Lekisa Oku Kula Kuove Kespiritu
“Kolisako oku lingainga ovina evi. Litumbika muẽle kokuavio, oco [omanu]vosi va mole okuamako kuove.”—1 TIM. 4:15.
1, 2. Nye tua kũlĩha catiamẽla ku Timoteo eci a kala umalẽhe, kuenda apongoloko api a linga eci a kuata ci pitahãla 20 kanyamo?
ECI Timoteo a kala umalẽhe, wa kala ko Roma volupale luo Galatia okuti, cilo lu tukuiwa hati, Turkia. Noke lioku pita anyamo amue tunde poku fa kua Yesu, volupale luaco mua sokiyiwa akongelo alua. Kuenje, Timoteo la inaye kuenda inakulu yaye, va linga Akristão kuenda va tiamẽlele kekongelo limue. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Osimbu Timoteo a kala umalẽhe wa kuata esanju lialua omo lioku kala Ukristão kumue lepata liaye. Noke, ovina via fetika oku pongoloka.
2 Epongoloko liaco, lia fetika eci upostolo Paulu a nyula imbo liavo onjanja yavali. Otembo yaco, Timoteo wa kuata eci ci pitahãla 20 kanyamo. Paulu poku nyula olupale luo Lustra, wa limbuka okuti, vamanji va kala vakongelo vaco, va ‘imbila uvangi uwa’ Timoteo. (Ovil. 16:2) Kotembo yaco, Timoteo wa kala oku lekisa oku kula kuaye kespiritu. Lekuatiso liespiritu sandu, Paulu kumue lakulu vekongelo, va kapa ovaka avo ku Timoteo, kuenje va eca kokuaye ovikele vilikasi vekongelo.—1 Tim. 4:14; 2 Tim. 1:6.
3. Ovikele vipi viupange Timoteo a tambuile?
3 Timoteo wa tambuile elaleko li likasi lioku endaenda la Paulu kupange woku nyula akongelo! (Ovil. 16:3) Eye wa kuata esanju lialua poku tambula elaleko liaco! Vanyamo a kuamamo, wa linga ovongende la Paulu kuenda olonjanja vimue wa endaenda la vamanji vakuavo, loku tẽlisa ovikele via litepa a tambuile kovapostolo kuenda kakulu vekongelo. Paulu la Timoteo va litumbikile kupange woku nyula akongelo oco va pamise vamanji konepa yespiritu. (Tanga Ovilinga 16:4, 5.) Vamanji valua veya oku kũlĩha ciwa Timoteo omo lioku kula kuaye kespiritu. Upostolo Paulu, noke lioku talavaya la Timoteo ci soka ekũi lianyamo, wa sonehela vamanji va Filipoi hati: “Si kuete ukuavo wa lisoka [la Timoteo okuti o pondola oku u kuatisi] . . . Wa kũlĩhi ale ndomo vupange woku kunda ondaka yiwa eye wa ñuataisa ndeci omõla a kuatisa isiaye.”—Va Fil. 2:20-22.
4. (a) Ocikele cipi Timoteo a tambuile? (b) Apulilo api tu pondola oku linga atiamẽla kolondaka via Paulu vi sangiwa kelivulu lia 1 Timoteo 4:15?
4 Kotembo Paulu a sonehela va Filipoi, wa ecele ku Timoteo ocikele coku nõla akulu vekongelo kuenda oloñuatisi viakulu vekongelo. (1 Tim. 3:1; 5:22) Timoteo wa kala ukulu umue wekongelo wa koleliwa. Pole, vukanda waco, Paulu wa vetiya Timoteo oco amameko oku lekisa ‘komanu oku kula kuaye kespiritu.’ (1 Tim. 4:15) Anga hẽ, kotembo yaco Timoteo ka lekisile oku kula kuaye kespiritu? Olondaka Paulu a tukula vi lomboloka nye, kuenda elungulo liaco li tu kuatisa ndati?
Ndomo tu Lekisa Oku Kula Kuetu Kespiritu
5, 6. Ovitangi vipi via kala vekongelo lio ko Efeso, kuenda Timoteo wa teyuila ndati ekongelo liaco?
5 Tu konomuisi olondaka vielivulu lia 1 Timoteo 4:15. (Tanga 1 Timoteo 4:11-16.) Osimbu Paulu ka sonehele olondaka viaco, wa kala oku enda ko Makedonia, pole, wa sapuila Timoteo oco a kale ko Efeso. Momo lie? Momo vamue volupale luaco, va kala oku nena olonepele vekongelo omo lioku longisa ovina viesanda. Omo liaco, Timoteo wa kuata ocikele coku teyuila ekongelo kalongiso aco. Timoteo wa tẽlisa ndati upange waco? Wa u tẽlisa poku lekisa ongangu yiwa ku vakuavo.
6 Paulu wa sonehela Timoteo hati: “Kondaka, lo kovilinga, lo kocisola, kuenda kekolelo, lo koku yela, eca ongangu ku vakuetavo.” Noke, wamisako hati: “Kolisako oku lingainga ovina evi. Litumbika muẽle kokuavio, oco vosi va mole okuamako kuove.” (1 Tim. 4:12, 15) Oku kula kuaco kespiritu kua kuatisa Timoteo oku yuvula oku livelisapo pokati ka vakuavo. Akristão vosi va sukila oku lekisa ovituwa viaco.
7. Nye vamanji vosi vekongelo va sukila oku linga?
7 Koloneke vilo, vakongelo muli ovikele vialua viupange, ndeci ca kala koloneke via Timoteo. Kuli vamanji vamue va tambula ocikele coku kala akulu vekongelo, ale oloñuatisi viakulu vekongelo. Vakuavo va litumbika kupange wakundi vavelapo. Kuli vamue va siata oku nyula akongelo, vakuavo va talavaya ko Betele ale kupange wumisionaliu. Akulu vamue vekongelo, va siata oku panga onepa kovipama vioku longisa ndeci kolohongele vimbo, kuenda viofeka. Eci ci lekisa okuti, Akristão vosi cikale alume, akãi, kuenda amalẽhe, va pondola oku lekisa oku kula kuavo kespiritu. (Mat. 5:16) Omo liaco, Akristão vana va kuete ovikele vekongelo va sukilavo oku lekisa komanu vosi oku kula kuavo kespiritu, ndeci Timoteo a linga.
Lekisa Ongangu Yiwa Poku Sapela
8. Ovina tu popia vi kuete esilivilo lie kefendelo lietu?
8 Timoteo wa lekisa ongangu yiwa poku sapela. Tu pondola ndati oku kuama ongangu yaye poku sapela lomanu? Ombangulo yetu, yi situlula ekalo lietu. Yesu wa popia hati: “Eci ca siata vutima oco omẽla u popia.” (Mat. 12:34) Tiago manji ya Yesu wa limbuka okuti, ovina tu popia vi kuete esilivilo kefendelo lietu. Eye wa soneha hati: “Nda umue wa soka hati, Ndukuetavo, puãi ka kapi olelia kelimi liaye, kuenje o kembisa utima waye, etavo liomunu waco liesanda.”—Tia. 1:26.
9. Kovina vipi tu sukila oku lekisa ongangu yiwa poku sapela lomanu?
9 Ovina tu popia vieca ku vamanji uvangi woku kula kuetu kespiritu. Ukristão wa kula kespiritu, o yuvula oku popia ovina vi sumuisa vakuavo kuenda oku va vetela evelo. Pole, o likolisilako oku pamisa vamanji, oku va lembeleka, kuenda oku va vetiya. (Olosap. 12:18; Va Efe. 4:29; 1 Tim. 6:3-5, 20) Nda tua teyuila olonumbi via Suku loku vi kapako, tu eca uvangi wokuti, tua litumbika kokuaye. (Va Rom. 1:15, 16) Vakuavitima via sunguluka, va pondola oku limbuka ndomo tu sapela la vakuetu, kuenje ci va vetiya oku kuama ongangu yetu.—Va Fil. 4:8, 9.
Tu Lekisi Ovituwa Viwa Loku Liyelisa Kovina Viosi
10. Momo lie ekolelo ka li kuete ombambe li kuetele esilivilo koku kula kuetu kespiritu?
10 Oco Ukristão a lekise ongangu yiwa, o sukila oku popia ovina vi pamisa vakuavo. Nda o vangula ovina viwa, pole, ku vi kapiko ci lekisa okuti, ukuambambe. Paulu wa kũlĩhĩle ciwa ombambe ya va Fariseo, kuenda ovitangi viyilila kocituwa caco. Eye wa vetiya Timoteo oco a yuvule ocituwa caco. (1 Tim. 1:5; 4:1, 2) Pole, Timoteo ka kalele ukuambambe. Paulu vukanda waye wavali a sonehela Timoteo wa popia hati: “Njivaluka ekolelo halioku luvikiyako o kasi lalio.” (2 Tim. 1:5) Timoteo wa sukilile oku lekisa ku vamanji okuti, ukuacili. Eye wa lekisa ongangu yiwa kovituwa viaye.
11. Elungulo lipi Paulu a eca ku Timoteo liatiamẽla kovokuasi?
11 Vukanda wavali Paulu a sonehela Timoteo, wo lungula kovina vialua viatiamẽla kovituwa. Catete, Timoteo wa sukilile oku yuvula oku sanda ovokuasi. Paulu wa soneha hati: “Ocisola coku sola olombongo oco olumbombo luavĩho osi. Vamue oku pindamua laco va yapuka vekolelo, kuenje va litoma lohali ya lua.” (1 Tim. 6:10) Omunu wosi wa tiamisila utima waye kovokuasi, ka kapeleko ovina viespiritu. Akristão vana vambata omuenyo wa leluka loku sanjukila ‘okulia va kuete leci va lisikilĩla,’ va siata oku lekisa oku kula kuavo kespiritu.—1 Tim. 6:6-8; Va Fil. 4:11-13.
12. Tu lekisa ndati oku kula kuetu kespiritu kovina viosi tu linga?
12 Paulu wa sapuila Timoteo hati, akãi Akristão va sukila oku “liposuisa luwalo wa sunguluka, loku liuvika, loku omboka.” (1 Tim. 2:9) Nda vamanji akãi va sunguluka loku liuvika poku nõla uwalo, kuenda oku liposuisa kovina vikuavo, va lekisa ongangu yiwa. (1 Tim. 3:11) Elungulo eli, li tiamisiwilavo ku vamanji alume. Paulu wa vetiyavo vamanji alume va kuete ocikele coku songuila ekongelo, oco va lekise ‘epokolo, lesuluviko, kuenda oku linga vakuotate’ kovina viosi. (1 Tim. 3:2) Nda tua lekisa ovituwa viaco kovina viosi tu linga, omanu vosi vaka limbuka oku kula kuetu kespiritu.
13. Tu pondola ndati oku lekisa ongangu yiwa yoku liyelisa kovina viosi ndeci Timoteo a linga?
13 Timoteo wa lekisa ongangu yiwa poku liyelisa kovina viosi. Paulu poku tukula ondaka yaco, wa yi tiamisila kovituwa via vĩha vioku lipekela. Timoteo wa lekisavo ovituwa viwa poku sapela la vamanji akãi. Eye wa tata ‘akãi va kuka nda va ina yaye, akãi amalẽhe nda vamukãi vaye, kuenda wa kuata utima wa yela.’ (1 Tim. 4:12; 5:2) Ndaño omunu wa lingila ukahonga vuyombeki, ci kũlĩhĩwa la Suku kuenda lomanu vosi. Cimuamue haico ci pita Lukristão okuti ovina viwa a linga, vi limbukiwa la vosi. (1 Tim. 5:24, 25) Akristão vosi va kuete epuluvi lioku lekisa oku kula kuavo kespiritu, poku kuata ovituwa viwa kuenda utima wa yela.
Ocisola Lekolelo vi Kuete Esilivilo
14. Ovisonehua vi lekisa ndati esilivilo lioku lisola pokati?
14 Ocisola oco ocituwa cavelapo Cakristão vocili. Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Kokulisola kuene pokati oko omanu vosi va limbukila okuti vulondonge viange.” (Yoa. 13:35) Tu lekisa ndati ocisola caco? Ondaka ya Suku yi tu vetiya oku ‘liunjukila pokati locisola, oku liombokela pokati, loku li kuatela ohenda, oku liecela pokati,’ kuenda oku lekisa ocituwa coku yekisa akombe. (Va Efe. 4:2, 32; Va Hev. 13:1, 2) Upostolo Paulu wa soneha hati: “Lisoli pokati ndomunu la manjaye.”—Va Rom. 12:10.
15. Momo lie Akristão vosi va sukila oku lekisa ocisola, capiãla enene akulu vekongelo?
15 Nda Timoteo ka lekisile ocisola ku vamanji, nda ka tẽlisile ocikele caye coku longisa, kuenda oku kala ukulu wekongelo. (Tanga 1 Va Korindo 13:1-3.) Ocisola Timoteo a lekisa ku vamanji, locituwa caye coku yekisa akombe, kuenda ovilinga viaye viwa, via eca uvangi wokuti, wa kula kespiritu. Vukanda upostolo Paulu a sonehela Timoteo, wa popia hati, Timoteo wa eca ongangu yiwa yoku lekisa ocisola.
16. Momo lie Timoteo a sukilile oku kuata ekolelo lia pama?
16 Eci Timoteo a kala ko Efeso, wa liyaka lovitangi via kapa ekolelo liaye voseteko. Omanu vamue va kala oku longisa ovina ka vi likuata lolonumbi Viembimbiliya. Vakuavo va kala oku longisa ‘alusapo esanda,’ a tateka vamanji oku kula kespiritu. (Tanga 1 Timoteo 1:3, 4.) Paulu wa lombolola hati, omanu vaco va kala nda vana ‘va lituna lesanda, okuti ka va kũlĩhĩle cimue; kuenda va kuete ocituwa coku mamõha lolondaka.’ (1 Tim. 6:3, 4) Anga hẽ, Timoteo wa tavelevo kalongiso esanda a kala oku iñila vekongelo? Sio, ka tavele. Momo Paulu wa vetiya Timoteo oku “yaka uyaki uwa wekolelo,” loku “yuvula olondaka vietombo, levi viumamõhe, lolonamalala violondunge ‘viesanda.’ ” (1 Tim. 6:12, 20, 21) Ulandu waco u lekisa okuti, Timoteo wa pokola kelungulo lia Paulu.—1 Va Kor. 10:12.
17. Ekolelo lietu li kapiwa ndati voseteko koloneke vilo?
17 Timoteo vo sapuilile hati: “Kotembo yesulilo vamue [vaka] konyoha ketavo ha va yevelela kaspiritu uhembi lo kovilongua [violondele].” (1 Tim. 4:1) Vamanji vosi oku kongelamo vana va kuete ovikele vekongelo, va sukila oku lekisa ekolelo lia pama ndeci Timoteo a linga. Nda tua yuvula oku tomba olonumbi via Suku, ci lekisa okuti, tua kula kespiritu kuenda tu lekisa ongangu yiwa yekolelo.
Amamako Oku Lekisa Oku Kula Kuove Kespiritu
18, 19. (a) O pondola ndati oku lekisa oku kula kuove kespiritu komanu vosi? (b) Nye tuka lilongisa vocipama cikuãimo?
18 Ukristão wa kula kespiritu, ka limbukiwila keposo lietimba liaye, uloño a kuete woku linga ovina, kuenda ekemãlo. Eye ka limbukiwilavo kotembo yalua a kasi vocisoko ca Yehova. Pole, oku kula kuetu kespiritu ku limbukiwila kepokolo tu lekisa ku Yehova, kombangulo yetu, kuenda kovituwa vietu. (Va Rom. 16:19) Omo liaco, tu sukila oku pokola konumbi Yembimbiliya yoku lekisa ocisola ku vakuetu kuenda oku pamisa ekolelo lietu. Tu amamiko loku pokola kolondaka Paulu a sonehela Timoteo kuenda oku vi kapako oco omanu vosi va limbuke oku kula kuetu kespiritu.
19 Esanju ocituwa cikuavo ci lekisa okuti, tua kula kespiritu, kuenda ci panga onepa kapako espiritu lia Suku. (Va Gal. 5:22, 23) Vocipama cikuãimo, tuka konomuisa ndomo tu pondola oku amamako loku lekisa esanju ndaño lovitangi.
O Tambulula Ndati?
• Nye vakuetu va pondola oku lilongisa kovina tu sapela lavo?
• Oku kula kuetu kespiritu, ku limbukiwa ndati kovituwa tu lekisa, kuenda koku li yelisa kovina viosi tu linga?
• Momo lie Akristão va sukilila oku lekisa ongangu yiwa kocisola kuenda kekolelo?
[Elitalatu kemẽla 11]
Timoteo wa lekisa oku kula kuaye kespiritu tunde vutila
[Alitalatu kemẽla 13]
Anga hẽ, omanu va siata oku limbuka oku kula kuove kespiritu?