May

Jẹfta riẹnre nẹ ọ guọnọ ukẹcha rẹ Ọghẹnẹ o ki se sivwin emọ rẹ Izrẹl vwo nẹ abọ rẹ ihwo rẹ Ammọn. O ve kẹ Jihova nẹ o de phikparobọ, kọ vwẹ ohwo rẹsosuọ rọ djẹ nẹ uwevwin rọyen rhe rhi dede, vwo ze “izobo rẹ ẹtorhẹ” vwọ kẹ. (Iguẹ. 11:30, 31) Die ọnana mudiaphiyọ? Ọ diẹ Jẹfta cha torhẹ ohworakpọ vwo ze izobo-o, kidie Jihova vwo utuoma kpahen emu tiọyena. (Urhi 18:9, 10) Vwẹ Urhi rẹ Mosis, izobo rẹ ẹtorhẹ ọyen okẹ ọghanghanre rẹ ohwo vwọ kẹ Jihova kare kare. Ọtiọyena, ohwo rẹ Jẹfta cha vwọ kẹ Jihova na, cha ga vwẹ uwevwin rẹ ẹga na rhi te ẹdẹ ughwu rọyen. Jihova kerhọ kẹ Jẹfta, ọ da chọn uko vwo phikparobọ. (Iguẹ. 11:32) Ọke rẹ Jẹfta vwo rhivwin nẹ ofovwin na cha, ohwo ẹsosuọ ro rhi dede yen ọmọtẹ rọyen, ọmọ vuọvo ro vwiẹri! Jẹfta che ru obo ro veri na? w16.04 1:11-13

Vwẹ ikpe evo re wanre na, ikoko buebun ghwe yono ọbe re se Draw Close to Jehovah vwẹ Uyono rẹ Baibol Rukoko. Mavọ oma ru we e vwo yono kpahen iruemu rẹ Jihova, wo ji vwo nyo ẹkpahọnphiyọ rẹ iniọvo wẹn? Vwọrẹ imuẹro, ọnana nẹrhẹ ẹguọnọ wo vwo kpahen Jihova rhoma ganphiyọ. Vwẹ uyono, avwanre ji yono kpahen Baibol na siẹrẹ avwanre da nabọ kerhọ rẹ eta, idje, vẹ Baibol re se. Uyono nẹrhẹ a mrẹ idjerhe ra sa reyọ eta rẹ Baibol na vwọba akpọ yerin. (1 Tẹsa. 4:9, 10) Kerẹ udje, o vwo ọke ọvo rẹ Uyono rẹ ọbe Uwevwin Orhẹrẹ na vwọ nẹrhẹ wọ guọnọ ru ẹga wẹn vwọ kẹ Jihova kpobarophiyọ, ru ẹrhovwo wẹn yovwinphiyọ, yẹrẹ mu we vwo ghovwo oniọvo ọvo? Uyono re ruẹ vwẹ uvwre rẹ udughwrẹn na yono avwanre obo re se vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na kugbe obo ra sa vwọ chọn ihwo efa uko vwo vwo ẹruọ rẹ iyono rẹ Baibol.​—Mat. 28:19, 20. w16.04 3:4, 5

Wo se roro kpahen ẹghwọ sansan re djunute vwẹ Baibol na? Evo hẹ ọtonphiyọ rẹ ọbe rẹ Jẹnẹsis. Ken hwe Ebel (Jẹn. 4:3-8); Lamek hwe emeghene ọvo kidie ọ ghwiẹrẹ (Jẹn. 4:23); ẹghwọ herọ uvwre rẹ isuigodẹ rẹ Ebraham (Ebram) vẹ e rẹ Lọt (Jẹn. 13:5-7); Hagar ni Sera (Serai) saka, ọ da nẹrhẹ Sera muophu kpahen Ebraham (Jẹn. 16:3-6); Ishmael vwọso ihwo eje, ọtiọyen ihwo eje je vwọsuọ. (Jẹn. 16:12) Diesorọ Baibol na vwo djunute ẹghwọ nana? Kidie ọ cha vwẹ ukẹcha kẹ avwanre, ihworakpọ ri jẹgba, vwọ mrẹ oboresorọ ra vwọ sẹro rẹ ufuoma, vẹ obo re se vwo ruo. Avwanre cha mrẹ erere siẹrẹ e de se ikuegbe rẹ ihwo ri nene ebẹnbẹn nana muabọ. Avwanre de yono kpahen oborẹ ayen phi ebẹnbẹn na kparobọ wan, ọ cha chọn avwanre uko siẹrẹ e de hirharoku ẹdia evo vwẹ akpeyeren. Vwọrẹ imuẹro, ọnana cha nẹrhẹ a riẹn obo re ru vwẹ ẹdia tiọyena. w16.05 1:1, 2

Ena vọ yen Jesu vẹ idibo rọyen vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na? Ayen bru ihwo ra vwẹ kasan kasan ra da sa mrẹ ayen—vwẹ iwevwin rayen vẹ asan efa. Iruo aghwoghwo na ji churobọ si re vwo nẹ uwevwin kpo uwevwin vwọ guọnọ ihwo. (Mat. 10:11; Luk 8:1; Iruo 5:42; 20:20) Ona nana nẹrhẹ ota na se te kohwo kohwo. Mavọ yen Iseri rẹ Jihova ru te re? Ayen ọvo yen ghwoghwo nẹ Jesu suẹn kerẹ Ovie rhanvwẹn 1914. Kirobo rẹ Jesu tare, ayen phi iruo aghwoghwo na phiyọ ẹdia rẹsosuọ. Ọbe re se Pillars of Faith—American Congregations and Their Partners da ta: “Iseri rẹ Jihova riẹnre nẹ iruo rẹsosuọ rẹ ayen ruẹ ọyehẹ aghwoghwo rẹ ovuẹ ro shekpahen oba rẹ akpọ na vẹ obo re ru e se vwo sivwin.” Iseri rẹ Jihova reyọ ena rẹ Jesu vẹ idibo rọyen vwo ruiruo, vwo ghwoghwo ovuẹ yena ọkieje. w16.05 2:10, 12

E de mu orhiẹn-ebro avwanre kpahen iroro rẹ Jihova, ọnana cha nẹrhẹ avwanre nabọ sikẹrẹ. (Jems 4:8) Ka cha mrẹ ebruba rọyen. Ọnana kọ je cha nẹrhẹ esegbuyota rẹ avwanre vwo kpahọn je ganphiyọ. Ọtiọyena, e jẹ irhi rẹ Baibol na sun avwanre, kidie e nẹrhẹ avwanre riẹn iroro rẹ Ọghẹnẹ. Vwọrẹ uyota, o vwo erọnvwọn buebun rẹ avwanre che yono kpahen Jihova. (Job 26:14) Ẹkẹvuọvo, avwanre da davwẹngba, ke se vwo aghwanre, erianriẹn, vẹ ẹruọ ra guọnọre vwo brorhiẹn rẹ aghwanre. (Isẹ 2:1-5) Iroro rẹ ohworakpọ wene cha wene kpo, jẹ kirobo rẹ ọbuine na karophiyọ avwanre: “Umẹ rẹ Ọrovwohwo na mudia bẹdẹ, iroro rẹ udu rọye herọ nẹ edje ra ro edje.” (Une 33:11) Vwọrẹ imuẹro, avwanre se brorhiẹn rẹ aghwanre siẹrẹ iroro vẹ uruemu rẹ avwanre da rhọnvwephiyọ ọ rẹ Jihova, rọ dia Ọghẹnẹ rọ ma ghwanre na. w16.05 3:17

Ofori nẹ e brorhiẹn hwe ihwo rẹ avwanre brẹ ra vwẹ iruo aghwoghwo na-a yẹrẹ iniọvo rẹ ukoko na-a, kidie avwanre vwo imuẹro nẹ Jihova mrẹ ubiudu na, o ji si ihwo rọ guọnọre te oma. (Jọn 6:44) E de rhiabọreyọ Jihova kerẹ Ọmema rẹ avwanre, o che djobọte ẹro avwanre vwo nẹ iniọvo avwanre. (Aiz. 64:8) Wo nẹ iniọvo wẹn kirobo rẹ Jihova nẹ ayen, ihwo rọ je ma kọke kọke? Ọ mrẹ ubiudu rẹ ohwo na vẹ oka rẹ ohwo rọ sa dia. Ọtiọyena, Jihova nẹ ẹbẹre rẹ ohwo de yovwin, ọ tẹnroviẹ jẹgba rọye-en. (Une 130:3) Avwanre sa vwẹrokere siẹrẹ a da tẹnroviẹ asan rẹ iniọvo rẹ avwanre de yovwin. Vwọrẹ uyota, avwanre vẹ Ọmema na sa wian kugbe, siẹrẹ a da chọn iniọvo na uko ayen vwọ yan obaro vwọrẹ ẹwẹn. (1 Tẹsa. 5:14, 15) Ofori nẹ ekpako na kobaro vwẹ ẹdia nana, kidie ayen eshare re vwo “ru ẹse kẹ ihwo.”​—Ẹfe. 4:8, 11-13. w16.06 1:4-6

Iruo aghwoghwo na sa nẹrhẹ avwanre vwomakpotọ, ji vwo iruemu efa rẹ omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na. (Gal. 5:22, 23) Uruemu rẹ Onenikristi nẹrhẹ e ni ovuẹ na ghanghanre, ọnana se wene uruemu rẹ ihwo buebun. Kerẹ udje, iniọvo ivẹ rehẹ aghwoghwo na, nabọ fọ ọke rẹ ọrovwuwevwin na vwo muẹ van ku ayen. Ẹkẹvuọvo, ukuko na, obo ro ruru na da da mamọ, o de si rhe oghọn ukoko. Ọ da ta: “Me guọnọ yovwunu kẹ ihwo ivẹ yena re nabọ vwomakpotọ na, fikirẹ orharhe uruemu mẹ, mi ni oma mẹ nẹ mẹvwẹ yen me yovwin. Mẹvwẹ ẹkpa me vwọ djẹ ihwo ri ghwoghwo Ota rẹ Ọghẹnẹ.” Ọ da dianẹ ophu mu iniọvo na, ọrovwuwevwin na se si ẹbe tiọyena? O muẹro-o. Iruo aghwoghwo na ghene kẹ avwanre vẹ ihwo efa erere! w16.06 2:12, 13

Avwanre gbare-e. (Rom 5:12, 19) Ọtiọyena, iniọvo evo se gbe avwanre ku womarẹ eta yẹrẹ uruemu rayen. Ọnana sa davwen ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahen Jihova vẹ ihwo efa ni. Die yen ofori nẹ e ru vwẹ ẹdia tiọyena? Kerẹ udje, Eli, rọ dia Orherẹn Rode vwo emeshare ivẹ re yọnrọn irhi ri Jihova-a. Baibol na da ta: “Emo rẹ Eli kẹ erharhe rẹ ihwo; ayen se Ọrovwohwo gbe emu-u.” (1 Sam. 2:12) Dede nẹ ọsẹ rayen toroba ẹyan obaro rẹ ẹga rẹ uyota, jẹ emọ rọyen na ru umwemwu egangan. Eli rha ghwọku ayen kidie ọ riẹn kpahen oborẹ ayen ruẹ na, ẹkẹvuọvo ọ vwẹ abọ ri jodo jodo vwọ yọnrọn ayen. Ukuotọ rọyen, Ọghẹnẹ de brorhiẹn hwe evwruwevwin rẹ Eli. (1 Sam. 3:10-14) Ọke vwọ yanran na, a rha rhọnvwe kẹ uvwiẹ rọyen nẹ e ga kerẹ irherẹn ride-e. Ọ da dianẹ wọ herọ vwẹ ọke yena, mavọ yen uruemu ri jodo jodo rẹ Eli rhe djobọte we? Ọ rha dia ekprowọ kẹ wẹ te ẹdia rẹ wọ da dobọ rẹ ẹga rẹ Ọghẹnẹ ji? w16.06 4:5, 6

Diesorọ Jesu vwọ ta ọtiọyen? Ọ tarọ jovwo vwẹ owọ 32 nẹ, “Ọsẹ rẹ ovwan rọ hẹ obo odjuvwu riẹre nẹ ovwan guọnọ ayen,” rọ dia obo ra ghene guọnọ vwẹ akpeyeren. Jihova nabọ riẹn ọdavwẹ avwanre eje kerẹ emuọre, iwun, vẹ asan ra dia, tavwen avwanre ke tobọ riẹn nẹ a guọnerọ. (Fil. 4:19) Ọ riẹn ewun re che kuphiyọ, emu ra cha re, vẹ asan ro che te orua avwanre dia. Jihova che vwo imuẹro nẹ avwanre mrẹ obo ra ghene guọnọ. Vwọrẹ uyota, avwanre vwo imuẹro nẹ e de phi ọdavwẹ rẹ Uvie na phiyọ ẹdia rẹsosuọ vwẹ akpeyeren avwanre, Jihova che bruba kẹ avwanre. Ofori nẹ “uruemu esiri” yẹrẹ omaevwokpahotọ kẹ Ọghẹnẹ mu avwanre vwo vwo ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ kpahen “emuọre,” “emwa” yẹrẹ asan rẹ avwanre dia.​—1 Tim. 6:6-8. w16.07 1:17, 18

Arhuẹrẹ nana nẹrhẹ avwanre vwo ufuoma vẹ Ọghẹnẹ. Pọl djerephia nẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ yen nẹrhẹ e vwo uphẹn nana, rọ vwọ ta: “Avwanre [ihwo ra jẹreyọ na] vwọ rease fiki rẹ esegbuyota rẹ avwanre nure na, e gbe jẹ avwanre vẹ Ọghẹnẹ rhuẹrẹ kugbe vwẹ oma ri Jesu Kristi Ọrovwavwanre. Oma rọye avwanre wan vwo ẹserọphẹ rẹ avwanre mudia phihọ na.” (Rom 5:1, 2) Mavọ ebruphiyọ nana rho te! Avwanre ejobi nama sikẹrẹ ẹdia rẹ ọvwata jovwo-o. Ẹkẹvuọvo, ọmraro Daniẹl da mraro nẹ vwẹ ọke rẹ oba na, “ihwo re ghwanre,” re dia e ra jẹreyọ na, ke cha “rhẹriẹ ihwo buebu hirhe phihọ ọvwata.” (Dan. 12:3) Womarẹ iruo aghwoghwo na, ayen rhẹriẹ iduduru rẹ “igodẹ efa” phiyọ ẹdia rẹ ọvwata vwẹ obaro rẹ Jihova. (Jọn 10:16) Dedena, ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ yen nẹrhẹ ayen se ruo.​—Rom 3:23, 24. w16.07 3:10, 11

Orọnvwe rẹ emekashe nana vẹ ihworakpọ na da nẹrhẹ ayen vwiẹ erhuaran re se Nefilim. “Ọrovwohwo da mrẹ nẹ evun umwemwu rẹ ohwo rhoro gangan vwẹ evun rẹ akpọ na. (Jẹn. 6:1-5) Jihova reyọ Oghwe rẹ ọke rẹ Noa vwọ ghwọrọ irumwemwu na. Vwẹ ọke yena, ihwo gbomavwra irueru rẹ akpọ na mamọ ayen rha vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni oborẹ “Noa, aghwoghwo rẹ ọvwata,” vuẹ ayen kpahen oghwọrọ rọ cha na-a. (2 Pita 2:5) Jesu vwẹ iruemu rẹ ọke yena vwọ vwanvwen obo ra mrẹ nonẹna. (Mat. 24:37-39) Nonẹna, ihwo buebun sian ayen vwọ kerhọ kẹ iyẹnrẹn esiri rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ re ghwoghwo vwẹ otọrakpọ na rọ vwọ dia oseri kẹ ẹgborho na ejobi tavwen oba na ki te. E jẹ a vwẹ uphẹn kẹ erọnvwọn kerẹ orọnvwe vẹ emọ, nẹ i djobọte ẹwẹn rẹ okpakpa re vwo kpahen ẹdẹ rẹ Jihova-a. w16.08 1:8, 9

Avwanre hirharokuẹ “ẹdẹ ebrabra,” kidie “oba rẹ ẹdẹ na” yen avwanre de yerẹn na. (2 Tim. 3:1-5) Ẹkẹvuọvo, avwanre da gan vwọrẹ ẹwẹn, ọ cha chọn avwanre uko vwọ kẹnoma kẹ erharhe iruemu rẹ akpọ nana. Ọ diẹ Pọl tanẹ ihwo re rọvwọnre gba sen oghwa ro te ayen vwẹ orọnvwe na-a. Ẹkẹvuọvo, fikirẹ oborẹ ọke na krẹ te ofori nẹ ayen phi erọnvwọn rẹ ẹwẹn phiyọ ẹdia rẹsosuọ. (Mat. 6:33) Dede nẹ ọke rẹ avwanre de yerẹn na vọnre vẹ edavwini, erọnvwe buebun je hra, avwanre se ru orọnvwe avwanre o de phikparobọ, je vọn vẹ omavwerhovwẹn. Vwọrẹ imuẹro, iniọvo ri tinka mu idibo rẹ Jihova, re vwẹ uchebro rẹ Baibol na vwo ruiruo, ri rhiabọreyọ odjekẹ rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Jihova, sa sẹro rẹ “emu rẹ Ọghẹnẹ ta kugbe nu.”​—Mak 10:9. w16.08 2:17, 18

A guọnọ ekpako vwẹ ukoko na mamọ, ihwo ri ji che ruiruo nana je guọnọ uyono rẹ ọkieje. Pọl da vuẹ Timoti: “Obo ru wo nyo mie vwe vwẹ irharo rẹ iseri buebu gba vwẹ ayen yono ihwo ri vwo esegbuyota re je sa vwẹ ayen yono ihwo efa rhe.” (2 Tim. 2:1, 2) Timoti yono mie ọkpako rọ je dia ọyinkọn. Ọ da reyọ ena ro yono mie Pọl na vwo ruiruo aghwoghwo na vẹ iruo rẹ ega na efa. (2 Tim. 3:10-12) Pọl tare nẹ ọyen che yono Timoti siẹrẹ ọyen de vwo ọke-e. Ọ reyerọ nene oma vwẹ owian na. (Iruo 16:1-5) Ekpako sa vwẹrokere Pọl siẹrẹ ayen da reyọ idibo rowian ri tedje nene oma ọke rẹ ayen da kọn brẹ iniọvo na ra. Ọnana cha nẹrhẹ iniọvo eshare na nabọ mrẹ esegbuyota, odirin, ẹguọnọ vẹ ona rẹ uyono ra guọnọ mie ekpako. O ji che toroba eyono rẹ eshare re cha dia isuigodẹ rẹ “uchuru rẹ Ọghẹnẹ” vwẹ ọke rọ cha obaro na. w16.08 4:16, 17

Ọke buebun, abọ vwọ rhọ ohwo se mudiaphiyọ ohwo rẹ ẹwẹn rọyen kuọrọnre, ohwo rẹ ofu dje, yẹrẹ ohwo ro vwo iphiẹrophiyọ-ọ. (2 Ikun 15:7; Hib. 12:12) Iroro rẹ ughwu se tobọ rhe ohwo na. Ọ da ohwo nẹ akpọ rẹ Eshu nana vwo erọnvwọn buebun ri keke avwanre, re nẹrhẹ avwanre ro ẹnwan e me je nẹrhẹ ẹwẹn avwanre kuọrọn. E se vwo dje ufi ra gba si okọ, rere ọ vwọ domaji vwẹ asan ọvo. (Isẹ 12:25) Die yen sa nẹrhẹ wo vwo ẹwẹn yena? Ọ sa dia ughwu rẹ ohwo wo vwo ẹguọnọ kpahen, ọga ọgangan, uweren ọgangan, yẹrẹ omukpahen. Ẹnwan rẹ erọnvwọn nana sa nẹrhẹ oma rhọ wẹ. Ọ sa tobọ nẹrhẹ aghọghọ wẹn vawabọ. Ẹkẹvuọvo, vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ muegbe rọ vwọ chọn wẹ uko.​—Aiz. 41:10, 13. w16.09 1:2, 4

Ẹdia ọvo rẹ ihwo buebun hirharoku yen e vwo nene ovwiẹrẹ romobọ muabọ. Ihwo efa davwẹngba ayen sa vwọ sẹro rẹ ẹro abavo rẹ ayen vwo ni iruo aghwoghwo na. Yẹrẹ ọ sa dianẹ wo chirakon rẹ ọga yẹrẹ ẹdia rẹ ọruvwohwo. Ihwo evo je davwẹngba rayen eje ayen se vwo ghovwo ohwo ro gbe ayen ku, ofori nẹ e ji ni ọnana so. Otoro ikpe ra ga Jihova re-e, avwanre họnre vwọso kemu kemu ro se gbowọphiyọ ẹga avwanre kẹ Ọghẹnẹ, ohwo rọ hwosa kẹ otu re fuevun. Wo de noso nẹ wo shekpotọ vwẹ ẹdia evo, yare ukẹcha rẹ ẹwẹn ọfuanfon na. Ẹrhovwo vẹ ẹwẹn ọfuanfon na sa kẹ wẹ ẹgba vwo nene idjerhe ro shephiyọ je mrẹ ebruba rẹ Jihova. Wian kpahen ẹrhovwo wẹn. Davwẹngba wo se ẹkpo rẹ Baibol kẹdẹ kẹdẹ, rhuẹrẹ ọke vwọ kẹ uyono romobọ wẹn kugbe Ẹga Orua.​—Une 119:32. w16.09 2:10, 11

Wọ mrẹ ihwo re tanẹ ayen vwo imuẹro kpahen uyono rẹ erọnvwọn mamarhe kidie e muro kpahen isayẹnsi, ẹkẹvuọvo e mu imuẹro kpahen Ọghẹnẹ kpahen esegbuyota? Ihwo buebun ta ota nana. Ẹkẹvuọvo, jokaphiyọ ẹkpo nana: A guọnọ esegbuyota e ki se vwo imuẹro kpahen Ọghẹnẹ yẹrẹ uyono rẹ erọnvwọn mamarhe. Diesorọ a vwọ ta ọtiọyen? O vwo ohwo vuọvo rọ mrẹ Ọghẹnẹ re-e, yẹrẹ rọ mrẹ ọke ra vwọ ma erọnvwọ-ọn. (Jọn 1:18) Owenẹ ọgbaerianriẹn yẹrẹ ogbori, o ji vwo ohwo vuọvo rọ mrẹ ọke rẹ emama ọvo ro wene kpo ọfa-a. Ohwo vuọvo je rhe mrẹ ọrọdekọ ro wene kpo eni-i. (Job 38:1, 4) Ọtiọyena, ko fori nẹ avwanre eje nabọ fuẹrẹn obo ra mrẹ, a je nabọ roro kpahen ayen tavwen e ki brorhiẹn. Pọl vwọ ta ota kpahen emama, o de si: “Nẹ ẹtuọhọ rẹ akpọ na rhe ugboma [rẹ Ọghẹnẹ] re jẹmrẹ na, kọye hẹ, ogangan rẹ ọrho rọye ri bẹdẹ na, a mrẹrẹ vughe vwẹ oma rẹ emu rọ mare. Vwẹ ọtiọye na o rhe vwo omaevwerhe-e.”​—Rom 1:20. w16.09 4:4

Jihova vwo omamọ ọrhuẹrẹphiyotọ vwọ kẹ erhorha re dia Izrẹl kerẹ uphẹn rẹ ayen vwo gbugbon. (Liv. 19:9, 10) Ukperẹ Jihova vwọ gba emọ rẹ Izrẹl nẹ ayen muọghọ kẹ erhorha, ọ da ta ota ro te ayen ẹwẹn, rọ sa nẹrhẹ ayen vwo erorokẹ. (Eyan. 23:9) Ayen riẹn ‘obo rọ hepha ra vwọ dia ọrhorha.’ Tavwen ayen ke tobọ dia eviẹn, ihwo rẹ Ijipt na vwo utuoma kpahen ayen fikirẹ asan rẹ ayen nurhe vẹ ẹga rayen. (Jẹn. 43:32; 46:34; Eyan. 1:11-14) Ihwo rẹ Izrẹl na rhiẹromrẹ oja rọ herọ ra vwọ dia ọrhorha, ẹkẹvuọvo, Jihova guọnọre nẹ ayen ni ọrhorha rọhẹ ohri rayen kerẹ “ọmotọ.” (Liv. 19:33, 34) Avwanre ji vwo imuẹro na nẹ Jihova ji vwo ọdavwẹ rẹ ihwo ri nẹ ẹkuotọ efa rhe rehẹ ukoko avwanre. (Urhi 10:17-19; Mal. 3:5, 6) E de roro kpahen egbabọse ayen rhiẹromrẹ, kerẹ utuoma yẹrẹ ejajẹ ọrhorha, ọ cha nẹrhẹ avwanre guọnọ idjerhe re se vwo dje uruemu esiri vẹ erorokẹ kẹ ayen.​—1 Pita 3:8. w16.10 1:3-5

Ọbe rẹ Jems djere fiotọ nẹ uvi rẹ esegbuyota diẹ imuẹro ghevweghe-e, ọ je guọnọ iruo. O de si: “Gbe dje esegbuyota wẹn ro vwo iruo-o na kẹ vwẹ, rere me rha wan oma rẹ iruo mẹ dje esegbuyota mẹ kẹ wẹ.” (Jems 2:18) Jems ji dje ofẹnẹ rọ herọ uvwre rẹ imuẹro ghevweghe vẹ obọdẹn rẹ esegbuyota. Emekashe rẹ Idẹbono vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ herọ, ẹkẹvuọvo ayen vwo obọdẹn rẹ esegbuyota-a. Kọyensorọ ayen vwọ reyọ vwọsua orugba rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ. (Jems 2:19, 20) Vwọ fẹnẹ ayen, Jems da ta ota kpahen ọshare ọfa rọ vọnre vẹ esegbuyota, ọ da nọ onọ nana: “Ọ dia iruo rẹ Ebraham ruru e vwo se ọvwata, rọ vwọ reyọ Aizik ọmọ rọye vwo zẹ izobo vwẹ enu rẹ agbada? Wọ mrẹre nẹ esegbuyota vwọ ba iruo rọye vwi fiki rẹ iruo na kọye a vwọ mrẹ segbuyota na vughe.” (Jems 2:21-23) O se vwo hwe upẹrẹn muo nẹ esegbuyota guọnọ iruo, Jems da ta eta rẹ isese ri nonẹna. w16.10 4:8

Isayẹnsi dje erọnvwọn buebun phia kpahen odjuvwu vẹ otọrakpọ na, erianriẹn nana je ghwa erere rhe avwanre vwẹ idjerhe sansan re. Ẹkẹvuọvo, isayẹnsi je sa rhe kpahenphiyọ enọ buebun re herọ-ọ. Kerẹ udje, ihwo ri yono kpahen isio na cha sa vuẹ avwanre oborẹ akpọ vẹ odjuvwu sa rhe vwọ dia-a, ayen je cha sa vuẹ avwanre oboresorọ avwanre vwọ hẹ akpọ nana rẹ erọnvwọn buebun ri vwo arhọ hepha na-a. Vwọba, ihwo buebun che se djisẹ rẹ oboresorọ ohworakpọ vwo vwo owenvwe ọgangan ayen vwo yerin bẹdẹ-ẹ. Diesorọ enọ eghanghanre buebun vwọ herọ jẹ a mrẹ ẹkpahọnphiyọ raye-en? Orọnvwọn ọvo rọ sorọ yen, egbaerianriẹn buebun vẹ ihwo efa titi uyono rẹ erọnvwọn mamarhe. Ẹkẹvuọvo, vwevunrẹ Ọbe rọyen, Jihova kpahenphiyọ enọ ri kpokpo ubiudu rẹ ihwo vwẹ kasan kasan. Avwanre vwẹrosua irhi rẹ Jihova vwo mu ni sun akpọ na ri wene-e na. Ihwo ri ruiruo rẹ ẹlẹtriki, iplọba, e re djẹ aropleni, idọktọ, ayen eje vwẹroso irhi nana vwẹ iruo rayen. w16.11 2:4, 5

Avwanre vwo erọnvwọn buebun ro fori nẹ a kpẹvwẹ Jihova kẹ! Ọyen vwo arhọ avwanre, ọ rha dia ọye-en avwanre che se yeri-in. Ọ kẹ avwanre okẹ ọghanghanre ọvo, ọbe rọyen rọ dia Baibol na. Avwanre rhiabọreyọ kerẹ ota rẹ Ọghẹnẹ, kirobo rẹ Inenikristi rehẹ Tẹsalonaika ruru. (1 Tẹsa. 2:13) Baibol na yen chọn avwanre uko vwo sikẹrẹ Jihova, ko ji sikẹrẹ avwanre. (Jems 4:8) Ọsẹ avwanre rọhẹ odjuvwu kẹ avwanre uphẹn rode a vwọ dia ukoko rọyen. Avwanre nabọ vwo ọdavwaro kpahen ebruphiyọ nana eje. Ọbuine na nabọ djisẹ rọyen ọke rọ vwọ so: “Vwẹ ẹkpẹvwẹ kẹ Ọrovwohwo, kidie o yoma, kidie ẹguọnọ rọye ro jẹ rhẹriẹ na dia rhiri bẹdẹ.” (Une 136:1) Abọ 26 vwẹ ọbe rẹ Une Rẹ Ejiro 136, ọyen a mrẹ eta na “ẹguọnọ rọye ro jẹ rhẹriẹ na dia rhiri bẹdẹ.” A da fuevun kẹ Jihova vẹ ukoko rọyen, a cha mrẹ orugba rẹ eta yena kidie avwanre cha dia bẹdẹ bẹdẹ! w16.11 3:18, 19

A vwẹ ẹkpo rẹ Baibol yena vwo ruiruo abọ buebun vwevunrẹ ọbe re se Die Yen Baibol na Se Yono Avwanre? Wọ da vwẹ ọbe nana vwo yono emọ wẹn yẹrẹ ihwo efa, ọkiọvo wo che se Rom 5:12 siẹrẹ ovwan de yono kpahen ọhọre rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ otọrakpọ na, ọtanhirhe na, vẹ obo re phia kẹ ohwo siẹrẹ o de ghwu rehẹ uyovwinrota 3, 5, vẹ 6. Jẹ, abọ ibro yen wọ vwẹ Rom 5:12 vwo roro kpahen oyerinkugbe wẹn vẹ Jihova, iruemu wẹn, kugbe iphiẹrophiyọ wẹn? Ofori nẹ avwanre eje mrẹvughe nẹ avwanre irumwemwu. E ruẹchọ kẹdẹ kẹdẹ. Dedena, avwanre vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ karophiyọ nẹ avwanre ekpẹn, o ji muegbe ro vwo gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre. (Une 103:13, 14) Vwẹ ẹrhovwo rẹ udje na, Jesu da yare Ọghẹnẹ: “Vwẹ imwemwu rẹ avwanre ghovwo avwanre.” (Luk 11:2-4) Eriyin na, o rhe fo nẹ imwemwu rẹ Ọghẹnẹ vwo ghovwo avwanre nure kpokpo avwanre ẹwẹ-ẹn. Dedena, avwanre je sa mrẹ erere siẹrẹ e de roro kpahen idjerhe rẹ Jihova vwo ghovwo avwanre. w16.12 1:1-3

Ofori nẹ iniọvo rehẹ Rom na nabọ fuẹrẹn oborẹ ayen ghene tẹnrovi vwẹ akpeyeren. “Iruo rẹ ugboma na” ọyen suẹn akpọ rayen yẹrẹ ọyen ayen mu akpọ rayen kpahen? O ji fo nẹ avwanre roro kpahen ẹdia nana nonẹna. Die yen ma dia ọdavwẹ rẹ avwanre, die yen eta rẹ avwanre djephia? Die yen avwanre ghene vwọ tua kẹdẹ kẹdẹ? Evo sa mrẹvughe nẹ ayen mu ẹwẹn kpahen oka rẹ udi sansan rẹ ayen da, erọnvwọn ri vwo erhuvwu rẹ ayen vwọ rhuẹrẹ uwevwin rayen, iwun kpokpọ, ekiẹchuọ ride, oyan rẹ akpọẹriọ, vẹ erọnvwọn tiọyen. Erọnvwọn yena ghwa chọ komobọ-ọ; eyen ẹbẹre ọvo rẹ akpeyeren. Kerẹ udje, o vwo ọke ọvo Jesu vwo wene ame kpo udi, Pọl je vuẹ Timoti nẹ ọ “da umu udi.” (1 Tim. 5:23; Jọn 2:3-11) Ẹkẹvuọvo, Jesu vẹ Pọl ki phi udi phiyọ ẹdia ọghanghanre vwẹ akpeyeren rayen? O si ayen urhuru ọkieje, te ẹdia rẹ ayen da ta ota kpahọn ọkieje? Ẹjo. Kẹ avwanre vwo? Die yen avwanre tẹnroviẹ vwẹ akpeyeren? w16.12 2:5, 10, 11

Uve nana ghwe churobọ si oborẹ Jesu ta kpahen ra vwọ guọnọ Uvie na ẹsosuọ kugbe ọvwata rẹ Ọghẹnẹ. (Mat. 6:33) O vwo ọke ọvo rẹ ọyinkọn Pita vwọ nọ Jesu nẹ, “Avwanre jẹ emu na ejobi vwo vwo nene uwe re: Kidie avwanre se vwo vwọ?” (Mat. 19:27) Jesu van ku Pita fikirẹ onọ rọ nọre na-a, ukperẹ ọtiọyen ọ da vuẹ idibo rọyen nẹ ayen vwo osaẹhwa fikirẹ erọnvwọn sansan rẹ ayen vwo ze na. Iyinkọn re fuevun na vẹ ihwo efa che nene Jesu sun vwẹ odjuvwu. Ẹkẹvuọvo erere tobọ je herọ enẹna. Jesu da ta: “Kohwo kohwo rọ yan jẹ uwevwi, eyẹ imoni rẹ eshare, eyẹ e re eya, eye ọsẹ, eyẹ oni, kugbe emọ eyẹ etọ vwi fiki mẹ, kọ mrẹ erere kpahe uri akuri kugbe arhọ ri bẹdẹ na.” (Mat. 19:29) Ayen cha mrẹ ebruphiyọ gbidiki rọ rho vrẹ kemu kemu rẹ ayen vwo ze. Esẹ, ini, iniọvo eshare vẹ e rẹ eya, kugbe emọ rẹ avwanre vwori vwẹ ukoko na rho vrẹ kemu kemu re siobọnu fikirẹ Uvie na? w16.12 4:4, 5

A mrẹ vwo dje iphiẹrophiyọ rẹ Inenikristi rẹ uyota-a! Owenẹ e che kpo odjuvwu yẹrẹ a hẹ usun rẹ “igodẹ efa” na, avwanre eje rhẹro rẹ orugba rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ kugbe orufon rẹ odẹ rọyen. (Jọn 10:16; Mat. 6:9, 10) Ọnana yen iphiẹrophiyọ ro fori nẹ ihworakpọ me ni ghanghanre. Avwanre eje rhẹro rẹ uve rẹ arhọ rẹ bẹdẹ na vwẹ “idjuvwu ekpokpọ” yẹrẹ vwẹ “akpọ” kpokpọ na. (2 Pita 3:13) Tavwen ọke yena ki te, avwanre rhẹro rẹ ebruphiyọ rẹ ẹwẹn ro buẹnphiyọ, rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ riavwerhen rọyen. Nonẹna, ihwo buebun ji vwo iphiẹrophiyọ evo, ẹkẹvuọvo ayen vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen orugba rayen. Kerẹ udje, iduduru rẹ ihwo ri phi idjogba se vwo iphiẹrophiyọ nẹ ayen che phikparobọ ẹdẹ ọvo, jẹ o mu ayen ẹro-o. Ẹkẹvuọvo, uvi rẹ esegbuyota, ọyen iphiẹrophiyọ rẹ Inenikristi rọ nabọ “mu [ayen] ẹro” dẹn. w16.10 3:1, 2

Fikirẹ ẹserọphẹ rọyen, Jihova kẹ avwanre ohwo ọvuọvo okẹ, ogangan, vẹ ẹgba iroro sansan. A sa vwẹ ayen vwo jiri Jihova je ghwa erere rhe ihwo efa. (Rom 12:4-8) Jihova kẹ avwanre iruo ro djerephia nẹ o brọghọphiyọ avwanre oma, ọ je vwẹroso avwanre. Ẹdia rẹ avwanre hepha vwẹ ukoko na se wene. Roro kpahen udje rẹ Jesu. Ẹsosuọ, ọ vẹ Jihova ọvo yen herọ. (Isẹ 8:22) Ọke vwọ yanran na, ọ da vwẹ ukẹcha kẹ Jihova vwọ ma emekashe, ophephe na, vẹ ihworakpọ. (Kọl. 1:16) Ọke ọvo vwo te, a da vwẹ owian kpokpọ vwọ kẹ Jesu vwẹ otọrakpọ na, ẹsosuọ ọ ka dia ọmọboba ọ ke rhe ghwanre te omiragua. (Fil. 2:7) Jesu vwo ghwu nu, o de rhivwin kpo odjuvwu kerẹ ohwo rẹ ẹwẹn, e de vwo mu Ovie rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ vwẹ 1914. (Hib. 2:9) Usuon rẹ Ẹgbukpe Uriorin rọyen na da wan nu, Jesu kọ cha vwẹ Uvie na vwọ kẹ Jihova rere “Ọghẹnẹ vwọ dia kemu kemu kẹ ohwo ọvuọvo.”​—1 Kọr. 15:28. w17.01 3:11, 12

Aye ọvo vwo hirharoku orhiẹn-ebro romobọ, ọ da vuẹ ugbeyan rọyen nẹ, “Wọ vuẹ vwẹ nẹ mi roro kpahọ-ọn, ghwa vuẹ vwẹ obo mi che ru. Ọyen ghwa phẹre.” Aye na guọnọre nẹ a vuẹ obo ro che ru ukperẹ ọ vwọ reyọ okẹ rẹ egbomọphẹ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ vwo ruiruo. Kẹ owẹ vwo? Wo se brorhiẹn komobọ wẹn gbanẹ wọ guọnọ nẹ ihwo efa brorhiẹn kẹ wẹ? Ẹro vọ wo vwo nẹ okẹ rẹ egbomọphẹ na? Vwẹ ikpe buebun re, ihwo vwo iroro sansan kpahen ota nana. Evo nẹ ihworakpọ vwo egbomọphẹ-ẹ, kidie Ọghẹnẹ brorhiẹn rẹ obo ra cha dia phiyotọ nure. Efa nẹ egbomọphẹ rọ ba asa-an, ọyehẹ obọdẹn rẹ egbomọphẹ. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ e ni Baibol na e se vwo vwo ẹruọ rẹ ota nana. Diesorọ? Ọ tare nẹ Jihova kẹ avwanre egbomọphẹ, rọ dia ẹgba vẹ uphẹn re vwo brorhiẹn rẹ aghwanre komobọ. w17.01 2:1, 2

Devid rha sa tanẹ Solomọn muwan rọ vwọ vwẹrote iruo ọrhuarho tiọyena-a, rọ dia ebabọn rẹ uwevwin rẹ Ọghẹnẹ. Kidie uwevwin na che “yoyovwi gangan,” jẹ ọke yena, Solomọn “ọmọtete o ruẹ ọ riẹn emuọvo-o.” Dedena, Devid riẹnre nẹ Jihova cha vwẹ ukẹcha kẹ Solomọn o se vwo ruiruo rọ kẹrẹ na. Devid da tẹnrovi obo ro se ru vwọ chọn uko, ro vwo muegbe rẹ erọnvwọn buebun ra guọnọre phiyotọ. Ọtiọyena, e jẹ ẹwẹn rẹ iniọvo re kpakore kuọrọn o de te ọke ayen vwo siobọnu owian rayen kẹ ighene na-a. Kidie iruo na che yovwinphiyọ siẹrẹ e de yono ighene na phiyọ. E jẹ oma vwerhen iniọvo re kpakore na siẹrẹ ayen da mrẹ nẹ ighene rẹ ayen yonori na muwan vwọ kẹ iruo na. w17.01 5:8, 9

Kerẹ Ovie rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ, Jesu cha guọghọ uyovwin rẹ ọrọdekọ na, o mi ji si ẹvwọsuọ rẹ Eshu no kare kare. Ọke rẹ Jesu vwọ hẹ akpọ, ọ vwẹ ukẹcha kẹ idibo rọyen vwọ mrẹ ọghanrovwẹ rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ. O ghwe vwo bromaphiyame nu, Jesu de ghwoghwo “ikun esiri rẹ uvie rẹ Ọghẹnẹ” ro kasan kasan. (Luk 4:43) Vwẹ eta re koba rọ tare o ki rhivwin kpo odjuvwu, Jesu da vuẹ idibo rọyen nẹ ayen dia iseri rọyen “rhiri re te oba rẹ akpọ na.” (Iruo 1:6-8) Womarẹ iruo aghwoghwo na, ihwo rehẹ akpọneje che vwo uphẹn ayen vwo yono kpahen ọtanhirhe na, ayen me je dia otọ rẹ usuon rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ. Nonẹna, avwanre ka ẹbẹre rẹ Uvie na siẹrẹ a da vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo rẹ Kristi vwo ghwoghwo Uvie na vwẹ akpọneje.​—Mat. 24:14; 25:40. w17.02 2:7, 8

Dede nẹ ẹko rọvwẹrote na vwo ẹgba rẹ ayen vwọ vwẹ odjekẹ kẹ ikoko na, ayen mrẹvughe nẹ Jesu yehẹ Osun rayen. Ọyinkọn Pọl de si: “Vwẹ ẹguọnọ, avwanre ke rho bro ra vwẹ idjerhe kidjerhe re te ohwo na rọ hẹ uyovwi na, re te Kristi.” (Ẹfe. 4:15) Ukperẹ ayen vwọ vwẹ odẹ rẹ ọyinkọn ọvo vwo se oma rayen, ke “mu odẹ kẹ idibo na nẹ otu ri Kristi.” (Iruo 11:26) Pọl riẹn ọghanrovwẹ rọ vwọ “yọnrọn uruemu” re mu kpahen Isiesi ọfuanfon na, rẹ iyinkọn na vẹ ekpako efa vwọphia. Ẹkẹvuọvo, ọ je tanẹ, “Mi jẹ ovwan riẹn nẹ Kristi hẹ uyovwi rẹ ọshare kọshare [ji te ọshare ọvuọvo vwẹ ẹko rọvwẹrote na], . . . uyovwi ri Kristi ke rha vwẹ Ọghẹnẹ.” (1 Kọr. 11:2, 3) Aphro herọ-ọ, Jesu Kristi suẹn ukoko na vwẹ otọ rẹ Uyovwin rọyen, Jihova Ọghẹnẹ. w17.02 4:7

Re vwo muọghọ kẹ ihwo efa chọn avwanre uko vwo vwo omaevwokpotọ. Avwanre rhe che ni oma avwanre gegerege siẹrẹ oka rẹ ujiri ọvo de brẹ avwanre cha-a. Ọ cha nẹrhẹ e nene odjekẹ rẹ ukoko rẹ Jihova, ukoko na guọnọre nẹ e muọghọ rọ vrẹka kẹ ohwo vuọvo-o, owenẹ ohwo rẹ ukoko na yẹrẹ ohwo ọfa. Vwọba, ọyen emu rẹ aghwanre, kidie ọ cha nẹrhẹ avwanre jeshe siẹrẹ ohwo ọvo rẹ avwanre muọghọ kẹ de ku avwanre phiyotọ. Orọnvwọn rọ ma rho rọ nẹrhẹ avwanre muọghọ rẹ abavo kẹ ihwo yehẹ, ọ nẹrhẹ oma vwerhen Ọghẹnẹ. Avwanre ruẹ obo rọ guọnọre, je sẹro rẹ ọyọnregan rẹ avwanre. Ọnana nẹrhẹ ọ sa mrẹ ẹkpahọnphiyọ vwọ kẹ ohwo rọ vwọ jehwẹ na. (Isẹ 27:11) Akpọ na vọnre vẹ ihwo re vwẹ ẹro ọchọchọ vwo nẹ ọghọemuo. Oma vwerhen avwanre mamọ rẹ Jihova vwo yono avwanre idjerhe abavo re vwo muọghọ. w17.03 1:13, 20, 21

Kerẹ ọsẹ rọyen, Asa, Jehoshafat durhie ihwo na nẹ ayen guọnọ Jihova. O vwo ọrhuẹrẹphiyotọ re vwo yono ihwo na “ọbe rẹ urhi rẹ Ọrovwohwo na.” (2 Ikun 17:7-10) Ọ tobọ yan te ẹbẹre ochekọ rẹ uvie rẹ Izrẹl, vwẹ igbenu rẹ Ifrem rere ọ vwọ vwẹ “ayen rhivwi bru Ọrovwohwo rhe.” (2 Ikun 19:4) Avwanre eje se vwobọ vwẹ iruo aghwoghwo rẹ Jihova reyọ ihwo rọyen vwo ruẹ nonẹna. Wo bru ẹkẹn kẹ oma wẹn nẹ kemeranvwe kemeranvwe wọ cha vwẹ Baibol na vwo yono ihwo, ayen sa vwọ rhe ga Ọghẹnẹ? Womarẹ ẹgbaẹdavwọn wẹn vẹ ebruphiyọ rẹ Ọghẹnẹ, wọ sa ton uyono rẹ Baibol phiyọ. Wọ nẹrhovwo kpahọn? Wo muegbe wo vwo ruiruo nana tobọ vwẹ ọke rẹ omaerovwon wẹn? Kirobo rẹ Jehoshafat kpo orere rẹ Ifrem ra vwẹ ukẹcha kẹ ihwo ayen vwo rhivwin rhe ẹga rẹ uyota na, avwanre je sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re dobọ rẹ iruo rẹ ẹga na ji. w17.03 3:10, 11