Ocipama 7
Nye Tua Lilongisa Catiamẽla Kesunga Lieci Suku a Ecelela Evĩho
1, 2. (a) Nda Yehova wa nyõlele vonjanja yaco vakuesino vo Edene, eci hẽ nda ca tu veta ndati? (b) Esokiyo lipi liocisola Yehova a tu lingila?
“OLONEKE vianyamo omuenyo wange vitito, haivio vĩvi,” oco ca popele Yakoba. (Efetikilo 47:9) Cimuamue haico, Yovi a popele hati, omunu “ukualoneke viñamiñami, haeye we yuka lohali.” (Yovi 14:1) Valua pokati ketu tua siatavo oku lipita lovitangi, lekambo liesunga, toke muẽle lovilunga. Lopo, ka tua citiwilile omo okuti Suku ka kuete esunga. Ocili okuti, etu ka tua lipuile kovisimĩlo lo ketimba kuenda ka tu kasi Vocumbo Celau cina Adama la Heva va kuatele tete. Pole, nda hẽ Yehova wa va nyõlele vonjanja yaco muẽle eci vo sinĩla nda ca kala ndati? Nda ka kua kale ovoveyi, evalo olofa kuenda ndaño epata liomanu nda ka lia kaleko. Etu nda ka tua citiwile. Lohenda yalua, Yehova wa ecelela okuti Adama la Heva va kuata otembo yoku cita omãla, ndaño loku piñala ekandu. Vonduko ya Yesu, Yehova wa linga esokiyo lioku kuata vali eci Adama a nyelisa okuti omuenyo ko pui vofeka yelau. —Yoano 10:10; Va Roma 5:12.
2 Hevetiyokuolio ci tu ĩha, lioku pama kuenda lioku lavoka oku kala oloneke ka vi pui voluali luokaliye okuti Vofeka Yelau! Vofeka Yelau ka tuka vela vali, ndaño oku sumua, okufa kuenda ka muka kala vali olondingaĩvi. (Olosapo 2:21, 22; Esituluilo 21:4, 5) Vembimbiliya, tua lilongisa okuti ndaño epopelo lietu li kuete esilivilo lialua kokuetu muẽle kuenda ku Yehova, haimo mua kongela vali ocina cimue ci kuete esilivilo lia velapo.
Momo Lionduko Yaye Yavelapo
3. Vocipango ca Yehova catiamẽla komanu kuenda koluali, mua kongela nye?
3 Onduko ya Suku ya kongeliwa voku tẽlisiwa kuocipango caye catiamẽla koluali kuenda komanu. Onduko Yehova yi lomboloka okuti “Eye o Tẽlisa Ovipango Viaye.” Onduko eyi yi lekisavo ocituwa caye omo lioku kala Tõlo Koluali Luosi, omo lioku kala Ukuakutẽlisa Ovipango viaye haeye Suku Yocili. Omo liekalo lia Yehova, oco oluali luosi lu kale lombembua kuenda vekalo liwa, ci sukila okuti onduko yaye kuenda eci ca kongeliwamo yi kuata esumbilo yi sesamẽla okuti vosi vo pokola.
4. Vocipango ca Yehova catiamẽla koluali mua kongeliwile nye?
4 Noke yoku lulika Adama la Heva, Yehova wa va ĩha ocikele cimue oco va ci tẽlise. Wa va sapuila ciwa okuti ocipango caye, hakuvialako lika ovina vi sangiwa voluali loku tandisa Ofeka Yelau. Pole, Yehova wa yonguilevo okuti oluali lu tungiwa lovitumbulukila viavo. (Efetikilo 1:28) Anga hẽ omo liekandu liavo ocipango eci ca liwekapo? Ocili okuti eci nda ca tondakaisa onduko ya velapo ya Suku Tõlo, nda eye ka tẽlisile ocipango caye catiamẽla koluali kuenda komanu!
5. (a) Nda olohueli viatete via lile kuti woku kũlĩha eci ciwa leci cĩvi nda vafa otembo yipi? (b) Ndamupi Yehova a tẽlisa ondaka yaye yi sangiwa kelivulu Liefetikilo 2:17 catiamẽla kocipango caye loluali?
5 Yehova wa lunguile Adama la Heva okuti nda ka va pokuile, okuti va lia kuti woku kũlĩha eci ciwa leci cĩvi, “[k]eteke” valiako haico muẽle va fa. (Efetikilo 2:17) Omo okuti ondaka yaye yocili, Yehova wa va sombisa kuenda wa va yambuila kolofa veteke liaco. Kovaso a Suku, Adama la Heva vafa veteke liaco muẽle. Omo liaco, oco a tẽlise ocipango caye catiamẽla koluali, Yehova wa ecelela okuti va kuata omãla osimbu handi ka va file ketimba. Omo okuti ku Suku 1.000 yanyamo ya soka ndeteke limosi, eci Adama a tẽlisa 930 kanyamo, ci lomboloka okuti handi wa kala “[v]eteke” liaco. (2 Petulu 3:8; Efetikilo 5:3-5) Ocili ca Yehova ca pamisiwa kotembo episo liaco lia lingiwa, kuenda ocipango caye loluali ka ca nyõliwile lokufa kuavo. Pole, omanu vakuekambo lioku lipua oku kongelamo olondingaĩvi, va siata oku eceleliwa oku kala lomuenyo.
6, 7. (a) Ndomo ca sonehiwa kelivulu Lietundilo 9:15, 16, momo lie Yehova a ecelela okuti olondingaĩvi via amamako oku kala lomuenyo vokatembo kamue? (b) Catiamela ku Fareo ndamupi eya oku kũlĩha unene wa Yehova kuenda onduko Yaye? (c) Nye cikeya eci oluali lua Satana luka pitĩla kesulilo lialuo?
6 Eci Yehova a sapuila soma yoko Egito koloneke via Mose, ci lekisa vali ciwa esunga lieci Suku a ecelela olondingaĩvi oku amamako lomuenyo. Eci Fareo a tateka omãla va Isareli oku tunda ke Egito, Yehova ko wipaile vonjanja yaco muẽle. Ofeka yaco ya vetiwa lekũi Liafengi, a lekisa unene u komohĩsa wa Yehova. Eci Yehova a lungula Fareo catiamẽla kefengi liepanduvali, Yehova wo sapuila hati co lelukile okupa Fareo lomanu vaye kilu lieve. Pole Yehova hati “puãi nda tava oku popela omuenyo wove okuti hu lekisa unene wange, onduko yange ha yi tukuiwa kilu lieve liosi.”— Etundilo 9:15, 16.
7 Eci Yehova a yovola va Isareli, onduko yaye ya kũlĩhĩwa vali ciwa. (Yehosua 2:1, 9-11) Tunde opo toke etaili, pa pita ale eci ci soka 3.500 kanyamo, pole ka ca limbile. Onduko ya Yehova hayoko lika ya kemanyiwa, pole ocili Comanu va ambata onduko yaco ca kemanyiwavo. Eci ca tumbika ekalo liwa lia Yehova, okuti eye Suku ukuakutẽlisa olohumĩnyo viaye haeye o teyuila omanu vaye. (Yehosua 23:14) Eci ci lekisa okuti omo eye Eye una wa velapo kunene, lacimue ci pondola oku tateka oku tẽlisiwa kuocipango caye. (Isaya 14:24, 27) Tu kuete oku kolela okuti ndopo oka linga cimue ciwa catiamẽla komanu vaye, poku nyõla oluali lua Satana. Ocindekaise eci cunene kuenda culamba wa Yehova lalimue eteke cika ivaliwa. Asumũlũho aco lalimue eteke aka pua.—Esekiele 38:23; Esituluilo 19:1, 2.
‘Wa Longa Cimue Uloño wa Suku!’
8. Ovina vipi Paulu a lekisa okuti tu sukila oku vi kũlĩhĩsa?
8 Vukanda Paulu a sonehela va Roma eye wa votola epulilo hati: “Ku Suku hẽ, kuli eci ka ca sungulukile?” Eye wa tambulula ciwa hati: “Ka kuli.” Noke wa tukula ohenda ya Suku lesunga lieci Eye a ecelela Fareo oku kala lomuenyo vokatembo kamue. Paulu wa lekisavo okuti etu tumanu tu kasi ndotuma povaka utungi. Eye wa vokiyako hati: “Mbi Suku, omo a yongola oku lekisa onyeño yaye loku limbukisa unene waye, oco wa likandangiya lepandi lia lua oku nyõla olombia via tungiwila onyeño, vina vi sesamẽla okunyõleha. Eci mbi wa ci lingila olombia via tungiwila ohenda, vina via noliwila ale oku muisua ulamba, okuti o vi muisa muẽle ukuasi wulamba waye. Evi via noliwa ca lomboloka etu, kuenje tuopiwa, ha ku va Yudeako lika, puãi lo ku vakualofeka le”—Va Roma 9:14-24.
9. (a) “Olombia via tungiwila onyeño vina vi sesamẽla okunyõleha “ velie? (b) Momo lie Yehova a siatela oku lekisila epandi lialua kovanyali vaye? Kuenda ovina vipi viwa vikeyilila kuava va sole Yehova?
9 Tunde kesino lia pita ko Edene, ava va siata oku tomba Yehova lovihandeleko viaye va siata oku sokisiwa “[nd]olombia via tungiwila okunyõleha.” Tunde opo, Yehova wa siata oku lekisa epandi liaye. Olondingaĩvi via siata oku yola epembe elinga lia Yehova, poku suvuka omanu vaye. Toke muẽle va ponda Omõlaye. Omo liepandi liaye, Yehova wa siata oku ecelela otembo oco ovilulikilo viosi vi mõle ovina vĩvi viyilila koku sinĩla Suku. Kuenda oco va mõlevo ovina vĩvi viyilila komanu oku liviala ovo muẽle, okuti oku tumĩliwa la Suku hacoko. Olofa via Yesu via yovola omanu vakuepokolo, kuenda oku “nyõla ovilinga Vieliapu.”— 1 Yoano 3:8; Va Heveru 2:14, 15.
10. Momo lie Yehova a siatela oku sila otembo, olondingaĩvi vokuenda kueci ci soka 1.900 kanyamo?
10 Tunde eci Yesu a pinduiwa toke etaili, okuti pa pita ale eci ci soka 1.900 kayamo, Yehova wa siata oku ecelela otembo “[k]olombia via tungiwila onyeño.” Momo lie? Momo o kasi loku angiliya vana vaka likongela la Yesu Kusoma waye kilu. Ava va soka 144.000 komanu ovo “olombia via tungiwila ohenda” vina via tukuiwa lupostolo Paulu. Tete, va lalekiwa pokati kava Yudea oco va pange onepa kocisoko cava va enda kilu. Noke, Suku wa laleka omanu Vakualofeka. Yehova ka siatele oku kisika umue pokati komanu ava oco vo vumbe. Pole, kuava va tava lonjongole yiwa kasokiyo aye ocisola, eye wa eca esumũlũho lioku viala kumosi Lomõlaye Kusoma wokilu. Eliangiliyo liocisoko eci cenda kilu cilo ci kasi ale loku malusuiwa.— Luka 22:29; Esituluilo 14:1-4.
11. (a) Ocisoko cipi comanu ci kasi loku kuatisiwa cilo omo liepandi lia Yehova? (b) Ava va fa vaka kuatisiwa ndati?
11 Nye hẽ cipopiwa kuava va tunga vongongo? Epandi lia Yehova li kasi loku ecavo epuluvi lioku ongolola “owiñi wakahandangala” wu tunda kolofeka viosi. Owiñi waco cilo u pitahãla olohuluwa. Yehova wa likuminyile hati, ocisoko eci comanu va kala palo posi cika puluka kesulilo lioluali lulu, kuenda va kuete elavoko liomuenyo ko pui vofeka yelau. (Esituluilo 7:9, 10; Osamo 37:29; Yoano 10:16) Votembo ya sokiyiwa la Suku, owiñi walua wava va fa vaka pinduiwa, kuenje vaka kuata epuluvi lioku kala omanu va vialiwa Lusoma wokilu. Kelivulu Liovilinga 24:15, Ondaka ya Suku yi popia hati: ‘Kuka kala epinduko lia vakuesunga lava havakuesungako.’— Yoano 5:28, 29.
12. (a) Nye tua siata oku lilongisa catiamẽla ku Yehova oku ecelela otembo kolondingaĩvi? (b) Nye o sima catiamẽla ndomo Yehova a kasi loku tetulula ocitangi eci?
12 Kovina evi, kuli hẽ cimue ka ca sungulukile? Ka kuli. Omo lioku ecelela otembo yoku nyõla olondingaĩvi ale “olombia via tungiwila onyeño,” Suku o kasi loku lekisa ocikembe la vosi, poku cendisila kumosi locipango caye. Eci ci lekisa ndomo ohenda yaye locisola caye ca tuwa. Kuenda, omo lioku kuata otembo yoku situlula ocipango caye, tu pondola oku lilongisa calua catiamẽla ku Yehova kuenda kekalo liaye. Tu komõha calua omo liekalo liaye okuti li lekisa esunga, ocisola, epandi kuenda uloño waye u lekisiwila volonepa viñi viñi. Ndomo Yehova a tetulula luloño ocitangi comoko yaye yoku viala oluali luosi, cika amamako oku kala nduvangi wokuti oku viala kuaye okuo kua velapo. Kumue lupostolo Paulu tu popia hati: “Wa longa nye! Ukuasi lolondunge lukũlĩhiso wa Suku! Okutetulula kuaye ka ku kũlĩhisua, kuenda olonjila viaye ka vi moñoluiwa.”— Va Roma 11:33.
Epuluvi Lioku Lekisa Elitumbiko Lietu ku Suku
13. Eci tu lipita lovitangi, ci tu ĩha epuluvi lie? Kuenda nye cika tu kuatisa oku liyaka lavio lolondunge?
13 Pokati kakuenje va Suku, valua okuti va kasi oku liyaka lovitangi vialua. Ohali yavo yi kasi loku amamako omo okuti Suku ka nyõlele handi olondingaĩvi kuenda, handi ka nenele ekalo liwa komanu. Eci hẽ ci tu sumuisa? Ale tu ci tenda ndepuluvi limue lioku lekisa Keliapu okuti eye ohembi? Ci tava okuti tu pamisiwa nda tua kapako evetiyo lia linga hati: “Kuata olondunge amõlange, sanjuisa utima wange, oco nambulule u o njimbula.” (Olosapo 27:11) Satana, una imbula Yehova, wa votola elundi okuti eci omanu va tala ohali poku pesela ipako viavo, va lundila Suku toke muẽle vo siñala. (Yovi 1:9-11; 2:4, 5) Tu sanjuisa utima wa Yehova eci tu lekisa epokolo lietu kokuaye, ndaño lovitangi okuti ka tu u lundila ndaño oku u siñala.
14. Nda okuti eci tu lipita lovitangi tu kolela Yehova, asumũlũho api tuka kuata?
14 Nda tua kolela Yehova eci tu liyaka lanyiko, tu pondola oku kuata ovituwa viwa. Ndeci, omo liohali Yesu a tala, eye wa “lilongisa epokolo” lonjila yimue okuti kala yi kũlĩha. Etu tu pondolavo oku lilongisila kanyiko ndomo tu kuata epandi, loku sanjukila olonjila via Yehova viesunga.— Va Heveru 5:8, 9; 12:11; Tiago 1:2-4.
15. Eci tu pandikisa lovitangi, ndamupi ci kuatisa vakuetu?
15 Omanu vaka mõla eci tu kasi loku linga. Vamue pokati kavo, poku mõla okuti tu kasi loku tala ohali omo liocisola cetu kuenda liesunga lietu, pamue vokuenda kuotembo vaka limbuka velie Akristão vocili koloneke vilo. Kuenda, omo lioku likongela letu koku fendela, vaka kuata asumũlũho omuenyo ko pui. (Mateo 25:34-36, 40, 46) Yehova Lomõlaye va yongola okuti omanu va kuata epuluvi eli.
16. Ovisimĩlo viomunu lomunu viatiamẽla kovitangi vi litava ndati lelitokeko lietu?
16 Huwakuowo oku tenda ovitangi ndepuluvi limue lioku lekisa elitumbiko lietu ku Yehova, kuenda koku panga onepa yoku tẽlisa ocipango caye! Nda tu ci linga ci pondola oku lekisa uvangi wokuti tu kasi muẽle oku amamako velitokeko la Suku kuenda la Kristu. Yesu wa likutililila Akristão vosi vocili ku Yehova hati: “Si va likutilila ovo lika, puãi ndi likutililavo ava va laika oku ñolelela ondaka yavo, okuti vosi va kala vamuamue, ndeci ove, a Tate o kasi vokuange lame ñasi vokuove, okuti lavovo va kala vokuetu, oco oluali lu tave okuti ove wa numa.”— Yoano 17:20, 21
17. Nda tua pokola ku Yehova ekolelo lipi tu pondola oku kuata?
17 Nda okuti tua pokola ku Yehova eye oka tu ĩha onima yalua. Ondaka Yaye yiti: “Lingi vakuepandi, haivo va tuamela. Olonjanja viosi lingi vakuambili yupange wa Ñala, omo wa kũlĩhi okuti vu kasi vu Ñala oco upange wene ko lingi wolivova.” (1 Va Korindo 15:58) Kuenje ya vokiyako hati: “Suku hokuanyako okuti ivalako upange wene kuenda ocisola wa lekisi loku vumba olosandu vonduko yaye.” (Va Heveru 6:10) Kelivulu lia Tiago 5:11 kua popia hati: “Ava va pandikisa tu va tukula tuti, Va sumũlũha. Wa yevi epandi lia Yovi kuenje wa moli efulilo lialio lio wiha Ñala. Ñala ukuacikembe haeye ukuahenda.” Nye hẽ ceyilila ku Yovi? “Oco Yehova wa sumũluĩsa calua esulilo lia Yovi okuti efetikilo liaye li sule.” (Yovi 42:10-16) Ocili okuti Yehova “eca onima kuava vo sanda” (Va Heveru 11:6) Kuenje tu kuete onima tu lavoka, okuti omuenyo ko pui vofeka yelau palo posi!
18. Nye cika pita lolonjivaluko vĩvi tu pondola oku kuata etaili?
18 Uviali wa Suku uka nyõla ovina viosi vĩvi via kokiwa lomanu vokuenda kuolohũlũkãi vianyamo. Esanju liaco lika pitahãla olohali viosi tu kasi loku liyaka lavio etaili. Ka tuka sumuisiwa omo lioku sokolola olohali via pita. Ovisimĩlo viwa kuenda ovopange aka lingiwa lomanu eteke leteke voluali luokaliye, aka mãlako olonjivaluko vĩvi. Yehova wa popia hati: “Ndulika ilu liokaliye [Usoma wokaliye wokilu u viala omanu vosi] kuenda ongongo yokaliye [epata limue liomanu vakuesunga]; ovina viale ka vi ivalukiwa, ka vi sokoluiwa. Puãi yoleli, sanjukili ño-o hũ ovina nda lulika.” Voluali luokaliye lua Yehova vakuesunga vaka popia hati: “Oluali luosi lua puyuka, kuenje lua talala; omanu va sanjuka kuenje va imba ovisungo viesanju.”— Isaya 14:7; 65:17, 18.
Apulilo Voku Pitulula
• Ndaño okuti Yehova wa ecelela evĩho, ndamupi eye a siata oku lekisa esumbilo lialua konduko yaye.
• Suku oku ecelela otembo “[k]olombia via tungiwila onyeño”, ndamupi ca ecelela ohenda yaye oku yi pitilisa toke kokuetu?
• Nye tu kuete oku likolisilako oku limbuka ovina mua kongela ovitangi vietu muẽle?
[Elitalatu kemẽla 67]
Yehova “wa sumũluĩsa calua esulilo lia Yovi okuti efetikilo liaye ci sule”