Anga hẽ Oku Vangula Olondaka ka Via Sungulukile Cĩvi Muẽle?

Oseteko

• O liyeva ndati eci umue a vangula olondaka ka via sungulukile?

  • Ame si ci limbuka, kokuange ci sulemo.

  • Ame ci ndi sakalaisapo kamue, pole si ci kapiko.

  • Ame si ci sole kuenda si tẽla oku likisa locituwa caco.

• Vapuluvi api ove o vangula olondaka ka via sungulukile?

  • Lalimue eteke

  • Olonjanja vimue ño

  • Otembo yosi

• Kocisimĩlo cove, o tenda ndati oku vangula olondaka vi sumuisa?

  • Ka ci kuete esilivilo

  • Ci kuete esilivilo lialua

Esunga lieci ci kuetele esivililo

Anga hẽ cĩvi oku vangula olondaka ka via sungulukile? Ove citava okuti o tambulula ndoco: ‘Ndi sima okuti sio. Voluali mu sangiwa ovitangi via kãla vali enene omanu va sukila oku sakalala lavio. Ndaño ndoco, omanu vosi va vangula olondaka ka via sungulukile!’ Anga hẽ, eci ocili?

Citava okuti, ove o tava ale sio, pole, omanu valua va yuvula oku vangula olondaka ka via sungulukile. Ovo va kuete esunga liwa lioku yuvula oku vangula olondaka ka via sungulukile. Ndeci:

• Oku vangula olondaka vĩvi ci situlula vali calua kueci o sima. Onjila ndomo ove o vangula yi situlula eci wa tuwa. Omo liaco, oku vangula olondaka ka via sungulukile ci lekisa okuti ove kua kapeleko ovisimĩlo via vakuene. Anga hẽ, ove oco wa tuwa?

  Embimbiliya li popia ndoco: “Ovina vi popiwa lomẽla vi tunda vutima.”—Mateo 15:18.

  

• Nda ove o vangula olondaka vĩvi, vakuene va ku tenda lonjila ka ya sungulukile. Elivulu Controle de Obscenidades li popia ndoco: “Onjila ndomo tu vangula yi lekisa nda helie o pondola oku kala ekamba lietu, nda epata lietu kuenda vana tu talavayela kumosi va ka tu sumbila, nda tu kuata akamba vawa, nda tu ka kala vakuangangu yiwa, nda tu ka sanga upange kuenda ndomo vakuetu va ka tu tenda.” Elivulu liaco lia amisako ndoco: “Anga hẽ nda wa kuata ukamba umue wa velapo lomanu, nda wa yuvuile oku vangula olondaka ka via sungulukile?”

  Embimbiliya li popia ndoco: “Imbipo . . . olondaka vioku pembula.”—Va Efeso 4:31.

• Oku vangula olondaka ka via sungulukile haciwako ndomo ove pamue o sima. Dr. Alex Packer velivulu liaye losapi, Que grosseria!, wa popia hati: “Ci kavisa oku yevelela omunu umue okuti otembo yosi o vangula lika olondaka vĩvi.” Eye wamisako hati: “Nda ove olonjanja viosi o popia olondaka ka via sungulukile, ci ka tĩla oku vangula lutate, lesanju kuenda lolondunge. Nda onjila yove yoku vangula ka yi vetiya, oku sokolola kuove ku amamako muẽle ndoco.”

  Embimbiliya li popia ndoco: “Vomẽla wene ka mu ka tunde ondaka yĩvi.”—Va Efeso 4:29.

Ceci o pondola oku linga

• Litumbikila ocimãho cimue. Nye o sima catiamẽla koku siapo oku vangula upopi ka wa sungulukile vokuenda kuosãi yimosi ale ceci ka ci tẽla osãi? Soneha vo kalendariu ale vemẽla limue ndomo o kasi oku litunda. Oco o tẽlisa ocimãho cove, citava okuti kuli ovina vikuavo o sukila oku linga. Ndeci:

• Yuvula olomapalo vi pondola oku yukisa vovisimĩlo viove olondaka ka via sungulukile. Embimbiliya li popia ndoco: “Akamba vãvi va nyõla ovituwa viwa.” (1 Va Korindo 15:33, etosi) Vondaka “ukamba,” ka mua kongelele lika omanu, pole, mua kongelavo olomapalo ndeci: Olofilme, olovideogame kuenda ovisikilo. Kenneth, o kuete 17 kanyamo wa popia hati: “Olonjanja vimue ove wimba ocisungo cimue o sole, pole omo liocileñi caco, ku limbuka nda muli olondaka ka via sungulukile.”

• Lekisa okuti ove umunu umue ukualonduge. Vamue va sima okuti oku vangula olondaka ka via sungulukile, ci lekisa oku kula kuomunu. Pole, eci haciliko. Embimbiliya li popia hati, omanu va kula vana okuti, “omo lioku pindisa olondunge viavo va tẽla oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi”. (Va Heveru 5:14) Ovo ka va vangula olondaka ka via sungulukile oco va “muiwe” lomanu.

Ocili muẽle, olondaka ka via sungulukile vi vĩhisa lika ovisimĩlo vietu. Omanu va tu ñuala veyukisua lovisimĩlo viaco! Elivulu losapi, Cuss Control li popia ndoco: “Ku ka vokiye ovinene. Kuatisa vakuene oku vangula olondaka via sunguluka. Esanju liove li ka livokiya kuenda vakuene va ka ku sumbila vali enene.”