Муқәддәс китап өзгәртилгәнму яки бурмиланғанму?

Яқ. Қедимий қолязмиларни селиштуруш шуни көрситидуки, Муқәддәс Язмилар нәччә миң жилдин буян асан чирип кетидиған материалларға көчүрүлүп кәлгән болсиму, өзгирип кәткән әмәс.

Бу көчүргүчиләрниң һәргиз хаталиқ садир қилмиғанлиғини билдүрәмду?

Муқәддәс китапниң миңлиған қедимий қолязмилири тепилған. Бәзилиридә санақлиқ пәриқләр бар болуп, көчүрүлүп көпәйтилгәндә садир қилинған хаталиқлар бар. Бу пәриқләрниң көпинчиси тилға алғусиз дәриҗидә кичик болғач, мәзмуниниң мәнасиға тәсир қилмайду. Бирақ бирқанчә көрүнәрлик тилға алғудәк пәриқләрму тепилған. Узун заманлар илгири қәстән Муқәддәс китапниң мәзмуниға әшу өзгәртишләр киргүзүлгән болуши мүмкин. Икки мисални көрүп чиқайли.

1. Муқәддәс китапниң бәзи тәрҗимилиридә Йоһанниң 1-хети 5:7-айәт мундақ дәп тәрҗимә қилинған: «... асманда Ата, Сөз вә Муқәддәс роһ бар; вә бу үчи бирликтур». Бирақ ишәнчилик қолязмилар бу сөзләрниң әсли нусхисида болмиғанлиғини испатлайду. Улар кейинирәк киргүзүлгән едиa. Шуңа, бу сөзләр бүгүнки күндики ишәнчилик тәрҗимиләрдә йоқ.

2. Худаниң хас исми қедимий қолязмиларда тәхминән 7000 қетим учрайду. Шуниңға қаримай, Муқәддәс китапниң көплигән тәрҗимилиридә бу исим «Худа» яки «Пәрвәрдигар» кәби нам-унванларға алмаштурулған.

Муқәддәс китапта йәнә техи байқалмиған башқа хаталиқлар барму?

Бүгүнки күндә қедимий қолязмилар шунчә көп тепиливатидуки, хаталиқларни ениқлаш бурунқидин асанирақb. Бу қолязмиларни селиштуруш Муқәддәс китапниң тоғрилиғиға қарита немиләрни ашкарә қилған?

• Кона Әһдә яки Ибраний Язмилардики тексти һәққидә алим Уильям Грин мундақ дәп ейтқан: «Шуниңға ишәнч қилалаймизки, нурғун заманлар қолда көчүрүлүп, мәзмуни өзгирип кәтмигән башқа қәдимки әсәрләр Муқәддәс Язмилардәк ундақ тоғра йәткүзүлмигән».

• Йеңи Әһдә яки Грек Язмилар һәққидә Муқәддәс китап тәтқиқатчиси Фридерик Брюс мундақ дәп язған: «Нурғун классик язғучиларниң әсәрлириниң ишәнчилик екәнлигини тәстиқләйдиған испатларға қариғанда, Йеңи Әһдиниң [Инҗил] мәзмуни ишәнчилик екәнлигини тәстиқләйдиған испатлар наһайити көптур».

• Муқәддәс китап қолязмилири тәтқиқати билән шуғуллинидиған даңлиқ мутәхәссис Фредерик Кеньон әпәндиниң ейтишичә, «Мәсиһ әгәшкүчиси Муқәддәс китапни қорқмай қолиға елип, қилчә иккиләнмәйла, Худаниң Сөзи әсирләр бойи әвлаттин әвлатқа таки бүгүнки күнгичә йетип келип, чоң өзгәртилмәй сақланғанлиғини ейталайду».

Муқәддәс китапниң мәзмуни ишәнчилик екәнлигини испатлайдиған башқа сәвәпләр

• Йәһудий вә мәсиһий нусха көчүргүчиләр Худаниң хәлқи өткүзгән чоң хаталиқлар һәққидики вақиәләрни сақлап қалғанc (Санлар 20:12; Самуилниң 2-язмиси 11:2—4; Галатилиқларға 2:11—14). Шуниңдәк, улар Йәһуда хәлқи итаәтсизлиги түпәйлидин һөкүм қилинғанлиғи һәмдә инсаний тәлимләрниң натоғра екәнлигини ашкарә қилинғанлиғи тоғрисидики мәлумат сақлап қалған (Һошия 4:2; Малаки 2:8, 9; Мәтта 23:8, 9; Йоһанниң 1-хети 5:21). Улар бу вақиәләрни тоғра көчүрүп, өзлириниң ишәнчилик екәнлигини вә Худаниң муқәддәс Сөзини һөрмәтләп улуқлиғанлиғини көрсәткән.

• Худа Өзи исанларға көрсәтмә берип, Муқәддәс китапни яздурған болса, У униң мәзмуни бурмиланмай, сақлинип қелишиға көңүл бөлмәмду?d (Йәшая 40:8; Петрусниң 1-хети 1:24, 25) Ениқки, Худа Муқәддәс китапниң пәқәт қедимий заманда яшиған кишиләр үчүнла әмәс, бәлки биз үчүнму пайдилиқ болушини халайду (Коринтлиқларға 1-хәт 10:11). Шуниң билән биргә, «бу вақиәләр бизләргә савақ болуш үчүн уларниң бешиға кәлгән еди. Шундақла бу вақиәләр ахир заманда яшаватқан бизләрниң улардәк болуп қалмаслиғимиз һәққидә агаһландуруш үчүн хатириләнгән еди» (Коринтлиқларға 1-хәт 10:11, ҺЗ)

• Ибраний Язмиларниң көчүрүлгән нусхилиридин Әйса вә униң әгәшкүчилири айәтләрни нәқил кәлтүрүп, қедимий қолязмиларниң мәзмуни өзгәртилмигән вә бурмиланмай сақланғанлиғиға ишәнгән (Луқа 4:16—21; Әлчиләр 17:1—3)