Lekisa Epokolo Kuenda Esunguluko
“Va ivaluisa okuti va . . . kala lusima.”—TITO 3:1, 2.
1, 2. Nye Ovisonehua vi popia catiamẽla koku lekisa esunguluko, kuenda momo lie?
YEHOVA, Isietu wokilu olondunge viaye ka vi sulila. Omo okuti eye ululiki wetu, tu sanda olonumbi kokuaye vioku songuila omuenyo wetu. (Osa. 48:14) Ndonge Tiago o tu sapuila hati: “Olondunge viokilu, tete via pua evĩho, vali viombembua, haivio vionjuka kuenda via sunguluka, haivio vie yuka ohenda lapako awa, kuenda via pua atatahãi lelimbi.”—Tia. 3:17.
2 Upostolo Paulu o tu lungula hati: “Esunguluko liene li limbukiwe lomanu vosi.”a (Va Fil. 4:5) Kristu Yesu, eye Ñala, haeye Utue wekongelo Liakristão. (Va Efe. 5:23) Omo liaco, vosi yetu tu sukila oku lekisa esunguluko loku pokola kolonumbi via Kristu, kuenda oku lekisa esunguluko la vakuetu!
3, 4. (a) Lombolola esilivilo lioku lekisa esunguluko. (b) Nye tu konomuisa cilo?
3 Koku lekisa esunguluko kuenda esuluviko, ku tunda onima yalua. Kũlĩhĩsa ocindekaise eci: Kofeka yo Bretanya eci olosipayu via kuata ulume umue va enda oku popia hati ongangala vofeka, omanu vakuakuendela volombalãu, va fetika oku pokola kocihandeleko ca kisikile oku yuvula oku ambata ovikuata vimue okuti, kefetikilo via enda oku ambatiwa. Nda tu kasi oku endisa ocendelo cimue ndeci: ekãlu, omoto ale ocendelo cikuavo, tu lekisavo esunguluko ku vakuetu va kasi oku endisa oviendelo viaco, poku va ecelela oku pita nda tu kasi panyaha, okuti lomue o lemehiwa kuenda oku ecelela okuti, oviendelo viosi vetapalo vienda ciwa.
4 Valua pokati ketu ka ca lelukile oku lekisa esunguluko. Omo liaco, tu konomuisi atosi atatu a tu kuatisa oku lekisa esunguluko ndeci, kekalo lietu, ndomo tu tenda vana va kuete ocikele coku songola, kuenda ndomo tu lekisa esunguluko liaco.
Momo Lie tu Sukilila Oku Lekisa Esunguluko?
5. Nye ca enda oku vetiya upika oku amamako oku kala konjo ya cime caye, ndomo ca lekisiwa Vocihandeleko ca eciwile ku Mose?
5 Ulandu umue womanu va Suku kosimbu, u lombolola esunga lioku lekisa esunguluko. Ocihandeleko ca eciwile ku Mose ca lekisile okuti, va Heveru vana va kasi kupika, va pondola oku yovuiwa kupika waco noke lianyamo epanduvali ale kunyamo Wonjolela. Pole, upika wa kuatelevo elianjo lioku nõla nda amamako oku kala kupika waco ale sio. (Tanga Etundilo 21:5, 6.) Nye ca enda oku vetiya upika oku nõla onjila yaco? Ocisola oco ca enda oku u vetiya okuti, ka tundi konjo ya cime caye.
6. Ocisola ci kongeliwa ndati voku lekisa esunguluko?
6 Cimuamue haico catiamẽla kokuetu. Ocisola tu kuetele Yehova ci tu vetiya oku tumbika omuenyo wetu kokuaye, kuenda oku pokola kolonumbi viaye. (Va Rom. 14:7, 8) Upostolo Yoano wa soneha hati: “Okusola Suku [ku] lomboloka oku pokola kovihandeleko viaye. Ovihandeleko viaye ka vi lemi.” (1 Yoa. 5:3) Ocisola caco ka ci li sandela olonjongole viaco muẽle. (1 Va Kor. 13:4, 5) Kovina viosi tu linga la vakuetu, ocisola oco ci tu vetiya oku sunguluka lavo kuenda oku pitisa kovaso olonjongole viavo. Nda tua yuvula oku kuata ocipululu, tu kapako olonjongole via vakuetu.—Va Fil. 2:2, 3.
7. Esunguluko li kuete esilivilo lie kupange wetu woku kunda?
7 Tu sukila oku likolisilako oco olombangulo vietu kuenda ovilinga vietu ka vika kapele ocilondokua vakuetu. (Va Efe. 4:29) Ocisola ci tu vetiya oku yuvula ovituwa vi tateka vakuapata kuenda vakuavituwa vialitepa oku amamako oku vumba Yehova. Voku yuvula ovituwa viaco, mua kongela oku lekisa esunguluko. Citava okuti, vamanji vamue akãi olomisionalia va kuatele ocituwa coku liposuisa lovina vimue okuti kocikanjo va kasi, omanu va sima hati ka va kuete ovituwa viwa, kuenda vi kapela vakuavo ocilondokua.—1 Va Kor. 10:31-33.
8. Ocisola tu kuetele Suku, ci tu kuatisa ndati oku litenda ndu “o sule”?
8 Ocisola tu kuetele Yehova, ci tu kuatisa oku yuvula epela. Olondonge via Yesu noke yoku lihoya loku popia hati helie wa velapo pokati kavo, Yesu wa kapa okamõla kamue pokati kavo. Eye wa popia hati: “U o hindikisa okamõla aka vonduko yange, ame a hindikisa, lu o hindikisa ame, o hindikisa u wa numa, momo u o sule pokati kene vosi, eye unene.” (Luka 9:48; Mar. 9:36) Ka ca lelukile oku li tenda etu muẽle ndomunu umue “o sule” pokati ka vakuetu. Ekambo lioku lipua tua piñala kuenda epela, vi pondola oku tu vetiya oku livelisapo. Pole, umbombe u tu kuatisa oku lekisa esunguluko.—Va Rom. 12:10.
9. Nye tu sukila oku kũlĩhĩsa oco tu lekise esunguluko?
9 Oco tu lekise esunguluko tu sukila oku pokola kolomitavaso via tumbikiwa la Suku. Akristão va kũlĩha ciwa onumbi yatiamẽla koku songola. Upostolo Paulu wa sapuila ondaka yaco va Korindo poku popia hati: “Njongola okuti vu limbuka okuti utue wulume Kristu; utue wukãi ulume waye; utue wa Kristu Suku.”—1 Va Kor. 11:3.
10. Epokolo lietu kuviali wa Yehova li lekisa nye?
10 Oku pokola kuviali wa Suku, ku lekisa okuti tua kolela kokuaye okuti eye Isietu ukuacisola. Eye wa kapako ovina viosi vi pita letu, kuenda o pondola oku tu ĩha onima tu sesamẽla. Oku kũlĩha ondaka eyi, ci tu kuatisa oku lekisa esunguluko eci omanu ka va lekisa esumbilo kokuetu, ale ceci va tema okuti ka va likandangiya. Paulu wa soneha hati: “Ndeci ca soka locikele cene, kali lombembua lomanu vosi nda ci tẽliwa.” Paulu wa pitulula elungulo liaco poku popia hati: “Akuetu wa soliwi, ko ka lifetuluinyi. Efetuluinyo li kale konyeño ya [Yehova] Suku, momo ca sonehiwa citi, Efetuluinyo, liange. Ame fetuluinya. Oco ca popia Ñala [Yehova].”—Va Rom. 12:18, 19.
11. Tu lekisa ndati okuti tu kasi oku songuiwa la Kristu?
11 Tu sukilavo oku lekisa esumbilo kuviali wa tumbikiwa vekongelo Liakristão. Elivulu Liesituluilo ocipama 1 ci lekisa okuti, Kristu Yesu wa tenda ekongelo ‘ndolombungululu’ vi kasi peka liaye liondio. (Esit. 1:16, 20) ‘Olombungululu’ viaco, vi lomboloka akulu vekongelo ale olomitavaso. Akulu vaco vekongelo va ecelela oku songuiwa la Kristu, kuenda va kuama ongangu yaye poku songuila vakuavo locisola. Omanu vosi vekongelo, va pokola keliangiliyo Yesu a linga lioku nõla “ukuenje wa kolelua haeye wa lunguka,” oco a tu ĩhe okulia kuespiritu votembo ya sokiyiwa. (Mat. 24:45-47) Koloneke vilo, onjongole yetu yoku lilongisa kuenda oku kapako ovina tu lilongisa, yeca uvangi wokuti, tu yongola oku songuiwa la Kristu oco tu kuate ombembua kuenda elitokeko.—Va Rom. 14:13, 19.
Toke pi tu Lekisa Esunguluko?
12. Momo lie epokolo li kuetele ongave?
12 Oku lekisa esunguluko kaku lomboloka oku pitila petosi lioku nyõla ekolelo lietu ale oku lueya olonumbi via Suku. Onjila yipi Akristão vatete va nõlelepo eci asongui vetavo vava handelekele hati ka citava oku longisa vali vonduko ya Yesu? Petulu kuenda ovapostolo vakuavo, va popia lutõi hati: “Cetu oku pokola ku Suku, komanu hakoko.” (Ovil. 4:18-20; 5:28, 29) Cimuamue haico koloneke vilo. Eci olombiali vi tu kisika oku siapo oku kunda olondaka viwa, ka tu liwekapo, pole tu sanda onjila yikuavo yi tu kuatisa oku tẽlisa upange wetu. Nda ka citava oku kundila konjo lanjo, tu sanda olonjila vikuavo vioku sanga omanu vocikanjo kuenda oku amamako oku pokola kocikundi tua tambula ku Suku. Nda ‘olombiali’ ka vi tava okuti tu linga olohongele vietu, tu sanda onjila yoku liongolola vuyombeki vovimunga vitito.—Va Rom. 13:1; Va Hev. 10:24, 25.
13. Nye Yesu a popia catiamẽla ku vana va kuete omoko yoku songola?
13 Vohundo Yesu a lingila Komunda, wa lekisa esilivilo lioku pokola kuava va kuete ocikele coku songola poku popia hati: “Umue nda o yongola oku ku sombisa ha tambula ombinja yove, wihavo ocikutu cove. U o ku kisika oku enda usenge umuamue, kuende laye vivali.” (Mat. 5:40, 41)b Oku kapako vakuetu lonjongole yoku va kuatisa, ci tu vetiya oku va lingila ovina va yongola.—1 Va Kor. 13:5; Tito 3:1, 2.
14. Momo lie tu sukilila oku yuvula vana va siapo efendelo liocili?
14 Ka tuka eceleli okuti, onjongole yetu yoku sunguluka yi tu tuala koku yapuisiwa lomanu va siapo oku vumba Suku. Pole, utõi u tu kuatisa oku teyuila ocili Condaka ya Suku kuenda oku likuata omunga vekongelo. Paulu poku lombolola catiamẽla ku “vamue vakuesanda,” wa soneha hati: “Tua likala, ka tua tavele ndaño naito kondaka yavo. Cimosi lika tua livela cokuti, . . . ocili condaka yiwa ci tumala vovitima viene.” (Va Gal. 2:4, 5) Eci Akristão vocili va yonjiwa lomanu vana va siapo efendelo liocili, vamamako loku teyuila esunga.
Akulu Vekongelo va Sukila Oku Lekisa Esunguluko
15. Akulu vekongelo va lekisa ndati esunguluko eci va liongolola?
15 Esunguluko ocituwa cimue ci sukiliwa ku vamanji vana va nõliwa oku kala akulu vekongelo. Paulu wa soneha hati: ‘Akulu vekongelo va sukila oku lekisa esunguluko.’ (1 Tim. 3:2, 3) Ocituwa caco ci va kuatisa eci va liongolola poku kũlĩhĩsa ovitangi viekongelo. Osimbu ka va nõlele onjila yi kuamiwa, omunu lomunu pokati kavo, o sukila oku lekisa ocisimĩlo caye ndaño ka ci sukila okuti vosi yavo va eca ocisimĩlo cimue. Vokuenda kuombangulo, citava okuti ovisimĩlo via umue vi pongoloka osimbu a yevelela vakuavo va tukula Ovisonehua viatiamẽla kondaka yaco. Ukulu wekongelo wa loñoloha haeye wa sunguluka, o yuvula oku kakatela lika kovisimĩlo viaye. Poku fetika ombangulo, citava okuti va kuata ovisimĩlo via litepa. Pole, ohutililo yi kuatisa akulu vekongelo va sunguluka oku likuata omunga.—1 Va Kor. 1:10; Tanga Va Efeso 4:1-3.
16. Ovituwa vipi ukulu wekongelo a sukila oku lekisa?
16 Ukulu wekongelo o sukila oku kuama olonumbi viocisoko ca Yehova kovina viosi a linga. Olonumbi viaco viu kuatisa oku lava ocunda, kuenda oku lekisa esumbilo lohenda ku vakuavo. Petulu wa soneha hati: “Lavi ocunda ca Suku co kundikilui, halocikukuiko, puãi momo vu kuete utima waco, hamekondako liocipululu conganyu, te lutima wombili ndeci Suku o yonguili.”—1 Pet. 5:2.
17. Vamanji vekongelo va lekisa ndati esunguluko poku kala la vakuavo?
17 Akulu vendamba vekongelo va sanjukila calua ekuatiso va siata oku tambula kamalẽhe kuenje va lekisa esumbilo kokuavo. Amalẽhe va siatavo oku lekisa esumbilo kakulu vendamba va kasi oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua. (1 Tim. 5:1, 2) Akulu vekongelo va siata oku pindisa vamanji vana va pondola oku tambula ovikele oco va loñolohe okuti vava kuatisa koku tata ocunda ca Suku. (2 Tim. 2:1, 2) Akristão vosi va sukila oku kapako elungulo lia Paulu li popia hati: “Pokoli kasongui vene loku linga eci va tuma, momo va kasi loku lavulula ovimuenyo viene ndava va lombolola noke ndomo va vi tata. Pokoli kokuavo okuti va ci linga lesanju, haloku lisiõsiõlako, momo nda va ci linga loku lisiõsiõla nda ka cu kuatisi.”—Va Hev. 13:17.
Lekisa Esunguluko Vepata
18. Momo lie esunguluko li kuetele esilivilo vepata?
18 Omunu lomunu vepata o sukila oku lekisa esunguluko. (Tanga Va Kolosai 3:18-21.) Embimbiliya li popia eci catiamẽla kocikele comunu lomunu vepata Liakristão. Ulume eye utue wukãi waye, kuenda o kuete ocikele coku songuila omãla. Ukãi o sukila oku kapako ocikele culume waye coku songola, kuenda omãla va sukila oku pokola oco va sanjuise Ñala. Omanu vosi vepata va pondola oku kuatisa koku nena elitokeko lombembua vonjo poku lekisa esunguluko kuenda eliketiso. Embimbiliya li kuete ovolandu alua a kuatisa konepa eyi.
19, 20. (a) Oku litepa kupi ku kasi pokati ka Eli la Yehova catiamẽla koku lekisa esunguluko? (b) Nye olonjali vi pondola oku lilongisa kovolandu ava?
19 Eci Samuele a kala umalẽhe, Eli eye wa kala ocitunda cavelapo ko Isareli. Pole, Hafeni la Finehase omãla va Eli, “ka va sungulukile,” kuenda “ka va sumbilile Yehova.” Eli wa yeva ovolandu ãvi atiamẽla kokuavo oku kongelamo evĩho lioku pekela lakãi va enda oku talavaya puvelo wombalaka yoku ñualehela la Yehova. Nye Eli a linga? Eye, wa va sapuila hati, nda va lueyela Yehova, lomue o va lingilako olohutililo. Pole, ka va lunguile loku va pindisa. Omo liaco, omãla va Eli vamamako oku linga ekandu. Noke, Yehova wa nõlapo oku va yambuila kolofa. Eci Eli a yeva ulandu watiamẽla kolofa viavo, wa fa vepuluvi liaco. Omo liaco, wa tambula onima yi sumuisa! Eli ka lekisile esunguluko, momo wa ecelela okuti omãla vaye vamamako oku linga ovina ka via sungulukile.—1 Sam. 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.
20 Kũlĩhĩsa oku litepa kua kala pokati kocituwa ca Suku coku tata omãla vaye ovangelo locituwa ca Eli. Uprofeto Mikaya vocinjonde a kuata wa mola Yehova wa linga ohongele lovangelo Vaye. Yehova wa pula helie pokati kovangelo enda oku ka ponda Soma Ahava woko Isareli una wa kala ondingaĩvi. Yehova wa yevelela kovisimĩlo viomãla vaye ovangelo. Noke, umue pokati kovangelo wa popia hati, o pondola oku ci linga. Yehova wo pula ndomo aka cilinga. Lesanju lia piãla, Yehova wa tuma ungelo waco oku ci linga. (1 Olos. 22:19-23) Ulandu owu, u kuatisa apata oku limbuka ndomo va pondola oku lekisa esunguluko. Ulume wosi Ukristão o linga ciwa nda o kapako ovisimĩlo kuenda olonumbi viukãi waye levi viomãla. Pole, akãi lomãla, va sukila oku ivaluka okuti, ndaño va eca ovisimĩlo viavo loku lekisa onjongole yavo, ulume eye o kuete omoko yoku nõla onjila yi kuamiwa ndomo ca tukuiwa Vovisonehua. Omo liaco, o sukila oku lekisa esunguluko kuenda oku sumbila olonumbi viaye.
21. Nye tuka lilongisa vocipama cikuãimo?
21 Tua sanjuka calua omo liocisola Yehova a siata oku lekisa kokuetu kuenda ocituwa caye coku lekisa esunguluko! (Osa. 119:99) Ocipama cikuãimo, cika lekisa ndomo esunguluko li nena esanju volohuela.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Upostolo Paulu wa tukula ondaka yimue ya tĩla oku yi pongolola kondaka yimue yelimi Liongelesi. Elivulu limue lia popia hati: “Vesunguluko mua kongela onjongole yomunu yoku yuvula oku kakatela komoko yaye yoku linga ocina cimue kuenda oku kapako onjongole ya vakuavo.” Omo liaco, ondaka yaco yi lomboloka oku sunguluka okuti, omunu ka kakatela lika kocihandeleko ca sonehiwa ale komoko yaye yoku linga cimue.
b Tanga Vutala Wondavululi 15 ya Kayovo wo 2005, kemẽla 23 toke 26, kelimi Lioputu kocipama losapi hati: “Nda va ku Kisika Oku Linga Upange Umue.”
O Tambulula Ndati?
• Nye ciyilila koku lekisa esunguluko?
• Akulu vekongelo va lekisa ndati esunguluko?
• Momo lie esunguluko li kuetele esilivilo vepata?
[Elitalatu kemẽla 4]
Akulu vekongelo va kuãi ongangu ya Kristu yoku lekisa esunguluko kovina viosi va linga la vakuavo
[Elitalatu kemẽla 6]
Akulu vekongelo eci va liongolola va likuata omunga poku sokolola lutate kuenda oku lekisa esunguluko