Vanguila Venguenae

VAMANJETU alume lakãi Akristão, va pesela otembo yalua kuenda elikolisilo oco va ende kolohongele Viakristão. Nda okuti ovo va kasilili oco vope esilivilo kueci ci kasi loku popiwa, ovo te va yevelela lutate walua.

Koloneke via va Isareli yosimbu ka kua kale anguena oku tokeka kolusu oco ku vokiyiwe ondaka. Eci Mose a vangula la va Isareli kanyala a Moavi osimbu handi ka va iñilile vofeka yohuminyo, ndamupi olohuluwa viomanu vo ñualele via tẽla oku u yeva? Mose ci tava okuti wa lingile ndeci omanu va siata oku linga poku endisa esapulo, okuti olondaka viaye via pitiyiwa lalume va kala ocinãla cimue ca sunguluka omunu lokuavo vocilombo. (Esin. 1:1; 31:1) Eci va Isareli va fetika ndopo oku yula ofeka ya kala kutakelo wo Yordão, Yehosua wongoluila omanu kovaso yomunda Gerisimi kuenda yomunda Evale, kumosi la va Lewi va kala vocimbota ca kala pokati lakati. Omanu vosi va yeva kuenda va kumbulula kasumũlũho lokasiñalo va va sapuila. (Yeh. 8:33-35) Ci tava okuti vepuluvi eli omanu va endisilavo esapulo pokati komunu lomunu. Ocili okuti, ka kuli atatahãi ocitumãlo caco ca kalavo ekuatiso koku yevalisa ciwa ondaka.

Ci soka 1.500 kayamo a pita, eci ‘owiñi walua wa liongoluilile’ Kokalunga koko Galilea oco va yevelele Yesu, eye wa iñila vowato, kuenje wa u sindila konele yokalunga kuenje wa tumãlako oco a vangule lowiñi. (Mar. 4:1, 2) Momo lie Yesu a vanguilila vowato? Ci molẽha okuti Yesu wa vanguila vowato omo okuti ondaka yomunu yi yevala vali ciwa pana okuti ovava a tapika.

Tunde kefetikilo liocita canyamo 20, olukandi kuenda ulelu wondaka yohundi olonjanja vialua vi lekisa ndomo valua pokati kolonjeveleli va yeva eci ci popiwa. Pole, kefetikilo liunyamo wo 1920 omanu va Yehova va fetika oku vanguila venguena kolohongele viavo viofeka, omo liesilivilo liovikuata vi talavaya lolusu oco ondaka yomunu yi vokiyiwe.

Ovikuata Vioku Yevalisa Ocileñi. Ovikuata viaco vi pondola oku vokiya ondaka yohundi okuti ka vi pongolola ekalo liondaka. Hundi ka sukila oku likolisilako oku vangula. Olonjeveleli ka vi sukila oku likolisilako oco va yeve eci ci kasi loku popiwa. Kuenje ovo va pondola oku yevelela lutate esapulo.

Kua siata oku lingiwa ovina vialua oco ku kale ovikuata viwa viocileñi kolohongele viofeka kuenda kolohongele vimbo Violombangi via Yehova. Handi vali, Volonjango vialua Viusoma va siata oku talavaya lovikuata viocileñi oco va vokiye ondaka yava va linga olohundo, yava va songola olohongele ale vava va tangela kembumbua. Omo liaco, akongelo amue a kuete anguena, okuti omo olonjeveleli vi vanguila eci va eca atambululo kolohongele. Nda okuti vekongelo liene muli ovikuata viaco, lilongisa oku talavaya lavio ciwa.

Olonumbi Vimue Via Velapo. Oco o talavaye ciwa lenguena, ku ka ivaleko oku kuama olonumbi evi: (1) Pokati kenguena lomẽla pa kale ocinãla ci soka 10 ale 15 cm, momo nda enguena li kasi ocipepi calua lomẽla, ondaka yove yi sasãla. Handivo, nda enguena li kasi ocipãla lomẽla ondaka yove ka yi yevala ciwa. (2) Enguena te li kala kovaso yove, hakoloneleko. Nda okuti utue wove wa u pongoluisila kepĩli ale kondio, vangula lika eci ocipala cove ci kala kovaso yenguena. (3) Vokiyako vali kamue ocileñi cove okuti eci wa siata oku vangula eteke leteke ci sule. Pole ka ci sukila oku kaloloka. Ocikuata cocileñi cika leluisa oku ambata ondaka yove ndomo ci tava kolonjeveleli viove. (4) Nda okuti o yongola oku likolomõla, ale o yongola oku kosola, kũlĩhĩsa okuti utue wove wa u ñualisila konele, venguena hamoko.

Ceci o Linga Ohundo. Eci o talama vilu kembumbua, manji umue oka sokiya ciwa ndomo enguena li kala. Kovaso yolonjeveleli kala muẽle ndomo o kala kala osimbu manji a ci linga. Atosi ove a velapo a kapa kembumbua kuenda kũlĩhĩsa okuti enguena ka lika sitika atosi aco.

Eci o fetika oku vangula, yevelela ndomo ondaka yove yi kasi loku tunda venguena. O kasi oku vangula lolukandi ale ondaka yi kasi loku sasãla? Pamue ci tava okuti amẽla naito konyima ci soka 2,5 ale 5cm. Eci o vanja katosi ove, ivaluka okuti o kuete oku vangula loku tanga lika eci ocipala cove ci kala kovaso yenguena, ale ci lamanapo ño kamue, okuti enguena ka li kala calua vombuelo.

Ceci o Tangela Kembumbua. Ciwa oku kuata Embimbiliya liove ale elivulu likuavo vonepa yimue okuti ocipala cove o ci suñamisila muẽle kolonjeveleli. Ndaño okuti enguena lika kala kovaso yove, ove pamue o sukila oku kakatela koku tanga ocipama cove vekalo limue lia leluka. Eci ci lomboloka okuti utue wove te wa lisuñama muẽle lenguena. Oco eci o tanga ondaka yove yi loñe muẽle venguena.

Vamanji valua va tangela owiñi kelilongiso Liutala Wondavululi, va talama vilu kuenda va vanguila vanguena. Ekalo eli, li va ecelela oku fuima ciwa lelisanjo loku tanga ndomo mua sunguluka. Patekela okuti oku tangiwa kuovinimbu okuo onepa ya velapo yohongele. Esilivilo olonjeveleli viupako, lia tiamisiwila calua koku yeva eci ci kasi loku tangiwa.

Ceci o Tambulula Vokuenda Kuohongele. Nda okuti vekongelo liene muli anguena oco olonjeveleli vi vanguilemo poku eca atambululo, ivaluka okuti handi ku sukiliwa oku vangula ciwa londaka yi tẽla. Eci weca etambululo, likolisilako oku kuata peka elivulu liove li kasi loku lilongisiwa ale Embimbiliya liove. Eci cika ku kuatisa oku vanja ciwa kocipama osimbu o kasi loku vanguila venguena.

Vakongelo amue vamanji alume va ilikiwa oco va kuateleko enguena ava va nõliwa oku eca etambululo. Nda eci oco ci lingiwa vekongelo liene, votola muẽle longusu okuokuo kuove oco manji o kasi loku enda lenguena a mõle apa wa tumãla okuti o yayulako. Nda okuti enguena liaco lina lioku kuata, lipongiya oco o li tambule. Nda okuti enguena ka li kasi vekalo liwa, ku ka fetike oku vangula. Eci o mãla oku eca etambululo liove, tiuwiya enguena liaco ku manji.

Ceci o Kuata Onepa Kocindekaise. Oku vanguila venguena poku linga ocindekaise cimue, ci sukila oku angiliya kuocili. Nda okuti enguena lia talamisua vilu, ovoko ove aka lianja oku tuvula Embimbiliya liove loku vanja katosi wa soneha. Oku vanguila venguena lioku kuata peka cecelela oku lisenga senga, pole pamue ci sukila oku vanja umue o li kuata. Lonjila eyi ovoko ove ka a ka kuata lacimue, kuenje cika ku kuatisa oku tuvula ciwa Embimbiliya liove. Ove lu oka linga laye, u kuete oku liangiliya vonepa yimue okuti u oka linga laye ocindekaise o tẽla oku ci linga ciwa. Ivaluka okuti eci o kala kembumbua, olonjeveleli ku ka vimbe onyima, ca piãla enene eci o vangula.

Kovindekaise Viohongele Yupange, pamue ku kala valua va panga onepa, okuti va enda kembumbua. Omo liaco, ci tava okuti ku kala esukila lianguena alua. Anguena aco te a kapiwa selo pocitumãlo caco ale oku a eca kuava va panga onepa eci va londa kembumbua. Oku kũlĩhĩsa okuti anguena a kasi pocitumãlo ciwa kuenda votembo yiwa, ci sukila oku ci sokiya selo. Oku angiliya ovindekaise osimbu handi ka via lekisiwile, ceca evelo lioku longisa ava vaka panga ovindekaise viaco oku talavaya ciwa languena. Nda ocindekaise ka ca angiliyiwila kembumbua, ava vaka panga onepa te va kuata okacikuata kamue katito ka kasi ndenguena oco va liangiliyile oku kuata enguena. Noke yocindekaise, ava va kuatako onepa va ece anguena levando loku kapelako okuti ka va likonjoka vovikolo vienguena vi kasi kembumbua.

Oku luluvalela kuetu koku talavaya ciwa languena, kua tokekisua vali lovimãho via velapo violohongele vietu ndeci, oku kuatisa omunu lomunu poku lombolola kuetu Ondaka ya Suku. (Va Hev. 10:24, 25) Poku lilongisa oku talavaya ciwa lenguena, omunu lomunu pokati ketu o pondola oku lingako cimue kocimãho eci ci kuete esilivilo.