Ocipama 6
Ocitangi Tu Kasi Oku Liyaka Laco
1, 2. (a) Ocitangi cipi Satana a votola vo Edene? (b) Ndamupi ocitangi caco ca lekisiwa leci eye a popele?
OVE wa kongeliwa vocitangi cimue cinene ci kasi pokati komanu vosi. Ekalo liove kocitangi eci, lika lekisa oloneke viove viokovaso. Ocitangi caco ca votuiwa kesino lia pita vo Edene. Eci Satana a pula Heva hati: “Ocili Suku wa popia hati, Ko ka li koviti viosi viovocumbo, ale?” Heva wa tambulula hati uti umosi lika Suku a lingile hati: “Ko ka liko . . . sanga vu fa.” Satana haico a lundila okuti Yehova ohembi, poku popia hati ndaño omuenyo wa Heva la Adama ka wa tiamisiwilile koku pokola ku Suku. Satana wa popia okuti Suku wa tateka kovilulikilo viaye ovina viwa, okuti uloño woku li limbukila ovihandeleko vioku endisa omuenyo wavo. Satana wa popia hati: “Suku wa kulĩha okuti eteke vu liako, ovaso ene haico a letuluka kuenje vu linga nda Suku vu kulĩha eci ciwa leci cĩvi.”—Efetikilo 3:1-5.
2 Satana wa kala loku vangula okuti omanu nda va kala ciwa nda va li nõlela ovo muẽle eci va yongola oku linga. Oku pokola kovihandeleko via Suku hacoko. Omo liaco eye wa lekisa etombo kuviali wa Suku. Eci ca votola ocitangi cimue cinene, omoko ya Suku yoku viala oluali. Kua votuiwa epulilo eli: “Nye ca velapo komanu, oku viala kua Yehova, ale oku liviala ovo muẽle okuti ka va tumĩliwa laye? Ocili okuti Yehova wa kuata omoko yoku ponda vonjanja yaco muẽle Adama la Heva, pole eci nda ka ca tetuluile ciwa ocitangi comoko yaye yoku viala. Omo lioku eca komanu otembo, Suku wa pondola oku lekisa eci ciyilila koku litumĩla, okuti oku pokola kovihandeleko viaye hakoko.
3. Ocitangi cipi cavali ca votola Satana?
3 Satana poku suvuka omoko ya Yehova yoku viala ka ca malusuile eci ca lipita vo Edene. Eye wa patãla epokolo liomanu vakuavo ku Yehova. Eci ceya oku kala ndocitangi cavali. Voseteko eyi mua kongeliwile ocitumbulukila ca Adama la Heva kuenda, omãla vosi va Suku vespiritu, toke omõla wongunga wa Yehova haeye o soliwe calua. Ndeci, koloneke via Yovi, Satana wa popele hati ava va vumba Yehova ka vo vumbi lika omo liocisola vo kuetele kuenda omo va sole oku viala kuaye, pole va ci lingila omo liocipululu. Eye wa popia hati nda va vetiwa lovitangi, ovo va lekisa onjongole yavo yosi yoku lisola ovo muẽle.—Yovi 2:1-6; Esituluilo 12:10.
Ceci Esapulo Lia Siata Oku Lekisa
4, 5. Esapulo lia siata oku lekisa nye catiamẽla komunu oku endisa olomãhi viaye muẽle?
4 Ocitangi cimue ca velapo catiamẽla komoko ya Suku yoku viala ceci: Suku ka lulikile omanu oco va litumĩle ovo muẽle, kuenje va litunda ciwa. Oco va kuatisiwe, Yehova wa va ĩha ovihandeleko via sunguluka. Uprofeto Yeremiya poku ci limbuka wa soneha hati: “A Yehova, ndi ci okuti okuenda kuomunu ka ku kasi povaka aye muele. Omunu enda ka tẽla eye muẽle oku suñamisa okuenda kuaye. A Yehova, njambule.” ( Yeremiya 10:23, 24) Handi vali, Ondaka ya Suku yi vetiya hati: “Kolela Yehova lutima wove wosi. Ku ka tiamẽle kolondunge viove muẽle.” (Olosapo 3:5) Ndeci Suku a lulika omanu oco va vialiwe lovihandeleko violuali, haico a tumbikavo ovihandeleko viwa, okuti nda va vi pokola pokati kavo pa kala elitokeko.
5 Ocili, Suku wa kũlĩhĩle ciwa okuti omanu lalimue eteke vaka litunda ciwa koku liviala ovo muẽle okuti oku vialiwa laye hacoko. Kalikolisilo avo ãvi oku litumĩla ovo muẽle okuti ka va pokola kovihandeleko via Suku, omanu va siata oku seteka oku tumbika vakuapulitika, vakuamĩlu kuenda vakuatavo añi añi. Atepiso avo a siata oku nena ovitangi pokati komanu, kuenje ku iyilila ungangala, uyaki kuenda olofa. “Omunu poku viala ukuavo o lilinga eye muẽle cĩvi. NW ” (Ukundi 8:9) Eci oco ca siata oku lipita vesapulo liomanu. Ndomo Ondaka ya Suku ya popele ale ocili okuti, omanu vãvi lolohembi va siata oku ‘amamako loku linga cĩvi.’ (2 Timoteo 3:13) Kocita ca 20 kanyamo, omanu va mõla oku amamako kualua konepa yuloño kuenda konepa yolonjo vinene vioku lingilamo ovopange. Pole kua muĩwa ovilunga vinene. Olondaka via Yeremiya 10:23 via siata oku lekisa ciwa okuti, omanu ka va lulikiwile oco va endise olomãhi viavo muẽle.
6. Ndamupi Suku aka tetulula pokati komanu vana ka va yongola oku tumĩliwa laye?
6 Ovina vĩvi vieyilila koku litumĩla okuti oku pokola ku Suku hakoko, vokuenda kuotembo via lekisa okuti uviali womunu lalimue e teke u pondola oku litunda ciwa. Uviali wa Suku owo lika onjila yesanju, yelitokeko, yekalo liwa kuenda yomuenyo. Ondaka ya Suku yi lekisa okuti Yehova kaka ecelela vali oco omunu amameko oku litumĩla. (Mateo 24:3-14; 2 Timoteo 3:1-5) Ndopo eye oka votoka oco a tumbike uviali waye voluali luosi. Ocitumasuku Cembimbiliya citi: “Koloneke violosoma viaco, [uviali womunu u kasiko etaili] Suku yokilu o katula usoma [kilu] kuenje ka u nyolẽha, ka u tambuiwa lomanu vofeka yiñi; puãi owo u nyõla loku lia ovosoma aco osi, haiwo u kala muẽle hũ oloneke ka vi pui.”—Daniele 2:44.
Oku Pulukila Oku Kala Voluali Luokaliye Lua Suku
7. Eci uviali wa Suku uka nyõla uviali womanu, helie oka puluka?
7 Eci uviali wa Suku uka nyõla uviali womunu, helie oka puluka? Embimbiliya lieca etambululo: “Vakuesunga [vana va tava komoko ya Suku yoku viala] va tunga ofeka. Vakuacili va tumalamo. Vakuakandu puãi [vana ka va tava komoko ya Suku yoku viala] va tundisua vofeka, kuenda vakuosuanji va veyuiwamo.” (Olosapo 2:21, 22) Cimuamue haico, Ukualosamo a soneha eci a popia hati: “Okasimbu kaño handi kuenje ondingaĩvi ka yi kalapo . . . Olondingesunga vi piñala ofeka, vi tungamo oloneke ka vi pui.”—Osamo 37:10, 29.
8. Ndamupi Suku aka teyuila omoko yaye yoku viala?
8 Pana okuti oluali lua Satana lua nyõliwa, Suku oka tumbika oluali luaye luokaliye. Eye oka mãlako muẽle pe ungangala, ovoyaki, uhũkui, ohali, ovoveyi kuenda olofa via siata oku kala pokati komanu vokuenda kuanyamo alua. Embimbiliya li lombolola asumũlũho awa vakuepokolo va lavoka: “Eye [Suku] o puenya asuelela osi kovaso avo. Okufa ka ku kalako vali, ndaño oku lila loku liyula lupongo laviovo ka vi kalako vali. Momo ovina viatete via pita.” (Esituluilo 21:3, 4) Vonduko Yusoma waye wokilu, kuenda vemẽhi lia Yesu, Suku oka teyuila omoko yaye yoku kala Tõlo, okuti eye ombiali yetu.—Va Roma 16:20; 2 Petulu 3:10-13; Esituluilo 20:1-6.
Ndomo Vamue va Lekisa Ekalo Liavo Liatiamẽla Kocitangi Eci
9. (a) Ava va pokola ku Yehova, va siata oku tenda ndati ondaka yaye? (b) Ndamupi Noha a lekisa epokolo liaye? Ekuatiso lipi tu pondola okupa kongangu yaye?
9 Vokuenda kuanyamo alua kua siata oku kala alume lakãi vakuekolelo va lekisa epokolo liavo ku Yehova nda Tõlo. Ovo va kũlĩha okuti omuenyo wavo wa tiamisiwila oku yevelela ku Yehova kuenda oku pokola kokuaye. Noha wa kala umue pokati komanu vaco. Omo liaco Suku wo sapuila hati: “Nda likapela muẽle oku nyõla oviendalomuenyo . . . Litungila ocimbaluku.” Noha wa pokola konumbi ya Yehova. Ndaño okuti va lunguiwa, omanu vakuavo va ambata omuenyo wavo woku lisanja ndu okuti ka ku kasi oku pita lacimue okuti ka ca lalingiwa. Pole Noha wa tunga ocimbaluku cimue cinene calua, kuenda wa litumbikile koku kundila vakuavo catiamẽla kesunga lia Yehova. Esapulo liamako hati: “Haico Noha a linga; cosi co sapuila Suku oco a linga.”—Efetikilo 6:13-22; Va Heveru 11:7; 2 Petulu 2:5.
10. (a) Ndamupi Avirahama la Sarai va teyuila omoko ya Yehova yoku viala? (b) Ndamupi tu pondola oku kuatisiwa longangu ya Avirahama la Sarai?
10 Avirahama la Sarai va kala ongangu yiwa koku teyuila omoko ya Yehova yoku viala, poku linga cosi Yehova a enda loku va handeleka. Ovo va kala volupale lumue lua finĩle, ko Ur yava Caldeya. Pole, eci Yehova a sapuila Avirahama oco a ende kofeka yikuavo kuna eye ka kũlĩhĩle, Avirahama “wa katuka ndomo Yehova o sapuila NW.” Ocili okuti Sarai wa kala lomuenyo umue uwa. Wa kuata onjo, akamba kuenda vakuepata liaye. Lopo, eye wa pokola ku Yehova kuenda kulume waye, kuenje wa enda kofeka yo Kanana ndaño okuti ka kũlĩhĩle ekalo liofeka yaco.—Efetikilo 11:31–12:4; Ovilinga 7:2-4.
11. (a) Vekalo lipi Mose a teyuila omoko ya Yehova yoku viala? (b) Ndamupi Ongangu ya Mose yi pondola oku tu kuatisa?
11 Mose wa kalavo ongangu yomanu va teyuila omoko ya Yehova yoku viala. Eye wa ci lingila vekalo limue lia tĩla calua, poku kala kovaso a Fareo woko Egito. Eye ka ci lingilile omo lioku likolela. Momo eye wa enda loku tatãla ekalo liaye lioku vangula ciwa. Pole wa pokola ku Yehova. Lekuatiso lia Yehova kuenda lia manjaye Arone, Mose wa sapuila olonjanja vialua olondaka via Yehova kukuesino Fareo. Toke muẽle vamue pokati komãla va Isareli va enda loku sepula calua Mose. Pole lepokolo, Mose wa linga cosi Yehova o sapuila. Kuenje vonduko yaye va Isareli va yovuiwa ko Egito.—Etundilo 7:6; 12:50, 51; Va Heveru 11:24-27.
12. (a) Nye ci lekisa okuti voku pokola ku Yehova, mua kongela vialua okuti hakulingako lika evi vi kasi vovisonehua? (b) Ndamupi oku kuatela ombili kepokolo ci tu kuatisa oku kapako olondaka vi sangiwa kelivulu lia 1 Yoano 2:15?
12 Ava va enda loku pokola ku Yehova ka va simaile oku pokola lika kueci Suku a sonehisa. Eci ukãi wa Potifara a yonja Yosefe oco a pekele laye, ka kua kale ocihandeleko ca Suku okuti ci pisa ukahonga. Pole, Yosefe wa kũlĩhĩle eliangiliyo liolohuela lia lingiwa la Yehova vo Edene. Eye wa kũlĩhĩle okuti oku pekela lukãi wulume ukuavo ci sumuisa Suku. Yosefe ka kale lonjongole yoku seteka Suku oco o wecelele oku kala nda va Egito. Eye wa pokola kolonumbi via Yehova poku sokolola lutate ndomo Yehova a tata omanu. Kuenda, wa enda loku sokolola oku kapako ocipango ca Suku.—Efetikilo 39:7-12; Osamo 77:11, 12.
13. Ca lekisiwa ndati okuti Eliapu ohembi konepa ya (a) Yovi? Kuenda (b) kakuenje vatatu va Heveru?
13 Ava va kũlĩha muẽle Yehova, ndaño va kapiwa koseteko yocili, ka vo yanduluka. Satana wa linga elundi okuti Yovi, una Yehova a kala loku pandiya, nda wa pesela ipako viaye, kuenda nda okuti ka kuatele uhayele, layevo o yanduluka Suku. Pole Yovi ndaño ka kũlĩhĩle esunga lieci ovitangi vialua vio vetela, eye wa lekisa okuti Eliapu ohembi. ( Yovi 2:9, 10) Pana okuti pa pita ovita vianyamo, Satana oco a lekise okuti o kuete esunga, wa vetiya soma yoko Bavulono wa temẽle calua, oco a saluise amalẽhe vatatu va Heveru oku imbiwa vofolono ya tokota, nda ka va fendelele ociñumañuma cimue ca kapiwile laye. Poku kisikiwa loku nõla oku pokola kocihandeleko ca soma locihandeleko ca Yehova coku yuvula oviteka, ovo lutõi walua va sapuila soma okuti va kala loku vumba Yehova. Va sapuilavo soma okuti Yehova eye Tõlo yavo. Kokuavo oku pokola ku Suku kua soliwile vali okuti omuenyo wokatembo kamue ño ci sule.—Daniele 3:14-18.
14. Etu tua kuekambo lioku lipua, ci tava ndati oku lekisa okuti tua kuakupokola muẽle ku Yehova?
14 Okupisa kongangu eyi, anga hẽ tu pondola oku pitila petosi liokuti, oco omunu a kale ukuakupokola ku Yehova, o sukila oku lipua? Ale, omunu una okuti ukuakulinga ekandu wa hongua muẽle calua? Sio, hacoko! Embimbiliya li tu sapuila okuti Mose wa enda loku lueya lueya. Ndaño okuti ca enda loku sumuisa Yehova, pole Yehova ka yandulukile Mose. Ovapostolo va Yesu va kuatavo ahonguo avo. Yehova omo okuti wa kũlĩha ekambo lietu lioku lipua, o sanjuka nda ka tu tombi ocihandeleko caye locipango. Nda okuti omo liekambo lioku lipua, tu linga ekandu limue, oku likekembela lutima wosi, okuti ka tu lingi vali ekandu liaco, ci kuete esilivilo liocili. Nda tua ci linga, tu lekisa okuti tu sole eci Yehova a popia okuti ciwa, kuenda tua suvuka eci cĩvi. Vekolelo lietu, omo liocilumba ca Yesu, tu pondola oku kuata ekalo lia yela kovaso a Suku.—Amosi 5:15; Ovilinga 3:19; Va Heveru 9:14.
15. (a) Pokati komanu vosi, helie wa lekisa epokolo lia lipua ku Suku? Eci ci lekisa nye? (b) Ndamupi tu kuatisiwa leci Yesu a linga?
15 Anga hẽ, epokolo lia lipua ku Yehova, ka li tẽliwa lomanu? Etambululo liatiamẽla kepulilo eli kueci ci soka 4.000 kanyamo konyima, lia kala ‘ondaka yimue yi kola.’ (1 Timoteo 3:16) Adama ndaño okuti wa kala omunu wa lipua, ka ecele ongangu yiwa, yoku eca lika efendelo ku Suku. Oco hẽ nda helie wa eca ongangu yaco? Ocili okuti, lomue pokati kovitumbulukila viaye wa pondola oku ci linga. Omunu wa ci linga, Yesu Kristu. (Va Heveru 4:15) Eci Yesu a linga, ca lekisa okuti Adama, una wa kuata epuluvi liwa, wa kuata epondolo lioku amamako oku pokola ku Suku nda wa yonguile. Ekandu ka lia kale kovina Suku a lulika. Yesu Kristu eye ongangu tu sanda oku kuama poku lekisa epokolo kovihandeleko via Suku loku vumba lika, Yehova Tõlo Ukualuali Luosi—Esinumuĩlo 32:4, 5.
Lipi hẽ Etambululo Lietu Omunu Lomunu?
16. Momo lie tu sukilila oku amamako loku lavulula ovituwa vietu, catiamẽla komoko ya Yehova yoku viala?
16 Oloneke viosi omunu lomunu o kasi oku liyaka locitangi eci cuviali woluali luosi. Nda tu vangula ciwa okuti tu kasi konele ya Yehova, Satana oka likolisilako calua oco a tu yapuise. Eye oka koka asipato añi añi kuenda oka amamako oku ci linga toke kesulilo lioluali luaye lũvi. Pole tu sukila oku amamako koku lavulula kuetu. (1 Petulu 5:8) Ovituwa vietu vi lekisa konele tu kasi catiamẽla komoko ya Yehova yoku viala, kuenda oku amamako lepokolo lietu ku Suku ndaño loloseteko. Ovituwa ka via sungulukile ka tu sukila oku vi tenda ndovina vimue ka vi kuete esilivilo omo ño okuti via siata oku lingiwa voluali. Oku amamako lepokolo lietu ci sukila okuti tu kapako ovihandeleko via Yehova vomuenyo wetu wosi.
17. Ocina cipi catiamẽla kefetikilo liuhembi kuenda oku nyana ci kuete oku tu vetiya oku vi yuvula?
17 Ndeci, etu ka ci tava okuti tu setukula Satana, “isia yuhembi.” (Yoano 8:44) Tu sukila oku kala vakuacili kovilinga vietu viosi. Voluali lulo lua Satana, amalẽhe olonjanja vialua ka va vangula ocili lolonjali viavo. Pole amalẽhe vana okuti Akristão va ci yuvula, kuenje va lekisa okuti Satana wa kemba eci a popia hati omanu vaka liwekapo kepokolo liavo ku Suku nda va sangiwa voseteko yimue. (Yovi 1:9-11; Olosapo 6:16-19.) Kuli ovituwa vimue vio lomĩlu vi pondola oku situlula omunu nda watiamẽla ku “Isia yuhembi”, okuti ku Suku yocili hakoko. Tu kuete oku yuvula ovituwa viaco. (Mika 6:11, 12) Oku nyana ka ku kuete esunga lalimue, ndaño okuti omunu o kasi vesukila lialua, ale omunu waco o nyanĩwa ohuasi. (Olosapo 6:30, 31; 1 Petulu 4:15) Ndaño okuti apa tu sangiwa ocituwa eci ca siata, ale eci ca nyanĩwa citito ale ka ci kuete esilivilo lialua, lopo ka ci litava lovihandeleko via Suku.—Luka 16:10; Va Roma 12:2; Va Efeso 4:28.
18. (a) Kesulilo Liohũlũkãi Yanyamo Yoku Viala kua Kristu, oseteko yipi yika pita komanu vosi? (b) Ocituwa cipi tu sukila oku kuata cilo?
18 Vokuenda Kuohũlũkãi Yanyamo yoku Viala kua Kristu, Satana kuenda olondele viaye vaka imbiwa vokayike. Ka vaka kemba vali omanu. Heyovokuolio eci cika kala! Pole noke yohũlũkãi yanyamo vaka kutuluiwa vokatembo kamue. Satana kuenda vosi vo kuãi vaka kuama kuama vali omanu vana vaka lekisa epokolo liavo ku Suku. (Esituluilo 20:7-10) Nda tua kuata esumũlũho lioku kala lomuenyo votembo yaco, ekalo lietu liatiamẽla kocitangi ci kasi koluali luosi lika kala hẽ lie? Omo okuti omanu vosi vaka lipua, elinga liosi ka lia sungulukile, lika nena enyolẽho. Ci kuete esilivilo lialua oku kuata ocituwa coku kapako olonumbi viosi Yehova a siata oku tu ihĩla, cikale Vondaka yaye ale vocisoko caye. Nda tua ci linga, tuka lekisa efendelo lietu kokuaye omo okuti eye lika Tõlo Koluali Luosi.
Apulilo Voku Pitulula
• Ocitangi cipi cinene tu kasi oku liyaka laco? Ndamupi tua kongeliwamo?
• Ocina cipi ca limbukiwa konepa yomunu lomunu cikale alume cikale akãi vokosimbu va lekisa epokolo liavo ku Yehova?
• Momo lie ci kuetele esilivilo oku sivaya Yehova lovituwa vietu oloneke viosi?