Ene Amalẽhe, Tamalãli Layonjo Akamba Vene
“Upopi wene u . . . [singiwe] lomongua, okuti vu kumbulula ciwa omunu omunu wo puli cimue.”—VA KOL. 4:6.
1, 2. Amalẽhe valua va liyeva ndati eci va tendiwa ndomanu va litepa, kuenda momo lie?
OVE wa kũlĩha ciwa ondaka “eyonjo liakamba,” momo wa siata oku liyaka locitangi caco. Pamue omunu umue o ku kisika oku linga eci ka ca sungulukile. O liyeva hẽ ndati poku liyaka locitangi caco? Ukuenje umue o tukuiwa hati Christopher, o kuete 14 kanyamo wa popia hati: “Olonjanja vimue ñuete onjongole yoku tila, ale yoku lisetahãisa lakamba vange vo kosikola oco si ka tendiwe okuti nda litepa lavo.”
2 Anga hẽ akamba vove va siata oku ku kisika oku linga ovina vĩvi? Nda oco, momo lie? O kasi hẽ loku liyaka locitangi caco, omo lionjongole yoku lisetahãisa lavo? Oku kuata onjongole yaco hacĩviko. Momo akulu va kuetevo onjongole yoku sanjuisa akamba vavo. Ci kale amalẽhe, ci kale akulu, lomue o sole oku sepuiwa. Ivaluka okuti, eci o linga ovina via sunguluka, omanu vamue ka va ka ci sanjukila. Yesu wa liyakavo locitangi caco. Olonjanja viosi, Yesu wa linga ovina via sunguluka. Osimbu omanu vamue va linga oloñame Viomõla a Suku, vakuavo vo pembula kuenda ka vo “tendele.”—Isa. 53:3.
Momo Lie Omanu va Kuetele Onjongole Yoku Lisetahãisa la Vakuavo?
3. Momo lie ka ca sungulukilile oku lisetahãisa lakamba vove?
3 Pamue o kuata onjongole yoku kuama ovituwa viakamba vove, oco ku ka va sumuise. Puãi, oku ci linga uveke. Akristão va yuvula oku linga “omãla va punguaiwa lolofela viosi.” (Va Efe. 4:14) Komãla vatito ca leluka oku yapuisiwa la vakuavo. Ove wumalẽhe, ivaluka okuti, eteke limue o ka lingavo ukulu. Nda wa kolela kolonumbi Yehova a tumbika omo liocisola a ku kuetele, o ka kakatele kolonumbi viaco. (Esin. 10:12, 13) Nda kua ci lingile, ku ka tẽla oku songuila omuenyo wove. Momo nda wa liwekapo oku tamalãla lakamba vove, ovo va ka ku sokisa ndocipapalelo cavo.—Tanga 2 Petulu 2:19.
4, 5. (a) Ndamupi Arone a kupukila veyonjo, kuenda nye ove o lilongisila kulandu waco? (b) Akamba vove va pondola oku kuama olonjila vipi oco va ku yapuise?
4 Onjanja yimue, Arone, huva a Mose, ka tẽlele oku tamalãla leyonjo. Eci va Isareli vo kisika oku va tungila osuku yimue, eye wa tava kepingilo liavo. Arone ka kaile omunu umue wa hongua. Momo wa endele la Mose oku vangula la Fareo, ulume umue wa kemãlele calua Kegito. Arone wa vangula lutõi poku u sapuila ondaka ya Suku. Pole, eci Arone a yonjiwa la va Isareli oku linga eci ka ca sungulukile, wa konyoha. Akamba vetu va kuete unene woku tu yapuisa! Arone wa limbuka okuti oku vangula la soma yo Kegito ca lelukile vali okuti oku tamalãla leyonjo liomanu ci sule.—Etu. 7:1, 2; 32:1-4.
5 Ndomo ca lekisiwa vulandu wa Arone, ayonjo ka eya ño kamalẽhe, ale komanu vana okuti utima wavo wa tekela lika koku linga eci cĩvi. Ayonjo a pondolavo oku iya komanu vana va yongola oku linga eci ca sunguluka, oku kongelamo ove. Akamba vove va pondola oku ku kisika oku linga ovina ka via sungulukile poku ku sanumula, loku ku pembula. Ka ca lelukile oku liyaka layonjo akamba. O ka kuata lika onima yiwa nda wa kakatela kekolelo liove.
“Liseteki Ene Muẽle”
6, 7. (a) Momo lie oku kuata ekolelo ci kuetele esilivilo, kuenda olio li pamisiwa ndati? (b) Apulilo api o sukila oku linga oco o pamise ekolelo liove?
6 Oco o tamalãle layonjo akamba vove, tete o sukila oku kolela okuti olonumbi vietavo liove via sunguluka. (Tanga 2 Va Korindo 13:5.) Ekolelo liaco, li ka ku kuatisa oku kuata utõi, ndaño okuti pamue ukuakuyeva usumba. (2 Tim. 1:7, 8) Ndaño muẽle omunu una o kuete utõi, olonjanja vimue ka tẽla oku teyuila ondaka yina ka kolelele. Momo lie ku lekisila okuti ovina o kasi oku lilongisa Vembimbiliya viocili? Konomuisa tete alongiso a velapo. Ove o tava okuti kuli Suku kuenda o yeva yeva esunga lieci vakuene va kolelela Kokuaye. Omo liaco, lipula ndoco: ‘Nye ci ndi vetiya oku tava okuti kuli Suku?’ Ocimãho cepulilo eli, haku ku kokelako atatahãi, pole, oku pamisa ekolelo liove. Lipula vali ndoco: ‘Nda kũlĩha ndati okuti Ovisonehua via tunda muẽle ku Suku?’ (2 Tim. 3:16) ‘Momo lie nda kolelela okuti tu kasi muẽle “koloneke via sulako”?’ (2 Tim. 3:1-5) ‘Ndi tava hẽ okuti olonumbi via Yehova vi ndi kuatisa?’—Isa. 48:17, 18.
7 Pamue ove o susõha oku li linga apulilo a-a omo kua kũlĩhĩle atambululo aco. Eci ci sokisiwa loku kuata ohele yoku tala apa pa tãi ongasolina vekãlu liove omo wa kũlĩha okuti ndopo “Yi pua”! Omo liaco, nda vetangi liekãlu liove ka muli ongasolina, ove o sandiliya onjila yoku yukisamo. Cimuamue haico, nda wa limbuka okuti ekolelo liove li kasi oku hongua, likolisilako oku li pamisa.—Ovil. 17:11.
8. Lombolola ndomo o pondola oku pamisa ekolelo liove poku pokola konumbi ya Suku yoku yuvula ukahonga.
8 Kũlĩhĩsa ulandu umue. Embimbiliya li tu vetiya hati, “tili ukahonga.” Lipula ndoco, ‘Momo lie oku pokola konumbi yaco ci kuetele esilivilo?’ Sokolola esunga lieci akamba vove va kuetele ocituwa caco cĩvi. Kuenda sokololavo esunga lieci omunu o linga ukahonga a “lingila etimba liaye muẽle ekandu.” (1 Va Kor. 6:18) Kũlĩhĩsa esunga liaco kuenda lipula ndoco: Momo lie ci kuetele esivilo oku tila ukahonga? Anga hẽ ci kuete esilivilo oku yuvula ukahonga?’ Sokolola lutate ondaka eyi poku lipula ndoco; ‘Nda nda kupukila vukahonga ndi ka liyeva ndati?’ Kefetikilo pamue o taviwa lakamba vove, pole o ka liyeva hẽ ndati eci o lisanga lolonjali viove, kuenda vamanji Akristão Vonjango Yusoma? Utima wove u ka kala ndati poku likutilila ku Suku? Anga hẽ o ka vĩhisa ekalo liove liwa kovaso a Suku omo lioku sanjuisa akamba vove?
9, 10. Ovina wa lilongisa vi ku kuatisa ndati oku lekisa ekolelo eci o kala lakamba vove?
9 Nda wumalẽhe, otembo o kasi oku kula, ‘olondunge’ viove vi livokiya. (Tanga Va Roma 12:1, 2.) Eyi oyo otembo yoku sokolola esunga lieci ci kuetele esilivilo kokuove oku linga Ombangi ya Yehova. Eci, ci ka ku kuatisa oku pamisa ekolelo liove. Kuenje, poku liyaka layonjo akamba vove, o ka tẽla oku tambululula lutõi kuenda ekolelo. O ka kuata ocisimĩlo ndeci cufeko umue Ukristão wa popia hati: “Poku tamalãla lakamba vãvi ngecelela okuti vosi va limbuka okuti ‘etavo liange’ li kuete esilivilo lialua. Momo omu mua kongela ovisimĩlo, ovimãho, ovituwa kuenda omuenyo wange wosi.”
10 Ocili okuti, oco o linge ovina wa kũlĩha okuti via sunguluka, o sukila oku likolisilako. (Luka 13:24) O pamue o lipula nda oku ci linga ci kuete esilivilo. Pole, sokolola ndoco: Nda wa kuata osõi yoku linga eci ca sunguluka, vakuene va ka ku sipata vali. Puãi, nda wa vangula lutõi, o ka limbuka okuti akamba vove va ka liwekapo oku ku sindiliya.—Ci sokisa la Luka 4:12, 13.
‘Osimbu Kua Tambuluile, Tete Sokolola’
11. Oku lipongiyila alambalalo akamba vove ci kuete esilivilo lie?
11 Ocina cikuavo ci ku kuatisa oku tamalãla layonjo akamba vove, oku lipongiya. (Tanga Olosapo 15:28.) Oku lipongiya ci lomboloka oku sokolola kocitangi cimue osimbu ka ceyile. Olonjanja vimue, oku lipongiya ci kuatisa oku yuvula ocitangi cinene. Ndocindekaise, sokolola okuti o lete akamba vove vo kosikola va kasi loku sipa. Nye ove o linga nda ovo va ku ĩha osikalu? Oco o yuvule ocitangi caco, nye o sukila oku linga? Elivulu Liolosapo 22:3, li popia hati: “Omunu wa lunguka o mõla ũvi kuenje o lisalamisa.” Nda wa yapukila konjila yiñi, ku lisangi lavo. Eci ka ci lomboloka okuti o kuete usumba, pole o kuete olondunge.
12. O yuvula ndati oku sipatiwa lakamba vove?
12 Nda ku tẽla oku yuvula ocitangi caco, nye o sukila oku linga? Sokolola okuti ekamba liove li ku pulisa hati, “Ove handi lopo ufeko ale ukuenje wosombo?” Kuama onumbi yi sangiwa kelivulu lia va Kolosai 4:6: “Upopi wene u kale lumbombe loku singiwa lomongua, okuti vu kumbulula ciwa omunu omunu wo puli cimue.” Ndomo ca lekisiwa vocisonehua eci, cosi ci tiamisiwila ño kepuluvi lepuluvi. Ku sukila oku vangula ovina vialua via tiamẽla Kembimbiliya. Olonjanja vimue o sukila lika oku eca etambululo li teta onimbu. Ndeci, nda umue wa ku pulisa okuti ove lopo ufeko ale ukuenje wosombo, o pondola oku tambulula hati: “Oco,” ale, “Ove ku kuete omoko yoku likapa vomuenyo wange.”
13. Olondunge vi ku kuatisa ndati oku tambulula vana va ku pembula?
13 Yesu wa enda oku eca atambululo a teta onimbu, eci a limbuka okuti ca sukilile oku vangula ovina vialua. Omo liaco, eci Herode o pulisa, Yesu ka popele cimue. (Luka 23:8, 9) Oku uha, oyo onjila yiwa yoku yuvula oku tambulula apulilo ka a sungulukile. (Olosap. 26:4; Uku. 3:1, 7) Citava okuti, omunu umue kosimbu wa enda oku ku sepula, kuenje kaliye o limbuka okuti o ku pulisa lutima wa sunguluka ovina viatiamẽla koku lipekela. (1 Pet. 4:4) Ove o sukila oku lekisa komunu waco, okuti olonumbi o kasi oku kuama vi sangiwa Vembimbiliya. Poku ci linga ku ka kuate usumba. Olonjanja viosi ‘lipongiyila oku eca etambululo.’—1 Pet. 3:15.
14. Olanjanja vimue o pondola oku tutuiya ndati eyonjo?
14 Olonjanja vimue o pondola oku tutuiya eyonjo. Pole, te wa ci linga lutate. Nda ekamba lio kosikola li ku vetiya oku sipa, u tambulula ndoco, “Sio nda pandula,” noke popia vali hoti, “Ame nda simile okuti omo ove wa lunguka ku sipi!” Wa limbuka hẽ ndomo citava oku tutuiya eyonjo? Ku sukila oku u lomboluila esunga lieci ku sipila, ocimãho cove oku vetiya omunu waco oku sokolola esunga lieci eye a sipila.a
15. Vepuluvi lipi ci sukila oku tila elambalalo, kuenda momo lie?
15 Oco hẽ, nye vali o linga nda elambalalo li amamako? Kapuluvi aco, ocina ca velapo oku tila. Momo nda kua ci lingile o ka kuata ovitangi. Omo liaco, yandulukapo, kuenda ku ka sime okuti wa yuliwa. Noke kũlĩhĩsa nda ocitangi caco ci kasi oku amamako. Nda wa ci linga, ku ka linga ocipapalelo ca vakuene, puãi o ka sanjuisa utima wa Yehova.—Olosap. 27:11.
Linga ‘Esokiyo Liwa’
16. Ndamupi eyonjo li pondola oku tundilila komanu vamue va litukula okuti Akristão?
16 Olonjanja vimue, o vetiyiwa oku linga eci cĩvi lamalẽhe vana va litukula okuti afendeli va Yehova. Nda wa limbuka okuti olomapalo wa sokiyi lamalẽhe vakuavo ka pa ka kala ukulu, nye o sukila oku linga? Nye o linga nda umalehe wa ku laleka o nena ovinyua vi koluisa, puãi ene ka vu kasi vutunga woku nyua? Vapuluvi aco, songuiwa lolondunge viove via pindisiwa Lembimbiliya. Umalehe umue Ukristão wa lombolola hati: “Ame kumue la manjange, eci tua limbuka okuti o filme tua kala oku tala ka yi kuete upopi wa sunguluka, tua siapo ocitumalo caco. Olonjali vietu via sanjukila onjila tua nõla. Vakuetu puãi va sialamo kuenda ka va sanjukilile elinga lietu momo ca kala ndu okuti tua va lueyela.”
17. Nye ci ku kuatisa oku kapako olonumbi via Suku eci o lalekiwa kocipito cimue?
17 Ndomo ca lekisiwa vovolandu a tukuiwa konyima, oku songuiwa lolondunge via pindisiwa Lembimbiliya, pamue ka ca lelukile. Kakatela kovina o tava okuti via sunguluka. Kuenda lipongiya ciwa. Nda eci o kala kocipito cimue o limbuka okuti ovina ka vi kasi oku enda ciwa, yandulukapo. Amalẽhe vamue poku liusika lolonjali viavo, va litava okuti nda va telefonalela konjo oco ovina ka vi kasi oku enda ciwa, kuenje va ka vopilila selo. (Osa. 26:4, 5) Esokiyo liaco ‘li kuete esilivilo lialua’.—Olosap. 21:5.
‘Sanjukila Oloneke Viove Viovokuenje’
18, 19. (a) Momo lie wa kolelela okuti Yehova o yongola okuti o kuata esanju? (b) Yehova o liyeva ndati poku mola vana va tamalãla layonjo?
18 Yehova wa ku lulika lepondolo lioku sanjukila omuenyo, kuenje eye o yongola okuti o kuata omuenyo wesanju. (Tanga Ukundi 11:9.) Ivaluka okuti akamba vove vo kosikola va “sanjukila asanju akandu, hao asanju a pua pua.” (Va Hev. 11:25) Eci hacoko Suku a ku yonguila. Puãi eye o yongola okuti ove o kuata esanju ka li pui. Omo liaco, nda o setekiwa oku linga ocina cimue ka ca sungulukile kovaso a Suku, ivaluka okuti olonjanja viosi, Yehova o yongola uwa kokuove.
19 Ove umalẽhe, o sukila oku limbuka okuti, ndaño wa sanjuisa akamba vove vo kosikola, vokuenda kuanyamo ka va ka ku ivaluka vali. Pole, osimbu o tamalãla layonjo avo, Yehova o ci lete kuenda lalimue eteke a ka ivalako ekolelo liove. Eye o yulula “olonjanela viokilu loku u sukumuĩli esumũlũho lia piãla enene.” (Mal. 3:10) Kuenda eye eca espiritu sandu oco li ku kuatise oku tamalãla layonjo. Ocili okuti, Yehova o ku kuatisa oku tamalãla layonjo eyilila kakamba vo kosikola!
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Tanga okakasia losapi hati, “Plano para Enfrentar a Pressão de Colegas” velivulu Os Jovens Perguntam—Respostas Práticas Volume 2, kemẽla 132 kuenda 133.
Ivaluka Eci Tua Lilongisa?
• Asipato akamba vo kosikola a kuate unene we?
• Utõi u ku kuatisa ndati oku tamalãla layonjo?
• O lipongiyila ndati ayonjo?
• Wa kũlĩha ndati okuti Yehova wa kapako ekolelo liove?
[Elitalatu kemẽla 8]
Momo lie Arone a tavela oku tunga ociñumañuma congombe?
[Elitalatu kemẽla 10]
Lipongiya poku nõla eci o ka popia