke. Jech kʼuchaʼal liʼe, tsʼibabil lek komel sbiik li krixchanoetik ti chalbeik skʼoplal lek li j-al-loʼiletike xchiʼuk lumetik ti xuʼ to xbat svulaʼanik li butik kʼot ta pasel taje (Lukas 3:1, 2, 23).
Chalbeik skʼoplal Jesus ek li jtsʼibajometik ta siglo 1 xchiʼuk 2.a Ti kʼu yelan laj yichʼ milel Jesuse, jaʼ onoʼox jech kʼuchaʼal chal li Evanjelioetike, jaʼ jech kʼuchaʼal chmilvanik li jromail krixchanoetik li vaʼ kʼakʼale. Jech noxtok, li kʼusitik kʼot ta pasele maʼuk jutbil kʼop xchiʼuk jamal laj yalik, yuʼun te laj yalik xtok li kʼusitik chopol kʼot ta pasel yuʼunik junantik yajtsʼaklomtake (Mateo 26:56; Lukas 22:24-26; Juan 18:10, 11). Liʼe jaʼ chakʼ ta ilel ti jtsʼibajometik yuʼun Evanjelioe jaʼ melel li kʼusi laj yalike xchiʼuk lek tajek laj yalbeik skʼoplal li Jesuse.
¿MI CHAʼKUXI VAN LI JESUSE?
Akʼo mi jutuk mu skotol krixchanoetik xchʼunojik ti kuxi ta melel ta balumil li Jesuse, oy buchʼutik mu xchʼunik lek ti chaʼkuxie. Yuʼun kʼalal ta yajtakboltak muʼyuk toʼox la xchʼunik ek (Lukas 24:11). Pe kʼalal laj yilik Jesus ta jujuntal ti chaʼkuxiem xae xchiʼuk ti laj yilik junantik velta ek li yan jtakboletike, la xchʼunik ta melel. Jun veltae mas ta 500 krixchanoetik laj yilik (1 Korintios 15:6).
Tsots yoʼonton laj yalbeik batel skotol krixchanoetik ti chaʼkuxiem xa li Jesuse, akʼo mi jaʼ li buchʼutik la smilik li Jesuse xchiʼuk ti laj yakʼik-o ta vokol xkuxlejalik o xichʼik-o chukele (Echos 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32). ¿Mi laj van yakʼik ta vokol xkuxlejalik ti muʼyukuk xchʼunojik ta melel ti chaʼkuxi li Jesuse? Muʼyuk. Yuʼun xchʼunojik ta melel ti chaʼkuxi li Jesuse, jaʼ yuʼun, ep la xchʼunik ta voʼne xchiʼuk li avie.
Li loʼiletik ta sventa slajel xchiʼuk xchaʼkuxesel Jesus ti chal li Evanjelioetike, te chakʼ lek ta ilel ti jaʼ melel loʼiletike xchiʼuk ti xuʼ jpat koʼontontik ta sventa li loʼiletik ti chalbe skʼoplal Jesuse. Mi lachan li loʼiletik taje, jaʼ te chavil ti kʼot ta pasel ta melele. Pe li kʼusi mas tskoltaot ta yaʼibel smelolale jaʼ ti kʼu yuʼun kʼot ta pasele. Li ta yan xchanobil chtale te chalbe mas smelolal.
a Li Tácito ti vokʼ te van ta sjabilal 55, xi la stsʼibae: «Li Kristoe, ti bu lokʼem tal sbiik [li yajtsʼaklomtak Kristoe], jaʼo la smilik kʼalal ch-ajvalilaj li Poncio Pilatoe xchiʼuk kʼalal jaʼo ochem ta mukʼta ajvalil li Tiberioe». Yan jtsʼibajometik ti laj yalbeik skʼoplal Jesuse, jaʼ li jromail vinik ti Suetonio sbie, li j-al-loʼil judío ti Josefo sbie (ta siglo 1), Plinio el Joven, ti jaʼ ajvalil ta Bitiniae (slikebaltik siglo 2).
-
-
¿Kʼu yuʼun laj yil svokol xchiʼuk cham li Jesuse?Li Jkʼel osil ta toyole (sventa skotol krixchanoetik) 2016 | Num. 2
-
-
MANTAL TA SLIKEBALTIK PAJINA
¿Kʼu yuʼun laj yil svokol xchiʼuk cham li Jesuse?
«Ta jun noʼox vinik [Adán] och talel li mulil ta balumile, jech ta skoj mulil och talel ek li lajelale» (Romanos 5:12).
¿Mi lek chavaʼi ti xa kuxi sbatel osile? Epal krixchanoetike chalik ti tanae, pe mu xchʼunik ti jech chkʼot ta pasele. Yuʼun chalik ti jaʼ te chlaj-o skʼoplal li jkuxlejaltike.
¿Pe ti joypʼinbetik li sjakʼobil une? Jaʼ xkaltik, ¿mi ta van xakʼan xacham li avie? Kʼalal lek oyutike, muʼyuk van buchʼu chal ti tanae. Yuʼun akʼo mi toj ep jvokoltik, jkotoltik mu jkʼan xijcham. Li Vivliae chal ti Diose «laj yacʼbe ta yoʼnton [...] ti muʼyuc spajeb» xkuxlejal li krixchanoetike (Eclesiastés 3:11).
Pe li kʼusi melele, jaʼ ti mu xijkuxi sbatel osile. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi ti muʼyuk lek bat ta pasele? ¿Mi oy van kʼusi spasoj Dios sventa xchapan? Tspat tajek koʼontontik ti kʼu yelan tstakʼ li Vivliae xchiʼuk ti jaʼ te tsakal skʼoplal ti kʼu yuʼun laj yil tajek svokol xchiʼuk ti cham li Jesuse.
¿KʼUSI TI MUʼYUK LEK BATE?
Li ta baʼyel oxib kapitulo li ta slivroal Genesise chalbe skʼoplal ti Diose laj yalbe Adán xchiʼuk Eva ti xuʼ xkuxiik sbatel osile xchiʼuk laj yalbe kʼusi skʼan spasik sventa xkuxiik sbatel osil. Chakʼ ta ilel ti muʼyuk la xchʼunik li mantale xchiʼuk muʼyuk xa la staik-o li kuxlejale. Kʼun tajek ta aʼibel smelolal, jaʼ yuʼun chalik ti jaʼ noʼox la jun loʼil ti maʼuk melele. Pe jech kʼuchaʼal chal li Evanjelioetike, li slivroal Genesise toj lek tsʼibabil jaʼ yuʼun xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal.a
¿Kʼusi chopol kʼot ta pasel ta skoj ti muʼyuk bu la xchʼun mantal li Adane? Xi chal li Vivliae: «Jaʼ yuʼun, jech kʼuchaʼal ta jun noʼox vinik [Adán] och talel li mulil ta balumile, jech ta skoj mulil och talel ek li lajelale, jaʼ yuʼun chcham skotol krixchanoetik ta skoj ti jpasmulil kʼot skotolike» (Romanos 5:12). Kʼot ta jmulavil kʼalal muʼyuk la xchʼun mantal li Adane. Jaʼ yuʼun mu xa xuʼ xkuxi sbatel osil vaʼun ta mas tsʼakale malub xchiʼuk cham. Ta skoj ti jaʼ te likem talel jtsʼunbaltike, jaʼ jech lijkʼot ta jpas mulil ek. Jaʼ yuʼun, chij-ipaj, chijmalub xchiʼuk chijcham. Li kʼusi chichʼ albel skʼoplale, jaʼ jech tajek kʼuchaʼal kʼusi nabil skʼoplal ta sventa ti oy onoʼox kʼusi tsjelubtasbeik li yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike (herencia genética). Jkʼeltik kʼusi la spas Dios sventa xchapan taje.
¿KʼUSI LA SPAS LI DIOSE?
Li Jeova Diose oy kʼusi la spas sventa xchapan li kʼusi la xchʼay li Adane, taje jaʼ sventa staik kuxlejal sbatel osil li snitilultake. ¿Kʼuxi la spas?
Xi chal li Vivliae: «Yuʼun li stojol mulile jaʼ li lajelale» (Romanos 6:23). Jaʼ xkaltik, li lajelale jaʼ ta skoj li mulile. Jaʼ yuʼun ta skoj ti la spas smul li Adane cham. Jaʼ jech li voʼotike, jpas mulilutik xchiʼuk chijcham ek. Ta skoj ti maʼuk ta jmultik ti jmulavilutik kʼalal chijvokʼe, li Diose lijkʼuxubaj ta yoʼonton, jaʼ yuʼun la stak talel li Xnichʼone, ti jaʼ li Jesukristo sventa ‹stoj› li kiltike. ¿Kʼuxi la stoj li kiltik taje?
Kʼalal cham li Jesuse jam jun be sventa oyuk muyubajel xchiʼuk kuxlejal sbatel osil.
Kʼalal muʼyuk la xchʼun mantal li Adane, ti jaʼ jun tukʼil vinike, skotol li krixchanoetike la xkuchik li mulile xchiʼuk li lajelale; jaʼ yuʼun skʼan oyuk junuk tukʼil vinik xchiʼuk ti xchʼunuk mantal akʼo mi xchame, taje jaʼ sventa tskoltautik lokʼel li ta mulile. Xi chalbe smelolal li Vivliae: «Jech kʼuchaʼal ep kʼotik ta jpasmulil ta skoj noʼox jun vinik ti muʼyuk bu la xchʼun mantale, jaʼ jech ep tukʼ chkʼotik ek ta stojolal noʼox jun vinik ti la xchʼun mantale» (Romanos 5:19). Li «jun vinik» taje jaʼ li Jesuse, ti laj yikta komel li vinajele, ti pas ta jun tukʼil vinikb xchiʼuk ti cham ta jkojtike. Taje chakʼ xijkʼot ta tukʼil krixchano xchiʼuk ti xuʼ xijkuxiutik sbatel osile.
¿KʼU YUʼUN LAJ YIL SVOKOL XCHIʼUK CHAM LI JESUSE?
Pe ¿kʼu yuʼun skʼan xcham Jesus sventa xichʼ tael skotol taje? ¿Mi mu van xuʼ yuʼun Dios ti xal ti xkuxiik sbatel osil li snitilulaltak Adane? Akʼo mi oy sderecho sventa spas taje, muʼyuk bu la spas li kʼusi chal smantal ti jechuke, ti jaʼ stojobil mulil li lajelale. Yuʼun jaʼ jun mantal ti toj tsots skʼoplale xchiʼuk ti mu stakʼ xichʼ jelel o xichʼ lajesbel skʼoplal ta anile. Toj tsots skʼoplal li mantal taje sventa tukʼ kʼusi xichʼ pasel (Salmo 37:28).
A ti muʼyukuk xakʼ ta ilel ti tukʼ kʼusi tspas Dios li vaʼ kʼakʼal taje, xuʼ van xakʼ ta nopel ti jech-o tspas batele, ti tsvalopatin li smantal stuke. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi tukʼ van kʼusi tspas kʼalaluk tstʼuj li buchʼutik chkuxiik sbatel osile? ¿Mi tspas van skotol li kʼusitik yaloje? Ta skoj ti chichʼ ta mukʼ li smantal sventa skoltautike, jaʼ yuʼun jpatoj koʼontontik ti jech-o tukʼ tspas skotole.
Koliyal ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Xnichʼone xuʼ xkuxiik sbatel osil ta jun paraiso yan velta li krixchanoetike. Xi laj yal li Jesuse: «Yuʼun skʼanoj tajek krixchanoetik li Diose, jaʼ yuʼun laj yakʼ li jun noʼox Xnichʼon sventa mu xichʼ lajesel li buchʼu chakʼ xchʼunel yoʼonton ta stojolale, moʼoj, yuʼun jaʼ sventa tsta-o xkuxlejal sbatel osil» (Juan 3:16). Li slajel Jesuse maʼuk noʼox chakʼ ta ilel ti tukʼ kʼusi tspas li Diose, moʼoj, yuʼun chakʼ ta ilel xtok ti skʼanojutik tajeke.
Pe muʼyuk to takʼbil li sjakʼobil liʼe, ¿kʼu yuʼun ti toj ep laj yil svokol xchiʼuk ti toj chopol tajek kʼu yelan cham li Jesuse? Kʼalal laj yakʼ ta ilel ti chchʼun-o mantal akʼo mi xchame, jaʼ jech laj yakʼ ta ilel ti mu meleluk li kʼusi laj yal Satanas ti mu tukʼuk chakʼ sbaik ta stojolal Dios mi laj yil svokolike (Job 2:4, 5). Li Satanase la stoy sba yuʼun li Adane, ti jaʼ toʼox jun tukʼil vinike, kʼalal pas yuʼun taje oy xa srason yilel li pukuje. Pe li Jesus ti jaʼ jun tukʼil vinike la xchʼun-o mantal akʼo mi toj ep laj yil svokol (1 Korintios 15:45). Ti oyuk onoʼox ta yoʼonton chchʼunbe smantal Dios li Adan eke, pas yuʼun ti jechuke. Jech noxtok, li Jesuse laj yakʼbutik ta ilel ti akʼo jech jpastike (1 Pedro 2:21). Ta skoj ti la xchʼun mantal li Jesuse, akʼbat yuʼun Dios jun kuxlejal ti mu snaʼ xlaj te ta vinajele.
¿KʼUXI CHATABE SBALIL LI VOʼOTE?
Kʼot ta pasel ta melel li slajel Jesuse xchiʼuk jaʼ jech jam batel jun be sventa oyuk kuxlejal sbatel osil. Jaʼ yuʼun xi ta jakʼbotkutik yan veltae, ¿mi lek chavaʼi ti xa kuxi sbatel osile? Li Jesuse laj yal komel li kʼusi skʼan jpastike, yuʼun xi laj yale: «Jaʼ skʼoplal kuxlejal sbatel osil liʼe, ti ta xojtikinikote, li jun noʼox melel Diosote xchiʼuk ti chojtikinik ek li buchʼu la atak tale, li Jesukristoe» (Juan 17:3).
Li buchʼutik la spas li revista liʼe, tskʼanik ti akʼo xavojtikin mas li Jeovae, li melel Diose xchiʼuk li Xnichʼone, ti jaʼ li Jesukristoe. Li stestigotak Jeova ti bu nakalote xmuyubaj tskoltaoxuk. Te chatabe mas yaʼyejal ta jpajinakutik ta Internet, jw.org.
a Kʼelo li livro Perspicacia para comprender las Escrituras, volumen 1, pajina 1017 ti bu chal «Génesis, Libro de», mi laje saʼo li bu chal «Carácter histórico de Génesis», ti pasbil yuʼun stestigotak Jeovae. Xuʼ xakʼel xtok ta jw.org (akʼo klik ta PUBLICACIONES > BIBLIOTECA EN LÍNEA).
b Te toʼox oy ta vinajel li Jesuse, pe li Diose la sjelubtasbe xkuxlejal Xnichʼon ta yalajeb li Mariae. La stunes xchʼul espiritu sventa mu xkuchbe smul smeʼ li neneʼe (Lukas 1:31, 35).
-