Yehova Otu Longisa Ndomo Tu Tenda Oloneke Vietu
“Tu longise oku tenda ciwa oloneke vietu, okuti tu liupilako ovitima violondunge.”−OSAMO 90:12.
1. Momo lie ci kuetele esilivilo oku pinga ku Yehova oco a tu lekise ndomo ‘tu tenda oloneke vietu?
YEHOVA SUKU, eye Ululiki haiye wa tu iha Omuenyo. (Osamo 36:9; Esituluilo 4:11) Lomue o kuete omoko yoku tu lekisa ndomo tu tenda oloneke vietu lolondunge. Omo liaco, ukualosamo wa likutilila ku Suku hati: “Tu longise oku tenda ciwa oloneke vietu, okuti tu liupilako ovitima violondunge.” (Osamo 90:12) Kosamo 90 oko tu sanga epingilo okuti, tu sukila oku likonomuisa ciwa. Catete, tu kulihisi lutate ocisungo eci catumiwa la Suku.
2. (a) Helie wa soneha Osamo 90? Kuenda ya sonehiwa vokuenda kuotembo yipi? (b) Ndamupi Osamo 90 yi pondola oku tu kuatisa kueci catiamẽla kelomboloko liomuenyo wetu?
2 Kefetikilo Liosamo 90 tu sangako olondaka via popia hati: ‘Ohutililo ya Mose, omunu wa Suku yocili.’ Osamo eyi, yi tu lekisa okuti, etu tumanu otembo yetu yoku kala komuenyo yitito. Kuenda osamo eyi ci tava okuti, ya sonehiwa noke yeci va Isareli va tunda kupika wo Egito. Ovo vamamako loku yi soneha vokuenda kueci ci soka 40 kanyamo vekalasoko eci kua pondiwa olohulukãi viomanu vana okuti ka va kuatele ekolelo. (Atendelo 32:9–13) Omo liaco, Osamo 90 yi lekisa okuti, omuenyo womanu umbumbulu.
3. Osamo 90 yi lombolola nye?
3 Osamo 90 okupisa kocinimbu 1 toke 6, yi lekisa okuti Yehova eye ocitililo cetu. Okupisa kocinimbu 7 toke 12, yi lekisa okuti, tu sukila oku ambata omuenyo umue u taviwa la Yehova. Kuenda ndomo ca lomboluiwa okupisa kocinimbu 13 toke 17 vi lekisa okuti, tu sesamẽla ohenda kuenda esumuluho lia Yehova. Ocili okuti, osamo eyi ka yatiamẽlele kokuetu tumanu va Yehova. Omo liaco, tu sukila oku kapa vutima wetu ovisimilo viatiamẽla kohutililo yilo. Kuenda tu sukilavo oku kapako Osamo 90 oco u kuami ongangu yomanu va litumbika ku Suku.
Yehova Eye ‘Ocitililo Cetu’
4-6. Ndamupi Yehova a linga ‘ocitililo’ cetu’?
4 Ukualosamo ofetika lolondaka via popia hati: ‘A Yehova, ove wucitungilo cetu. tunde kovitumbulukila viosi. Eci handi olomunda ka via lulikiwile; osimbu kua lulikile handi ongongo loluali; tunde ka ku ci toke ka ku ci, ove muẽle Suku.’—Osamo 90:1, 2.
5 Kokuetu, Yehvoa eye ‘Suku yotembo ka yi pui.’ Kuenda, eye ocitililo cetu kespiritu. (Va Roma 16:26) Tu kolela ku Yehova olonjanja viosi, momo eye wa siata oku eca ekuatiso, Haeye ‘ukuakuyeva olohutililo.’ (Osamo 65:2) Ovitangi vietu viosi tu vieca peka lia Isietu o kasi kilu vonduko Yomõlaye o soliwe. Kuenje, Embimbiliya li lombolola okuti: “Ombembua ya Suku, yina ya piãla olondunge viosi, yi lava ovitima viene lovisimilo viene.”—Va Filipoi 4:6, 7; Mateo 6:9; Yoano 14:6, 14.
6 Tua kolapo konepa yespiritu, momo Yehova eye ‘ocitililo cetu.’ Eye angiliya ‘olohondo’ okuti, akongelo omanu vaye. Akongelo aco a kasi ndocitililo kespiritu. Kuenda mu sangiwa angombo okuti va pondola oku ti kuatisa locisola oco tu kolepo. (Isaya 26:20; 32:1, 2; Ovilinga 20:28, 29) Omanu vamue pokati ketu, vatiamẽla kapata ana okuti, a fetika osimbu oku talavaya kupange wa Suku. Kuenje omunu lomunu pokati kavo, wa sanga ‘ocitililo ku Yehova vokuenda kuocitumbulukila locitumbulukila.’
7. Ndamupi olomunda loluali via ‘lulikiwa’?
7 Yehova wa kalako ale osimbu, eci handi olomunda ‘ka via lulikiwile.’ Eye wa lukila oluali lunene waye. Ocisimilo comanu ceci okuti, ovina viosi vi komohisa vi sangiwa posi okuti via lulikiwa luloño wocili, viambata upange wocili poku vi lulika. Poku popia eci catiamẽla kolomunda ‘via lulikiwa,’ kuenda koluali lua pangiwa lunene wa Yehova, ukualosamo wa lekisa esumbilo liocili kupange waye, poku lulika ovina viaco. Ka tu lekisa hẽ esumbilo limuamue lolopandu Kululiki wetu?
Yehova o tu Kuatisa Olonjanja Viosi
8. Ondaka yokuti, Yehova Suku o kasiko “tunde ka kuci toke ka kuci,” yi lomboloka nye?
8 Ukualosamo wa imba ocisungo hati: “Tunde ka ku ci toke ka ku ci, ove muẽle Suku.” Ondaka “tunde ka kuci,” ci tava okuti, yi lomboloka ovina vi kuete esulilo. Pole, tunde eci ovina viaco via lulikiwa toke cilo, lomue wa kuliha otembo yaco. (Etundilo 31:16, 17; Va Heveru 9:15) Osamo 90:2, kuenda onepa yikuavo yi sangiwa Vovisonehua vio Heveru, ondaka “tunde ka kuci,” yi lomboloka oku kala ‘otembo yenda ño hu.’ (Ukundi 1:4) Etu ka tu pondola oku kuata elomboloko lieci Suku a kasililiko otembo yosi. Omo liaco, Yehova ka kuatele efetikilo, kuenda ka kuata esulilo. (1 Timoteo 1:17) Eye o kasiko otembo yosi, kuenda okamamako loku tu kuatisa.
9. Ukualosamo ohulukãi yanyamo omanu va pondola oku kala komuenyo, wa yi sokisa la nye?
9 Ukualosamo wa tumiwa oku sokisa ohulukãi yanyamo omanu va pondola oku kala komuenyo, okuti ku Yehova otembo yaco yitito calua. Eye wa popia eci catiamẽla ku Suku hati: ‘O tiuwiya omunu keve. O popia okuti, Tiukili, amãla vomanu. Ocili, kovaso ove ohulukãi yanyamo ya soka nda hẽla lia pita, ndotembo va lendaela vuteke.’−Osamo 90:3, 4.
10. Ndamupi Suku a ecelela okuti omunu u ‘tiuwiya keve’?
10 Eci omunu a fa, Suku u ‘tiuwiya keve.’ Yehova wa popia hati: ‘O tiukila keve omo oko wa tundile.’ (Efetikilo 2:7; 3:19) Olondaka evi vi tiamisiwila komanu vosi ndeci, vana va pama, vahongua, olohuasi kuenda olohukui. Pokati kavo, ‘lomue o tẽla oku yovola manjaye, okuti eca ocisembi ku Suku oco manjaco a kale otembo ka yi pui.’ (Osamo 49:6–9) Halopandukuovio tu eca ku Suku omo ‘a eca Omõlaye wongunga okuti wosi u kolela ka fi, pole o kuata omuenyo ko pui!−Yoano 3:16; Va Roma 6:23.
11. Momo lie tu popela tuti otembo etu tu sima okuti yalua, ku Yehova Suku yitito calua?
11 Ndaño okuti, Matusale wa kala leci ci soka 969 kanyamo, ku Yehova, eye ka tẽlisile eteke limosi. (Efetikilo 5:27) Ku Yehova, ohulukãi yanyamo yi kasi ndeteke lia pita, okuti li kuete 24 kolowola. Ukualosamo wa popiavo hati, ku Suku, ohulukãi yanyamo yi kasi ndalume va lava ocilombo kuteke, vokuenda kuolowola vikuãla. (Olonganji 7:19) Eci ci lomboloka okuti, otembo etu tu sima okuti yalua, ku Suku, yitito calua.
12. Ndamupi omanu ‘vakunguluiwa’ la Suku?
12 Ca litepa la Suku ka kuete esulilo ceci okuti, omuenyo womanu umbumbulu calua. Ukualosamo wa popia hati: “Omanu o va kungulula ndendunde. Va soka ndotulo. Komẽle va soka ndowangu u talala. Komẽle u yova, koñolosi uvuka, kuenje u kukuta.” (Osamo 90:5, 6, NW) Mose wa mõla olohulukãi via va Isareli vana va fila vekalasoko. Kuenda ‘vakunguluiwa’ la Suku ndendunde liovava. Ambimbiliya amue ocipama eci cosamo va siata oku ci pongolola hati: ‘Lundula omanu oco vafe.’ (New International Version) Handi vali, omuenyo womanu ka va lipuile, u kasi ‘ndotulo’ vuteke umosi.
13. Ndamupi tu sokisiwa ‘lowangu okuti komẽle utalala’? Kuenda, ndamupi eci ci tu kuatisa kovisimilo vietu?
13 Etu tu kasi ‘ndowangu okuti komẽle u talala,’ pole eci utanya utua calua haico uvuka. Omuenyo wetu u kasi ndowangu ukukuta vokuenda kueteke limosi. Ka tuka nyelisi omuenyo wetu, momo u kuete esilivilo liocili. Tu sukila oku pokola kolonumbi via Suku oco tu kuame lutate oloneke via sulako violuali lulo.
Yehova o tu Kuatisa “Oku Tenda Ciwa Oloneke Vietu”
14, 15. Olondaka vipi via tẽlisiwila ku va Isareli vi sangiwa Kosamo 90:7–9?
14 Ukualosamo wa popia eci catiamẽla ku Suku hati: ‘Tua liwa lonyeño yove. Tua tokotelua lokutema kuove. Wa tumbika olongole vietu kovaso ove, akandu etu u yombeki a kapiwa kovaso yocinyi cocipala cove. Ocili okuti, oloneke vietu viosi vi pita pita lonyeño yove. Tu malusula anyamo etu ndoku tula omuenyo.’−Osamo 90:7–9.
15 Omo okuti va Isareli ka va kuatele ekolelo, ‘veya oku lunduiwa lonyeño ya Suku.’ ovo ‘va wengula onyeño ya Yehova omo liolonamalãla viavo.’ (New International Version) Vamue, ‘va nyõliwila vekalasoko eci va sombisiwa la Suku.’ (1 Va Korindo 10:5) Yehova wa ‘tumbika olongole viavo kovaso yavo.’ Eye wa situlula ovilinga viavo vivi oco vi yevalisiwe kowiñi. Kuenda, ‘akandu avou yombeki a kapiwa kovaso yavo.’ (Olosapo 15:3) Omo okuti, va Isareli va wengula onyeño ya Yehova, vosi vana ka va likekembelele akandu avo, ‘veya oku pondiwa.’ Omo liaco, eci ci lekisa okuti, omuenyo wetu upita ndofela yi tunda vomẽla wetu.
16. Nda umue wa linga ekandu pokolika, o sukila oku linga nye?
16 Nda pokati ketu umue wa linga ekandu pokolika, ci tava okuti pamue tu limbika oku sapuilako vakuetu vokuenda kuotembo yimue. Pole, ekandu liaco tua lingila pokolika, li pitila ‘kovaso a Yehova.’ Kuenje eci ci nyõla ukamba wetu Laye. Oco tu kuate vali ukamba wocili la Yehova, tu sukila oku likutilila oco a tu ecele. Ka tukamamiko vali loku linga ekandu liaco. Kuenda tu tavi kekuatiso lieciwa lakulu vekongelo. (Olosapo 28:13; Tiago 5:14, 15) Ciwa okuti ‘anyamo etu ka a sulila kolofa.’ Kuenda tu yongola okuti, elavoko lietu liomuenyo ko pui ka li kala kohele.
17. Omanu va siata oku kala anyamo añami? Kuenda nye ciyilila vokuenda kuanyamo etu?
17 Catiamẽla komuenyo womanu ka va lipuile okuti upita lonjanga, ukualosamo wa popia hati: “Oloneke vietu kulo kilu lieve vi tẽla akui epanduvali kanyamo, pamue, omo liongusu yalua, akui ecẽlãla kanyamo. Pole upami wao upange lika, lesumuo. Momo u nyõleha lonjanga kuenje tu taka.” (Osamo 90:10, NW) Omanu va siata oku kuata lika 70 kanyamo. Handi vali, Embimbiliya li popia okuti, eci Kalembe a tẽlisa 85 kanyamo, handi wa kuata ongusu yalua. Pole, eci ka ca siatele komanu vosi. Kuli vamue okuti va kuatele anyamo alua ndeci: Arone wa kuata (123 kanyamo), Mose (120), kuenda Yehosua wa kuata (110) kanyamo. (Atendelo 33:39; Esinumuilo 34:7; Yehosua 14:6, 10, 11; 24:29) Ovitumbulukila via va Isareli va tunda kofeka yo Egito, ka va kuatele ekolelo, va kala la 20 kanyamo ka va tẽlisile eci ci pitahãla 40 kanyamo, haico va fa. (Atendelo 14:29–34) Cilo, kolofeka vialua, omanu va tẽlisa lika anyamo a tukuiwa lukualosamo. Omuenyo wetu we yika to ‘ovina vi sumuisa. Otembo yaco ‘yi pita ño lonjanga.’—Yovi 14:1, 2.
18, 19. (a) ‘Oku tenda oloneke vietu, lukulihiso wocili’ ci lomboloka nye? (b) Ukulihiso wetu uka tu vetiya oku linga nye?
18 Noke ukualosamo wa imba ocisungo hati: ‘Elie wa kuliha ongusu yonyeño yove lokutema kuove ndesumbilo lia ku sesamẽla? Tu longise oku tenda ciwa oloneke vietu, okuti tu liupilako ovitima violondunge.’ (Osamo 90:11, 11) Lomue pokati ketu wa kuliha onyeño ya Suku, apa yi fetikila lapa yi sulila. Omo liaco, eci oco esunga lieci tu sukilila oku vokiya esumbilo lietu ku Yehova. Kuenda ci tu vetiya oku pinga kokuaye oco a tu longise ‘oku tenda ciwa oloneke vietu lolondunge viocili.’
19 Olondaka viukualosamo, viatiamẽla kohutililo Yehova a longisa komanu vaye oco va kuate olondunge kuenda oco va lekise ovituwa vina vi taviwa la Suku. oku kuata 70 kanyamo, ku sokisiwa leci ci soka 25.500 koloneke. Ka tu sukila oku tenda anyamo tu kuete, momo, ‘ka tua kulihile eci ciya hẽla. Kuenda tu kasi ndombundu yi molẽha lika okatembo katito noke haico yi takata.’ (Tiago 4:13–15) Omo okuti ‘ovina viosi viya ño ocituke kokuetu,’ ka tu pondola oku tukula otembo tu kala komuenyo. Tu likutilili oco tu tẽle oku tetulula ovitangi. Tu tati ciwa vakuetu, kuenda tu lingili Yehova upange uwa cilo muẽle. (Ukundi 9:11; Tiago 1:5–8) Yehova o tu songuila lekuatiso Liondaka yaye, lespiritu liaye, kuenda locisoko caye. (Mateo 24:45–47; 1 Va Korindo 2:10; 2 Timoteo 3:16, 17) Oku kuata ukulihiso wa Suku, ci tu vetiya oku pitisa kovaso ‘usoma Waye.’ Kuenda nda tua lekisa esunguluko komuenyo wetu, tuka sivaya Yehova kuenda tuka sanjuisa utima waye. (Mateo 6:25, 33; Olosapo 27:11) Oku fendela Yehova lutima wetu wosi, ka ku mãliko ovitangi vietu viosi. Pole ku nena esanju liapiãla.
Esumuluho Lia Yehova li tu Nenela Esanju Liocili
20. (a) Ndamupi Suku a ‘tulumuha’ konyeño yaye? (b) Nda tua lueya, noke tua likekembela, ndamupi Yehova a tu tata?
20 Ciwa nda tuamamako lesanju lietu vokuenda kuanyamo omuenyo wetu! Mose wa likutilila eci catiamẽla kondaka eyi hati: “Tiukako, a Yehova, Toke pi? Linga ohenda akuenje vove. Komẽle, tu kuatise locisola cove ka ci pui, oco tu yolele loku sanjukila oloneke vietu viosi?.” (Osamo 90:13, 14, NW) Suku ka lueya. Omo liaco, o tiukila konyima okuti ‘o tulumuha’ konyeño yaye. Pole, Eye o linga cosi a yongola, kuenje ecela olondingaivi okuti viosi vi likekembela. (Esinumuilo 13:17) Ndaño tua lueya, nda tua likekembela, Yehova o pondola oku ‘tu sanjuisa lohenda yaye.’ Kuenda eci ci tu ‘sanjuisa calua.’ (Osamo 32:1–5) Loku kuama onjila ya sunguluka komuenyo wetu, tuka limbuka ocisola Suku a tu kuetele. Kuenda tuka ‘sanjukila calua oloneke viosi’ viomuenyo wetu.
21. Volondaka Viosamo 90:15, 16, nye Mose a pinga?
21 Ukualosamo wa likutilila hati: “Tu sanjuise okuti, koku tenda, oloneke viesanju vi lisoka loloneke wa tu suvalisa, kuenda okuti, alima esanju a lisoka lalima tua tala ohali. Upange wove u molẽhe kovakuenje vove, lunene wove we yuka ulamba u molẽhe komãla vavo.” (Osamo 90:15, 16) Ci tava okuti Mose wa pinga ku Suku oco a sumuluise va Isareli eci va kala lovitangi. Kuenje, eye wa yonguile okuti otembo yosi va pita lovitangi, yi piñayiwa lusumuluho liaco. Eye wa pinga ku Suku oco va Isareli va linge apika Vaye. Kuenda Mose wa pingavo oco ovitumbulukila via va Isareli vi amameko loku sivaya Suku. Omo liaco, tu pondolavo oku pinga ku Suku oco aka sumuluise omanu vomboka vaka kala voluali luokaliye lu laika okuiya.ˉ2 Petulu 3:13.
22. Ndomo Osamo 90:17 yi lombolola, kovina vipi tu sukila oku likutilila?
22 Osamo 90 yi malusula lohutililo yokuti: ‘Unu wa Yehova Suku yetu u kale letu. pamisa upange wovaka etu. Ocili, pamisa upange wovaka etu.’ (Osamo 90:17) Olondaka evi, vi lekisa okuti, tu sukila oku likutilila ku Suku oco a tu sumuluise kupange waye. Cikale okuti tulombuavekua, ale ‘tulomeme vikuavo,’ tu sanjuki oco unu wa Yehova, u kale letu. (Yoano 10:16) Hesanjukuolio tu kuete omo Suku a tu kundika upange woku kunda Usoma!
Tuamamiko Loku Tenda Ciwa Oloneke Viomuenyo Wetu
23, 24. Ekuatiso lipi tu pondola okupa koku sokolola Osamo 90?
23 Poku sokolola Osamo 90, tu vokiya ekolelo lietu ku Yehova momo eye ‘ocitililo cetu.’ Pku konomuisa olondaka viatiamẽla komuenyo wetu umbumbulu, tu vetiyiwa oku pokola kolonumbi via Suku, oco tu tende ciwa oloneke vietu. Nda tua pandikisa loku sandiliya ukulihiso wa Suku, tu lavoka esumuluho li tunda ku Yehova ukuahenda.
24 Yehova okamamako loku lekisa ndomo tu tenda oloneke vietu. Nda tua pokola kolonumbi via Yehova, tuka tẽla oku tenda oloneke vietu otembo yenda hu. (Yoano 17:3) Nda tu yongola oku kuata omuenyo ko pui, tu sukila oku ecelela okuti Yehova o linga ocitililo cetu. (Yuda 20, 21) Osamo 91, yika lombolola onepa eyi lolondaka vi vetiya, ndomo tuka ci lilongisa vocipama cikuãimo.
O Tambulula hẽ Ndati?
• Ndamupi Yehova a linga ‘ocitililo’ cetu?
• Momo lie tu popela okuti, Yehova olonjanja viosi wa siata oku tu kuatisa?
• Ndamupi Yehova a pondola oku ti kuatisa oco ‘tu tende oloneke vietu’?
• Nye ci pondola oku tu kuatisa oco tu ‘sanjukile oloneke viosi’ viomuenyo wetu?
[Elitalatu kemela 8]
Yehova Suku wa kalako ale, ‘eci handi olomunda ka via lulikiwile’
[Elitalatu kemela 10]
Ndaño Matusale wa kala leci ci soka 969 kanyamo, ku Yehova, eye ka tẽlisile handi eteke limosi
[Elitalatu kemela 12]
Yehova wa tu kundika upange woku kunda