Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
3-9 YUʼUN NOVIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | EL KANTAR DE LOS KANTARES 1, 2
Jun melel kʼanelal
¿Mi xuʼ van skʼan-o sbaik ta sjunul xkuxlejalik li buchʼutik nupunemike?
9 Li avie maʼuk noʼox jun trato chilik nupunel li yajtsʼaklomtak Kristoe. Yuʼun skʼanoj sbaik ta melel xchiʼuk chakʼbe sbaik ta ilel. Pe ¿kʼuxi chakʼbe sbaik ta ilel taje? Jaʼo kʼalal chakʼik ta ilel li jaytos kʼanelal oye. June jaʼ li kʼanelal chal Vivlia ti skʼan xkakʼbe jbatik ta ilel jkotoltike (1Jn 4:8). Li yan xtoke jaʼ ti kʼu yelan jkʼanoj li kutsʼ kalaltike. Te xtok ti kʼu yelan jkʼanoj li kamigotaktike (Jn 11:3). Li ta slajebale, jaʼ ti kʼu yelan skʼanoj sbaik li jun vinik xchiʼuk jun antse (Pr 5:15-20). Akʼo mi mu xokobik tajek li nupultsʼakale, tsots me skʼoplal ti xakʼbe sbaik ta ilel li jaytos kʼanelal oye. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mas jmoj oyik xchiʼuk mas tstsatsub snupunelik kʼalal chakʼik ta ilel ta skʼopojelik xchiʼuk ta kʼusitik tspasik ti skʼanoj sbaike. Taje jaʼ chkoltaatik sventa xmuyubajikuk noʼox li ta snupunelike. Li ta junantik lumetike jaʼ tstʼujbeik snup xchiʼil yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike. Mi jech taje, tsots me skʼoplal xtok ti xakʼbe sbaik ta ilel kʼanelal kʼalal nupunemik xaʼoxe. Mi jech tspasike mas me chlik skʼan sbaik xchiʼuk mas tstsatsub li snupunelike.
10 Kʼalal chakʼilanbe-o sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaik li malalil xchiʼuk li ajnilale, jaʼ jech tstsatsubtas snupunelik xtok. Li ta El Cantar de los Cantarese te chal ti oy kʼusitik akʼbat yuʼun Salomón li tsebe, ti kʼusitik akʼbate pasbil ta oro xchiʼuk ta plata. Jech xtok laj yalbe ti «cʼupil sba jech chac cʼu chaʼal u, ti xojoban noʼox jech chac cʼu chaʼal cʼacʼale» (Kan 1:9-11; 6:10). Pe li tsebe jaʼ skʼanoj li jchabichije. ¿Kʼusi koltaat sventa tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal li jchabichij akʼo mi chʼabal te xchiʼuk sbaike? (Kʼelo El Kantar de los Kantares 1:2, 3). Jaʼ ti la svules ta sjol ti lek xpatet-o yoʼonton chaʼi li kʼusi ch-albate xchiʼuk li kʼupinel ch-akʼbat ta ilel ti «toj lec mu jech chac cʼu chaʼal yaʼleltsʼusub» chaʼie. Jech xtok, kʼalal muʼyuk te xchiʼuk li kereme xkoʼolaj kʼuchaʼal chmalbat muil poxil o muil aseite ta sjol kʼalal tsvules ta sjol taje (Sl 23:5; 104:15). ¿Kʼusi chchanubtasatik li buchʼutik nupunemik kʼalal jaʼo chʼabal te xchiʼuk sbaike? Kʼalal ta svules ta sjolik ‹li kʼupinel chakʼbe sbaike› jaʼ xuʼ xkoltaatik sventa tukʼ chakʼ sbaik ta jujuntal. Jaʼ yuʼun mi laj yakʼilanbe-o sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaike mas tstsatsub snupunelik xchiʼuk mas me tskʼan sbaik.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi xuʼ van skʼan-o sbaik ta sjunul xkuxlejalik li buchʼutik nupunemike?
11 Li buchʼutik tskʼan chnupunike ep me kʼusitik xuʼ xchanik ta stojolal li tseb ti chalbe skʼoplal li ta El Cantar de los Cantarese. Li jsulem tsebe laj yal ti muʼyuk skʼanoj li Salomone xchiʼuk jech laj yalbe xtok li tsebetik ta Jerusalén ti te oyik ta pasob mantale, xi laj yale: «Mu xatijbeic svayel ti snup cuni chʼulele. Vayuc yaʼi jaʼ to ti cʼuxi ta xjulav stuque» (Kan 2:7, Ch; 3:5 Ch). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti muʼyuk lek ti buchʼuuk noʼox xuʼ xlik jkʼantik ta orae. Jaʼ mas lek ti oyuk smalael kuʼuntik sventa xijnupun xchiʼuk li buchʼu jaʼ snup jchʼuleltike.
10-16 YUʼUN NOVIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | EL KANTAR DE LOS KANTARES 3-5
Jaʼ mas tsots skʼoplal ti kʼu yelan jtalelaltike
¿Mi xuʼ van skʼan-o sbaik ta sjunul xkuxlejalik li buchʼutik nupunemike?
8 Li jchabichij xchiʼuk li tsebe maʼuk noʼox skʼanoj sbaik ta skoj ti kʼupil sba xvinajike. Li jchabichije lek tajek chil ti kʼu yelan chchiʼin ta loʼil yan krixchanoetik li tsebe (kʼelo El Kantar de los Kantares 4:7, 11). Jech oxal xi laj yalbee: «Ta avee te chlocʼ tal spom mucʼta pom yaʼyel; ta yolon avoqʼue puru pom xchiʼuc yaʼlel xchuʼ vacax te oy yaʼyel». Xkoʼolaj kʼuchaʼal yaʼlel xchuʼ vakax xchiʼuk lekil pom chaʼi ti kʼu yelan chkʼopoje. Xi to laj yalbe xtoke: «Cunin cʼupil tseb, toj lec alacʼ aba ta acotlijil; me jutuc muʼyuc bu chopol pasbilot». Kʼalal jech laj yal li kereme jaʼ chakʼ ta aʼiel ti lek chilbe xtok li slekil talelaltak li tsebe, maʼuk noʼox ti kʼupil sba xvinaj li spat xokone.
w00 1/11 paj. 11 par. 17-mwbr
Tsotsuk skʼoplal xkiltik ti sakuk jtalelaltik jech kʼuchaʼal chil li Diose
17 Li yoxvoʼal ti buchʼu lek tukʼ yakʼoj sbae jaʼ li tojol tseb ta Suleme. Li kʼupil sba tseb taje maʼuk noʼox lek ilat yuʼun li jchabichije, yuʼun lek ilat yuʼun xtok li ajvalil Salomon ta Israele. Li ta slivroal Kantar de los Kantarese, te chalbe skʼoplal li jsulem tsebe ti jaʼ jun tseb ti lek tajek stalelale, vaʼun lek skʼoplal ta stojolal li yan krixchanoetike. Akʼo mi muʼyuk la xchʼunbe li ajvalile, pe li Salomone la stsʼiba komel li loʼile. Li jchabichije laj yichʼ ta mukʼ li jsulem tseb ta skoj ti lek stalelale. Jun veltae, la skoʼoltas «kʼuchaʼal nichimaltik ti lek joybile» (Kan 4:12). Li ta voʼneal Israele, oy kʼupil sba osiltik xchiʼuk nichimaltik ti ep ta tos kʼusitik tstsʼunik tee, nichimetik ti muik tajek yikʼe xchiʼuk kʼupil sba teʼetik. Nopem xaʼiik tsjoyik lek ta mok ti jun xa noʼox yochebal chkom xchiʼuk ti bajal leke (Is 5:5). Li jchabichije la skoʼoltas ta jun kʼupil sba nichimaltik li jsulem tsebe ta skoj ti lek stalelale xchiʼuk ti alakʼ sba tajeke. Jech xtok, jaʼ to xuʼ xakʼbe sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaik kʼalal mi snup xchiʼil xa ox sbaike.
g04 22/12 paj. 9 par. 2-5-mwbr
Jaʼ mas tsots skʼoplal ti kʼu yelan li yut koʼontontike
¿Mi oy van sbalil chil yantik ti kʼu yelan jtalelaltike? Li Georgina ti tetik xa van ta lajuneb jabil snupunele, xi chale: «Ti kʼu xa sjalil jnupunele mas nopol chkaʼi jba ta stojolal jchiʼil, yuʼun lek stalelal xchiʼuk jamal snaʼ xkʼopoj. Ta skoj ti mas tsots skʼoplal chil ti lekuk x-ilat yuʼun li Diose, chakʼ persa sventa stsakvan ta venta xchiʼuk ti xkʼanvane. Kʼalal oy kʼusi tsnop tspase, tstsakun ta venta, ti jech tspase oy jbalil chkaʼi jba. Jnaʼoj ti skʼanojun ta melele».
Xi chal Daniel ti nupun ta 1987: «Li kajnile toj kʼupil sba chkil, pe maʼuk noʼox jkʼanoj ta skoj ti alakʼ sbae, yuʼun jkʼanoj ta skoj ti kʼupil sba stalelaltake. Oy ta yoʼonton li yantike xchiʼuk ti junuk yoʼonton xaʼi sbaike. Ti jech stalelal kʼuchaʼal jun yajtsʼaklom Kristoe, jaʼ jun matanal chkaʼi ti jaʼ kajnile».
Li krixchanoetik avie, jaʼ mas tsots skʼoplal chilik ti lekuk xvinaj li spat xokonike, pe voʼotike skʼan xkakʼtik persa ti mu jaʼuk xbat ta koʼontontike. Teuk ta joltik ti vokol sventa alakʼuk jba xijvinaje, jech xtok muʼyuk ep sbalil. Akʼo mi jech, xuʼ jchʼiestik talelaletik ti kʼupilik sba ti jaʼ alakʼ sba xijvinaj-o yuʼune. Li Vivliae xi chale: «Xuʼ van chloʼlavan noʼox ti jun yutsil xvinaje xchiʼuk xuʼ van jlikel noʼox ti alakʼ sba xvinaje, pe jaʼ chichʼ kʼupil kʼoptael li jun ants ti xiʼtaoj Jeovae». Pe xi jamal chal xtoke: «Li kʼupil sba ants ti mu skʼan xichʼ spʼijile xkoʼolaj kʼuchaʼal aniyo ta oro ti xojol ta sniʼ chitome» (Pr 11:22; 31:30).
Li Vivliae chal ti jaʼuk ta yut koʼontontik jmeltsan jbatike «ti mu snaʼ xkʼaʼe, ti chʼan xi xchiʼuk ti manxo [jtalelaltike], yuʼun jaʼ toj ep sbalil ta sat li Diose», skʼan ti epuk sbalil xkiltik eke (1Pe 3:4). Jaʼ mas tsots skʼoplal ti kʼu yelan li yut koʼontontike, mu jaʼuk ti kʼu yelan xvinaj jpat jxokontike. Taje jkotoltik xuʼ spas kuʼuntik.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi xuʼ van skʼan-o sbaik ta sjunul xkuxlejalik li buchʼutik nupunemike?
11 Li buchʼutik tskʼan chnupunike ep me kʼusitik xuʼ xchanik ta stojolal li tseb ti chalbe skʼoplal li ta Cantar de los Cantarese. Li jsulem tsebe laj yal ti muʼyuk skʼanoj li Salomone xchiʼuk jech laj yalbe xtok li tsebetik ta Jerusalen ti te oyik ta pasob mantale, xi laj yale: «Mu xatijbeic svayel ti snup cuni chʼulele. Vayuc yaʼi jaʼ to ti cʼuxi ta xjulav stuque» (Kan 2:7, Ch; 3:5 Ch). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti muʼyuk lek ti buchʼuuk noʼox xuʼ xlik jkʼantik ta orae. Jaʼ mas lek ti oyuk smalael kuʼuntik sventa xijnupun xchiʼuk li buchʼu jaʼ snup jchʼuleltike.
17-23 YUʼUN NOVIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | EL KANTAR DE LOS KANTARES 6-8
Jaʼukot kʼuchaʼal jun muro, maʼuk kʼuchaʼal jun tiʼ na
15 (Kʼelo El Kantar de los Kantares 4:12). Li jchabichije laj yal ti tsebe xkoʼolaj la kʼuchaʼal ‹tsʼunobaltik ti lek makbil ta koral› ti mu skotoluk krixchano xuʼ x-oche. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li tsebe jaʼ noʼox skʼanoj li jchabichije. Ta skoj ti ta xnupun xchiʼuk li jchabichije, tukʼ laj yakʼ sba xchiʼuk muʼyuk la xchʼunbe li Salomone. Xkoʼolaj kʼuchaʼal koralton o muro, mu jechuk kʼuchaʼal jun tiʼ na ti kʼun xa ta jamele (Kan 8:8-10). Li buchʼutik oy xa slekomik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristo ti snopoj xa chnupunike, skʼan me tukʼ xakʼ sbaik ta jujuntal. Muʼyuk me lek mi yan xa buchʼu tskʼel kʼalal oy xa slekome.
16 Li kereme chikʼ ox lokʼel ta xanbal li jsulem tsebe, pe muʼyuk laj yakʼik li xchiʼiltak ta vokʼele. Jaʼ yuʼun la stakik batel ta xchabiel stsʼusubik. Ti jech la spasike maʼuk ta skoj ti muʼyuk spatoj yoʼontonik ta stojolale. Muʼyuk la snopik mi oy kʼusi chopol tskʼan tspas xchiʼuk li jchabichije. Yuʼun tskʼan chchabiik sventa mu kʼusi chopol xkʼot ta pasel yuʼunik ta skoj ti stuk chbatike (Kan 1:6; 2:10-15). Li buchʼutik oy xa slekomike skʼan me skʼel sbaik sventa lekuk xil Jeova ti kʼu yelan oyike. ¿Kʼusi xuʼ spasik? Skʼan mu spasik kʼusi chopol ti mu xa xchʼunbeik smantaltak Jeova ta sventa li talelalile. Skʼan skʼelik bu to kʼalal chakʼbe sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaike. Mu me lekuk ti jaʼ te xbatik ti bu chʼabal junuk krixchanoe. Xchiʼuk kʼalal chakʼbe sbaik ta ilel ti skʼanoj sbaike, skʼan me mu snopik o spasik kʼusi chopol.
yp paj. 188 par. 2-mwbr
¿Mi xuʼ xchiʼin sbaik ta vayel li buchʼutik muʼyuk to nupunemike?
Kʼalal sak stalelal li jun kerem o tsebe, maʼuk noʼox chkoltaat sventa mu xil svokol. Li Vivliae chalbe skʼoplal jun tseb ti lek sak stalelale. Akʼo mi skʼanoj tajek li slekome muʼyuk kʼusi chopol la spas. Ta skoj taje, xi laj yal ta sjunul yoʼontone: «Jaʼun jun muro xchiʼuk li jchuʼe xkoʼolaj kʼuchaʼal tayal kʼelob osil». Yuʼun mu xkoʼolaj ta jun tiʼ na ti anil chjame, jaʼ xkaltik, ti mu aniluk tstsʼuj ta mulile. Ta skoj ti lek tajek stalelale xkoʼolaj ta jun tayal muro ti mu buchʼu xuʼ x-oche. Jaʼ yuʼun, sta-o ti sak stalelal ch-albate xchiʼuk ti xi xalbe li slekom ti chkʼot ta smalale: «Li kuni kʼanbil kereme chakʼ venta stuk ti jun noʼox koʼontone». Ta skoj ti muʼyuk kʼusi chopol la spase, jaʼ koltaat sventa junuk yoʼonton (Kan 6:9, 10; 8:9, 10).
yp2 paj. 33-mwbr
Lek ta chanbel stalelalik: Li jsulem tsebe
Li jsulem tsebe snaʼoj ti maʼuk tajimol kʼalal oy buchʼu chlik skʼane. Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe li tsebetike: «Albeikun ta jamal: ‹Mu xasujikun xchiʼuk mu xatijik koʼonton sventa xikʼanvan, jaʼ to mi jech ayan ta koʼonton jtuke›». Snaʼoj lek ti xuʼ xloʼlaat yuʼun li yoʼonton xchiʼuk ti xil-o svokole. Ti xuʼ van xchʼun li sujel ch-akʼbat yuʼun li xchiʼiltake xchiʼuk ti jaʼ xikʼ li buchʼu muʼyuk skʼanoj ta melele. Snaʼoj xtok ti xuʼ muʼyuk kʼusi lek chkʼot ta nopel yuʼun mi jaʼ bat ta yoʼonton ti kʼu yelan chaʼi sbae. Jaʼ yuʼun, pʼel ta yoʼonton ti chkʼot kʼuchaʼal jun muroe (Kan 8:4, 10).
Li voʼot une, ¿mi chachanbe stalelal li jsulem tseb ti maʼuk noʼox tajimol laj yil kʼalal oy buchʼu lik skʼane? ¿Mi jaʼ chapas li kʼusi tskʼan avoʼontone o mi chanop lek li kʼusi chapase? (Pr 2:10, 11). Xuʼ van oy buchʼutik tsujoxuk sventa oyuk buchʼu xlik akʼan akʼo mi muʼyuk to chapalot o xuʼ van voʼot yakal jech chachʼies ta avoʼonton. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal chavil ti snitojbe sba skʼobik chanav li jun kerem xchiʼuk jun tsebe, ¿mi chakʼan xa tajek avaʼi ti oyuk buchʼu chanitbe skʼob eke? ¿Mi ta van xanovioin o xanoviain li buchʼu mu koʼoluk kʼusi achʼunoj xchiʼuke? Li jsulem tsebe lek kʼusi kʼot ta nopel yuʼun, xuʼ me jech xapas ek.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi xuʼ van skʼan-o sbaik ta sjunul xkuxlejalik li buchʼutik nupunemike?
3 (Kʼelo El Kantar de los Kantares 8:6). Li ta junantik Vivliae tsjelubtas «kʼokʼ yuʼun Jeova» kʼalal chalbe skʼoplal li kʼanelale. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li kʼanelale jaʼ li stalelal mas tsots skʼoplal oy yuʼun li Jeovae. Li jun vinik xchiʼuk jun antse xuʼ skʼan sbaik ta melel, yuʼun stalel jech la spas Dios ti xuʼ skʼan sbaike (Je 1:26, 27). Kʼalal laj xa ox spas li baʼyel vinike, laj yakʼbe yajnil. Kʼalal laj yil ta sba velta Eva li Adane solel xmuyubaj tajek, jaʼ yuʼun laj yal ti solel skʼanoje. Melel onoʼox van ti nopol laj yaʼi sba ek ta stojolal li smalale. Jech onoʼox, yuʼun li Diose ta xchʼilteʼ Adan la spas li Evae (Je 2:21-23).
24-30 YUʼUN NOVIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ISAIAS 1, 2
Oy to spatobil yoʼonton li buchʼu «ep tajek saʼoj spaltaile»
ip-1 paj. 14 par. 8-mwbr
Jun totil ti jtoyobba xnichʼnabtake
8 Li Isaiase xi jamal laj yalbe li jteklum Judae: «¡Toj abol sba li jsaʼmulil jteklume, li jteklum ti ep tajek saʼoj spaltaile, li snitilulal viniketik ti toj chopolike, li alab nichʼnabiletik ti solel sokemike! La skomtsanik li Jeovae, muʼyuk la stsakik ta venta li Chʼul Dios yuʼun Israele, la svalopatinik komel» (Is 1:4). Li kʼusitik chopol chichʼ pasele tstsob sba, vaʼun chkʼot kʼuchaʼal jun alal ikatsil. Li ta skʼakʼalil Abraane, li Jeovae laj yal ti toj tsots spasoj smulik li Sodoma xchiʼuk Gomorrae (Je 18:20). Jaʼtik jech la spas ek li jteklum Judae, yuʼun li Isaiase laj yal «ti ep tajek saʼoj» spaltailike. Jech xtok, laj yal ti jaʼik «snitilulal viniketik ti toj chopolike, [...] alab nichʼnabiletik ti solel sokemike». Ta melel, li jteklum Judae xkoʼolajik kʼuchaʼal alab nichʼnabiletik ti toj chopolike. Valopatinvanik komel o jech kʼuchaʼal chal li Vivlia Casa de la Biblia (1992), la «svalopatinik» komel li Stotike
Li Jeovae tskʼan ti sutes yoʼonton skotolike
6 Li Jeovae laj onoʼox stak batel yaj-alkʼoptak sventa spʼijubtas li steklumale xchiʼuk ti stukʼibtasane. Jech kʼuchaʼal liʼe, xi laj yal ta stojolal li Jeremiase: «Jtoyba Israel, sutan tal [...]. Muʼyuk ta jpʼajot ta skapemal jol, yuʼun tukʼ kakʼoj jba [...]. Muʼyuk te jnakʼoj-o sbatel osil li skʼakʼal koʼontone. Jaʼ noʼox tao ta ojtikinel li amule, yuʼun la atoy aba ta stojolal li Jeova ti jaʼ Adiose» (Jer 3:12, 13). Xi laj yal xtok ta stojolal li Joele: «Sutanik tal ta jtojolal ta sjunul avoʼontonik» (Joe 2:12, 13). Jaʼ jech laj yal li Isaias eke: «Poko abaik, sakubtaso abaik; iktaik spasel li kʼusitik toj chopol chapasik ta yeloval jsate; komtsanik spasel li kʼusi chopole» (Is 1:16-19). Li Diose xi laj yalbe Esekiel ti akʼo sjakʼe: «¿Mi yuʼun xkuxet xa koʼonton kʼalal chcham li buchʼu toj chopole? ¿Mi mu jaʼuk lek chkaʼi ti xikta komel li kʼusi chopol tspase xchiʼuk ti xkuxie? Muʼyuk bu xkuxet xa koʼonton kʼalal oy buchʼu chchame, jaʼ yuʼun sutanik tal ta jtojolal sventa mu xachamik» (Ese 18:23, 32). Li Jeovae xmuyubaj tajek kʼalal chil tsutes yoʼonton krixchanoetik ta skoj li kʼusi chopol la spasike, yuʼun tskʼan ti xkuxiik sbatel osile. Pe ¿mi jaʼ to van chkoltavan Jeova mi la sutes yoʼonton li jpasmulile? Jkʼelbetik junantik skʼelobiltak.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
ip-1 paj. 39 par. 9-mwbr
Chichʼ toybel skʼoplal li sna Jeovae
9 Li steklumal Dios avi kʼakʼale, muʼyuk tstsob sbaik ta jpʼejuk templo ti vaʼanbil ta jpʼejuk vitse. Li stemplo Jeova ti te toʼox oy ta Jerusalene, la sjinesik li soltaroetik ta Roma ta sjabilal 70 kʼalal talem xa ox Jesuse. Jech xtok, li jtakbol Pabloe laj yal ti jaʼ noʼox jun skʼelobil li templo xchiʼuk li axibal na ti oy toʼoxe. Yuʼun oy kʼusi mas tsots skʼoplal smakoj ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ Jeova li ta «melel karpana ti jaʼ la [svaʼane], ti maʼuk la svaʼan li krixchanoetike» (Ebr 8:2). Taje jaʼ li kʼusi xuʼ skoltautik sventa xijnopaj ta stojolale xchiʼuk ti jaʼ koliyal ti cham ta jtojolaltik li Jesuse (Ebr 9:2-10, 23). Jaʼ yuʼun, li vits ti bu oy sna Jeova ti chalbe skʼoplal ta Isaias 2:2, jaʼ skʼan xal li melel yichʼobil ta mukʼ Jeova xchiʼuk ti kʼu yelan ta jtoybetik skʼoplal avi kʼakʼale. Li buchʼutik chnopajik ta stojolal Jeovae maʼuk ti jun xa yavil bu tstsob sbaike, yuʼun jaʼ tspasatik ta jun ti kʼu yelan jmoj chichʼik ta mukʼ li Diose.
1-7 YUʼUN DISIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ISAIAS 3-5
Li Jeovae smalaoj ox ti tukʼ xakʼ sba li steklumale
ip-1 paj. 73, 74 par. 3-5-mwbr
¡Abol sba li jtoyba uvae!
3 Akʼo mi oy buchʼu yakal chalbe o mi muʼyuk li lokʼol kʼop yakal tskʼejinta Isaiase, xaʼibeik lek smelolal. Yuʼun jutuk mu skotoluk li jnaklejetike, snaʼojik kʼusi abtelal smakoj li stsʼunel uvae. Jech kʼuchaʼal li jtsʼun uvaetik avie, maʼuk tstsʼunbeik li sbekʼe, yuʼun jaʼ tspajbeik li skʼobkʼobtak «batsʼi lekil tsajal uva» ti tʼujbil leke. Jaʼ yuʼun, sta-o ti te chbat stsʼunik «ta vitstikaltik ti bu lek xchʼi kʼusitike».
4 Sventa lek satin li uvae, ep abtel yichʼoj. Li Isaiase laj yal ti yajval uvae tsjokʼ li balumile xchiʼuk tstsob li tonetike, taje jaʼ jun abtelal ti tsots tajeke xchiʼuk ti chakʼ tajek lubele. Yaʼeluke, li tonetik ti mas mukʼtike tstunesik sventa svaʼanik jun tayal kʼelob osil. Li ta voʼnee, jaʼ te chmuyik sventa xchabi li stsʼunobik ta stojolal li j-elekʼetik xchiʼuk ta chonbolometike. Jech xtok, li yajval uvae tsvaʼan muroetik sventa mu xjin li slumale (Is 5:5). Ti jech nopem xaʼi tspasike jaʼ sventa mu xbat ta voʼ li skʼaʼal balumil ti jaʼ li kʼusi chtun tajeke.
5 Ta skoj ti tsots tajek abtej sventa xchabi xchiʼuk xabtelan li s-uvae, li yajvale snopoj ti lek tajek chakʼ sate. Jaʼ yuʼun, la smeltsan jun spitsʼobil uva. Pe ¿mi lek van laj yakʼ sat? Muʼyuk, yuʼun naka teʼtikal uva laj yakʼ.
ip-1 paj. 76 par. 8, 9-mwbr
¡Abol sba li jtoyba steʼel uvae!
8 Li Isaiase xi laj yalbe Jeova ti jaʼ li yajval uvae: «Li buchʼu jkʼanoje» (Is 5:1). Lokʼ ta yoʼonton jech laj yalbe Jeova ta skoj ti lek tajek xil sbaike (koʼoltaso xchiʼuk Job 29:4; Sl 25:14). Akʼo mi skʼanoj tajek Jeova li j-alkʼope, pe mu sta kʼuchaʼal skʼanoj s-uva li Jeova ti jaʼ la stsʼune, jaʼ xkaltik, li jteklum Israele (koʼoltaso xchiʼuk Eks 15:17; Sl 80:8, 9).
9 Li Jeovae xkoʼolaj ti la stsʼun steklumal ta yosilal Kanaane xchiʼuk laj yakʼbe Mantaletik ti kʼot kʼuchaʼal jun muro sventa xchabi ta stojolal li yan jteklumetik sventa mu xchanbeik stalelale (Eks 19:5, 6; Sl 147:19, 20; Ef 2:14). Jech xtok, laj yakʼ jchapanvanejetik, paleetik xchiʼuk j-alkʼopetik sventa xchanubtasik li jteklume (2Re 17:13; Mal 2:7; Ech 13:20). Kʼalal oy buchʼutik tskʼan tstsakik ta kʼop li jteklum Israele, li Jeovae oy buchʼutik la svaʼan sventa spoj li steklumale (Ebr 11:32, 33). Jaʼ yuʼun, sta-o ti xi laj yale: «¿Kʼusi to ti muʼyuk jpasojbe li steʼeltak j-uvae?».
w06 15/6 paj. 18 par. 1-mwbr
«Chabio li steʼel uva liʼe»
Li Isaiase la skoʼoltas ta steʼel uva li jteklum Israele, yuʼun ta kʼunkʼun lik yakʼ «teʼtikal uva» (Is 5:2, 7). Li teʼtikal uvae mas bikʼitik chakʼ sat xchiʼuk jaʼ mas mukʼ li sbekʼe. Ta skoj ti mu stakʼ pasel ta vino xchiʼuk mu stakʼ loʼele, sta-o ti jech laj yichʼ albel skʼoplal li jteklum ti la svalopatin komel li Jeovae. Yuʼun muʼyuk lek satinik, jaʼ xkaltik muʼyuk tukʼ kʼusi la spasik. Taje maʼuk ta smul li buchʼu la stsʼune, yuʼun li Jeovae laj yakʼ persa ti skʼel lek li steklumale. Jaʼ yuʼun, xi laj yale: «¿Kʼusi to ti muʼyuk jpasojbe li steʼeltak j-uvae?» (Is 5:4).
w06 15/6 paj. 18 par. 2-mwbr
«Chabio li steʼel uva liʼe»
Ta skoj ti muʼyuk lek xakʼ sat li jteklum Israele, li Jeovae laj yalbe steklumal ti tsjinesbe li smuroal ti yakʼojbe toʼox sventa xchabie. Muʼyuk xa chtuchʼbe skʼobkʼobtak xchiʼuk muʼyuk xa chakʼinta xkaltik li steʼeltak uvae. Chʼabal xa chakʼ talel voʼ sventa satin, jaʼ xa noʼox chchʼi chʼixetik xchiʼuk chopol tsʼiʼleletik (Is 5:5, 6).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
ip-1 paj. 80 par. 18, 19-mwbr
¡Abol sba li jtoyba steʼel uvae!
18 Li ta voʼneal Israele, skotol li osiletike jaʼ yuʼun li Jeovae. Jujun utsʼ alalile akʼbat xrexto osilik yuʼun Jeova ti xuʼ xakʼik ta chʼom o ta lokʼele, pe mu stakʼ xchonik ta sbatel osil (Le 25:23). Ti jech laj yakʼ mantal li Jeovae jaʼ sventa mu junuk yajval xkom li osile xchiʼuk ti xil svokol li utsʼ alaliletike. Pe junantik jnaklejetik ta Judae muʼyuk la xchʼunik li mantaletik yakʼoj Jeova ta sventa li osiletike. Xi la stsʼiba li Mikease: «Chpichʼ oʼontaik osil, vaʼun chbat spojik; chpichʼ oʼontaik naetik, vaʼun chbat spojik; lek xaʼi chloʼlavanik sventa spojbeik sna li vinike xchiʼuk sventa spojbeik li xrextoe» (Mik 2:2). Pe xi jamal chal li Proverbios 20:21: «Akʼo mi tsta skʼulejal ta slikebal li buchʼu xpichʼet noʼox yoʼontone, ta slajebale muʼyuk tsta bendision».
19 Li Jeovae laj yal ta jamal ti tspojbe sutel skʼulejal li krixchanoetik ti chopol kʼu yelan spasojik kanale. Li naetik ti la spojike «chʼabal jnaklejetik te chkom». Li osiletik ti la spojike chʼabal xa lek chchʼi yuʼun li kʼusitik te tstsʼunike. Mu jnaʼtik lek bakʼin o ti kʼu yelan kʼot ta pasel li chopol kʼoptael taje. Pe xuʼ van te kʼot jutuk ta pasel kʼalal laj yichʼik chukel batel ta Babilonia li j-israeletike (Is 27:10).
8-14 YUʼUN DISIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ISAIAS 6-8
«¡Liʼ oyun voʼone! ¡Takun batel!»
ip-1 paj. 93, 94 par. 13, 14-mwbr
Li Jeovae te oy ta xchʼul templo
13 Kaʼitik kʼusi albat li Isaiase: «Vaʼun, laj kaʼibe yechʼomal ye Jeova ti xi chale: ‹¿Buchʼu ta jtak batel xchiʼuk buchʼu chbat kuʼuntik?›. Laje, xi laj kale: ‹¡Liʼ oyun voʼone! ¡Takun batel!›» (Is 6:8). Ta skoj ti muʼyuk yan buchʼu te oy kʼalal oy kʼusi akʼbat yil yuʼun Dios li Isaiase, jamal xvinaj ti jaʼ yakal ch-albat mi tskʼan chkʼot ta yaj-almantal. Pe kʼu yuʼun xi laj sjakʼ li Jeovae: «¿Buchʼu chbat kuʼuntik?». Kʼalal laj yal «kuʼuntik» xie, oy buchʼu yan chalbe skʼoplal. ¿Buchʼu van jaʼ? ¿Mi jaʼ van chalbe skʼoplal li jun noʼox Xnichʼon ti jaʼ li Jesukristoe? Jamal xvinaj ti jaʼ yakal chalbe Xnichʼon kʼalal xi laj yale: «Jpastik krixchano jech kʼuchaʼal voʼotike» (Je 1:26; Pr 8:30, 31). Li ta xokon Jeova te ta vinajele, jaʼ te vaʼal li Jesuse (Jn 1:14).
14 Akʼo mi mu snaʼ kʼusi chbat yal li Isaiase, xi la stakʼ ta anile: «¡Liʼ oyun voʼone! ¡Takun batel!». Jech xtok, muʼyuk la sjakʼ kʼusi sbalil tsta mi la spas li kʼusi albate. Ti kʼu yelan baxbol ta abtele jaʼ jun slekil kʼelobil yuʼunik li yajtuneltak Jeova avi kʼakʼale, yuʼun yakal chalik batel li lekil aʼyejetike (Mt 24:14). Jech kʼuchaʼal la spas li Isaiase, tukʼ chtunik batel ta stojolal Jeova xchiʼuk chcholik batel li lekil aʼyejetik ta spʼejel balumile. Taje jaʼ sventa xaʼi skotol jteklumetik akʼo mi oy buchʼutik mu skʼanik. Jech-o tsots yoʼontonik chcholik mantal jech kʼuchaʼal la spas li j-alkʼope, yuʼun snaʼojik ti jaʼ chkoltaatik yuʼun Jeova ti skotol xuʼ yuʼune.
ip-1 paj. 95 par. 15, 16-mwbr
Li Jeovae te oy ta xchʼul templo
15 Li Jeovae xi laj yalbe Isaias li kʼusi skʼan xbat yalbe li jteklume xchiʼuk ti kʼu yelan chchʼamik li aʼyeje: «Batan xchiʼuk xi xavalbe li jteklum liʼe: ‹Ep ta velta chavaʼiik, pe muʼyuk chavaʼibeik smelolal; ep ta velta chavilik, pe muʼyuk chavojtikinik›. Akʼo yijubuk yoʼonton li jteklum liʼe, akʼo muʼyukuk ta yoʼontonik xchikintael xchiʼuk makbo li satike, sventa mu kʼusi xilik ta satik, sventa mu kʼusi xaʼiik li ta xchikinike, sventa mu xaʼibeik smelolal ta yoʼontonik xchiʼuk sventa mu sutik tal ta jtojolal xchiʼuk ti jech xichʼik poxtaele» (Is 6:9, 10). ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton Isaias xchiʼuk ti tsibtas li judaetik sventa mu xa lekuk xil sbaik xchiʼuk li Jeovae? ¡Mu jechuk maʼ taje! Yuʼun koʼol slumalik. Pe li kʼusi laj yal Jeovae jaʼ jech xvinaj kʼu yelan chchʼamik mantal li judaetike, manchuk mi tukʼ tspas yabtel li Isaiase.
16 Jaʼ ta smul li jteklume. Li Isaiase ep ta velta laj yalbe mantal li jteklume, pe mu skʼanik xchiʼuk mi jaʼuk onoʼox xaʼibeik smelolal. Jutuk mu skotoluk li jnaklejetike, yij yoʼontonik ti xkoʼolaj ti makal satik xchiʼuk xchikinike. Kʼalal ep ta velta laj yalbe mantal jteklum li Isaiase, jech laj yakʼ ta ilel ti mu xaʼibeik smelolale, yuʼun makal snopbenik xchiʼuk yoʼontonik ta sventa li smantal Diose. ¡Jaʼ jech yakal chkʼot ta pasel li avi eke! Epal krixchanoetike mu skʼan xchikintaik li lekil aʼyejetik ta sventa Ajvalilal yuʼun Dios ti chalik batel li stestigotak Jeovae.
ip-1 paj. 99 par. 23-mwbr
Li Jeovae te oy ta xchʼul templo
23 Kʼalal la sta ta alel li kʼusi laj yal Isaias li Jesuse, yuʼun jaʼ jech chkʼot ta pasel li ta skʼakʼalile. Li krixchanoetike jaʼ jech laj yakʼ ta ilel stalelalik kʼuchaʼal li judaetik ta skʼakʼalil Isaiase. Yuʼun makal satik xchiʼuk xchikinik ta sventa li mantale. Jaʼ yuʼun, laj yichʼik lajesel (Mt 23:35-38; 24:1, 2). Li ta sjabilal 70 kʼalal talem xa ox Jesuse, li soltaroetik ta Roma ti jaʼ sbainoj li jeneral Titoe la slilinik li jteklum Jerusalene xchiʼuk li temploe. Akʼo mi jech, oy junantik krixchanoetik la xchikintaik li kʼusi laj yal Jesuse xchiʼuk kʼotik ta yajchankʼoptak. Jaʼ yuʼun, li Jesuse laj yal ti xmuyubajik noʼox li krixchanoetik taje (Mt 13:16-23, 51). Albatik ti kʼalal mi laj yilik ti «joybil ta soltaroetik li Jerusalene akʼo jatavikuk batel ta vitstik» (Lu 21:20-22). Jaʼ yuʼun, li «chʼul nitilulal» ti laj yakʼ xchʼunel yoʼontonik ti jaʼ «li Israel yuʼun Diose», kolik (Gal 6:16).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06 1/12 paj. 9 par. 3-mwbr
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Isaiase (sbavokʼal)
7:3, 4. ¿Kʼu yuʼun la spoj Jeova li chopol ajvalil Akase? Li ajvalil ta Siria xchiʼuk ta Israele la snop skʼopik sventa tslokʼesik ta ajvalil li Akas ta Judae, vaʼun jaʼ tstikʼik ta xkʼexol li xnichʼon Tabeel ti maʼuk ta snitilulal Davide. Ti vaʼ yelan snopojike jaʼ sventa xchʼaybeik skʼoplal li trato la spas Jeova xchiʼuk David ti jaʼ ch-ajvalilaj-o li snitilulale. Jaʼ yuʼun, li Jeovae la skolta li ajvalil Akas sventa mu xchʼay ta be li snitilulal ti jaʼ te chlokʼ talel li albil «Bankilal [J-akʼ-jun-oʼontonale]» (Is 9:6).
15-21 YUʼUN DISIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ISAIAS 9, 10
Albil skʼoplal chtal jun «sakil osil»
ip-1 paj. 125, 126 par. 16, 17-mwbr
Li Bankilal J-akʼ-jun-oʼontonal ti albil skʼoplale
16 Kʼalal xi laj yal li Isaiase: «Li ta mas jelavele», taje jaʼ skʼoplal li abtelal la spas Jesus kʼalal ay ta balumile xchiʼuk ti jaʼ mas jal te kom ta Galileae. Jaʼ te la slikes li cholmantale xchiʼuk ti xi laj yale: «Li Ajvalilal ta vinajele nopajem xa tal» (Mt 4:17). Jaʼ te laj yal li Mantaletik ta Vitse, te la stʼuj li yajtakboltake, te la spas li baʼyel skʼelobil juʼelale xchiʼuk kʼalal chaʼkuxi xa oxe, jaʼ te laj yakʼ sba ta ilel ta stojolal tetik van voʼob sien yajchankʼoptak (Mt 5:1–7:27; 28:16-20; Mr 3:13, 14; Jn 2:8-11; 1Ko 15:6). Li kʼusitik te la spas li Jesuse, jaʼ jech la stoybe skʼoplal «li yosilal Sabulon xchiʼuk yosilal Neftalie», vaʼun jaʼ jech kʼot ta pasel li albil kʼop laj yal Isaiase. Pe maʼuk noʼox la xcholbe mantal li jgalileaetike, yuʼun la xchol li lekil aʼyejetik ta sjunul li lume, vaʼun jaʼ jech la stoybe skʼoplal li jteklum Israel ti te skʼoplal li Juda eke.
17 Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi skʼan xal li «sakil osil» chvinaj ta Galilea ti laj yalbe skʼoplal Mateoe? Jaʼ yan albil kʼop laj yal li Isaiase, yuʼun xi laj yale: «Li jteklum ti chanavik toʼox ta ikʼal osile yilojik xa sakil osil. Li buchʼutik te nakalik li ta jteklum ti oy tajek ikʼal osile xojobinaj xa sakil osil ta stojolalik» (Is 9:2). Li ta baʼyel sigloe, li jecheʼ chanubtaseletike la stupʼbeik slusal xkaltik li kʼusi melele. Li jnitvanejetik ta relijion eke mas to la sokesik li mantale, yuʼun jaʼ laj yakʼik ta chanel li kʼusitik nopem xaʼiik spasele, ta skoj taje muʼyuk xa sbalil kom yuʼunik li skʼop Diose (Mt 15:6). Li buchʼutik bikʼit yakʼoj sbaik ti beiltasbilik yuʼun li «maʼsat jbeiltasvanejetike» laj yichʼik akʼbel alal ikatsiletik xchiʼuk chʼayem chaʼi sbaik ta mantal (Mt 23:2-4, 16). Kʼalal tal li Jesus ti jaʼ li Mesiase, epal krixchanoetik ti bikʼit yakʼoj sbaike la staik li kʼusi melele (Jn 1:9, 12). Kʼalal «sakil osil» xi li ta albil kʼop ta Isaiase, jaʼ chalbe skʼoplal li abtelal la spas Jesus kʼalal ay ta balumile xchiʼuk li bendisionetik chichʼ tael koliyal ti ay chamuke (Jn 8:12).
ip-1 paj. 126-128 par. 18, 19-mwbr
Li Bankilal J-akʼ-jun-oʼontonal ti albil skʼoplale
18 Li buchʼutik la xchʼamik li sakil osile oy srasonal yuʼunik sventa xmuyubajik. Xi to laj yal li Isaiase: «Epajem avuʼun jnaklejetik li ta mukʼta lume; solel xkuxet tajek yoʼonton avuʼun. Xkuxet yoʼonton ta atojolal jech kʼuchaʼal xkuxet tajek yoʼontonik li krixchanoetik kʼalal jaʼo yorail tstsob li stsʼunobike, jech kʼuchaʼal xmuyubajik tajek kʼalal chchʼakbe sbaik li kʼusi spojojik tale» (Is 9:3). Kʼalal la xcholik mantal li Jesus xchiʼuk yajchankʼoptake, jaʼ te vinaj li buchʼutik bikʼit yakʼoj sbaike. Yuʼun ta sjunul yoʼontonik la yichʼik ta mukʼ Jeova «ta chʼul espiritu xchiʼuk ta melel» (Jn 4:24). Kʼalal mu toʼox sta chanib jabile, epal krixchanoetike pasik ta yajtsʼaklom Kristo. Li ta Pentekostes ta sjabilal 33, te van oxmiluk laj yichʼik voʼ. Ta mas tsʼakale, oy xa ox van «voʼmiluk yepal li viniketike» (Ech 2:41; 4:4). Kʼalal jech-o la xcholik batel mantal li yajtsʼaklomtak Jesuse «epaj batel ta jyalel li jchankʼopetik ta Jerusalene xchiʼuk ep paleetik kʼotik ta jchʼunolajeletik» (Ech 6:7).
19 Jech kʼuchaʼal xmuyubajik tajek kʼalal ep chlokʼ stsʼunobik li jtsʼunolajeletike, jaʼ jech muyubajik li yajtsʼaklomtak Kristo ta skoj ti epajik batele (Ech 2:46, 47). Ta sjalile, li Jeovae laj yakʼ sakil osil ta skotol li jteklumetike (Ech 14:27). Ta skoj taje, epal krixchanoetik ti yalel toyol stsʼunobalike muyubajik tajek kʼalal jambatik li be sventa xuʼuk xnopajik ta stojolal li Jeovae (Ech 13:48).
ip-1 paj. 128, 129 par. 20, 21-mwbr
Li Bankilal J-akʼ-jun-oʼontonal ti albil skʼoplale
20 Li kʼusitik tspas li Mesiase te chkom-o ta sbatel osil, yuʼun xi onoʼox laj yal li Isaiase: «Alilinojbe li skʼatlom teʼal yikatsike, li teʼ ta snekebike, li xvachʼ buchʼu tsujvan ta abtele, jech kʼuchaʼal li ta skʼakʼalil kʼalal laj yichʼ tsalel li Madiane» (Is 9:4). Kʼalal skʼan toʼox epal jabiletik skʼakʼalil li Isaiase, li jmadianetik xchiʼuk li jmoabetike la xchap skʼopik sventa oyuk kʼusi tspasik sventa stsʼujik ta mulil li j-israeletike (Nu 25:1-9, 14-18; 31:15, 16). Ta mas tsʼakale, li jmadianetike vukub jabil la stikʼbeik xiʼel ta yoʼonton li j-israeletike, yuʼun la stsakik ta kʼop li jteklumetik ta Israele xchiʼuk laj yelkʼanbeik li xchonbolomike xchiʼuk li stsʼunobike (Jue 6:1-6). Jaʼ yuʼun, li Jeovae la stunes Jedeon sventa stsal ta j-echʼel li soltaroetik ta Madiane. «Kʼalal laj yichʼ tsalel li Madiane», muʼyuk xa laj yakʼbe svokol yan velta li steklumal Jeovae (Jue 6:7-16; 8:28). Li Jesukristo ti jaʼ li Jedeon xkaltike poʼot xa tstsak ta kʼop li buchʼutik tskontrainbeik li steklumal Jeovae (Ap 17:14; 19:11-21). «Jech kʼuchaʼal li ta skʼakʼalil kʼalal laj yichʼ tsalel li Madiane», li Jesukristoe tstsal ta j-echʼel li yajkontratake. Ti jech tspase jaʼ ta skoj ti ch-akʼbat sjuʼel yuʼun li Jeovae (Jue 7:2-22). Vaʼun, muʼyuk xa chil svokolik li steklumal Diose.
21 Kʼalal tstunes sjuʼel li Jeovae, maʼuk ta skoj ti lek xa chil li paskʼope. Li Jesukristo ti jaʼ li Bankilal J-akʼ-jun-oʼontonale tslajesbe skʼoplal li yajkontratake, vaʼun chakʼ talel jun oʼontonal ta sbatel osil. Li Isaiase laj yal ti xkoʼolaj ti chlaj skʼoplal ta j-echʼel ta kʼokʼ li kʼusitik tstunesik ta paskʼope. Xi laj yale: «Skotol li svota soltaroetik ti tsnikes balumil kʼalal chchan yakanike xchiʼuk skotol li skʼuʼ spokʼik ti balal ta chʼichʼe chkʼot ta stilesobil kʼokʼ» (Is 9:5). Li vaʼ orae, muʼyuk xa buchʼu chiʼ ta skoj li paskʼopetike, yuʼun chlaj skʼoplal ta j-echʼel (Sl 46:9).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w25.07 paj. 10, rekuadro
Jchanbetik Jesus kʼalal chkakʼtik tojobtasele
Jkʼeltik junantik srasonal ti kʼu yuʼun jaʼ «Pʼijil Jtojobtasvanej» li Jesuse xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jchanbetike.
Li Jesuse snaʼoj li kʼusi chale. Jtunel tajek li tojobtaseletik laj yale, yuʼun jaʼ la stsak ta venta li kʼusi oy ta yoʼonton Stote, maʼuk li kʼusi tsnop stuke. Xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Maʼuk chlokʼ ta koʼonton jtuk li kʼusitik chkalboxuke» (Jn 14:10).
Li kʼusi chakʼ jchantike: Akʼo mi ep xa kʼusi kiloj talel ta jkuxlejaltik o mi ep xa kʼusi jchanojtik, skʼan ta Vivlia jlokʼestik li tojobtaseletik chkakʼtike, maʼuk li kʼusi ta jnop jtuktike.
Li Jesuse snaʼoj bakʼin chtojobtasvan. Sventa stojobtas li yajchankʼoptake, la sabe lek yorail xchiʼuk muʼyuk laj yalbe ta anil skotol li kʼusi skʼan snaʼike, jaʼ noʼox laj yalbe li kʼusi xaʼibeik smelolale (Jn 16:12).
Li kʼusi chakʼ jchantike: Kʼalal oy buchʼu ta jtojobtastike, jaʼ mas lek ti jsabetik yorail bakʼin ta jchiʼintik ta loʼile (Ekl 3:7). Mi toj ep kʼusi chkalbetike, xuʼ van mu xaʼibe smelolal xchiʼuk chchibaj kuʼuntik. Jaʼ mas lek ti jaʼuk noʼox xkalbetik li kʼusi xuʼ xkoltaat sventa stsal yuʼun li kʼusi tsnuptane.
Li Jesuse ta slekil yoʼonton tojobtasvan. Oy jaykojuk la stojobtas yajtakboltak sventa snaʼik ti tsots skʼoplal skʼan bikʼit xakʼ sbaike. Pe jech-o ta slekil yoʼonton laj yalanbe xchiʼuk la stsakanan ta venta (Mt 18: 1-5).
Li kʼusi chakʼ jchantike: Kʼalal ep xa ta velta oy buchʼu jtojobtasojtike, pe ti mu xchʼame, skʼan mu xij-ilin ta stojolal xchiʼuk jtsaktik ta venta. Kʼalal jech ta jpastike, xuʼ van jaʼ xkoltaat sventa xchʼam li tojobtasele.
22-28 YUʼUN DISIEMBRE
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ISAIAS 11-13
¿Kʼusi chal Vivlia ta stojolal li Mesiase?
ip-1 paj. 159 par. 4, 5-mwbr
Li ajvalilal yuʼun Mesiase chakʼ kolebal xchiʼuk muyubajel
4 Kʼalal jal toʼox tajek skʼan li skʼakʼalil Isaiase, junantik li buchʼutik la stsʼibaik li tsʼibetik ta ebreo kʼope laj xa onoʼox yalik ti chvul li Mesiase, ti jaʼ li Jnitvanej ti la stakʼ batel Jeova li ta jteklum Israele (Je 49:10; Dt 18:18; Sl 118:22, 26). Li Jeovae oy to kʼusi laj yakʼbe snaʼ Isaias ta sventa li Mesiase, xi laj yale: «Ta xchʼi talel jun yuni kʼelom li xchumanil Jesee xchiʼuk li skʼelom chlokʼ talel ta yibele tsatin lek» (Is 11:1; koʼoltaso xchiʼuk Sl 132:11). Li jpʼel kʼop «skʼelom» xie, jaʼ skʼan xal ti te chlokʼ talel ta stojolal jun skerem Jese ti jaʼ li Davide, ti laj yichʼ malbel aseite sventa xichʼ tʼujel ta ajvalil ta Israele (1Sa 16:13; Jer 23:5; Ap 22:16). Kʼalal mi vul ta lokʼel li Mesiase, ti jaʼ li skʼelom ti te chlokʼ talel ta yutsʼ yalal Davide, lek chakʼ sat.
5 Li albil Mesiase jaʼ skʼoplal li Jesuse. Li jtsʼibajom yuʼun Mateoe laj yalbe skʼoplal li Isaias 11:1 sventa xkʼot ta pasel li kʼusi laj yal li j-alkʼopetike, la sbiiltas ta «Jnasaretal vinik». Taje jaʼ chichʼ albel li Jesus ta skoj ti te chʼi ta Nasarete, ti koʼol snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li jpʼel kʼop ta ebreo «skʼelom» xie, ti te chal ta Isaiase (Mt 2:23, tsʼib ta yok vun; Lu 2:39, 40).
ip-1 paj. 159 par. 6-mwbr
Li ajvalilal yuʼun Mesiase chakʼ kolebal xchiʼuk muyubajel
6 ¿Kʼu van yelan stalelal kʼalal mi ajvalilaj li Mesiase? ¿Mi jech van stalelal kʼu chaʼal li ajvalil ta Asiria ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton la slajesbe skʼoplal li lajuneb nitilulal ta Israele? Mu jechuk. Li Isaiase xi laj yalbe skʼoplale: «Te chkom-o ta stojolal li s-espiritu Jeovae, jech oxal chpʼijub xchiʼuk ep kʼusi chaʼibe lek smelolal, chtojobtasvan lek xchiʼuk tstsatsub lek, oy lek yojtikinobil yuʼun xchiʼuk chichʼ lek ta mukʼ li Jeovae. Ta skʼupin xiʼtael li Jeovae» (Is 11:2, 3 sbavokʼal). Kʼalal laj yichʼ tʼujel li Mesiase muʼyuk laj yichʼ malbel aseite, yuʼun laj yichʼ tʼujel ta xchʼul espiritu Dios. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel? Jaʼo kʼalal laj yichʼ voʼe, yuʼun li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe laj yil yal talel ta stojolal kʼu chaʼal jkot paloma (Lu 3:22). Jamal xvinaj ti te kom-o ta stojolal Jesus li xchʼul espiritu Jeovae, yuʼun oy lek spʼijil, xaʼibe lek smelolal, xtojob ta jtojobtasvanej, oy lek stsatsal xchiʼuk yojtikinobil yuʼun. ¡Lek tajek ti jech stalelal jun ajvalile!
¿Kʼu yuʼun skʼan jxiʼtatik li Jeovae?
5 Li buchʼu xiʼtaoj Dios o chichʼ ta mukʼe skʼanoj xchiʼuk muʼyuk kʼusi chopol tspas sventa mu syayijesbe yoʼonton. Li Jesuse laj yakʼ ta ilel «ti xiʼtaoj Diose» (Ebr 5:7). Pe muʼyuk chiʼo yuʼun li Jeovae (Is 11:2, 3). Yuʼun skʼanoj tajek Stot li Jesuse xchiʼuk oy ta yoʼonton ti xchʼunbe smantale (Jn 14:21, 31). Li voʼotik eke kichʼojtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk chijtun ta stojolal ta skoj ti jaʼ jun Dios ti snaʼ xkʼanvane, ti lek pʼije, ti tukʼ kʼusitik tspase xchiʼuk ti oy sjuʼele. Jech xtok, jnaʼojtik ti skʼanojutik tajeke xchiʼuk mi muʼyuk la jchʼunbetik smantale, chat yoʼonton kuʼuntik. Pe mi la jchʼunbetik smantale, xmuyubaj kuʼuntik (Sl 78:41; Pr 27:11).
ip-1 paj. 160 par. 9-mwbr
Li ajvalilal yuʼun Mesiase chakʼ kolebal xchiʼuk muyubajel
9 Li Isaiase laj to yalbe yan stalelaltak li Mesiase, xi laj yale: «Maʼuk noʼox jech chchapanvan ti kʼu yelan chil ta sate xchiʼuk maʼuk jech chtukʼibtasvan ti kʼu yelan chaʼi ta xchikine» (Is 11:3 xchaʼvokʼal). Ti tauk xabat ta jun nail chapanobbaile, ¿mi mu tauk xatoj ta vokol ti oyuk jun jchapanvanej kʼuchaʼal taje? Kʼalal chchapan skotol krixchanoetik li Mesiase, muʼyuk chchʼun li kʼusi mu meleluk chichʼ alele, li loʼiletike o ti chchʼam takʼine. Xakʼ venta kʼalal chloʼlavanike xchiʼuk maʼuk noʼox tskʼelbe li spat xokonike, yuʼun jaʼ tskʼelbe li yut yoʼonton jun krixchanoe (1Pe 3:4). Li slekil talelaltak Jesuse, jaʼ jun skʼelobil yuʼunik li buchʼutik oy kʼusi sbainojik ta tsobobbaile (1Ko 6:1-4).
ip-1 paj. 161 par. 11-mwbr
Li ajvalilal yuʼun Mesiase chakʼ kolebal xchiʼuk muyubajel
11 Li Jesuse la stukʼibtas li yajchankʼoptak sventa stabeik sbalile, taje jaʼ jun slekil kʼelobil yuʼunik li moletik ta tsobobbaile. Jech xtok, li buchʼutik chopol kʼusi tspasike, jaʼ xa noʼox smalaojik ti tsots xichʼik chapanele. Kʼalal mi la xchapan krixchanoetik li Diose, li Mesiase tsmaj «li balumile xchiʼuk ta skoj li yikʼal yee, chakʼbe-o slajeb li buchʼutik toj chopolike» (Sl 2:9; koʼoltaso xchiʼuk Ap 19:15). Vaʼun, jun xa yoʼontonik chkuxiik li krixchanoetike, yuʼun muʼyuk xa buchʼu chopol (Sl 37:10, 11). Li Jesuse spas yuʼun, yuʼun xchukinoj lek li tukʼilale xchiʼuk tukʼ yakʼoj sba (Sl 45:3-7).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
«Chikʼik tal yantik ta spasel li kʼusi tukʼe»
2 Skotol li buchʼutik chchaʼkuxiik tale ep kʼusitik skʼan xchanik (Is 26:9; 61:11). Jaʼ yuʼun, oy kʼusitik chichʼ chapanel sventa xichʼ akʼel li chanubtasel ti muʼyuk jech ilbil-oe (kʼelo Isaias 11:9, 10). Li buchʼutik muʼyuk tukʼike skʼan xchanik ta sventa li Jesukristoe, li Ajvalilal yuʼun Diose, li pojelale, ti toj tsots skʼoplal li sbi Jeovae xchiʼuk ti kʼu yuʼun jaʼ noʼox oy sderecho ch-ajvalilaje. Li buchʼutik tukʼik eke skʼan xchanik li kʼusitik yaloj tal Jeova ta sventa li kʼusi oy ta yoʼonton tspase. Junantik li yajtuneltak Jeovae jaʼo chamik kʼalal muʼyuk toʼox tsutsem stsʼibael li Vivliae. Ep kʼusitik skʼan xchanbeik skʼoplal li buchʼutik muʼyuk tukʼik xchiʼuk li buchʼutik tukʼike.
29 YUʼUN DISIEMBRE–4 YUʼUN ENERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | ISAIAS 14-16
Li buchʼutik tskontrainbeik steklumal Diose ta onoʼox xichʼik kastigo
ip-1 paj. 180 par. 16-mwbr
Li Jeovae la sbikʼtajes jun jteklum ti to jtoyobbae
16 Li jteklume muʼyuk laj yichʼ lajesel ta anil ta sjabilal 539 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse. Pe skotol li kʼusi laj yal Isaias ta sventa Babiloniae, jamal xkiltik ti kʼot ta pasele. Xi laj yal jun vinik ti chchanbe skʼoplal Vivliae: «Ta sienal xa noʼox jabiletik, ‹li jteklume ep tokol slilijemal kom› xchiʼuk muʼyuk xa kʼusi x-ayan te». Xi to laj yale: «Kʼalal ta jkʼeltik slilijemal li jteklume, jamal xvinaj ti kʼot ta pasel li kʼusi laj yal Isaias xchiʼuk Jeremiase». Li ta skʼakʼalil Isaiase, muʼyuk buchʼu yan laj yal ti chichʼ lajesel li Babiloniae xchiʼuk ti chʼabal xa yajval chkome. Teuk ta joltik ti jaʼ to kʼot ta pasel kʼalal echʼ xa ox chib sien jabil laj yichʼ tsʼibael li slivroal Isaias kʼalal ochik ta skʼob jmedoetik xchiʼuk jpersiaetik li Babiloniae. Jech xtok, jelav to jayibuk jabiletik sventa chʼabal xa jnaklejetik xkome. ¿Mi mu tauk stsatsubtas xchʼunel koʼontontik ti jaʼ laj yakʼ ta naʼel stuk Dios li Vivliae? (2Ti 3:16). Ti kʼot ta pasel epal albil kʼopetik ta Vivlia ta voʼnee, tspat koʼontontik ti ta onoʼox xkʼot ta pasel skotol li kʼusitik yaloj Jeova mi sta yoraile.
ip-1 paj. 184 par. 24-mwbr
Li Jeovae la sbikʼtajes jun jteklum ti to jtoyobbae
24 Li ta Vivliae tskoʼoltas ta «kʼanaletik» li ajvaliletik ta snitilulal Davide (Nu 24:17). Ti kʼuxi och ta ajvalil li Davide, li snitilulaltake te lik ajvalilajikuk ta vits Sion. Kʼalal la smeltsan li templo ta Jerusalen li Salomone, sjunul li jteklume lik sbiin Sion. Jech kʼuchaʼal chal li smantal Moisese, skotol li viniketik ta Israele persa skʼan xbatik oxib velta ta jabil li ta Sione, jaʼ yuʼun kʼot kʼuchaʼal «li vits sventa tsobobbaile». Ta skoj ti tskʼan mas mukʼ skʼoplal li Nabukodonosor ta stojolal li «kʼanale», la stsal li ajvaliletik ta Judae xchiʼuk la xchukanan batel li jnaklejetike. Kʼalal kuchʼ yuʼune, maʼuk la stoybe skʼoplal li Jeovae, yuʼun jaʼ noʼox tskʼan ti masuk mukʼ skʼoplale.
ip-1 paj. 189 par. 1-mwbr
Li kʼusi laj yal Jeova ti chkʼot ta stojolal li jteklumetike
LI Jeovae xuʼ stunes yan jteklumetik sventa xakʼbe kastigo steklumal ta skoj ti chopol kʼusi tspasike. Akʼo mi jech muʼyuk lek chil ti ta jech noʼox chkontrainbat li steklumale, ti xlik stoy sba li yajkontratake o ti skontrainik li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Li Jeovae laj xa onoʼox yakʼbe snaʼ Isaias «li kʼusi chkʼot ta stojolal li Babiloniae» (Is 13:1). Akʼo mi jech, muʼyuk toʼox chkontrainvan li Babiloniae. Li ta skʼakʼalil Isaiase, li jteklum ti tskontrain steklumal Diose, jaʼ li Asiriae. Yuʼun la slajesbe skʼoplal li ajvalil ta norte ta Israele xchiʼuk jlom li ta steklumal Judae. Pe oy noʼox spajeb ti bu kʼalal xuʼ yuʼun li ajvalil ta Asiriae. Li Isaiase xi la stsʼibae: «Xi yaloj ta jamal li Jeova ti jaʼ bankilal yuʼun soltaroetike: «Jech kʼuchaʼal oy ta koʼontone jech chkʼot ta pasel[...]. Ta jlilin ta kosil li j-asiria krixchanoe xchiʼuk ta jpechʼilan ta tekʼel li ta vitsetik kuʼune. Ta xichʼ lokʼesbel li skʼatlom teʼik ti te oy ta stojolal li jteklumale xchiʼuk ta xichʼ lokʼesbel li yikatsik ta snekebike» (Is 14:24, 25). Kʼalal oy xa ox kʼuk sjalil laj yal albil kʼop li Isaiase, li Asiriae muʼyuk xa ox tskontrain li jteklum Judae.
ip-1 paj. 194 par. 12-mwbr
Li kʼusi laj yal Jeova ti chkʼot ta stojolal li jteklumetike
12 ¿Bakʼin kʼot ta pasel li albil kʼope? Li Isaiase xi laj yale: «Taje jech xa onoʼox yaloj Jeova ta stojolal li Moabe. Avi une, xi chal li Jeovae: «Leʼ batel ta oxib jabile, ti lek chapbil jech kʼuchaʼal chchap jun jsaʼabtele, li smukʼulal Moabe chichʼ akʼel ta kʼexlal ta skoj ti solel xvochlajetike. Jech xtok, toj juteb ti buchʼu te chkomike xchiʼuk muʼyuk sbalilik» (Is 16:13, 14). Jech kʼuchaʼal laj yal li Isaiase, li kʼusitik staojik li arkeologoetike, chakʼ ta ilel ti laj yil svokol li Moab ta xvaxakibal siglo kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse xchiʼuk oy jayibuk jteklumetik yuʼune muʼyuk xa jnaklejetik kom. Li ajvalil Tiglat-piléser III laj yal ti laj yakʼ spatan li ajvalil ta Moab ti jaʼ li Salamanue. Li ajvalil Senakerib eke, la skʼanbe spatan li ajvalil ta Moab ti jaʼ li Kammusunadbi. Jech xtok, li ajvaliletik ta Asiria ti jaʼik li Esar-hadón xchiʼuk Asurbanipal, laj yalik ti sventainojik li ajvaliletik ta Moab ti jaʼik li Musuri xchiʼuk Kamashaltu. Oy xa ta epal jabil ti laj skʼoplal li jteklum Moabe, ti la skontrain toʼox li Israele. Akʼo mi staojbeik slilijemal li jteklum Moabe, pe jutuk tajek kʼusi staojik ti chakʼ ta ilel ti jaʼ li jteklume.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06 1/12 paj. 10 par. 10-mwbr
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Isaias (sbavokʼal)
14:1, 2. Li steklumal Jeovae, ¿kʼuxi la spasik «ta smosoik li buchʼutik mosoinatik toʼoxe», xchiʼuk kʼuxi la «sventainik li buchʼutik tsujatik toʼox ta abtele»? Li albil kʼop liʼe kʼot ta pasel ta stojolal yajtuneltak Dios kʼuchaʼal li Daniele, ti tsots la sta yabtel ta Babilonia kʼalal jaʼo chventainvan li Medopersiae. Li Ester eke kʼot ta meʼ ajvalil ta Persia xchiʼuk li Mardokeo laj yichʼ biiltasel ta bankilal ta skotol li bankilal j-abteletike.