Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
4-10 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ROMANOS 1-3
«Jechuk-o jchanubtastik li jol koʼontontike»
Li sbalil ti lekuk jol koʼontontike
6 Lek jamal ta kʼelel ti maʼuk noʼox akʼbil sjol yoʼonton li yajtuneltak Jeovae. Jaʼ jech akʼbat stsʼiba yuʼun Dios li jtakbol Pabloe: «Li jyanlumetik ti chʼabal mantal yuʼunike stalel onoʼox ti tspasik li kʼusi chal mantale, manchuk mi chʼabal mantal yuʼunik, jaʼ mantal kʼotemik li stukike. Yuʼun jaʼ chakʼ ta ilel stukik ti te tsʼibabil ta yoʼontonik li kʼusi oy ta mantale, jech xtok chakʼik ta ilel ta sjol yoʼontonik, ta snopben noʼox stukik chaʼiik mi oy smulik o mi chʼabal» (Ro 2:14, 15). Jech kʼuchaʼal chkiltike, oy bateltike li kʼusi chal sjol yoʼontonik epal krixchanoetike jaʼ [chtijbat yoʼontonik] ta spasel jech kʼuchaʼal chal li beiltaseletik yuʼun Diose, manchuk mi mu xojtikinik jsetʼuk li smantaltak Jeovae.
Li sbalil ti lekuk jol koʼontontike
8 ¿Kʼu yelan skʼan ta jtunes li jol koʼontontik kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike? Ep krixchanoetike chalik ti bal noʼox la mi chaʼiik li kʼusi chal yoʼontonike. Vaʼun xuʼ van xi chalike: «Muʼyuk kʼusi chal maʼ jol koʼonton mi ta jpase». Pe mu me jchʼay ta joltik ti tsots tajmek yip li kʼusi tskʼan koʼontontike, jech oxal xuʼ tsokes li jol koʼontontike. Jaʼ jech chal ta melel li Vivliae: «Li oʼntonale toj chopol, jaʼ noʼox ven jloʼlavanej ta scotol. ¿Me oy bochʼo xaʼibe smelol leʼe?» (Jer 17:9). Jech oxal chaʼa, li kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼitike jaʼ ti jpastik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae, maʼuk li kʼusitik tskʼan koʼontontike.
9 Kʼalal lek xchanubtasoj sjol yoʼonton li jun krixchanoe, maʼuk chakʼ xbeiltasat yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼonton stuk mi oy kʼusi tsnop tspase. Jaʼ chakʼ akʼo xbeiltasat yuʼun li xiʼtael Diose, jaʼ xkaltik, ti ta xiʼ ta melel ta spasel kʼusi muʼyuk lek ta xil li Jtotik ta vinajele. Jaʼ jech chakʼ ta ilel li kʼusi kʼot ta stojolal tukʼil Nehemiase. Ta skoj ti jaʼ ajvalil ta Jerusalene, xuʼ la suj jechuk ta stojel spatanik li buchʼutik tsventaine. Pe muʼyuk bu jech la spas. ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ chalbe srasonal stuk: «[Jaʼ] ta sventa ti jnaʼ jxiʼta ti Diose» (Ne 5:15, Ch). Mu skʼan spas jsetʼuk li kʼusi ch-ilin-o yuʼun Jeova ti chilbajinbe li steklumale. Toj tsots skʼoplal ti jechuk jxiʼtatik eke, yuʼun jaʼ tstij koʼontontik ta skʼelel baʼyel kʼusi chal Vivlia kʼalal muʼyuk to jnopojtik kʼusi ta jpastike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta karta sventa Romanos
3:4. Kʼalal mu xkoʼolaj bakʼintik li skʼop krixchanoetik xchiʼuk li sKʼop Diose, ta me xkakʼtik ta ilel ti melel li kʼusi chal Dios mi ta jpat koʼontontik ta sventa li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk ti kʼalal jaʼ jech ta jpastik ti kʼuyelan tskʼan Diose. Jech xtok, kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jcholbetik skʼoplal li Ajvalilale xchiʼuk ti ta jpastik ta yajtsʼaklom Cristo li krixchanoetike, jaʼ me jech chkakʼbetik yil krixchanoetik ti melel li kʼusi chal Diose.
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta karta sventa Romanos
3:24, 25. ¿Kʼuxi ta albel smelolal «ti la stojbutic jmultic li Jesucristoe», ti te la smakoj ek li «smul [...] cristianoetic ta [voʼne]» kʼalal mu toʼox chcham li Cristoe? Li baʼyel albil kʼop ta sventa Mesías ta Génesis 3:15, kʼot ta pasel ta sjabilal 33 ta jkʼakʼaliltik, kʼalal jokʼol ta teʼ laj yichʼ milel li Jesucristoe (Gal 3:13, 16). Pe kʼalal laj yal Jeova li albil kʼop taje, xkoʼolaj kʼuchaʼal tojbil xa laj yil li pojelale, yuʼun mu kʼusi xuʼ tsmak ta be li kʼusi tskʼan tspase. Jaʼ yuʼun chaʼa, ta sventa li matanal chakʼ Jesucristo ta tsʼakale, li Jeovae laj yakʼbe perton li snitilultak Adán ti laj yakʼ xchʼunel yoʼontonik ta sventa li kʼusi laj yichʼ alel taje. Jech xtok, koliyal li pojelale xuʼ me chchaʼkuxiik ek li buchʼutik ichamik kʼalal skʼan toʼox xvul Cristoe (Ech 24:15).
11-17 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ROMANOS 4-6
«Chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Diose»
«Li Diose laj yacʼ ta ilel ti ta melel scʼanojutique»
5 Li Pabloe chal kʼusi ikʼot ta pasel ta voʼone sventa chalbutik smelolal: «Ta sventa jun vinic iʼoch li mulil liʼ ta banamile, xchiʼuc ti jaʼ ta sventa mulil iʼoch li lajele, jech scotol cristiano chchamic, yuʼun scotol cristiano jpasmulil icʼotic» (Ro 5:12). Ta yan tekstoetik ta Vivliae, li Diose tskoltautik ta yaʼibel smelolal taje. Kʼalal la spas Adán xchiʼuk Eva li Diose, tukʼil krixchanoetik toʼox jech kʼuchaʼal li stuke. Ta tsʼakale laj yalbe ta jamal kʼusi mu stakʼ spasik, ti kʼun noʼox ta chʼunele, xchiʼuk la spʼijubtas ti mi mu la xchʼunike li stojol smulike jaʼ la ti chchamike (Gé 2:17). Kʼux ta alel, pe li baʼyel jtot jmeʼtike yolbaj muʼyuk la xchʼunbeik li kʼusi albatik yuʼun Jeovae, jech taje laj yakʼik ta ilel ti mu skʼan stsakik ta venta kʼuchaʼal j-akʼmantal xchiʼuk Mukʼul Jpasmantal li Jeovae (Dt 32:4, 5).
«Chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Diose»
6 Li Adán xchiʼuk Evae jaʼ to laj yil yalab xnichʼnabik kʼalal laj xaʼox stoy sbaik ta Edene. Jech oxal ipasik ta jpasmuliletik ek xchiʼuk laj yil svokolik ta skoj li stot smeʼike. Pe li Jeovae, muʼyuk laj yakʼbe xkuchin alab-nichʼnabiletik li kʼusi la spas Adane, yuʼun maʼuk la svalopatinbeik smantaltak li Jeovae. Jech xtok, muʼyuk toʼox bu tsʼibabil mi junuk mantal (Gé 2:17). Manchuk mi jech, la xkuchik onoʼox li mulile. Jech taje li mulil xchiʼuk li lajele lik spas mantal ta stojolal krixchanoetik kʼalal to ta skʼakʼalil j-israeletik, jaʼo kʼalal i-akʼbatik li sMantaltak Diose laj yakʼik venta ti jaʼ jpasmuliletike (kʼelo Romanos 5:13, 14). Li mulil laj yakʼ jkuchintik li Adane xuʼ jkoʼoltastik ta jlom chameletik ti tsjelubtasbe yalab xnichʼnabik li totil-meʼiletike. Oy alab-nichʼnabiletik ti bakʼintike mu xvinaj mi tsakbil ta chamel manchuk mi te kuxul ta sbekʼtal stakopalik li chamel taje. Yan li mulil la jkuchbetik talel li Adane muʼyuk buchʼu kolem. Jkotoltik la jkuchtik, ta jelubtasbetik li kalab jnichʼnabtike xchiʼuk chijcham. ¿Mi oy van xpoxil taje?
w11 15/6 paj. 12, 13 par. 9, 10
«Chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Diose»
9 Li ta griego kʼope, ¿kʼusi skʼan xal kʼalal chal «muʼyuc smul chcʼot li cristianoetique» xchiʼuk ti «muʼyuc smul ch-ilatic yuʼun Dios scotol li cristianoetique»? Li vinik laj xa kalbetik skʼoplal ti tsjelubtas Vivlia ta yan kʼope la stsʼiba ti jaʼ la jun lokʼolkʼop ti bu chichʼ albel skʼoplal ti oy la buchʼu chichʼ chapanel ta snail chapanobbail o kaviltoe. Maʼuk la chalbe skʼoplal kʼalal jech noʼox kʼusi tsjel ta xkuxlejal jun krixchanoe, jaʼ la chalbe skʼoplal ti tsjel xkuxlejal ta skoj ti kʼuyelan ch-ilat yuʼun Diose. Xi la stsʼiba xtoke: «Li ta lokʼolkʼop taje, li Diose jaʼ li jun jchapanvanej ti chal mi oy smul o mi muʼyuk smul li jun krixchano ti chikʼik tal [ta alel noʼox] ti bu chchapanvan li Diose. Li krixchano taje jaʼ smul ti muʼyuk stukʼilale. Pe li Diose jamal chal ti muʼyuk smul li jun krixchano taje».
10 Li «mucʼul jchapanvanej[...] ta sbejel banamile», ¿mi tukʼ tspas ti chal ti muʼyuk smul jun krixchano kʼalal lek vinajem ti muʼyuk stukʼil li jun vinike? (Gé 18:25). Xuʼ spas, yuʼun ta slekil yoʼonton la stak talel ta Balumil li baʼyel xNichʼone vaʼun jech xuʼ chal ti tukʼ li jun krixchanoe. Manchuk mi ep prevaetik la snup, tsatsal labanel xchiʼuk mi ilbajinat li Jesuse lek tajek ipas yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼonton sTote. Tukʼ laj yakʼ sba manchuk mi laj yichʼ milel ta jtel teʼ ti bu laj yil svokole (Evr 2:10). Jech taje laj yakʼ stukʼil kuxlejal ta Balumil sventa tspoj li snitilultak Adane yoʼ muʼyuk xa smul ch-ilatik, jaʼ xkaltik la spoj lokʼel ta mulil xchiʼuk ta lajelal (Mt 20:28; Ro 5:6-8).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta karta sventa Romanos
6:3-5. ¿Kʼusi smelolal li ichʼ voʼ ta sventa li Cristo Jesuse xchiʼuk li ichʼ voʼ ta sventa slajelale? Kʼalal tstʼuj ta xchʼul espiritu yajtsʼaklomtak Cristo li Jeovae, jmoj tstsob sbaik xchiʼuk Jesús, vaʼun jaʼ jech chkʼotik li ta tsobobbail ti jaʼ sbekʼtal li Cristoe xchiʼuk ti jaʼ Jolil xtoke (1Ko 12:12, 13, 27; Kol 1:18). Taje jaʼ li ichʼ voʼ yuʼunik ta sventa li Cristo Jesuse. Li tʼujbil yajtsʼaklomtak Cristoe ta xichʼik voʼ ta sventa slajelal Cristo noxtok, jaʼ ti chil svokol ta xkuxlejalike xchiʼuk ti jaʼ chiktaik li spatobil oʼontonal ta sventa li kuxlejal sbatel osil ta Balumile. Jaʼ yuʼun, li slajelike jaʼ jun matanal ek kʼuchaʼal li slajel Jesuse, jaʼ noʼox li slajel stukike chʼabal sbalil xpojvan. Li ichʼ voʼ ta sventa slajelal Cristoe jaʼ to me tstsʼaki mi chamike xchiʼuk ti chichʼik chaʼkuxesel sventa xkuxiik ta vinajele.
¿Kʼusi spatobil oʼontonal oy ta stojolal li jmoltotak ta voʼnee?
Mi chaʼkuxiemik xaʼox li buchʼutik «chopolique», ¿mi jaʼ van chichʼik-o chapanel ta skoj li kʼusitik spasojik ta voʼnee? Moʼoj, yuʼun li ta Romanos 6:7 xi chale: «Yuʼun li bochʼo icham xae, icol xa ta mozoinel yuʼun li mulile». Jech kʼuchaʼal chkiltike, li buchʼutik «chopolique» jaʼ xa te tstoj-o smulik kʼalal chchamike, jaʼ yuʼun kʼalal chichʼik chapanele maʼuk ta skoj li kʼusitik la spasik kʼalal muʼyuk toʼox chamemike, moʼoj, jaʼ chichʼik-o chapanel li kʼusitik tspasik kʼalal mi chaʼkuxiemik xaʼoxe. ¿Kʼu yuʼun mas lek ti jech taje?
18-24 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ROMANOS 7, 8
«¿Mi ta sjunul koʼonton yakal ta jmalatik?»
Li Jeovae kolemutik yuʼun ta melel
17 Li Pabloe jaʼ laj yalbe skʼoplal li kolel laj yakʼbe slumal Jeova ta Balumile, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Ti cʼusitic meltsanbile, mu xa malabaj ta xaʼiic ti vinajuc xchʼa ta jʼechʼel ti voʼotic xnichʼnabotic ti Diose». Xi to laj yal xtoke: «Ta sta yorail ti ta xpaj ti svocolic ti jech ta xcʼaʼe, ti jech ta soque. Yuʼun ta xichʼ slequilalic ec ti cʼalal jaʼ o ta xichʼ slequilal yutsilal ti [«skolebal», NM] xnichʼnabtac ti Diose» (Ro 8:19-21, Ch). Li versikulo laj yal «ti cʼusitic meltsanbile», jaʼ skʼoplal skotol li krixchanoetik ti chkuxiik sbatel osil liʼ ta Balumile. Li krixchanoetik taje tstabeik sbalil kʼalal chvinaj li xnichʼnabtak ti tʼujbilik yuʼun Diose, kʼalal te xaʼox oyik ta vinajel xchiʼuk Cristo li buchʼutik liʼ toʼox oyik ta Balumile, jaʼo chlik yakʼbeik slajeb li chopol krixchanoetike, vaʼun chikʼik batel «epal cristianoetic» li ta achʼ balumile (Ap 7:9, 14).
Muyubajkutik yuʼun li spatobil koʼontontike
11 Li Jeova laj yakʼbe «spatubil [yoʼontonik]» li krixchanoetik kʼalal laj yal ti oy jun nitilulal chtal pojatikuk ta stojolal Satanás, li «chon ta voʼonee» (Ap 12:9; Gé 3:15, Ch). Li nitilulal taje jaʼ li Jesucristoe (Gal 3:16, Ch). Li slajel xchiʼuk li xchaʼkuxesel Jesuse jaʼ sventa tsta spatobil yoʼonton krixchanoetik sventa xichʼik pojel lokʼel ta mulil xchiʼuk ta lajelal. Ti kʼusi ora chkʼot ta pasel li kʼusi albil xa onoʼox taje te me tsakal skʼoplal «ti cʼusi ora ch-acʼat ta ilel li bochʼotic xnichʼnab Diose». ¿Bakʼin chichʼ akʼel ta ilel li nitilulal taje, ti jaʼik li buchʼutik chbatik ta vinajele? Jaʼo kʼalal te xaʼox ch-ajvalilajik xchiʼuk Cristo ta vinajele, taje jaʼo tskoltaik Cristo ta yakʼbel slajeb li xchopol balumil Satanase (Ap 2:26, 27). Li kʼusi chkʼot ta pasel taje jaʼ sventa sta-o skolelik li yan chijetike, ti jaʼ kuxul chkomik li ta tsatsal vokolile (Ap 7:9, 10, 14).
Muyubajkutik yuʼun li spatobil koʼontontike
12 Kʼalal yakal xaʼox Ch-ajvalilaj Jmil Jabil li Cristoe, li «cʼusitic» pasbil, jaʼ xkaltik li krixchanoetike, ta me skʼupinik li kuxetel oʼontonale. Ta yan xtoke, jaʼ te chvinaj «ti cʼusi ora ch-acʼat ta ilel li bochʼotic xnichʼnab Diose»: ti jaʼik xaʼox paleetik xchiʼuk Cristoe, taje jaʼo me tskoltaik li krixchanoetik sventa tstabeik sbalil li matanal laj yakʼ Jesuse. Kʼalal yakal xaʼox Ch-ajvalilaj ta vinajele, li krixchanoetik ti lek snaʼ xchʼunik mantale, ta kʼunkʼun tspasik ta tukʼil krixchanoetik xchiʼuk muʼyuk xa chchamik. Ta kʼunkʼun «chcolic loqʼuel» ta mosoil xchiʼuk «mu xa soquic». Mi tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeova li ta jmil jabile xchiʼuk mi kuch yuʼunik li tsatsal prevaetike, ta me xichʼik tsʼibabel sbiik ta sbatel osil li ta «vun sventa cuxlejale» xchiʼuk chkʼotik li ta «xnichʼnab Diose» (Ap 20:7, 8, 11, 12). ¡Toj echʼ noʼox yan sba yutsil li spatobil oʼontonal jmalaojtike!
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi xvul ta ajol?
¿Kʼusi skʼan xal ti «chkakʼ jnopbentik ta stojolal [li] bekʼete» xchiʼuk ti «chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue»? (Ro 8:6)
Li buchʼu chakʼ snopben ta stojolal li bekʼete, jaʼ tspas li kʼusi chopol tskʼan yoʼontone xchiʼuk jaʼ xa noʼox chal-o batel. Jaʼuk li buchʼu chakʼ snopben ta stojolal chʼul espiritue, chakʼ ti akʼo xbeiltasbat snopben yuʼun Jeova ta xchʼul s-espiritu xchiʼuk ti xchan snopel jech kʼuchaʼal tsnop li Jeovae. Mi te chkakʼ jnopbentik ta stojolal bekʼete, jaʼ sventa lajelal; mi jaʼ ta stojolal li chʼul espiritue, jaʼ sventa kuxlejal xchiʼuk jun oʼontonal (w16.12, paj. 15-17).
¿Kʼusi chakʼ ta ilel ta jtojolaltik li orasion ta jpastike?
20 Xuʼ van bakʼintike mu xtal ta joltik kʼusi ta jkʼantik kʼalal ta jpas orasion jtuktike. Li Pabloe xi laj yale: «Mu jnaʼtic cʼu xʼelan lec ta jcʼopantic li Diose. Pero li Chʼul Espiritue jaʼ tsvaʼan sba ta jcoltaeltic, xʼocʼolet tsjelubtasbe Dios li cʼusi mu xa jnaʼtic cʼuxi ta alele. Pero li Dios ti chil cʼusi oy ta coʼntontique snaʼbe cʼusi oy ta yoʼnton li Chʼul Espiritue» (Ro 8:26, 27). Li Jeovae laj yakʼ ti akʼo xichʼ tsʼibael epal orasionetik li ta Vivliae. Ta skoj ti jaʼ laj yakʼ ta naʼele snaʼoj lek ti kʼusi la skʼan laj yalik li buchʼutik la stsʼiba Vivliae. Jech xtok, lek xi jyojtikinutik. Jaʼ yuʼun chchʼam li orasionetik yakʼoj ta naʼel taje, xkoʼolaj kʼuchaʼal voʼotik laj kaltik xchiʼuk ti chkʼot ta pasel yuʼune. Li Jeovae tstakʼ li j-orasiontik kʼalal «tsvaʼan sba ta jcoltaeltic» li chʼul espiritue. Kʼalal mas chkojtikintik li sKʼop Diose, mas me kʼun chtal ta joltik li kʼusi ta jkʼantike.
25 YUʼUN FEVRERO-3 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ROMANOS 9-11
«Li skʼelobil ta sventa li oliva teʼe»
¡Li spʼijil Diose muʼyuk xa noʼox spajebal!
13 Li Pabloe la skoʼoltas ta mero skʼob tsʼunbil oliva li snitilultak Abrahame (Ro 11:21). Li teʼ taje jaʼ skʼoplal li skʼoteb ta pasel li kʼusi tskʼan tspas Dios ti te tsakal skʼoplal li trato la spas Jeova xchiʼuk Abrahame. Li yibel olivae chʼul, jaʼ skʼoplal li Jeovae, yuʼun jaʼ li buchʼu chakʼbe xkuxlejal li Israel yuʼune (Is 10:20; Ro 11:16). Li yoke jaʼ li Jesuse, jaʼ li bankilal nitilulal yuʼun Abrahame. Li skʼobtake jaʼik «ti cʼu yepal scʼoplal» li buchʼutik chkʼot ta xchaʼvokʼal snitilulal Abrahame.
¡Li spʼijil Diose muʼyuk xa noʼox spajebal!
15 Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi la spas Jeova sventa chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼontone? Li Pabloe chal ti tsʼunbil oliva teʼ ti laj yichʼ jekbel o setel lokʼele la sjel ta skʼobtak teʼtikal oliva teʼ (kʼelo Romanos 11:17, 18, Ch). Jech taje, li yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbilik sventa chbatik ta vinajel ti maʼuk judioetike, jech kʼuchaʼal li buchʼutik te ta tsobobbail ta Romae, ta alele laj yichʼik tsʼakel ta jun oliva teʼ. Jech ikʼotik ta snitilulaltak Abraham. Ta slikebale, ta skoj ti xkoʼolajik toʼox li ta teʼtikal oliva teʼe, muʼyuk toʼox bu te skʼoplalik li ta trato la spas Jeova xchiʼuk Abrahame. Jaʼ yuʼun li Jeovae laj yakʼ akʼo xkʼotik jech kʼuchaʼal li mero stsʼunbal judioetike (Ro 2:28, 29).
¡Li spʼijil Diose muʼyuk xa noʼox spajebal!
19 Ta melel, li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ta sventa «li bochʼotic mero Israel chcʼotic ta sventa Diose» labal sba kʼuyelan yakal chkʼot ta pasel (Gal 6:16). Jech kʼuchaʼal laj yal li Pabloe, «scotol israeletic ta staic ti scoleli[ke]» (Ro 11:26, Ch). Kʼalal mi ikʼot li yorail snopoj Jeovae «scotol» li Israele, jaʼ xkaltik skotolik li Israel sventa Diose, chbat tunikuk ta vinajel kʼuchaʼal ajvaliletik xchiʼuk paleetik. ¡Mu kʼusi xuʼ xmakvan sventa chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae!
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Akʼo spatutik ta smantal li Jeovae
5 Pe ¿kʼuxi tspas mantal li Mukʼta Jpatvanej kʼalal oy buchʼutik yolbaj xa mu skʼanik patele? Kʼalal oy bu mu xtun lek li achʼel sventa xichʼ patel ta jpʼejuk pʼine, xuʼ van xichʼ patel ta yan kʼusi, o mi moʼoje chichʼ chʼayel batel, pe jaʼtik onoʼox me ta smul li jpatpʼine. Pe muʼyuk jech tspas li Jpatvanej kuʼuntike (Dt 32:4). Kʼalal mu xakʼ sba ta patel junuk krixchanoe, jaʼ me ta smul stuk. Jaʼ yuʼun, jaʼ jech tspas mantal Jeova ti kʼuyelan chil li krixchanoetike, mi tskʼanik patel o mi moʼoj. Li buchʼutik tskʼanik patele ta me stabeik sbalil. Li yajtsʼaklomtak Cristo ti chbatik ta vinajele, «li bochʼotic chapal scʼoplal chcʼuxubinati[ke]», pasatik ta «jbej bin ti tsots scʼoplal[e]». Yan li buchʼutik solel tskontrainik Diose jaʼik pʼin ti «chapal scʼoplal chichʼic ilintaele, ti chapal scʼoplalic» chlajike (Ro 9:19-23).
it-1 paj. 456 par. 4
Yitʼixal oʼontonal
Li chopol yitʼixal oʼontonale. Oy bakʼintike toj itʼix koʼontontik ta skoj ti ta jkʼan ta jpastik li kʼusi leke pe akʼo mi jech oy bakʼintik ti muʼyuk lek chilutik-o li Dios ta skoj ti kʼu yelan li yitʼixal koʼontontike. Jaʼ jech kʼot ta stojolalik li judaetik ta baʼyel sigloe. Smalaojik ti jaʼ jech chichʼik chapanel ta sventa li kʼusi tspasik jech kʼuchaʼal chal li ta smantal Moisese. Pe li Pabloe laj yakʼ ta ilel ti muʼyuk lek li yitʼixal yoʼontonik ta skoj ti muʼyuk lek li yojtikinobil yuʼunike. Jaʼ yuʼun muʼyuk xa lek laj yichʼik chapanel yuʼun li Diose. Skʼan snaʼik li kʼusi chopol tspasike xchiʼuk skʼan sutik ta stojolal Dios sventa staik tukʼilal xchiʼuk ti muʼyuk smul chkomik li ta smantal Moisese (Ro 10:1-10). Li Saulo ti likem ta Tarsoe jaʼ li buchʼu toj itʼix yoʼonton ta skoj li srelijion judaetike, yuʼun la snuts li stsobobbail Diose xchiʼuk solel oy toʼox tajek ta yoʼonton tslajesbe skʼoplal. Ta skoj ti chchʼun skotol li kʼusi chal Mantaletike la spas «skotol li kʼusi tukʼ chal mantale» (Gal 1:13, 14; Flp 3:6). Jaʼ yuʼun chaʼa, jamal xvinaj ti muʼyuk lek li yitʼixal yoʼontone. Pe akʼo mi jech, lek li kʼusi oy ta yoʼontone, jaʼ yuʼun li Jeovae laj yakʼbe ta ilel xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li Kristoe xchiʼuk laj yakʼbe snaʼ li kʼusi melele (1Ti 1:12, 13).