Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
1-7 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 1 KORINTIOS 7-9
«Jaʼ jun matanal kʼalal muʼyuk nupunemutike»
Tunesik lek akuxlejalik mi muʼyuk anup achiʼilike
3 Li buchʼutik muʼyuk snup xchiʼilike mas onoʼox xokolik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chmakatik, jech oxal mas kʼun chaʼiik yepajesel li chol mantale, x-epaj yamigoik xchiʼuk ti masuk lek chil sbaik xchiʼuk Jeovae (1Ko 7:32-35). Ta skoj li kʼusitik taje, ep yajtsʼaklomtak Cristo «xuʼ chaʼyic» muʼyuk snup xchiʼilik, akʼo mi te noʼox kʼu sjaliluk. Jech xtok, oy buchʼutik muʼyuk toʼox jech oy ta yoʼontonik ti stuk oyike. Akʼo mi jech, kʼalal oy kʼusi jel ta xkuxlejalike, la skʼoponik Dios, la snopik lek xchiʼuk laj yakʼik venta ti xuʼ jun yoʼonton chkuch batel yuʼunik ta sventa ti chkoltaatik yuʼun Jeovae. Jaʼ yuʼun laj yakʼ ta yoʼontonik ti jechuk xkomik-oe (1Ko 7:37, 38).
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta kartaetik sventa Corintios
7:33, 34. ¿Kʼusi jaʼ li «cʼusitic chtun yuʼun liʼ ta banamil» li jun vinik yajtsʼaklom Cristo ti nupuneme? Jaʼ li kʼusitik chtun yuʼunik ta jujun kʼakʼale, jech kʼuchaʼal sveʼelik, skʼuʼik xchiʼuk snaik, maʼuk skʼoplal li kʼusitik chopol liʼ ta balumil ti skʼan onoʼox jchʼak jbatik lokʼel ta stojolale (1Jn 2:15-17).
w96 15/10 paj. 12 par. 14
Ti muʼyuk jnup jchiʼiltike. Jun noʼox koʼontontik ta spasel li kabteltike
14 Li yajtsʼaklom Kristo ti muʼyuk snup xchiʼil ti tsaʼ kʼusi tskʼan yoʼonton stuke maʼuk jaʼ xa lek kʼusi tspas kʼuchaʼal li buchʼu nupuneme, yuʼun ti muʼyuk snup xchiʼile maʼuk «ta skoj li Ajvalilal ta vinajele», moʼoj, jaʼ ta skoj ti kʼusi tskʼan yoʼonton stuke (Mt 19:12). Li vinik o li ants ti muʼyuk nupuneme skʼan jaʼ xat-o yoʼonton ta skoj li kʼusitik sventa Kajvaltike, ti oy tajek ta yoʼonton ti «kʼuxi xuʼ lek x-ilat yuʼun li Kajvaltike» xchiʼuk ti «[xtunik] ta stojolal Kajvaltik ti muʼyukuk kʼusi [chmakatike]». Taje te smakojbe skʼoplal ti jaʼ chakʼ-o ta yoʼonton spasel li yabtel Jeova xchiʼuk Jesukristoe. Mi jaʼ jech tspasik li yajtsʼaklomtak Kristo ti muʼyuk snup xchiʼilike mas to lek kʼusi xuʼ spasik ti jaʼ mu sta li buchʼutik nupunemike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Chalbe mas smelolal
Junantik yajtsʼaklomtak Kristoe chchʼak sba xchiʼuk snup xchiʼilik akʼo mi muʼyuk buchʼu mulivajem junukal yuʼunik (1Ko 7:11). Li jun yajtsʼaklom Kristoe xuʼ van tsnop chchʼak sba xchiʼuk snup xchiʼil mi chkʼot ta pasel liʼe:
• Kʼalal mu skʼan smakʼlin li yutsʼ yalale. Li malalile mu skʼan xakʼbe kʼusitik chtun yuʼun li yutsʼ yalale, chʼabal chakʼbe stakʼin o sveʼelik (1Ti 5:8).
• Kʼalal toj echʼem xmajvan o tsots ch-ilbajinvane. Toj echʼ noʼox chmajvan ti xuʼ x-ipajik-oe o ti oy ta xiʼel xkuxlejal li snup xchiʼile (Gal 5:19-21).
• Kʼalal xuʼ sok ti kʼu yelan chil sba xchiʼuk li Jeovae. Li jun yajtunel Jeovae xuʼ van chmake yuʼun snup xchiʼil sventa xtun ta stojolal li Diose (Ech 5:29).
w00 15/7 paj. 31 par. 2
Xuʼ sak jtalelaltik akʼo mi chopol tajek stalelal li krixchanoetike
Jech oxal chaʼa, li kerem tsebetike skʼan me mu aniluk xa xnupunik kʼalal chaʼiik ti tskʼan xa chchiʼinvanik ta vayele. Tsots me skʼoplal li nupunele, vaʼun skʼan me yijikuk xa sventa xakʼ ta xkuxlejalik li kʼusi tsbainike (Gé 2:24). Jaʼ lek ti smala jaʼ to mi «echʼem xa li xnichimal skerem stsebale», ti jaʼ li yorail ti tskʼan chchiʼinvanik tajek ta vayele xchiʼuk ti xuʼ xbolibtasat li jun krixchanoe (1Ko 7:36). Toj bol xchiʼuk jaʼ jun mulil mi chmulivaj li jun krixchano ti oy xa sjabilal ta skoj noʼox ti muʼyuk bu staoj-o snup xchiʼile.
8-14 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 1 KORINTIOS 10-13
«Tukʼ li Jeovae»
Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Li Diose, muʼyuk chakʼ ti akʼo xavichʼik akʼel ta preva mi mu stsʼik avuʼunike» (1Ko 10:13). Li kʼusi laj yal taje, ¿mi jaʼ skʼan xal ti baʼyel tskʼel Jeova bu to kʼalal xkuch kuʼuntik yoʼ skʼel kʼusi prevail xuʼ jnuptantike?
▪ Mi yuʼun jaʼ jeche, ¿kʼusi van xuʼ xlik jnoptik? Kalbetik junuk skʼelobil. Oy jun ermano la smil sba xnichʼon. Toj echʼ xa noʼox kʼux laj yaʼi li ermano taje. Vaʼun xi lik snope: «Chkale snaʼoj xa onoʼox Jeova ti jech chkʼot ta jtojolalkutike. Jech xtok, yuʼun stsʼik kuʼunkutik laj yil jnaʼ xchiʼuk li kajnile, jaʼ yuʼun laj yakʼ taluk ta jbakutik li tsatsal vokolil liʼe». Kʼux ta alel, pe li avie oy ep buchʼutik tsots tajek tsnuptanik vokolil. ¿Pe mi oy van srasonal chkaltik ti yuʼun jaʼ tskʼel kʼusi vokolil xuʼ xvul ta jtojolaltik li Jeovae?
Mi la jchanbetik lek skʼoplal li 1 Korintios 10:13 te chkakʼtik venta ti mu jechuk chchanubtasvan Vivlia ti baʼyel tskʼel Jeova bu to kʼalal xuʼ kuʼuntike, vaʼun ti jaʼo tskʼel kʼusi prevail xuʼ jnuptantike. Jkʼelbetik batel chanibuk srasonal ti kʼuchaʼal jech chkaltike.
Li baʼyel srasonale jaʼ ti yakʼoj Jeova ti xuʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike. Yuʼun li stuke oy ta yoʼonton ti akʼo jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼantike (Dt 30:19, 20; Jos 24:15). Mi jaʼ ta jtʼujtik spasel li kʼusi lek chile xuʼ jpat koʼontontik ti «jaʼ Mucʼul Dios tstuqʼuibtas [batele]» (Pr 16:9). Pe mi muʼyuk lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike, ta onoʼox xkil jvokoltik (Gal 6:7). Ti yuʼunuk jaʼ tstʼuj Jeova li vokolil ta jnuptantike, ¿mi xuʼ van xkaltik ta melel ti xuʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼantike?
Li xchibal srasonale jaʼ «li kʼusitik muʼyuk malabil chkʼot ta pasele», taje muʼyuk tsmak ta be Jeova sventa mu xkʼot ta jtojolaltik (Ec 9:11, TNM). Jech oxal, xuʼ van oy kʼusi tsots jnuptantik kʼalal muʼyuk malabil kuʼuntike. Li Jesuse laj yalbe skʼoplal ti oy 18 ta voʼ chamik ta skoj ti lajik ta netʼel ta toyol kʼelob osile. Pe laj yalbe smelolal ti maʼuk ta skoj ti jech la skʼan li Diose (Lu 13:1-5). Jaʼ yuʼun, mu xuʼ xkaltik ti baʼyel tsnop Jeova buchʼu chkuxi o buchʼu cham kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasele.
Li yoxibal srasonale jaʼ ti ta jujuntal skʼan xkakʼtik ta ilel mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. Li Satanase laj yal ti chijtunutik ta stojolal Jeova ta skoj ti oy kʼusi chakʼbutike. Jech xtok, laj yal ti muʼyuk la tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova mi la jnuptantik prevaetike (Job 1:9-11; 2:4; Ap 12:10). Ti tspojutikuk Jeova ta junantik preva kʼalal mu xkuch kuʼuntik chile, ¿mi mu tauk xkakʼtik ta aʼiel ti jaʼ noʼox chijtun ta stojolal Jeova ta skoj ti chchabiutike, jech kʼuchaʼal laj yal li Satanase?
Li xchanibal srasonale jaʼ ti mu skʼan snaʼ skotol li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakale. Pe ti skʼanuk yoʼontone spas yuʼun (Is 46:10). Li Vivliae chchanubtasvan ti mu persauk chaʼi xojtikin skotol kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavel li Jeovae (Gé 18:20, 21; 22:12, Ch). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li stuke skʼanojutik tajek xchiʼuk tukʼ kʼusi tspas, jaʼ yuʼun oy ta yoʼonton ti akʼo jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼantike (Dt 32:4; 2Ko 3:17).
Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi smelolal li kʼusi laj yal Pablo liʼe: «Li Diose, muʼyuk chakʼ ti akʼo xavichʼik akʼel ta preva mi mu stsʼik avuʼunike»? Kʼalal jech laj yal taje jaʼ yakal chalbe skʼoplal ti kʼu yelan tskoltautik Jeova kʼalal yakal chkil jvokoltike, maʼuk li kʼusi tspas kʼalal muʼyuk to kiloj jvokoltike. Mi ta jpat koʼontontik ta stojolale, tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik li kʼusi ta jnuptantike (Sl 55:22). Jkʼelbetik batel skʼoplal chib srasonal kʼu yuʼun laj yal Pablo ti muʼyuk chakʼ Jeova ti akʼo xkichʼtik akʼel ta preva mi mu stsʼik kuʼuntike.
Li baʼyel srasonal ti kʼu yuʼun jech laj yal li Pabloe, jaʼ ti ‹muʼyuk yan akʼel ta preva chkiltike, jaʼ noʼox jech ta jnuptantik kʼuchaʼal tsnuptanik li yantike›. Taje jaʼ skʼan xal ti skotol li vokolil ta jnuptantik avie stalel to-o ta skoj ti jaʼ sventainoj balumil li Satanase. Jkotoltik ta onoʼox xkiltik jtosuk vokolil. Pe mi ta jpat koʼontontik ta stojolal Jeovae chkuch kuʼuntik xchiʼuk tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal (1Pe 5:8, 9). Kʼalal skʼan toʼox xal Pablo li kʼusi ta jtatik ta 1 Korintios 10:13, jaʼ baʼyel laj yalbe skʼoplal junantik vokoliletik la snuptan li j-israeletik kʼalal te toʼox oyik ta taki xokol balumile (1Ko 10:6-11). Li j-israeletik ti la spat yoʼontonik ta stojolal Jeovae tsal yuʼunik li vokolil la snuptanike. Pe li buchʼutik muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaike, la spʼajbeik li smantaltake xchiʼuk muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik.
Li xchibal srasonal ti kʼu yuʼun jech laj yal li Pabloe, jaʼ ta skoj ti «tukʼ li Diose». ¿Kʼusi smelolal taje? Mi ta jnopbetik skʼoplal kʼu yelan skoltaoj talel yajtuneltak li Jeovae chkakʼtik venta ti tskoltautik mi jkʼanojtike xchiʼuk mi ta jchʼunbetik li smantaltake (Dt 7:9). Jech xtok, persa chkʼot ta pasel skotol li kʼusi chal Jeovae (Jos 23:14). Jaʼ yuʼun, oy chaʼtos ti kʼusi jpʼel skʼoplale. Baʼyel, li Jeovae mu xakʼ tsatsubuk jvokoltik mi mu stsʼik kuʼuntike. Xchibal, jaʼ ti ‹chakʼ kiltik kʼuxi xuʼ xijkolutik lokʼele›.
Mi ta jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae, ¿kʼuxi chakʼ kiltik ti kʼuxi xuʼ xijkolutik lokʼel li ta jvokoltike? Melel onoʼox ti mu vokoluk chaʼi mi slokʼes li jvokoltike. Pe xi laj li Pabloe: «Chakʼ avilik xtok kʼuxi xuʼ xakolik sventa xuʼ xkuch avuʼunik». Taje chakʼ jchantik ti nopoltik noʼox chakʼ kipaltik Jeova yoʼ tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta stojolale. Ep kʼutik yelan ti chakʼ kipaltike. Jkʼeltik avil junantik.
▪ Li Jeovae «tspat koʼontontik ta skotol [li] prevaetik ta jnuptantike», jaʼ xkaltik ta kʼusiuk vokolil (2Ko 1:3, 4). Li stuke xuʼ chakʼ ti junuk noʼox koʼontontike xchiʼuk ti mu masuk jvul koʼontontike. Sventa jech spas taje jaʼ tstunes li Vivliae, li xchʼul espiritue xchiʼuk «li tukʼil [...] mosoile» (Mt 24:45; Jn 14:16; Ro 15:4).
▪ Tskoltautik ta xchʼul espiritu (Jn 14:26). Kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike jaʼ tskoltautik sventa xvul ta joltik junuk loʼil o beiltaseletik ta Vivlia li xchʼul espiritu Diose. Taje jaʼ sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik.
▪ Xuʼ skoltautik ta stojolal li yaj-anjeltake (Evr 1:14).
▪ Xuʼ skoltautik ta stojolal li ermanoetike. Yuʼun tspat tajek koʼontontik li kʼusitik tspasik ta jtojolaltike xchiʼuk li kʼusi chalbutike (Kol 4:11).
Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi chal 1 Korintios 10:13? Jaʼ ti maʼuk tstʼuj kʼusi vokolil ta jnuptantik li Jeovae. Jech xtok, la jchantik ti chkuch kuʼuntik kʼusiuk vokolil ta jnuptantik mi ta jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Yuʼun persa chakʼ kiltik kʼuxi xuʼ xijkolutik lokʼel sventa jechuk-o tukʼ koʼontontik ta stojolal.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w04 1/4 paj. 29
Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
¿Kʼu yuʼun chal ta 1 Korintios 10:8 ti chamik 23 mil j-israeletik ta jun noʼox kʼakʼal ta skoj ti mulivajike, pe kʼu yuʼun chal ta Números 25:9 ti chamik 24 mile?
Oy jaytosuk srasonal ti xuʼ van xkaltik kʼu yuʼun jelel ti kʼu yepal chal li ta chib versikuloetike. Sventa mu vokoluk xkaʼibetik smelolale xuʼ van mas ta 23 mil o mas ta 24 mil ti kʼu yepal chamik ta melele.
Li yan xtoke jaʼ ti yikʼaluk van li jtakbol Pabloe laj yalbe skʼoplal li kʼusi kʼot ta stojolal j-israeletik ta Sitim ti lek ojtikinbilik ti mu x-echʼ yoʼontonik ta spasel li kʼusi tskʼanike, taje jaʼ sventa mu jechuk spas stalelalik ek li yajtsʼaklomtak Kristo ta Korintoe. Xi la stsʼibae: «Mu me xijmulivaj jech kʼuchaʼal mulivajik junantike, yuʼun lajik 23 mil ta jun noʼox kʼakʼal». Li Pabloe jaʼ laj yalbe skʼoplal li buchʼutik milatik yuʼun Jeova ta skoj ti mulivajike, vaʼun laj yal ti lajik 23 mil (1Ko 10:8).
Pe li ta Números kapitulo 25, chal ti «te iloʼlaatic o batel ta yichʼel ta mucʼ li Baal-peore. Li Mucʼul Diose tsots iʼilin ta stojol li israeletique», vaʼun chal ti Jeovae laj yalbe mantal Moises ti akʼo smil «scotol li banquilaletic yuʼun [jteklume]». Vaʼun li Moises eke, laj yalbe mantal li jchapanvanejetik ti akʼo spasik li kʼusi laj yichʼ alele. Ta slajeb une, kʼalal jpʼel yoʼonton la smil j-israel vinik li Finehás ta skoj ti laj yikʼ ochel ta karpana li jmadian antse, «jaʼ to jech iʼechʼ o li tsatsal [chamele]». Xi chlaj li loʼile: «Ichamic xaʼox chanib xchaʼvinic (24,000) ta mil ta scotol» (Nú 25:1-9).
Yaʼeluke, li kʼu yepal chal slivroal Numerose te tsakal skʼoplal «li banquilaletic yuʼun [xchiʼiltakik]» ti lajik ta milel yuʼun jchapanvanejetike xchiʼuk li j-israeletik ti laj yichʼik milel yuʼun li Jeovae. Li bankilaletik ti milatik yuʼun jchapanvanejetike te van jmiluk, jaʼ yuʼun xuʼ xkaltik ti chamik van mas ta 24 mil. Li bankilaletik taje, jaʼ ta smulik ti «laj yichʼic ta mucʼ li Baal-peore», jaʼ van ta skoj ti mulivajike o ti la spasik li kʼin taje o ti lek van laj yilik ek li kʼusitik la spas li j-israeletike.
Ta sventa li jpʼel kʼop «laj yichʼic ta mucʼ» xie, chalbe smelolal jlik livro ti jaʼo kʼalal «te nochʼol-o xchiʼuk jun krixchanoe». Li j-israeletike jaʼ jun jteklum ti yakʼoj sbaik ta stojolal Jeovae, pe la sokes ti kʼu yelan chil sbaik xchiʼuk Jeova kʼalal laj yichʼik ta mukʼ li Baal-peore. Kʼalal echʼem xa ox van vukub sien jabile, li Diose xi laj yalbe ta stojolal j-alkʼop Oseas li j-israeletike: «Cʼalal ibatic ta stojol Baal-Peore, laj yacʼ sbaic o ta qʼuexlal ta stojol li cʼusi muʼyuc stue. Toj chopol laj quilic o, jech chac cʼu chaʼal li cʼusitic laj yichʼic ta muqʼue» (Os 9:10). Skotol li buchʼutik jech la spasike sta-o ti x-albatik yuʼun Dios ti tsots tstoj smulike. Jaʼ jech la svulesbe ta sjol j-israeletik li Moisese: «Li voʼoxuque laj avil ta asatic cʼusi la spas Mucʼul Dios ta Baal-peor xchiʼuc ti cʼu xʼelan la smil scotol te ta atojolic li bochʼotic laj yichʼic ta mucʼ li dios te ta Baal-peore» (Dt 4:3).
Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
¿Mi skʼan van smak sjol jun ermana kʼalal chakʼ chanubtasel ta Vivlia mi te xchiʼuk junuk ermanoe?
▪ Li ta revista La Atalaya ta 15 yuʼun julio ta 2002 yoʼ bu chal «Preguntas de los lectores», te laj yalbe skʼoplal ti skʼan smak sjol li ermana kʼalal chakʼ chanubtasel ta Vivlia mi te xchiʼuk jun ermanoe, akʼo mi yichʼoj voʼ o mi muʼyuk. Pe ta skoj ti laj yichʼ chanbel lek skʼoplale, skʼan xichʼ jelel ti kʼu toʼox yelan chichʼ albel smelolale.
Skʼan smak sjol li jun ermana mi chbat chiʼinatuk yuʼun jun ermano ti yichʼoj xa voʼ ta yakʼel chanubtasel ta Vivlia kʼalal slikesoj xaʼox lek junuk chanubtasele. ¿Kʼu yuʼun? Ta skoj ti yakal tspas jun abtelal ti jaʼ oy ta sba jechuk li vinike, kʼalal tsmak sjole chakʼ ta ilel ti yichʼoj ta mukʼ ti buchʼu svaʼanoj Jeova ta jbabe li ta stsobobbail yajtsʼaklom Cristoe (1Ko 11:5, 6, 10). Mi mas lek chaʼi li ermanae xchiʼuk mi xtojob li ermanoe, xuʼ xalbe ti jaʼ akʼo yakʼ li chanubtasele.
Pe mi muʼyuk yichʼoj voʼ li ermano ti chbat chiʼinatuk ta yakʼel chanubtasel ta Vivlia kʼalal slikesoj xaʼox lek jun chanubtasel li jun ermanae xchiʼuk mi maʼuk smalale, muʼyuk bu junuk mantal ta Vivlia chal ti skʼan smak sjole. Akʼo mi jech, tsmak sjolik jlom ermanaetik ta skoj ti mas lek chaʼi-o sjol yoʼontonike.
22-28 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 1 KORINTIOS 14-16
«Li Diose ‹stuk xa noʼox chkʼot ta Ajvalil ta skotol kʼusitik›»
w98 1/7 paj. 21 par. 10
«Li slajeb jkontrainvanej ti chichʼ lajesele, jaʼ li lajelale»
10 «Li slajebe» jaʼ li stsutseb Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Kristoe, ti bikʼit chakʼ sba xchiʼuk tukʼ yoʼonton sventa xakʼbe ta skʼob Sdios xchiʼuk Stot li Ajvalilale (Ap 20:4). Li kʼusi tskʼan Dios ti «tstsob skotol ta stojolal Kristo li [kʼusitike]» kʼot xa ox me ta pasel un bi (Ef 1:9, 10). Pe li Kristoe baʼyel tslajes «skotol li ajvaliletike, li buchʼutik oy yabtelike xchiʼuk li buchʼutik oy sjuʼelike», ti tskontrainik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Jaʼ yuʼun maʼuk noʼox te skʼoplal li lajelal chtal ta Armajedone (Ap 16:16; 19:11-21). Xi chal li Pabloe: «[Li Kristoe] ch-ajvalilaj to batel kʼuchaʼal ajvalil jaʼ to kʼalal mi akʼbat xaʼox xpechʼ ta tekʼel yuʼun Dios skotol li yajkontratake. Li slajeb jkontrainvanej ti chichʼ lajesele, jaʼ li lajelale» (1Ko 15:25, 26). Jech ta melel, skotol li mulil xchiʼuk lajelal ti laj yikta Adane lajem xa ox me skʼoplal. Vaʼun, li Diose xokol xa ox me yuʼun skotol li mukinaletike, jaʼ xkaltik, laj xa ox me xchaʼkuxes li animaetike (Jn 5:28).
Li Ajvalilale tspas ta Balumil li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose
21 ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel ta sventa li lajelal ta skoj chamel xchiʼuk mulile? Taje jaʼ li «slajeb jkontrainvanej» kuʼuntike, ti ta onoʼox stsalutik jkotoltike (1Ko 15:26). Pe ¿mi jaʼ van jun tsatsal jkontrainvanej chil Jeova ti mu stsal yuʼune? Kʼelo avil li kʼusi laj yal Isaiase: «Jʼechʼel ta slajesbe o scʼoplal li lajele; ta scusbe loqʼuel yaʼlel sat scotolic» (Is 25:8). ¿Mi xnop avuʼun taje? ¡Muʼyuk xa muklomajel, mukinaletik mi jaʼuk okʼel ta skoj at-oʼonton! Chjel skotol maʼ taje: ¡chij-okʼ ta muyubajel ta skoj ti chkiltik kʼu yelan chkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi kʼupil sba yaloj onoʼox ti chchaʼkuxes li animaetike! (Kʼelo Isaías 26:19). Jaʼ to chkʼot yorail ti chlaj skʼoplal svokolik ti mu albajuk yepal yakʼoj li lajelale.
Jmil jabil oy lekilal... ¡xchiʼuk ta sbatel osil!
17 Kʼalal laj yal Pablo ti «jaʼ chlic sventain o scotol» Dios xie, echʼem xaʼox me li jmil jabile. Pe, ¿kʼusi skʼan xal taje? Kʼalal skʼan toʼox saʼ smul li Adán xchiʼuk Evae te toʼox oyik li ta yutsʼ yalal Jeova ta sjunul vinajelbalumil xchiʼuk jun toʼox tajek yoʼonton xchiʼukik. Li Jeova ti jaʼ li Mukʼul Jpasmantal ta vinajelbalumile jaʼ toʼox tspas ta mantal skotol li kʼusitik spasojane, li krixchanoetike xchiʼuk li anjeletike. Taje xuʼ toʼox skʼoponik xchiʼuk xichʼik ta mukʼ, jaʼ yuʼun li Jeovae ta toʼox xakʼbe sbendision. Jech oxal, «jaʼ chlic sventain o scotol li Diose».
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w12 1/9 paj. 9, rekuadro
¿Mi laj yal Pablo ti mu stakʼ xkʼopojik li antsetike?
Li jtakbol Pabloe laj yal ti «akʼo tsʼijiikuk ta tsobobbail li antsetike» (1Ko 14:34). ¿Kʼusi la skʼan laj yal taje? ¿Mi jaʼ skʼan xal ti muʼyuk spʼijilik sventa xchanubtasvanik li antsetike? Maʼuk la skʼan laj yal taje. Yuʼun laj onoʼox skʼupil kʼoptaan ta skoj ti chalik batel li lekil aʼyeje (2Ti 1:5; Tit 2:3-5). Jun li ta skarta ti la stsʼibabe batel li jkorintoetike maʼuk noʼox la stojobtas batel li antsetike, yuʼun laj yalbe xtok li buchʼutik xtojobik ta kʼopojel ta yan kʼope xchiʼuk ti chalik batel albil kʼopetik ti akʼo stsʼijiik kʼalal oy buchʼu yakal chkʼopoje (1Ko 14:26-30, 33). Xuʼ van jaʼ ta skoj ti oy antsetik ti toj lek chaʼiik li kʼusi yakal chchanike, vaʼun ta xtuchʼbeik ta be yaʼyej li buchʼu tsjelubtas mantal sventa oyuk kʼusi sjakʼik jech kʼuchaʼal nopem onoʼox xaʼiik li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun sventa tsʼijiluk noʼox x-echʼ li mantale. Li jtakbol Pabloe la stijbe yoʼonton li antsetik ti «akʼo sjakʼbe smalalik ta snaik» mi oy kʼusi tskʼan tsnaʼike (1Ko 14:35).
it-1 paj. 1221 par. 2
Mu snaʼ xkʼaʼ
Jmoj oyik xchiʼuk Jesus ta skoj ti koʼol kʼu yelan chaʼkuxesatike, li buchʼutik koʼol kʼusitik chuʼuninik xchiʼuke maʼuk noʼox chichʼik chaʼkuxesel sventa xkuxiik sbatel osil kʼuchaʼal espirituetik, moʼoj, jaʼ ti mu xa snaʼ xchamik xchiʼuk ti mu xkʼaʼike. Ti kʼu sjalil kuxiik, ti tukʼ tunik xchiʼuk ti kʼaʼ sbekʼtalik kʼalal chamike, ch-akʼbat xkuxlejalik kʼuchaʼal espirituetik ti mu snaʼ sokik o xkʼaʼike, jech kʼuchaʼal jamal chal li Pablo ta 1 Korintios 15:42-54. Jech oxal chaʼa, ti mu snaʼ xlajike jaʼ van chalbe skʼoplal li lekil kuxlejal ti tskʼupinik ta mas tsʼakale, ti chjalij xchiʼuk ti mu xuʼ xichʼ lajesele, yan ti kʼalal chal ti mu snaʼ xkʼaʼe jaʼ chalbe skʼoplal li sbekʼtalik o xkuxlejalik ti ch-akʼbatik yuʼun li Diose, jaʼ xkaltik, ti kʼu yelan yichʼojik pasele, ti mu snaʼ sok, ti mu snaʼ xkʼaʼ xchiʼuk ti mu xa stakʼ xichʼik-o milele. Yaʼeluke, li Diose chakʼanbe yipal ta jujuntal sventa xkuxi stukike, ti mu xa persauk oy buchʼu ch-akʼbat yipal xkuxlejalike, ti mu xkoʼolaj jech kʼu chaʼal li yantik kʼusitik pasbil ti oy sbekʼtalike o ti jaʼik espirituetike. Taje tstij koʼontontik, yuʼun li Diose spatoj tajek yoʼonton ta stojolalik. Akʼo mi jech, ti jech stuk xa noʼox kuxulik xchiʼuk ti mu xa stakʼ xlajike, maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa bu ventainbilik yuʼun li Diose, yuʼun jech kʼuchaʼal li jolil yuʼunike, li Jesukristoe, pasbilik-o ta mantal yuʼun li Stotike xchiʼuk tspasbeik li kʼusi tskʼan yoʼontone (1Ko 15:23-28; kʼelo alma; inmortalidad).
29 YUʼUN AVRIL-5 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 KORINTIOS 1-3
«Li Jeovae jaʼ ‹li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole›»
«Okʼan me achiʼukik li buchʼutik ch-okʼike»
4 Li «Totil ti kʼuxutik tajek ta yoʼontone» yiloj svokol ek ta skoj ti chamem yutsʼ yalal xkaltike, chamem yuʼun Abraan, Isaak, Jakob, Moises xchiʼuk li ajvalil Davide (Nú 12:6-8; Mt 22:31, 32; Ech 13:22). Li Vivliae chal ti Diose oy tajek ta yoʼonton ti xkʼot xa skʼakʼalil sventa xchaʼkuxes yan velta li buchʼutik chamemike (Job 14:14, TNM, 15). Mi kuxiik tale, xmuyubajik xa tajek xchiʼuk muʼyuk xa ch-ipajik. Jvules ta joltik xtok li Diose laj yil ti kʼu yelan chopol cham li skʼanbil Nichʼon ti jaʼ ‹xkuxetel yoʼonton skotol orae› (Pr 8:22, 30). Mu jnaʼtik lek kʼu to xkʼuxul laj yaʼi li Jeovae (Jn 5:20; 10:17).
«Okʼan me achiʼukik li buchʼutik ch-okʼike»
14 Jaʼ yuʼun, vokol chkaʼitik kʼusi chkalbetik li buchʼu toj kʼux chaʼi ta skoj ti oy buchʼu cham yuʼune. Akʼo mi jech, li Vivliae chal ti «bochʼo tucʼ yoʼntonique xcoʼlaj xchiʼuc poxil li scʼopique» (Pr 12:18). Ep yajtsʼaklomtak Kristo te tstaik ta foyeto Cuando muere un ser querido ti kʼuxi xuʼ spatik oʼontonale. Li kʼusi mas lek xuʼ jpastike jaʼ liʼe: «Okʼan me achiʼukik li buchʼutik ch-okʼike» (Ro 12:15). Jun ermana ti chamem smalal ti Gabi sbie, xi chale: «Kʼalal chi-okʼe jaʼ te chvinaj ti kʼu yelan chkaʼi jbae. Jaʼ yuʼun, kʼalal ch-okʼik li kamigotak eke jaʼ tspatbun koʼonton. Jech oxal, mu jtukuk chkaʼi jba kʼalal jaʼo chkat tajek koʼontone».
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
¿Kʼusi jaʼ li «prental» xchiʼuk li «seyo» ch-akʼbatik yuʼun Dios li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele? (2Ko 1:21, 22, tsʼib ta yok vun).
▪ Prental. Jech kʼuchaʼal chal jlik diksionarioe, li jpʼel griego kʼop ti te ta jtatik ta 2 Korintios 1:22 ti «prental» xie, «jaʼo jech chalik kʼalal oy kʼusi chchapbeik lek skʼoplal ta stojolal ajvalil xchiʼuk kʼalal chchonolajik o chmanolajike». Jaʼ skʼan xal «ti kak chakʼbeik jutebuk stojole, ti tstikʼbeik jutebuk stojole o ti chakʼ yeik ta stojele. Vaʼun kʼalal jech chichʼ pasele, jaʼ skʼan xal ti jpʼel skʼoplal chichʼ manel li kʼusi laj yichʼ tojele xchiʼuk ti xuʼ tsots yoʼonton xakʼ ta chapanel mi mu x-akʼbate». Li ta 2 Korintios 5:1-5 chal ti jaʼ to te ch-akʼbat skotol stojolik o smotonik li buchʼutik tʼujbilik mi la slapik li kʼusi te oy-o sbatel osil ta vinajele. Jtos li matanal tstaik taje jaʼ ti mu xa snaʼ xchamik-oe (1Ko 15:48-54).
Li ta griego kʼop ta jkʼakʼaliltike, tstunesik jpʼel kʼop ek ti te tsakal skʼoplal xchiʼuk li aniyo ti chakʼbe slekom jun kerem sventa chalbe ti jpʼel skʼoplal chikʼ sbaike. Taje toj lek snup-o ti kʼusi smalaoj tstaik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, yuʼun jaʼ chkʼotik xkaltik ta yajnil li Kristoe (2Ko 11:2; Ap 21:2, 9).
▪ Seyo. Li ta voʼnee tstunesik seyoetik sventa oyuk lek sbalil li svunaltak osile o li svunal kʼusi chkʼot ta nopel yuʼunike. Kʼalal chakʼbe seyoal ta xchʼul espiritu Dios jun yajtsʼaklom Kristoe, xkoʼolaj kʼuchaʼal chakʼbe smarkail sventa chakʼ ta ilel ti jaʼ yuʼune (Ef 1:13, 14). Li buchʼutik tʼujbil ti tukʼ yoʼonton chakʼ sbaike, jaʼo chichʼ seyoalik kʼalal jutuk xa ox skʼan xchamike o kʼalal poʼot xa ox xlik li mukʼta tsatsal vokolile (Ef 4:30; Ap 7:2-4).
¿Mi anaʼoj xa?
¿Kʼusi van skʼan laj yal jtakbol Pablo ti chichʼik kʼupil kʼoptaele?
Li ta 2 Korintios 2:14-16, xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «[Li Diose] [...] tsbeiltasutik xchiʼuk Kristo sventa chkichʼtik lekil kʼoptael ta skotol li krixchanoetike xchiʼuk lek xmuet ta buyukal noʼox kuʼuntik li yojtikinel Diose». Xi to laj yal xtoke: «Li buchʼu yakal chkolike xchiʼuk ta sventa li buchʼu yakal chchamike, xijmuet ta stojolal Dios ta sventa li Kristoe; ta sventa li buchʼu chchamike smuil xa lajelal chaʼiik ti ch-ikʼvan batel ta lajelale, ta sventa li buchʼu chkolike smuil xa kuxlejal chaʼiik ti ch-ikʼvan batel ta kuxlejale».
Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼusi skʼan xal ti chichʼik kʼupil kʼoptaele? Li jtakbol Pabloe jaʼ la skʼan laj yal li kʼusitik toʼox nopem xaʼiik spasel li jromaetik sventa xichʼik ta mukʼ li bankilal soltaroetik ti kuch yuʼunik paskʼope. Jaʼo te chakʼik ta ilel skotol li yabtejebik la stunesik ta paskʼope xchiʼuk li jchukeletike. Vaʼun li epal krixchanoetike tskʼupil kʼoptaik li bankilal soltaro yuʼunike xchiʼuk li sviniktake. Mi laj li kʼine, chakʼik ta milbil matanal li tot vakaxetik ti te yikʼojik batele xchiʼuk te chichʼik milel jutuk mu skotolikuk li yajkontratakik ti chukbilik batele.
¿Kʼusi la skʼan laj yal li jtakbol Pablo ti «xijmuet [...] ta sventa li Kristoe», ti oy junantik chalik ti jaʼ la skʼan xal kuxlejale o lajelale? Xi chal jlik ensiklopediae: «Xuʼ van jaʼ jech nopem xaʼiik li jromaetik ti chchikʼik pom kʼalal tspasik li kʼin taje». Xi to chale: «Li buchʼutik la spasik kanale xkoʼolaj ti xmuet xa chaʼiik ta skoj ti jaʼ kuch yuʼunike, pe li buchʼutik te chukbilik batele snaʼojik ti jaʼ senyail ti yuʼun chichʼik milele» (The International Standard Bible Encyclopedia).