Сиз биләмсиз?

Немишкә Әйса қәсәм ичишниң натоғра екәнлигини ейтқан?

МУСА ҚАНУНИ бойичә, адәмләр «Мән саңа Йәһваниң исми билән қәсәм қилимән» дегәнгә охшаш сөзләрни ейтип қәсәм берәтти. Лекин Әйсаниң заманида қәсәм бериш шунчилик кәң тарқалған еди, йәһудийлар һәтта аддий сөзләрдә қәсәм ичип, ишәндүрүшни адәткә айландуған еди. Әйса бу мәнаси йоқ адәтни икки қетим әйиплигән. У мундақ тәлим бәргән: «“Һә” дегән сөзүңлар “һә” болсун вә “яқ” — “яқ” болсун» (Мәтта 5:33—37; 23:16—22).

«Йеңи Келишимниң теологиялик луғитигә» бенаән, Талмудқа қарап, биз исраиллиқларниң арисида қәсәм бериш қанчилик кәң тарқалғанлиғини көримиз («Theological Dictionary of the New Testament»). Сәвәви Талмудта қандақ қәсәмләрни орунлаш керәклиги вә қандақ қәсәмни бузушқа болидиғанлиғи тәпсилий чүшәндүрүлгән.

Қәсәм бериш адитини пәқәт Әйса әйиплимигән. Мәсилән, йәһудий тарихчи Иосиф Флавий йәһудий бир мәзһәп һәққидә язған. Улар қәсәм ичмигән вә қәсәм бериш ялған ейтиштинму яман дәп һесаплиған. Уларниң ойичә, қандақту бир киши башқиларни сөзигә ишәндүрүш үчүн қәсәм бәрсә, у ялғанчи. Йәһудийларниң «Сираһниң һекмити» дәп аталған апокрифик китавидиму: «Қәсәм ичишкә хумар киши қанунға хилаплиқ қилиду»,— дәп йезилған. Әйса ойлимастин қәсәм қилғанларға һөкүм чиқарған. Әгәр дайим һәқиқәтни ейтидиған болсақ, сөзүмизгә ишәндүрүш үчүн қәсәм беришниң һеч һаҗити болмайду.