Ka Tuka Lingi Vali Ocipango Cetu Muẽle
“[Kristu] wa fila vosi okuti, ava va kasi lomuenyo ka va kasilili lawo ovo muẽle.” —2 VA KORINDO 5:15.
1, 2. Ocihandeleko cipi ca vetiya olondonge via Yesu oku yuvula oku lisola lika ovo muẽle?
YESU, kuteke waye wa sulako palo posi, osimbu handi ka file, wa longisa ovina vialua kolondonge viaye. Pokati kovina viaco a longisa, pa kala ocihandeleko catiamẽla kocituwa cimue ca velapo. Eye wa lombolola okuti, ocituwa caco oco ondimbukiso yolondonge viaye. Yesu wa vi sapuila hati: “Ndu wihi ocihandeleko cokaliye cokuti, lisoli pokati. Ndeci ame ndo soli, haico ene, lisolivo pokati. Kokulisola kuene pokati oko omanu vosi va limbukila okuti vulondonge viange.”—Yoano 13:34, 35.
2 Akristão vocili, va likolisilako oku lisola pokati. Kuenda va sakalala calua lovitangi via vakuavo okuti viavo muẽle ci sule. Ovo ka va kuete ohele ‘yoku pesila omuenyo wavo akamba vavo.’ (Yoano 15:13) Olondonge via Yesu via lekisile ndati epokolo kocihandeleko caco cokaliye? Ulume umue Tertuliano wa kala kocita catete, velivulu liaye wa lombolola ndomo omanu va enda loku popia Akristão. Ovo va enda loku popia hati: ‘Akristão va lisolele calua pokati. Kuenda ka va kuatele usumba woku fila vamanjavo.’
3, 4. (a) Momo lie tu sukilila oku yuvula ocituwa coku lisola etu muẽle? (b) Nye tu lilongisa vocipama cilo?
3 Etu tu sukilavo ‘oku liambatisako ovilemo vietu, oco tu tẽlise ocihandeleko ca Kristu.’ (Va Galatia 6:2) Ocituwa coku lisola lika etu muẽle, ci tateka oku pokola kolonumbi via Kristu. Ci tatekavo oku ‘sola Yehova Suku lutima wetu wosi lomuenyo wetu wosi kuenda lolondunge vietu viosi. Handi vali, ci tatekavo oku sola vakuetu ndeci tu lisole etu muẽle.’ (Mateo 22:37-39) Omo okuti ka tua lipuile, tu yongola lika oku livelisapo. Handi vali, asakalalo eteke leteke, ovituwa vĩvi vio kosikola, kupange woku sanda eteku kuenda uhukũi, vi vetiya omanu oku lisola ovo muẽle. Koloneke vilo, ocituwa caco ci kasi oku li vokiya calua. Paulu wa popia hati: ‘Koloneke via sulako, omanu vaka linga vakuakulisola ovo muẽle.’—2 Timoteo 3:1, 2.
4 Eci Yesu a kala kesulilo liupange waye woku kunda palo posi, wa ecele olonumbi vitatu. Olonumbi viaco, via kuatisa olondonge viaye oku yuvula ocituwa coku lisola ovo muẽle. Olonumbi viaco vipi? Ndamupi tu kuatisiwa lovina Yesu a longisa?
Tu Yuvuli Ocituwa Coku Lisola Etu Muẽle
5. Eci Yesu a kundila konano yo Galilea, nye a sapuila olondonge viaye? Kuenda momo lie esapulo liaco lia va sumuisila?
5 Yesu wa kundila ocipepi limbo lio Kaisarea ko Filipoi, konano yo Galilea. Ocitumãlo caco, ca finile calua haico ciwa oku lingilako olomapalo. Omo liaco, olondonge viaye ka via simĩle okuti vika longisiwa oku yuvula ocituwa coku lisola ovo muẽle. Eci eye a kala lavo kocitumãlo caco wa va sapuila hati: ‘O sesamẽla oku enda ko Yerusalãi kuna aka talisiwa ohali lakulu, lovitunda vinene, kuenda vakuavisonehua. Kuenje, oka pondiwa, pole, noke oka pinduiwa eteke liatatu.’ (Mateo 16:21) Olondaka evi via sumuisile calua olondonge via Yesu. Momo via kala oku lavoka okuti cime cavo o tumbika Uviali waye palo posi.—Luka 19:11; Ovilinga 1:6.
6. Momo lie Yesu a pisila Petulu?
6 Noke, ‘Petulu wa kovongela Yesu pokanele, kuenje wo sapuila hati: ‘A Ñala. Likuatela ohenda ove muẽle. Eci ka ci keye kokuove.’ Yesu wo tambulula hati: “A Satana, pita konyima yange. Ove wa ndingila ocilondokua momo ovisimĩlo viove ha via Sukuko, viomanu.” Olondaka evi vi lekisa okuti, Yesu la Petulu va kuata ovisimĩlo via litepa. Yesu wa yonguile oku pesela omuenyo waye oco a tẽlise ocikundi a tambuile ku Suku. Pole, Petulu wo vetiya oco a yuvule ocisimĩlo caco poku u sapuila hati: ‘A Ñala. Likuatela ohenda ove muẽle.’ Citava okuti, Petulu wa kuatele ovisimĩlo viwa. Pole, Yesu wo vetela evelo. Momo, Petulu wa ecelela oku yapuisiwa la Satana. Omo liaco, Petulu wa kuata ‘ovisimĩlo viomanu, okuti via Suku havioko.’—Mateo 16:22, 23.
7. Olonumbi vipi vitatu vi sangiwa kelivulu lia Mateo 16:24, Yesu a sapuila olondonge viaye?
7 Koloneke vilo, tua siatavo oku yeva olondaka ndevi Petulu a sapuila Yesu. Momo, omanu va siata oku vetiya vakuavo hati: ‘Linga lika ovina vi sanjuisa utima wove.’ Pole, Yesu wa longisa ocituwa cimue ca litepa lovisimĩlo evi. Eye, wa sapuilile olondonge viaye hati: ‘Nda umue o yongola oku ñuama, kaka litende vali eye muẽle, a tikule uti waye, kuenje a ñuame.’ (Mateo 16:24) Elivulu limue lia lombolola okuti, ‘olondaka evi ka vi tiamisiwila komanu vana okuti handi ka va lingile olondonge via Yesu. Pole, vi tiamisiwila ku vana okuti, va nolapo oku kala olondonge via Kristu.’ Kocinimbu eci ku sangiwa olonumbi vitatu Yesu a tukula. Olonumbi viaco ovio Akristão va sukila oku kuama. Omo liaco, tu konomuisi lutate olonumbi viaco.
8. Oku yuvula oku litenda etu muẽle ci lomboloka nye?
8 Catete, tu sukila oku yuvula oku litenda etu muẽle. Ondaka yo Helasi yokuti, ‘kuka litende ove muẽle,’ yi lomboloka oku yuvula oku linga ocipango cove muẽle. Pole, etu Tuakristão, oku yuvula oku litenda etu muẽle, ka ci lomboloka lika oku yuvula ovina vi sanjuisa utima wetu. Kuenda ka ci lombolokavo oku kala olongangala. Etu ka tu kasilili oku linga lika eci tu yongola. Momo, omuenyo wetu wosi tua u tumbika koku linga ocipango ca Yehova. (1 Va Korindo 6:19, 20) Etu tua nõlapo oku songuiwa lolonumbi Viaye kuenda oku yuvula oku tiamẽla kolondunge vietu muẽle. Oku yuvula oku litenda etu muẽle, ci lomboloka oku nõlapo oku linga ocipango ca Yehova ndaño okuti ka ca lelukile omo liekalo lietu. Eci tu litumbika ku Yehova loku papatisiwa, ci lekisa okuti, tua nõlapo oku linga lika ocipango Caye. Kuenje, tu likolisilako loku ambata omuenyo umue u lekisa esumbilo kokuaye.
9. (a) Eci Yesu a kala palo posi, uti a tukula wa kuatele elomboloko lie? (b) Oku tikula uti wetu ci lomboloka nye?
9 Cavali, tu sukila oku tikula uti wetu. Kocita catete, uti wa lombolokele oku tala ohali toke kolofa. Kuenda kua kala ocituwa cokuti olondingaĩvi ovio lika via sesamẽlele oku valeliwa kuti toke eci vi fa. Yesu poku tukula ondaka yaco wa lekisa okuti, Akristão va sukila oku pandikisa kelambalalo kuenda kovitangi vikuavo kuenda kovitangi vikuavo toke kolofa. Momo eye ka kaile ukualuali. (Yoano 15:18-20) Omo lioku pokola kuetu kolonumbi via Suku, tua li tepa lomanu vakualuali. Kuenje tua siata ‘oku popiwa lãvi.’ (1 Petulu 4:4) Citava okuti, tua siata oku liyaka lelambalalo liaco kosikola, kupange woku sanda eteku, ale pamue vepata lietu. (Luka 9:23) Pole, tua nõlapo oku pandikisa kayonjo oluali. Momo tua litumbika lika koku linga ocipango ca Yehova. Yesu wa popia hati: “Nda omanu vo njimbuili loku vu fũkĩlisila loku vu ndundilila ovina viosi vĩvi, wa sumũlũhi. Sanjuki, yoleli ca lua, momo onima yene kilu ya lua.” (Mateo 5:11, 12) Ka kuli ocina cikuavo ca velapo okuti, esumũlũho lia Yehova li sule.
10. Voku kuama Yesu mua kongela nye?
10 Catatu, Yesu wa popia hati, tu sukila okuamamako loku u kuama. Elivulu limue li popia hati: ‘Ondaka oku kuama, yi lomboloka omanu vavali va endela vonjila yimuamue.’ Elivulu liatete lia Yoano 2:6, li popia hati: “U o linga hati, ñala [vu Yehova Suku,] co sesamẽla oku endaenda ndeci [Kristu] a endaenda.” Ovituwa vipi Yesu a kuatele? Ocisola a kuatela Isiaye kuenda olondonge viaye, ceca uvangi wokuti, ka lisolele eye muẽle. Upostolo Paulu wa popia hati: “Kristu ka lisokoluile eye muẽle.” (Va Roma 15:3) Yesu olonjanja vimue kupange waye woku kunda wa yevaile ekavo lonjala. Pole, ka puyukile oco a tẽlise olonjongole viaye muẽle. Momo wa velisilepo upange woku kuatisa vakuavo. (Marko 6:31-34) Eye wa kuatele ombili kupange woku kunda Usoma kuenda oku longisa omanu. Etu tu sukilavo oku kuama ongangu Yaye poku kundila omanu kolofeka viosi. Kuenda oku va longisa oku pokola kovina viosi Yesu a handeleka. (Mateo 28:19, 20) Omo liaco, Eye wa tu sila ongangu yoku ‘kuama volomãhi viaye.’—1 Petulu 2:21.
11. Momo lie ci kuetele esilivilo oku yuvula oku litenda etu muẽle? Kuenda momo lie tu sukilila oku tikula uti wetu loku kuama Kristu?
11 Cavelapo okuti, tu yuvula oku litenda etu muẽle. Kuenje, tu tikula uti wetu loku kuama Yesu. Poku ci linga ci tu kuatisa oku yuvula ocituwa coku lisola etu muẽle kuenda oku lekisa ocisola ku vakuetu. Yesu wa popia hati: ‘U o yongola oku popela omuenyo waye u pesela ño, puãi u o mesila omuenyo waye u sanga. Ci kuatisa ndati omunu, nda o nganyala oluali luosi kuenje o takisa omuenyo waye? Ale ocina cipi ca velapo voluali okuti oco omunu a pesila omuenyo waye?’—Mateo 16:25, 26.
Ka tu Tẽla Oku Vumba Vacime Vavali
12, 13. (a) Umalẽhe una wa pula Yesu wa kuatele esakalalo lie? (b) Onumbi yipi Yesu o wĩha? Kuenda momo lie?
12 Eci papita olosãi vimue tunde eci Yesu a vetiya olondonge viaye oco va yuvule oku litenda ovo muẽle, umalẽhe umue ohuasi weya kokuaye kuenje wo pula hati: ‘Olongisi, nye ndi sukila oku linga oco ndi kuate omuenyo ko pui?’ Yesu wo tambulula hati, o sukila oku ‘pokola kovihandeleko via Suku.’ Kuenje wo tukuila vimue pokati kovihandeleko viaco. Noke, umalẽhe wa popia hati: “Ovina evi viosi ndi vi lingainga ale.” Olondaka viumalẽhe, vi lekisa okuti, wa enda oku likolisilako oku pokola kovihandeleko via Suku. Omo liaco, wa pula ku Yesu hati: “Pa ñambela vali nye?” Yesu wo tambulula hati: “Nda o yongola oku lipua ocili, kuende, ka landise cosi o kasi laco, ci avela olosuke kuenje o kala lukuasi kilu, oco wiye o ñuame.”—Mateo 19:16-21.
13 Yesu wa lekisa okuti, oco umalẽhe waco a vumbe Yehova lutima waye wosi, wa sukilile oku siapo ovokuasi osi. Momo a pesela calua otembo yaye yoku linga upange wa Suku. Omunu wosi okuti ondonge ya Yesu, ka ci tava okuti o vumba vacime vavali. Ukristão ka “tẽla oku vumba Suku kuenda ukuasi.” (Mateo 6:24) Ocili okuti, ka ca lelukile omunu oku landisa ukuasi waye loku kuatisa lawo olohũkui. (Mateo 6:22) Pole, Yesu wa lekisa okuti, nda umalẽhe waco wa tavele oku ci linga, nda wa sanga esumulũho lioku kuata omuenyo ko pui. Kuenda elavoko lioku viala kumuamue laye vusoma wo kilu. Omo okuti, umalẽhe waco ka tavele oku siapo ovokuasi vaye, “wa enda loku nyumala momo wa kala lovikuata via lua.” (Mateo 19:22) Pole, olondonge via Yesu, via silepo ovina viavo.
14. Eci Yesu a laleka alume vana vakuãla vakuakutamba olosi oco vokuame, nye ovo va linga?
14 Cimue ci soka anyamo avali osimbu handi Yesu ka vanguile lumalẽhe una ohuasi, eye wa lalekelevo Petulu, la Andereu, la Tiago kuenda Yoano, oco va linge olondonge viaye. Otembo yaco ovo va kala vakuakutamba olosi. Vakuavo vavali, va kala loku pamẽla awanda avo. Yesu wa va laleka hati: “Ndo ñuami oco ndulingisi anyanga vomanu.” Vosi yavo va siapo upange wavo woku tamba olombisi. Kuenje, va nõlapo oku kuama Yesu vokuenda kuomuenyo wavo wosi.—Mateo 4:18-22.
15. Nye manji umue a linga oco a kuame Yesu?
15 Koloneke vilo, kuli Akristão valua va siata oku kuama ongangu yolondonge via Yesu. Kuenda oku yuvula ocituwa cumalẽhe una ohuasi. Ovo ka va tava oku yonjiwa lovokuasi oluali, momo va nõlapo oku vumba lika Yehova. Manji umue o tukuiwa hati Debora, wa lombolola ulandu waye hati: ‘Eci nda kuata 22 kanyamo, nda liyaka locitangi cimue okuti nda sukilile oku nõla onjila ndi kuama komuenyo wange. Nda lilongisa Embimbiliya vokuenda kuolosãi epandu. Kuenje nda yonguile oku tumbika omuenyo wange ku Yehova. Pole, epata liange ka lia ci solele. Ovo va kuata ukuasi walua. Kuenda va simĩle okuti, nda nda linga Ombangi ya Yehova, ovo ka vaka sumbiwa vali lomanu. Omo liaco, va ndi sila eteke limosi oco ndi nõlepo eci ndi yongola, nda ukuasi, ale oku lilongisa Embimbiliya. Ovo va ndi sapuila okuti, nda sia liwekelepo oku lilongisa Embimbiliya Lolombangi via Yehova, ndi tundisiwa konjo. Pole, Yehova wa ndi kuatisa oku nõla onjila ya sunguluka. Kuenda wa nyiha ongusu yoku tamãlala. Cilo ndi kasi ale ci soka 42 kanyamo kupange wakundi votembo yosi. Nda sanjuka calua omo lionjila nda nõla. Momo nda puluka oku ambata omuenyo umue ka u kuete esilivilo okuti ka u nena esanju. Nda limbuka okuti, vakuepata liange ka va kuete omuenyo uwa. Ame lulume wange, tua siata oku kuatisa omanu valua oku lilongisa Embimbiliya. Omanu vaco, va kuete esilivilo lia velapo. Kuenda ka va sokisiwa lukuasi woluali lulo.’ Koloneke vilo, kuli Olombangi vialua via Yehova okuti, vi kuãivo ongangu ya manji Debora. Nye ci popiwa catiamẽla kokuove?
16. Nye tu pondola oku linga oco tu lekise okuti tu kasi oku tẽlisa ocipango ca Yehova?
16 Onjongole yoku linga ocipango ca Yehova, ya siata oku vetiya omanu valua oku litumbika kupange wakundi votembo yosi. Kuli vamue okuti ekalo liavo ka li va ecelela oku linga upange waco. Pole, va siata oku lekisa ocituwa caco poku eca ekuatiso liavo kupange woku kunda Usoma. Olonjali, via siatavo oku lekisa ocituwa caco, poku pesela otembo yalua kupange wa Yehova kuenda oku sokiya otembo yoku longisa omãla vavo olonumbi via Suku. Omo liaco, vosi yetu tu pondola oku pitisa kovaso Usoma wa Suku komuenyo wetu.—Mateo 6:33.
Ocisola ca Kristu Oco ci tu Vetiya
17. Nye ci tu vetiya oku litumbika ku Yehova?
17 Ka ca lelukile oku yuvula ocituwa coku litenda etu muẽle. Pole, sokolola eci ci tu vetiya oku yuvula ocituwa caco. Paulu wa popia hati: “Ocisola ca Kristu oco ci tu vetiya, omo tua kolela okuti umuamue wa fila [omanu] vosi. . . . Kuenje eye wa fila vosi okuti, ava va kasi lomuenyo ka va kasilili lawo ovo muele, te oku vumba u wa va fila haeye wa va pinduiwila.” (2 Va Korindo 5:14, 15) Ocisola ca Kristu oco ci tuvetiya oku litumbika koku linga ocipango ca Suku. Omo okuti Kristu wa tu fila, tu kuete ocikele coku pokola kokuaye. Handi vali, tu sukilavo oku eca olopandu omo liocisola Yehova a lekisa kokuetu. Olopandu viaco ovio vi tu vetiya oku tumbika omuenyo wetu kokuaye kuenda oku linga olondonge via Kristu.—Yoano 3:16; 1 Yoano 4:10, 11.
18. Onima yipi yi tunda koku litumbika ku Yehova?
18 Anga hẽ tu sukila muẽle oku litumbika ku Yehova? Eci umalẽhe una ohuasi a likala elaleko lia Yesu, Petulu wa sapuila Yesu hati: “Tua sia ovina viosi ha tu ku kuama, oco hẽ, tu mola nye?” (Mateo 19:27) Petulu kumue lolondonge vikuavo, ka va litendele ovo muẽle. Oco hẽ onima ye va tambula? Yesu tete wa va sapuila okuti, va kuete esumũlũho lioku viala kumue laye vusoma wokilu. (Mateo 19:28) Noke wa lombololavo esanju vaka kuata. Eye wa popia hati: “Ka kuli u o sia onjo, pamue vamanjaye, pamue vamukãi vaye, pamue inaye pamue isiaye, pamue omãla, pamue ovapia, okuti o vi sia mekonda liange kuenda mekonda liondaka yiwa, yu ka moli cilo eci ca soka locita colonjanja. . . . Kuenje [kotembo yiyako, o kuata] omuenyo ko pui.” (Marko 10:29, 30) Etu tu tambula asumũlũho alua okuti ka a sokisiwa lalikolisilo etu. Momo olonjali vietu kespiritu, la vamanjetu kuenda omãla vetu, va velapo ovina tua sia konyima omo lioku litumbika kupange wa Yehova. Kaliye pokati ka Petulu lumalẽhe una ohuasi, helie wa tambula onima yomuenyo? Petulu, ale ukuenje una ohuasi?
19. (a) Esanju liocili li tunda pi? (b) Nye tuka lilongisa vocipama cosemana yiyako?
19 Yesu kolondaka viaye kuenda kovilinga viaye, wa lekisa okuti, esanju liocili li tunda lika koku kuatisa vakuetu. Pole, ka li tundi koku lisola etu muẽle. (Mateo 20:28; Ovilinga 20:35) Nda tua nolapo oku kuama Yesu, tu kuata esanju liocili cilo muẽle. Kuenda elavoko lioku kuata omuenyo ko pui. Nda tua yuvula oku litenda etu muẽle, tuka linga omanu va Yehova kuenda oku litumbika kupange Waye. Onima yipi yi tunda koku kala omanu vaye? Ndamupi ukũlĩhĩso waco u tukuatisa komuenyo wetu? Eci hẽ ci tu kuatisa ndati konjila tua nõlapo? Ocipama cosemana yiyako, cika tambulula apulilo a votuiwa ndeti.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Momo lie tu sukilila oku yuvula oku linga ocipango cetu muẽle?
• Oku yuvula oku litenda etu muẽle ci lomboloka nye? Oku tikula uti wetu loku kuama Yesu ci lombolokavo nye?
• Nye ci tu vetiya oku litumbika kupange wa Yehova?
• Momo lie ci kuetele esilivilo oku litumbika ku Yehova?
[Elitalatu kemẽla 9]
‘Petulu wa kovongela Yesu pokanele hati: A Ñala likuatela ohenda’
[Elitalatu kemẽla 11]
Ocisola ca siata oku vetiya Olombangi via Yehova, oku litumbika kupange wakundi votembo yosi