Amalẽhe, Kali Lovimuenyo vi Soka Leci ca Posokela Yehova

AMALẼHE vamue Akristão va siata oku siapo epata liavo kuenda ekongelo lina ovo va kasi ale tunde osimbu vokuenda kuotembo yimue. Amalẽhe vaco va siata oku ci lingila oco va vokiye upange wavo woku kunda.Pole vakuavo va siata oku siapo ocitumãlo cavo omo lioku likala oku panga onepa yoluali lulo. (Isaya 2:4; Yoano 17:16) Kolofeka vimue, “Kaisare” wa siata oku va kapa vokayike amalẽhe, okuti va linga ovikonde ale o va kisika oku linga ovopange añi añi ana ovo ka va sesamẽla oku panga.a—Marko 12:17; Tito 3:1, 2.

Osimbu ovo va kasi vokayike omo lioku yuvula kuavo oku panga onepayoluali, va kalela kumosi la vakuangole otembo yalua. Cimuamue haico, amalẽhe valua vana va kasi ocipãla lovitumãlo viavo omo liovitangi vikuavo, va siatavo oku talavaya pokati komanu vana ka va kuete ovituwa via sunguluka. Ndamupi amalẽhe Akristão ale omanu vakuavo va kisikiwa oku talavayela kumosi la vana ka va kuete ovituwa via sunguluka va pondola oku litunda ciwa ndaño lasakalalo kuenda ovitangi vikuavo va liyaka lavio osimbu vamamako oku likolisilako ‘lovimuenyo vi soka leci ca posokela Suku?’ (1 Va Tesalonike 2:12) Ndamupi olonjali vi pondola oku kuatisa omãla vavo oco va litunde ciwa nda veya oku pita lovitangi vimue vi sumuisa kovaso yoloneke?—Olosapo 22:3.

Ovitangi Vimue Via Siata Oku Pita Lamalẽhe

Umalẽhe umue o kuete eci ci soka 21 kanyamo o tukuiwa hati, Tákis wa kisikiwa oku kala eci ci soka 37 kolosãi ocipãla locitumãlo caye,b wa lombolola hati: “Ka ca lelukile oku kala ocipãla lolonjali viange vina via enda loku ndi teyuila kumosi lakulu vekongelo liange va vakuacisola okuti va kũlĩhĩle ciwa, ovitangi nda kuata, kuenda ca enda oku ndi yokokisa calua.” Kuenje, eye wamisako hati: “Olonjanja vialua nda enda oku kala ndomunu umue wa hongua calua.” Umalẽhe ukuavo o tukuiwa hati Pétros, wa kuata eci ci soka 20 kanyamo, wa tundile kocitumãlo caye votembo yeci ci pitahãla anyamo avali. Kuenje wa popia hati: “Vonjanja yatete komuenyo wange nda enda oku linõlel a eci catiamẽla kolomapalo viange kuenda akamba ndi pondola oku kuata, kuenje, olonjanja vimue nda enda oku kuama onjila yimue ka ya sungulukile.” Noke eye wa vokiyako hati: “Nda enda oku yokoka calua omo liocikele ca kala oku livokiya coku linõlela ame muẽle eci ndi pondola oku linga.” Ukristão umue ukulu wekongelo o tukuiwa okuti Tássos wa enda oku nyula olonjanja vialua amalẽhe Akristão va kala lovitangi viñi viñi omo lioku siapo olonjali viavo oku kala kovitumãlo vikuavo okuti va kasi ulika, wa lombolola hati: “Ci tava okuti olondaka vina vĩvi via vana va kasi vokayike, ovituwa vi lekisa ungangala kuenda esino, vi nyõla ovituwa viwa viamalẽhe vana okuti Akristão.”

Osimbu amalẽhe Akristão va kasi loku talavaya pokati komanu vana ka va kuete esumbilo liolonumbi Viembimbiliya, ovo va sukila oku pandikisa calua oco ka va ka setukule ongangu yĩvi yomanu vaco kuenda ovituwa vina vi pisiwa Vovisonehua. (Osamo 1:1; 26:4; 119:9) Ci tava okuti ka ci lelukila amalẽhe vaco oku lingainga elilongilo liopokolika, oku endaenda kolohongele viekongelo kuenda oku enda kupange woku kunda. (Va Filipoi 3:16) Kuenje, ka ci va lelukilavo oku likolisilako oku kuata ovimãho viovina viokespiritu.

Ocili okuti amalẽhe vakuekolelo haivo Akristão, ocimãho cavo oku sanjuisa Yehova poku lekisa ovituwa viwa kuenda oku kala vakualombangulo viwa. Ovo lonjila ya sunguluka va likolisilako oku linga cosi ci tava oco va tambuluiye kelaleko lia Isiavo wokilu una wa popia hati: “Kuata olondunge amõlange, sanjuisa utima wange, oco nambulule u o njimbula.” (Olosapo 27:11) Ovo va kũlĩha okuti ekalo liavo kuenda ovituwa viavo vina viwa vi pondola oku vetiya vakuavo ndomo va tenda Yehova kuenda omanu vaye.—1 Petulu 2:12.

Ci sanjuisa calua oku limbuka okuti amalẽhe vaco va siata oku likolisilako oku kuama ongangu ya vamanjavo kocita catete vana upostolo Paulu a likutilila hati: “Kali lovimuenyo vi soka leci ca posokela [Yehova], haivio viu sanjuisa. Tu vu livela loku likutilila okuti, kovopange osi awa, wimi epako ... okuti vu likolisila ño loku enda lepandi lonjolela.” (Va Kolosai 1:9-11) Embimbiliya li lombolola ovolandu añi añi atiamẽla kamalẽhe valua vana va litunda ciwa poku lekisa esumbilo ku Suku omo lioku kala lovimuenyo vi soka leci ca posokela Suku pokati komanu ovo ka va kũlĩhĩle, olongangala, vakuaviteka haivo omanu vana va tomba Suku.—Va Filipoi 2:15.

“Yehova wa Kala la Yosefe”

Eci Yosefe a kala umalẽhe, eye wa kala omõla umue o soliwe calua lolonjali viaye Yakoba kuenda Rahele. Noke weya oku kalavo ocipãla locitumãlo colonjali viaye viu teyuila vina via sumbila Suku. Eye wa landisiwile kupika kofeka yo Egito. Yosefe wa eca ongangu yiwa yomunu umue wa kala ongunja, wa koleliwa haeye wa kala umalẽhe umue ukuavituwa viwa. Ndaño okuti Yosefe wa kala upika wa Potifara una ka fendela Yehova, ocili okuti Yosefe wa kala omunu o talavaya calua. Omo liaco, cime caye wa eca kokuaye ovikele viosi vionjo yaye. (Efetikilo 39:2-6) Ndaño muẽle ceci Yosefe ambiwa vokayike, eye wamamako loku lekisa ekolelo liaye ku Yehova. Eye lalimue eteke a kuatele ocisimĩlo cokuti, “Epandi liange li kuete esilivilo lie, nda ndi kapiwa vokayike?” Vokayike eye wa lekisa ovituwa viwa kuenje vokuenda kuotembo yimue yitito weya oku tambula ovikele viñi viñi vokayike kaco. (Efetikilo 39:17-22) Kuenje, Suku wo sumũlũisa ndomo ca lomboluiwa kelivulu Liefetikilo 39:23 okuti: “Yehova wa kala la Yosefe.”

Yosefe wa kala ocipãla lolonjali viaye vina vi fendela Suku okuti kokuaye nda ca lelukilile calua oku kuama ovituwa viomanu vana ka va fendela Suku va kala laye kuenda oku setukula ovina viosi viatiamẽla komuenyo ka wa sungulukile wa va Egito! Pole, eye wamamako loku kakatela kolonumbi via Suku kuenda oku lekisa esunga kolonepa viosi viomuenyo waye ndaño layonjo alua. Eci ukãi wa Potifara a enda loku u yonja oco a lipekele laye, eye wa tambulula lutõi hati: “Ame ndinga ndati evĩho eli, hã si kuata ekandu ku Suku?”—Efetikilo 39:7-9.

Koloneke vilo, amalẽhe vana okuti Olombangi via Yehova va sukila oku pokola kolonumbi Viembimbiliya vina vi va kuatisa oku yuvula akamba vãvi, ovitalukilo vina ka via sungulukile, oku tala omanu va kasi epolõla kuenda oku yevelela ovisikilo vina vi vetiya ovisimĩlo vĩvi. Ovo va kũlĩha okuti “ovaso a Yehova a lete kuosi, a lavulula olondingaĩvi lolondingesunga.”—Olosapo 15:3.

Mose wa Yuvula “Oku Sanjukila Asanju Ekandu”

Mose wa kulila pokati komanu vana va enda loku fendela oviteka vombala ya Fareo haivo va enda oku sanjukila asanju osi. Embimbiliya li lombolola eci catiamẽla kokuaye okuti: “Mose, omo a kala lekolelo, . . . ka tavele oku tukuiwa omõla womõla a Fareo ukãi. Wa nolapo oku tala ohali kumue lomanu va Suku, oku sanjukila asanju akandu, hao asanju a pua pua, hacoko.”—Va Heveru 11:24, 25.

Oku kuata ukamba loluali ku pondola oku kuatisa omunu konepa yimue, pole ekuatiso liaco li kala ño vokatembo kamue katito momo oluali lulo lu kasi kesulilo. (1 Yoano 2:15-17) Ka ca sungulukile hẽ oku kuama ongangu ya Mose? Embimbiliya li lombolola okuti: “[Eye] wa pandikisa ndu o lete una ka muiwa lovaso ositu.” (Va Heveru 11:27) Eye wa imbile ondunge kocipiñalo cespiritu cina ca kala ca vakukululu yaye vana va sumbilile Suku. Ocipango ca Yehova oco ca kala ocimãho caye komuenyo, kuenje wa kuata onjongole yoku amamako oku ci tẽlisa.—Etundilo 2:11; Ovilinga 7:23, 25.

Eci amalẽhe va sumbila Suku va kala pokati komanu vana ka va vumbi Suku kuenda vana va siata oku sandiliya asanju oluali lulo, ovo va pondola oku pamisa ukamba wavo la Yehova poku lingainga elilongiso liopokolika. Kuenje ci va kuatisa oku kũlĩha vali ciwa “Una ka muiwa lovaso ositu.” Oku kuata upange walua watiamẽla kovina viespiritu ndeci oku endaenda kolohongele viekongelo olonjanja viosi kuenda kupange woku kunda cika kuatisa amalẽhe oku tiamisila ovisimĩlo viavo kovina viespiritu. (Osamo 63:6; 77:12) Ovo va pondola oku likolisilako oku kuata ekolelo kuenda oku kuata epandi liocili ndeci Mose a linga. Ci kuete esilivilo liocili ovo oku likolisilako oku tiamisila ovisimĩlo viavo kuenda ovilinga viavo ku Yehova loku sanjukila ukamba wavo Laye.

Eye wa Sivaya Suku Lolondaka Viaye

Umalẽhe ukuavo wa eca ongangu yiwa eci eye a kala ocipãla lolonjali viaye, umue ufeko u Isareli una wambatiwile utiku la va Suria kotembo yuprofeto wa Suku o tukuiwa hati Elisia. Eye weya oku kala onalãvayi yukãi wa kesongo kasualali via va Suria umue ukuavilundu o tukuiwa hati, Namana. Ufeko waco weya oku sapuila ukãi wa cime caye hati: “Nda cimue cange wa kaile kumue luprofeto wo ko samaria, nda hise! Momo nda wo kayisa ovilundu viaye!” Omo liuvangi wakafeko kaco, Namana weya oku enda ku Elisia ko Isareli kuenje vo kayisa ovilundu viaye. Omo liaco, Namana wa linga ufendili wa Yehova.—2 Olosoma 5:1-3, 13-19.

Ongangu yufeko waco yi vetiya amalẽhe vakuavo oco va sivaye Suku poku vangula kuavo, ndaño muẽle ceci va sangiwa ocipãla lolonjali viavo. Nda ufeko waco wa kuatele ocituwa coku vangula ‘olondaka viesanda’ ale ‘oku vangula akutisasõi,’ anga hẽ eye nda wa tẽla oku kuata onjongole yoku vangula lutõi walua ndeci eye a linga eci a sanga epuluvi liaco? (Va Efeso 5:4; Olosapo 15:2) Umalẽhe umue ukuenje o tukuiwa hati Níkos wa kuata 20 kanyamo una wa kala vokayike omo lioku likala oku panga onepa yoluali wa lombolola hati: “Eci ame kuenda vamanji vakuavo amalẽhe tua kala vokayike muna ovikonde via enda loku tambula upange woku lima, okuti tua kala ocipãla lepata kuenda ekongelo, tueya oku limbuka okuti olombangulo vietu via fetikile oku tiamisiwila kovina ka via sungulukile. Olombangulo viaco ka via nenele esivayo ku Yehova.” Kuenje, Níkos kuenda amalẽhe vakuavo veya oku kuatisiwa omo lioku pokola kolondaka viupostolo Paulu wa popia hati: “Puãi, ene, ndaño oku vangula evi vi tiama kukahonga levĩho lovilivelo vĩvi, ko ka vi vanguli, momo havioko olosandu vi vangola.”—Va Efeso 5:3.

Kokuavo Yehova wa Kala Omunu Umue Wocili

Ongangu yina yiwa ya eciwa lamalẽhe vatatu va Heveru vana va kala akamba vuprofeto Daniele ko Bavulono, yi lekisa okuti onumbi Yesu a tukula yatiamẽla koku lekisa esunga kovina vitito yi pondola oku kuatisa omunu oku lekisa esunga kovina vinene. (Luka 16:10) Eci ovo va liyaka locitangi coku va kisika oku lia okulia kuna okuti vocihandeleko ca Mose kua pisiwa, nda ca sunguluka ovo oku sima okuti va kala ovikonde kofeka yamãle haivo ka va pondola oku nõla eci va yongola leci ka va yongola. Pole, ovo va kuata esumũlũho liocili omo lioku pokola kuavo lutõi walua ndaño okuti eci ca kala epokolo limue ka li kapiwako calua! Ovo veya oku kala luhayele walua kuenda va kala omanu vamue va kuete olondunge okuti akuenje vakuavo vana va enda loku lia ovikulia via soma ci sule. Omo lioku lekisa epokolo liavo kovina vitito ca va vetiya oku kuata utõi walua okuti eci va va kisika oku fendela ociñumañuma ca soma, ovo va likala oku ci linga.—Daniele 1:3-21; 3:1-30.

Yehova wa kala omunu wocili kamalẽhe ava vatatu. Ndaño okuti ovo va kala ocipãla locitumãlo cavo kuenda ombala yefendelo lia Suku, ovo va nolẽlepo oku amamako oku yuvula oku litenga loluali. (2 Petulu 3:14) Ukamba wavo la Yehova wa piãlele calua okuti ka va kuatele vali usumba wolofa ndaño okuti omuenyo wavo wa kala kohele.

Yehova Lalimue Eteke Aka ku Yanduluka

Eci amalẽhe va kala ocipãla lomanu vana ovo va sole calua haivo va kolela, ci tava okuti va kala ndomanu vamue ka va kolelepo, haivo ka va kũlĩhĩle eci va pondola oku linga kuenda va sakalala calua omo liusumba. Pole, ovo va pondola oku yula oloseteko kuenda akatanga akuavo poku kolela lutima wavo wosi okuti, ‘Yehova lalimue eteke aka va yanduluka.’ (Osamo 94:14) Nda amalẽhe vaco va “tala ohali mekonda liesunga,” Yehova o va kuatisa oco va endele “vonjila ya suñama.”—1 Petulu 3:14; Olosapo 8:20.

Yehova olonjanja vialua wa pamisa kuenda wa eca asumũlũho alua ku Yosefe, ku Mose kufeko una woko Isareli una wa kala kupika kuenda kamalẽhe vatatu vakuekolelo va Heveru. Koloneke vilo, eye lespiritu sandu liaye, Londaka yaye kuenda ocisoko caye o kasi loku kuatisa omanu oco va tẽle “oku yaka uyaki uwa wekolelo” loku va ĩha epuluvi lioku kuata esumũlũho “liomuenyo ko pui.” (1 Timoteo 6:11, 12) Ocili okuti, oku kala lovimuenyo vi soka leci ca posokela Yehova ocina cimue ci tẽliwa, shaico ca sunguluka oku ci linga.—Olosapo 23:15, 19.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Okakasia kemẽla 11]

ALONJALI, PONGIYI OMÃLA VENE!

“Ndovisongo peka liukuakuyaka haico omãla va citiwa kupombokuenje.” (Osamo 127:4) Usongo ka u pondola oku veta apa ukuakuyaka a yongola nda eye ka likolisilileko oku ci linga. Eye te wa likolisilako oku kuata uloño woku asa ciwa. Cimuamue haico ci pita lomãla okuti, nda olonjali viavo ka via va longisile olonumbi Viembimbiliya, ka vaka pondola oku yula ovitangi eci va kala ocipãla lolonjali viavo.—Olosapo 22:6.

Amalẽhe vamue va siata oku linga ovina vialua omo lioku vetiyiwa ‘loloñeyi viovumalẽhe.’ (2 Timoteo 2:22) Embimbiliya lieca elungulo liokuti: “Ombueti lalungulo vi eca olondunge, puãi omõla wa pañuiwa o kutisa inaye osõi.” (Olosapo 29:15) Nda amalẽhe ka va pindisiwile, ka va pondola oku lipongiyile kueci catiamẽla koku liyaka lovitangi kuenda asakalalo akuavo omuenyo ana akeya kovaso yoloneke eci va kala ocipãla lolonjali viavo.

Olonjali vi sukila oku kuama onjila yimue ya sunguluka poku lomboluilako omãla vavo eci catiamẽla kovitangi, kasakalalo kuenda kovina viosi viatiamẽla komuenyo womunu voluali lulo luevĩho. Ovio ka vi sukila oku saluisa amalẽhe, pole vi kuete oku kuama uloño woku lomboluila kamalẽhe ovitangi va pondola oku liyaka lavio eci va kala ocipãla lolonjali viavo. Epindiso liaco kumosi lolondunge vieciwa la Suku, “ vika eciwa ku vakuanumbi, lukũlĩhĩso lesuluviko kamalẽhe.”—Olosapo 1:4.

Olonjali vina vi longisa omãla vavo ovituwa viwa kuenda olonumbi vina via sunguluka, vi pondola oku va kuatisa koku litunda ciwa pokati kovitangi. Oku lingainga elilongiso Liembimbiliya vepata, oku kuata elitokeko lepata poku livanguisa , kuenda oku kapako calua eci catiamẽla kekalo liwa liepata, ci pondola oku kuatisa cikale kotembo yiwa cikale kotembo yovitangi. Olonjali vi sukila oku eca komãla vavo elongiso lina va sesamẽla, momo nda ka via ci lingile, omãla vavo ka vaka tẽla oku liteyuila ovo muẽle kovitangi viomuenyo eci va kala likaliavo kuenje cika va honguisa. Olonjali vi sukila oku lekisa ongangu yiwa poku longisa omãla vavo oco va limbuke okuti ci tẽliwa oku kala voluali, pole oku panga onepa yoluali luaco hacoko.—Yoano 17:15, 16.

[Elitalatu kemẽla 8]

Amalẽhe vamue Akristão va siata oku tunda konjo yavo

[Elitalatu kemẽla 9]

Amalẽhe va pondola oku liyelisa kolondunge kuenda oku amamako oku lekisa epandi koloseteko, poku kuama ongangu ya Yosefe

[Elitalatu kemẽla 10]

Kuami ongangu yufeko upika u Isareli una okuti wa sivaya Yehova lolondaka viaye