Oku Yaka Lovitukiko te Losipata Yespiritu

“Wali omunu wokaliye una wa tungiwa lesetahãlo lia Suku lesunga kuenda oku kola.”−Va Efeso 4:24.

UVIALI wo Roma kotembo yawo, wakala lomoko yalua yokutumila omanu koluali luosi ndomo ca mõleha. Ovihandeleko vio Roma viakala lepondolo lialua okuti handi via ligilevo ono yovihandeleko kolofeka vialua. Ndaño latundilo o Roma, haimo lumue, olohoka viayo ka via kuatele epondolo liokuyula unyali unene wa velapo okuti; ovitukiko. Okuamisako, ovitukiko via yayuisako oku kupuka kuo Roma.

Upostolo Paulu wakala umue wa tala ohali povaka akuenje velombe ko Roma. Felikisi, woko Roma una wakala loku pulaisa, noke wa limbuka okuti Paulu kakuete eko. Pole Felikisi, omo okuti wakala ombiali yimue ya solaile calua ovitukiko koloneke viaco ovio, wa ciluisa esombiso lia Paulu, oco Paulu o kutikise olombongo viovitukiko noke oco o wece.−Ovilinga 24:22–26.

Ndaño lonjongole yovitukiko via Felikisi, haimo lumue Paulu wa vangula lutõi walua catiamẽla “kesunga, lesuluviko.” Felikisi lopo muẽle ka pongolokele kocisimilo caye, kuenje Paulu wamamako oku kala vokayike, puãi wa cilingila oku yuvula ovitukiko. Eye wa kunda esapulo liocili kuenda esunguluko, omo okuti wa tiamẽlele kesunguluko. Ukristão umue u Yudea wa popia hati: “Tu pinga okuti vu tu likutilila momo tua soka tuti, Tu kasi lutima wa pua episo, omo tu yongola oku linga esunga lovina viosi.”−Va Heveru 13:18.

Utõi waco ka wa likuatele lovisimilo viotembo yina. Manji a Felikisi wakala ekope koluali luosimbu, kuenda ukuasi waye nda oku ci sima wa sokele 45 kolohuluwa violondolale, ocili wa kala ondunda mekonda wa tundile kovitukiko lo kokuiva. Ondunda yukuasi waye, puãi ka wa lisokele lolohuluwa violohuluwa violondolale vina olomvuali violuali mulo vocita 20 vasiata oku yombolola kolombango. Ocili muẽle, ava lika vakuanumbi ovo va pondola okutva okuti olombiali vietaili vikuete eyulo kuyaki wovitukiko.

Nda ovitukiko viamamako otembo yalua, oco yapa tu sima okuti oyo onepa yekalo liomanu? Ale ocina cimue cipondola oku vi nyõla?

Ovitukiko vi Nyõliwa Ndati?

Elianga li silivila oco ovitukiko vi nyõliweko liokulimbuka okuti ovio vivi kuenda vinyõla, vi sumuluisa vamue puãi vi penyeleha vakuavo. Kuasiata oku lingiwa alikolisilo alua konepa eyi. James Foley woko Estados Unidos da Amerika onoliwe yoseketa yuviali hati: “Etu tualimbuka okuti oseo yovitukiko yalua. Ovitukiko vikapa kohele uviali uwa, lovikulia kuenda okuamamako kuofeka, vinyõla omilu, kuenda vitalisa ohali ava vakasi valupale koluali luosi.” Valua vapondola okutava kolondaka viaye. Keteke 17 liosãi ya Cembanima yo 1997, cisoka 34 kolofeka via taya okokanda “kohongele yovitukiko” yalingiwila oco “kukale uyaki walua woku mãlako ovitukiko.” Ohongele ya pisile okuti “okulinga ovitukiko ongole yinene, lokueca ale okulikuminya ovitukiko kukuafeka yiñi omitavaso yupange oco okuate cimue ale okulingila omilu kofeka yimue yiñi.”

Ovitukiko viokunganyala olomilu kolofeka vikuavo puãi onepavo yimue yovitangi vinene. Nda oku nyõlako ovitukiko ci sukila elungulo liavali, oco puãi, catila vali enene epongoloko liutima, ale handi vali epongoloko liovitima viomanu valua. Omanu kolonepa viosi va sukila oku suvuka ovitukiko. Noke oco onjongole yovitukiko yipuako. Catiamẽla konepa eyi o revista Newsweek yapopia okuti vamue va liyevite okuti olombiali vi “vetiya omanu konepa yeyelo lunu.” Ndomo ci letiwe kolofeka viosi, kuli ocimunga cimue kacitava ovitukiko kuendavo calombolola okuti “oloñuatisi viavo vikasi lokuiñisa ombuto yesunguluko” toke muẽle povitumãlo viupange.

Okuyakela okumãlako ovitukiko ocisimilo cimue okuti kaci tava oku yuliwa ño lovihandeleko ale “osipata” yokufetisa etavo. (Va Roma 13:4, 5) Olombuto viunu lesunga vikasi ale vovitima viomanu tunde nunde. Eci citava oku sangiwa pokukuama eci upostolo Paulu a lombolola okuti “Osipata yespiritu,” Ondaka ya Suku.−Va Efeso 6:17.

Embimbiliya Lipisa Ovitukiko

Momo lie Paulu a nyemalela okulinga ovitukiko? Momo eye wa yongola okulinga ocipango ca Suku una “ka amẽla omunu, ka tambula ovitukiko.” (Esinumuilo 10:17) Ocili, Paulu wa ivaluka elongiso li silivila li sangiwa Vocihandeleko ca Mose capopia hati: “Ka ci tava oku tambula ovitukiko, momo ovitukiko vi sitika ovaso a vakualondunge.” (Esinumuilo 16:19) Soma Daviti layevo colombolokele okuti Yehova wa suvuka ovitukiko, kuenda eye wa yonguile okuti Suku ko tendela pokati kavakuakandu, vana okuti “ovaka avo ondio e yuka ovitukiko.”−Osamo 26:10.

Vosi vana va vumba Suku lutima wosi vakuete esunga lioku siapo ovitukiko. Osoma yi viala lesunga yi tumãlisa ofeka, puãi osoma yikisika ulambu wa lua yi yi nyõla.” (Olosapo 29:4) Esunga liapiãla enene nda lialingiwa lepalanga liavelapo linena okukika, haimo lumue ovitukiko vi fukilisa ofeka. Etosi limue li silivila lieli o revista Newsweek ya popia okuti: “Voluali lumue okuti omunu lomunu o yongolapo kamue okavitukiko vosi valiako kuenda vopako ufulo, puãi cikapa kohele asiliya.”

Ndaño asiliya ka a kapiwa enene kohele yalua, ava vasole esunga valiyevite okuti cilingisa owesi nda ovitukiko vaimamako okueceleliwa. (Osamo 73:3, 13) Usovoli wetu una wa tu iha onjongole yesunga wa vi pisavo. Kotembo yale Yehova wa nyõla ovitukiko vikutisa osõi. Ndeci, eye lutõi wa sapuila olonungi via Isareli esunga liomo a va yandulukila kovaso yovanyali vavo.

Pokati kuprofeto waye Mika, hati: “Cosi eci ci yeveleli, ene, akulu vepata lia Yakoba, lene alombiali viepata lia Isareli, haene vu nyãle esunga kuenje vu pongolola cosi ca sunguluka. Akulu vaco va tetuluila olondaka lovitukiko. Ovitunda viaco vi longisila ofeto. Ovaprofeto vaco va piluila olombongo, haimo va kunamẽla ku Yehova, kuenda vati, Yehova hẽ, ka kasi pokati ketu? Oco lacimue civi ciya kokuetu. Oco, mekonda liene, Siono li limiwa ndepia. Yerusalãi li linga ekundu, kuenda omunda yonembele yi linga ndonumbuko yovesisi.” Ovitukiko via nyõlele ofeka yo Isareli, ndeci via nyõla o Roma eci papita ocita calima noke. Mekonda lioku kolela kelungulo lia Yehova, eci papita ocita calima oco Mika a soneha olondaka evi, kuenje o Yerusalãi ya nyõliwa.−Mika 3:9, 11, 12.

Lomue omunu ale ofeka yi sukila okukala ukuavitukiko. Suku wa vetiya olondingaivi okusiapo onjila yavo yivi yomuenyo loku pongolola ocisimilo cavo. (Isaya 55:7) Eye oyongola okuti omunu lomunu pokati ketu tu pongolola ocipululu lusisiame oco tu piñainyepo esunga. Yehova o tu ivaluisa okuti: “U o linga lãvi osuke o pembula usovoli waye, u o lingila osuke ohenda u kemainya.”−Olosapo 14:31.

Okuyula Ovitukiko te Locili Cembimbiliya

Nye cipondola okuvetiya omunu oco alinge apongoloko aco? Ongusu yimuamue haiyo ndayina ya vetiya Paulu okunyemala omuenyo Wufariseo oco a pongoloke oñame kuenda onõi ya Kristu. “Ondaka ya Suku yi kasi lomuenyo, haiyo yi kasi loku talavaya.” (Va Heveru 4:12) Etaili, ocili Cocisonehua handi ci kokisa esunguluko, ndaño muẽle pokati kavana va tiamẽla enene vovitukiko. Lilongisa ongangu yimue.

Alexander cina okuti ndopo amala upange waye wusualali, ko Europa Yutundilo, eye wa litengele vocimunga cimue calingainga omilu yivi lokuiva kuenda ovitukiko.a Eye wa lombolola hati: “Upange wange wakala wokuiva olombongo vina via solekiwa violohuasi vana vakuakufula.” Onjanja yimue ukuakufula wa ñolelele calua, pole vamue ovimatamata viocimunga cetu votatele lungangala. Ame puãi ndaliecele olumue oku landisilako londando yatila. Ava vaenda lokulanda kokuange va ndi solaile calua mekonda ndaenda loku va kuatisako kolomilu viavo, osimbu okuti ndakala umue uvi kokuavo. Calitepa calua ndomo ndi letiwe, kuenda una wakala upange umue nda solele calua.

“Ame nda kuatele olombongo vialua kuenda oku litunuila omuenyo waco una wamako ndakuatele. Ame ndaendisile ekãlu limue liafina, ndakala vonepa yosapalalo yimue yafina, kuenda nda nda kuata olombongo viokulanda cosi nda yonguile. Omanu va ñuatelele usumba, kuenje caco eci ca nyihile unene wokuliyeva okuti nda velapo. Olonjanja vimue ndiliyeva okuti lomue opondola oku ndi lamba. Kocihandeleko nda velelepo. Nda kuli ocitangi cimue lombonge ci potoluiwa lulelu ndañovo oiku lekuisa esombiso, kovaso a una okuete omoko yoku sombisa, ale pokueca cimue ocitukiko komunu wa velapo.

Pole, oku sunguluka ka ku sangiwa pokati kavana vakasi lovisimilo vialitepa viovitukiko. Umue pokati kocimunga cetu wa ndi suvuka, kuenje ame nda sanga onjaya. Okasimbu katito, nda pumba ekãlu liange, lia posoka, lolombongo viange, lakamba vange vakãi. Nda sanga eponda. Ocitangi eci ca ndi sokoluisa calua esilivilo liomuenyo.

“Eci papita olosãi vimue noke, ina yange wa pongoloka Ombangi ya Yehova, kuenje ame nda fetika oku tanga alivulu avo. Ocinimbu Kolosapo 4:14, 15 ocili muẽle, ca ndi sokoluisa poku popia hati: “Ku ka wile vonjila yolondingaivi, ndaño oku endela vonjila ya vakueviho. Yi yuvula, ku ka pitemo. Yi pitahãla, kuende ño.” Onepa yaco eyi ya navisa okuti vosi vana vayongola okuendisa omuenyo wundululu kavamiko kovaso yoloneke. Ame nda fetka oku likutilila ku Yehova lokupinga oco a ngendisile vonjila ya sunguluka. Ndalilongisa Embimbiliya Lolombangi via Yehova, kuenda okusulako, nda tumbika omuenyo wange ku Suku. Kaliye nda sunguluka vali enene okuti cina ndakalele cisule.

“Ocili, okukala volonumbi viesunguluko cikuete vali esilivilo okuti olombongo cisule. Kaliye ndi liyevite okuti ñuete elavoko liokovaso, kuenda omuenyo wange ukuete esilivilo. Ame nda limbuka okuti ekalo liomuenyo wange wamako lovina viakahandangala okuti casokele lonjo yovikanda lokukevelela eponda vokasimbu katito. Ocili muẽle, ovisimilo viange viakala viungangala. Kaliye, ndi pandula elilongiso liange Liembimbiliya, omo lia ñuatisa koloseteko viosi viokukala lekambo liesunga, ndaño muẽle kovina vitito. Ame nda likolisilako oku tẽlisa olondaka Viosamo 37:3, yapopia yiti: “Kolela Yehova, linga esunga, oco o tumala hu vofeka, kuenje o koka.”

“U o Suvuka Ovitukiko Okakala Lomuenyo”

Ndeci Alexander a limbuka, ocili Cembimbiliya cipondola okulingisa omunu okusiapo ovitukiko. Eye walinga apongoloko ndomo cilikuata lolondaka viupostolo Paulu eci apopia vukanda waye a tumisa ku va Efeso hati: “Nda wa luli omunu wale una wa tiama komuenyo wale, haiwo wa viha loloñeyi vieliaño, kuati ovitima viokaliye okuti vu linga omanu vokaliye. Wali omunu wokaliye una wa tungiwa lesetahãlo lia Suku lesunga kuenda oku kola. Oco oku popia uhembi ku imuhe. Omunu omunu a popie ocili lukuavo, momo tuvimatamata vietimba limuamue. U wa ivaile ka ka ive vali, puãi a linge upange wocili lovaka aye okuti o sanga coku kuatisa laco olosuke.” (Va Efesio 4:22–25, 28) Elavoko liomanu liatiamẽla ño kepongoloko liaco.

Omo okuti ocipululu lusisiame via eceleliwa voluali, haico cimuamue okuti via panga onepa kokunyõla Uviali wo Roma. Pole cisanjuisa okuti, Ululiki womanu kakasi lokusokiya okuti ovina vikala ndoco. Eye wa likapelako oku “nyõla ava va nyõla ilu lieve.” (Esituluilo 11:18) Kuenda Yehova wlikuminya kuvana okuti otembo yosi voluali lulo valitepa kovitukiko mekonda ndopo kuiya “ilu liokaliye loluali luokaliye omu mu kala esunga.”−2 Petulu 3:13.

Ocili, etaili ka ca lelukile okukala volonumbi via sunguluka. Handi vali, Yehova wa tu likuminya okuti okasimbu kaño, “ukuacipululu o luahalisa onjo yaye. U o suvuka ovitukiko eye o tumala hu.”b (Olosapo 15:27) Kaliye pokusiapo ovitukiko, etu tulekisa ocili cetu eci tu likutilila ku Suku okuti: “Usoma wove wiye. Ocipango cove cilingiwe posi ndeci ci lingiwa kilu.”−Mateo 6:10.

Osimbu tu kevelela okuti Usoma ulinga cimue, omunu lomunu pokati ketu te ‘o likutilila esunga’ pokulikala okuecelela ale okulinga ovitukiko. (Hosea 10:12) Nda oco tulinga, ovimuenyo vietuvo vikaeca uvangi kunene Wondaka ya Suku ya fuimilua. Osipata yespiritu yi pondola okuyula ovitukiko.

[Atosi pombuelo yamela]

[Elitalatu kemela 7]

Lekuatiso Liembimbiliya, etu tupondola oku pongoloka ‘omanu vokaliye’ kuenje tu yuvula ovitukiko