October

Jihova, ọyen “Ọghẹnẹ rẹ erhiori kugbe uchebro.” (Rom 15:5) Ọyen ọvo yen nabọ riẹn ẹdia rẹ avwanre vẹ oborẹ avwanre hepha. Ọtiọyena, ọ riẹn oborẹ avwanre guọnọre e se vwo vwo odirin. Mavọ yen Ọghẹnẹ cha vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rẹ avwanre? A da yare ukẹcha rẹ Jihova, o veri nẹ ọ cha “gbẹn idjerhe” vwọ kẹ avwanre. (1 Kọr. 10:13) Mavọ o ruo wan? Ọkiọvo, o si ebẹnbẹn na no kare kare. Jẹ ọke buebun, ọ kẹ avwanre ẹgba re se vwo vwo “erhiori” je “ghọghọ vwẹ evun rẹ oja.” (Kọl. 1:11) Jihova cha sa vwẹ uphẹn kẹ ebẹnbẹn rọ gan vrẹ avwanre nẹ o te avwanre oma-a, kidie ọ riẹn asan rẹ ẹgba rẹ avwanre teri. w16.04 2:5, 6

Baibol na yono avwanre nẹ e muọghọ kẹ usuon rẹ akpọ na, ẹkẹvuọvo ọ je vuẹ avwanre nẹ Ọghẹnẹ yen e muọghọ kẹ ọkieje. (Iruo 5:29; Tai. 3:1) Mavọ yen e se vwo ru ọnana? Jesu vuẹ avwanre orọnvwọn ọvo rọ sa chọn avwanre uko vwọ riẹn ohwo rẹ muọghọ kẹ, rọ vwọ ta eta rẹ isese ri nonẹna. A “vwẹ ẹkẹn rẹ Siza vwọ kẹ Siza” siẹrẹ e de nene irhi rẹ ẹkuotọ na, muọghọ kẹ ihwo rehẹ ẹgba rẹ usuon, je hwosa uyovwin. (Rom 13:7) Ẹkẹvuọvo, ihwo ri suẹn da vuẹ avwanre nẹ e ru orọnvwọn rẹ Ọghẹnẹ rhọnvwephiyọ-ọ, vwẹ idjerhe rẹ ọghọ, avwanre sian. Avwanre ka ẹbẹre vuọvo rẹ akpọ na-a. (Aiz. 2:4) Ọ vwọ dianẹ Jihova vwẹ uphẹn kẹ ihworakpọ nẹ i sun na, avwanre vwọso aye-en. Avwanre ji phi oma phiyọ erọnvwọn ri churobọ si oseghe rẹ usuo-on. (Rom 13:1, 2) Avwanre davwẹngba vwo wene usuon yẹrẹ ihwo ri suẹ-ẹn, avwanre mu ekpeti yẹrẹ phiobọ phiyọ ekpeti-i. w16.04 4:1, 2

Inenikristi sa rhuẹrẹ ẹghwọ buebun rọ vwomaphia vwẹ uvwre rayen, ofori nẹ ayen ru ọtiọyen. Ẹkẹvuọvo, Jesu tare nẹ o vwo ẹdia evo ra da guọnọ nẹ ukoko na riẹn kpahọn. (Mat. 18:15-17.) Die yen sa phia siẹrẹ ohwo ro ruchọ na rha kerhọ kẹ oniọvo rọyen, iseri na, kugbe ukoko na-a? Ka reyọ phiyọ “ọvweghrẹ.” Nonẹna, a sa djẹ ohwo tiọyena. Owọẹjẹ nana djerephia nẹ ọ diẹ ‘ogbeku’ otete yen a ta ota kpahen na-a. Ukperẹ ọtiọyen, ọnana (1) oruchọ rẹ ihwo ro djobọte na sa rhuẹrẹ jovwo, ẹkẹvuọvọ kọ je dia (2) oruchọ ọgangan ra sa vwọ djẹ ohwo nẹ ukoko siẹrẹ a rha sa rhuẹrẹ-ẹ. Oka rẹ umwemwu tiọyena se churobọ si iwayo-ephio yẹrẹ ota ọbrabra re vwo miovwo odẹ rẹ ohwo. Ẹdia nana ọvo yen a da sa reyọ owọẹjẹ erha rẹ Jesu djunute vwẹ Matiu 18:15-17 vwo ruiruo. w16.05 1:14

Ẹdia buebun herọ rẹ Baibol na ghwe jẹ urhi kpahe-en. Kerẹ udje, Baibol na ghwe dje kẹ avwanre oka rẹ iwun rẹ Onenikristi kuphiyọ-ọ. Idjerhe vọ yen ọnana vwo dje aghwanre rẹ Jihova phia? Asan sansan vwo oborẹ ayen sẹ osẹnvwe wan, i ji wene nọke kpọke. Ọ da dianẹ Baibol na si oka rẹ irhuon vẹ osẹnvwe ra guọnọre phiyotọ, mane jẹ i kpo awanre asaọkiephana re. Vwo nene ọhọ yena, Baibol na ji si irhi ri shekpahen oka rẹ iruo, omaesivwo, vẹ ehaẹha ro fo kẹ Onenikristi phiyotọ-ọ. Ohwo vuọvo, yẹrẹ ọgbuyovwin rẹ orua vwo ọmuvwiẹ rẹ ayen vwo brorhiẹn vwẹ ẹdia nana. Die yen e ru vwẹ ẹdia rẹ Baibol na ghwe jẹ urhi kpahe-en? Vwẹ ẹdia tiọyena, ofori nẹ a nabọ fuẹrẹn ẹdia na mamọ, e mi brorhiẹn vwo nene ọhọre rẹ Jihova ukperẹ oborẹ avwanre guọnọre.​—Une 37:5. w16.05 3:2, 6

Aphro herọ-ọ, avwanre eje vwo ẹkpo rẹ Baibol rọ ma vwerhen avwanre. Ihwo evo vwo omavwerhovwẹn kpahen Ẹbe rẹ ikuegbe rẹ Jesu, ro djisẹ rẹ iruemu iyoyovwin rẹ Jihova rẹ Jesu djephia. (Jọn 14:9) Efa ke rha hẹ ẹbẹre re ta ota kpahen aroẹmrẹ kerẹ Ẹvwọphia, ro djekpahen “obo re cha phia” kẹrẹkpẹ. (Ẹvwọ. 1:1) Kẹ ono yen sa tanẹ ọyen mrẹ uchebro vwo nẹ ọbe rẹ Une Rẹ Ejiro-o, yẹrẹ aghwanre vwo nẹ ọbe rẹ Isẹ-ẹ? Baibol na ghene ọbe ro fori nẹ kohwo kohwo vwo. Avwanre ji vwo ẹguọnọ rẹ ẹbe rẹ ukoko na, kidie avwanre vwo ẹguọnọ rẹ Baibol na. Kerẹ udje, avwanre vwo ọdavwaro kpahen emu rẹ ẹwẹn rehẹ ẹbe, ibroshọ, imagazini, vẹ erọnvwọn efa. A riẹnre nẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Jihova nana eje cha chọn avwanre uko vwọ dia ihwo re rhẹrẹ vwọrẹ ẹwẹn, ihwo rẹ evun vọnre vwọrẹ ẹwẹn, ihwo rẹ “esegbuyota rayen” je gan.​—Tai. 2:2. w16.05 5:1-3

Ẹwẹn ọfuanfon na ma avwanre vwẹ idjerhe sansan. Kerẹ udje, ọ sa chọn avwanre uko vwo vwo uruemu rẹ Onenikristi, rọ dia omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na. Ẹbẹre ọvo rẹ omamọ yena, yen ẹguọnọ. Avwanre vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ, avwanre je guọnọ nyupho rọyen ọ sa vwọ ma avwanre, kidie avwanre riẹnre nẹ irhi rọyen diẹ oghwa-a. Ẹwẹn ọfuanfon na je sa kẹ avwanre ẹgba vwọ sen akpọ na vẹ ẹwẹn ọbrabra rọyen i vwo jẹ avwanre ẹma. (Ẹfe. 2:2) Ọke rẹ ọyinkọn Pọl vwọ hẹ eghene, o ji vwo ẹwẹn rẹ omaẹkparọ rẹ ilori rẹ ẹga rẹ Ju. Ukuko na, o de si: “Mi se ru emu ejobi vwi Kristi rọ kẹ vwẹ ogangan.” (Fil. 4:13) Kerẹ Pọl, e jẹ avwanre yare ẹwẹn ọfuanfon na ọkieje. Jihova cha sa kpairoro vrẹ oyare rẹ idibo rọye-en.​—Une 10:17. w16.06 1:12

Jihova ke sa dia Ọghẹnẹ vuọvo kẹ avwanre, ofori nẹ a vwẹ ẹga ọsoso vwọ kẹ. O che se nene eghẹnẹ efa ghare ẹga rẹ avwanre-e, o ji che se rhiabọreyọ ẹga ra vwẹ iyono efa vwọ gua-a. E jẹ avwanre karophiyọ nẹ Jihova dia ọvo usun rẹ eghẹnẹ buebun yena-a, yẹrẹ kọyen me kpenu vwẹ ohri raye-en. Jihova ọvo kpoi ọyen a ga. E jẹ avwanre kẹnoma kẹ kemu kemu rọ cha reyọ ẹdia rẹ Jihova vwẹ akpeyeren rẹ avwanre yẹrẹ orọnvwọn rọ cha nẹrhẹ e siobọ rẹ ẹga rọyen kpotọ. Erọnvwọn kerẹ die? Vwevunrẹ Irhi Ihwe na, Jihova da ta phephẹn nẹ ihwo rọyen ga eghẹnẹ efa-a, ayen ji vwobọ vwẹ koka koka rẹ edjọẹgọ-ọ. (Urhi 5:6-10) Nonẹna, edjọẹgọ vwo oka sansan, ọ sa tobọ bẹn ra vwọ riẹn nẹ evo ghini edjọẹgọ. Jẹ urhi rẹ Jihova ji wene-e, ọyen jehẹ Jihova “ọvuọvo” na.​—Mak 12:29. w16.06 3:10, 12

Ọke rẹ Pita vwọ nọ sẹ avwanre se vwo ghovwo ihwo “te akueghwrẹ,” Jesu da kpahen kẹ: “Me ta kẹ we nẹ, ọ dia akueghwrẹ ọvo-o, ẹkẹvuọvo [“abọ 77,” NW].” Ota rẹ Jesu nana mudiaphiyọ nẹ avwanre vwo ghovwo ihwo efa kọke kọke; e jẹ ọ diẹ orọnvwọn ẹsosuọ re ru ọkieje siẹrẹ e de gbe avwanre ku. (Mat. 6:15; 18:21, 22) Ofori a vwọ karophiyọ nẹ, e se gbe ohwohwo ku kidie avwanre gbare-e. Baibol na vuẹ avwanre nẹ e de noso nẹ e gbe ohwo ku, ofori nẹ e bru ohwo na ra rere a rhuẹrẹ kugbe. (Mat. 5:23, 24) Oma vwerhen avwanre siẹrẹ ihwo de vwo ghovwo avwanre, ọtiọyena ofori e ji vwo ghovwo ihwo efa. (1 Kọr. 13:5; Kọl. 3:13) E de vwo ghovwo ihwo, Jihova ko ji che vwo ghovwo avwanre. Eriyin na, kerẹ Inenikristi, e jẹ e gbe arodọnvwẹ kẹ ihwo efa kirobo rẹ Jihova gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre siẹrẹ e de gbe ku.​—Une 103:12-14. w16.06 4:15, 17

Vwẹ ọke rẹ oba na, ihwo rẹ Jihova vwo iruo rẹ ayen vwo ghwoghwo “iyẹnrẹ esiri [rẹ Uvie, NW] na . . . kẹ ẹgborho na ejobi.” (Mat. 24:14) Ovuẹ rẹ avwanre ghwoghwo na yen jehẹ “iyẹnrẹ esiri rẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ” kidie ebruphiyọ eje rẹ avwanre rhẹro rọyen vwẹ otọ rẹ Uvie na che te avwanre obọ womarẹ ẹserọphẹ rẹ Jihova ro djephia vwẹ Kristi na. (Iruo 20:24; Ẹfe. 1:3) Avwanre ohwo vuọvo vwẹrokere Pọl vwo dje idavwaro kpahen ẹserọphẹ rẹ Jihova womarẹ oruru ọgangan vwẹ iruo aghwoghwo na? (Rom 1:14-15) O vwo idjerhe sansan rẹ ẹserọphẹ rẹ Jihova vwọ dia erere kẹ avwanre, re dia irumwemwu rẹ ihwo. Ọtiọyena, ọyena oghwa rẹ avwanre, a vwọ vuẹ ihwo efa kpahen oborẹ Jihova vwo dje ẹguọnọ rọyen phia vẹ erere rẹ ayen sa mrẹ norhe komobọ. w16.07 4:4, 5

Ọmọke krẹn Jesu ki rhi ghwu, o de si idibo rọyen orhọ abọ erha kpahen “osun rẹ akpọ nana.” (Jọn 12:31; 14:30; 16:11) Jesu riẹnre nẹ Idẹbono che phi ihwo buebun phiyọ ẹdia rẹ ebri rere ayen vwo jẹ ẹwẹn okpakpa evwo kpahen aroẹmrẹ rẹ Ọghẹnẹ ro shekpahen obaro na. (Zẹf. 1:14) Eshu vwẹ ẹga rẹ efian vwo rhuẹro rayen. Die wo niso vwẹ eta rẹ wẹ vẹ ihwo efa ta kuẹgbe? Eyeren nana che vwoba kẹrẹkpẹ, Kristi ji suẹn vwẹ odjuvwu asaọkiephana re; wo niroso nẹ Idẹbono “rhu ẹro rẹ udu rẹ ihwo ri segbuyota-a” kpahen erọnvwọn nana? (2 Kọr. 4:3-6) Ivun miovwo ihwo buebun wọ da guọnọ vuẹ ayen kpahen obo re cha phia kẹ akpọ na. Wo jẹ utuoma rẹ ihwo efa dawobọjẹ wo vwo jẹ ẹrhẹrẹ-ẹ. Wo vwo erianriẹn vrẹ ayen. w16.07 2:11, 12

Ọke rẹ ọshare da mrẹ ọpha rọyen, yoyovwin vẹ erhuvwu vwẹ ẹdẹ rẹ orọnvwe na, e che se djisẹ rẹ aghọghọ rọhẹ ubiudu rọye-en. Baibol na vọnre vẹ uchebro rẹ aghwanre vwọ kẹ kohwo kohwo rọ guọnọ rọvwọn kidie Jihova rọ dia Esiri rẹ orọnvwe na guọnọre nẹ avwanre vwo omavwerhovwẹn. (Isẹ 18:22) Dedena, Baibol na je ta phephẹn nẹ ihworakpọ ri jẹgba re rọvwọnre che vwo “ukpokpohgo rẹ akpọ na.” (1 Kọr. 7:28) Mavọ e se vwo siobọ rẹ ukpokpogho tiọyena kpotọ? Die yen sa nẹrhẹ orọnvwe avwanre phikparobọ? Baibol na kanrunumu ọghanrovwẹ rẹ ẹguọnọ. Vwevunrẹ orọnvwe, a guọnọ ọdavwẹ ọgangan re se phi·liʹa, vwẹ Grik. Ẹguọnọ rẹ aye gbe ọshare (eʹros) hwarhiẹ omavwerhovwẹn cha; siẹrẹ emọ da herọ re, ẹguọnọ re vwo kpahen ihwo rẹ orua (stor·geʹ) ke rha hẹ obo ra guọnọre mamọ. Ẹkẹvuọvo, ẹguọnọ re mu kpahen urhi (a·gaʹpe) yen obo ra guọnọre orọnvwe ki se phikparobọ. w16.08 2:1, 2

Timoti ọwena rẹ aghwoghwo Uvie na. Dedena, iruo aghwoghwo rọyen che muotọ siẹrẹ ọ da “sẹro” rẹ uyono rọyen. O che se roro nẹ ihwo che nyo ovuẹ na siẹrẹ ọ da reyọ ona vuọvo vwo ruiruo-o. Ọ sa vwọ ta ota ro che te ubiudu rẹ ihwo na, ko fori nẹ o wene ena rọyen vwo nene ọdavwẹ rẹ ihwo na. Ofori nẹ e ji ru ọtiọyen. Ọke buebun, avwanre mrẹ ihwo vwẹ uwevwi-in. Vwẹ asan evo, a sa ro egodo vẹ ekogho re mu ogba riariẹ-ẹ. Ọ da dia oka rẹ asan tiọyen wo de ghwoghwo, wọ sa davwen ena efa rẹ aghwoghwo na? Aghwoghwo rẹ azagba, ọyen idjerhe oyoyovwin ọvo re se vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na. Iniọvo buebun vwobọ vwẹ iruo nana, ayen je mrẹ erere no cha. Ayen rhuẹrẹ ọke phiyọ rere ayen se vwo ghwoghwo ota vwẹ eki, asan rẹ ihwo da ro itreni vẹ imoto, asan ra da heha kugbe asan efa. w16.08 3:14-16

Jihova kẹ avwanre iniọvo vwẹ akpọeje, ihwo ri vwo ọdavwẹ avwanre re je sa kẹ avwanre uchebro. (Hib. 12:12, 13) Iniọvo buebun vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ na mrẹ oka rẹ ọbọngan tiọyena. Kirobo ọ je hepha nonẹna. Die yen avwanre se ru? Roro kpahen oborẹ Erọn vẹ Họ vwẹ abọ rayen vwọ yọnrọn ọ rẹ Mosis kpenu vwẹ ọke rẹ ofovwin. (Eyan. 17:8-13) Avwanre sa guọnọ idjerhe sansan re se vwo bicha iniọvo na, je kẹ ayen ukẹcha rẹ ayen guọnọre. Ukẹcha vwọ kẹ ono? Ihwo ri nene ọghwo, ega, omukpahen rẹ orua, ọruvwohwo, yẹrẹ ughwu re vwo ẹguọnọ kpahen muabọ. A je sa vwẹ ọbọngan kẹ ighene ri hirharokuẹ ọnyẹ rẹ ayen vwo ru obo re chọre yẹrẹ ayen “vwọtua” isikuru ride, igho, yẹrẹ iruo ride. (1 Tẹsa. 3:1-3; 5:11, 14) Guọnọ idjerhe wo vwo dje ọdavwẹ phia kẹ ihwo efa vwẹ Ọguan Ruvie na, vwẹ iruo aghwoghwo na, vwẹ ọke ra da riemu kuẹgbe, yẹrẹ womarẹ ifonu. w16.09 1:13, 14

Irhuon vẹ osẹnvwe avwanre djobọte Ọghẹnẹ rọ pha ọfuanfon na, iniọvo avwanre vẹ ihwo re ghwoghwo kẹ. E jẹ avwanre sẹn osẹnvwe abavo rọ cha ghwa urinrin vwo rhe Jihova, ji brọghọ phiyọ iruo aghwoghwo na. (Rom 13:8-10) Ma rho, e de vwobọ vwẹ iruo rẹ ẹga na kerẹ uyono ẹra yẹrẹ iruo aghwoghwo na. E jẹ a sẹn osẹnvwe “kirobo ri fori kẹ [ihwo] ri segbuyota.” (1 Tim. 2:10) Vwọrẹ uyota, osẹnvwe ro shephiyọ vwẹ asan evo sa dia obo ri shephiyọ-ọ vwẹ asan efa. Ọtiọyena, ihwo rẹ Jihova vwẹ akpọneje roro kpahen obo ri shephiyọ vwẹ asan rayen. E de kpo isikoko vẹ eghwẹkoko, e jẹ osẹnvwe avwanre dia ọ rẹ abavo ukperẹ ọ vwọ họhọ ọ rẹ akpọ na. Ọ da dia ọtiọyen, ke se dje oma kẹ ihwo nẹ avwanre Iseri rẹ Jihova. Ke ji se vwo ọmuvwiẹ re vwo ghwoghwo ota siẹrẹ uphẹn na de rhiephiyọ. w16.09 3:7, 8

Ona rẹ Pọl na vọnre vẹ aghwanre mamọ, ọ je wian dẹn! Vwọrẹ uyota, orọnvwọn rọ pha kinikini dede ohwo ro vwo aghwanre yen ruro. Wọ sa je vwẹ ona nana vwo ruiruo siẹrẹ wọ da ta ota kẹ ohwo ro vwo imuẹro kpahen Baibol na-a. Riẹn obo ro ghini vwo imuẹro kpahen, vẹ iyovwinreta ri je. (Isẹ 18:13) Ọ da dianẹ o vwo ẹguọnọ kpahen isayẹnsi, ọ sa ta ota phiyọ siẹrẹ ọ da mrẹ asan evo rẹ Baibol na vwọ rhọnvwephiyọ isayẹnsi. Aroẹmrẹ rehẹ Baibol na vẹ ikuegbe rọyen re nabọ dia gbagba ji se djobọte ihwo efa. Wo se ji djunute eta rẹ Baibol na kerẹ Ota rẹ Jesu vwẹ enu rẹ Ugbenu na. Karophiyọ nẹ ọdavwẹ wẹn ọyen ota na vwo te ẹwẹn rẹ ohwo na, ọ diẹ wọ vwọ phraphro-o. Ọtiọyena, nabọ kerhọ. Nọ enọ, vwo uruemu rẹ dẹndẹn vẹ ọghọ ma rho wọ da ta ota kẹ ohwo ro vien we. Ayen che vwo owenvwe ayen vwo muọghọ kẹ esegbuyota wẹn. w16.09 4:14-16

Rere ẹwẹn rẹ ihwo ri nẹ asan efa rhe se vwo totọ vwẹ ukoko na, nabọ nọ oma wẹn, ‘Ọ da dianẹ me hẹ orere ọfa, die me cha guọnọ nẹ ihwo ru kẹ vwẹ?’ (Mat. 7:12) Vwo odirin siẹrẹ erhorha na de ruẹ ewene na memerha. Ẹsosuọ, ọ sa dianẹ avwanre ghwe vwo ẹruọ rẹ iroro rayen yẹrẹ oborẹ ayen ru emu wa-an. Ukperẹ a vwọ rhẹro rọyen nẹ ayen che rhiabọreyọ ẹkuruemu avwanre, o rhe fo nẹ e rhiabọreyọ ayen kirobo rẹ ayen hepha? E de yono kpahen ẹkuruemu vẹ asan rẹ erhorha na nurhe, ọ cha nẹrhẹ ọlọhọ re vwo nene ayen yerin kugbe. A sa reyọ ọke rẹ ẹga orua avwanre vwo ru ehiahiẹ kpahen asan rẹ erhorha rehẹ ukoko na yẹrẹ ekogho na nurhe. Idjerhe ọfa e se vwo sikẹrẹ ayen yen e vwo durhie ayen rhe uwevwin avwanre vwọ kẹ emuọre. Ọ vwọ dianẹ Jihova “rhie ẹchẹ rẹ esegbuyota na phihọ kẹ ihwo ri keferi” na, o rhe fo nẹ avwanre ji rhie ẹchẹ avwanre kẹ erhorha rehẹ “evwruwevwi rẹ esegbuyota na”?​—Iruo 14:27; Gal. 6:10; Job 31:32. w16.10 1:15, 16

Pọl vwọ ta ota kpahen eya vẹ eshare sansan ri vwo esegbuyota nu, ọ da kanrunumu udje rọ ma rho, ọyehẹ Jesu Kristi. Hibru 12:2, da ta: “Fiki rẹ aghọghọ rọ hẹ obaro kẹ chiri odjadja rẹ [“urhe roja na,” NW], ọ davwerhọn rẹ omaẹvuọ na-a, o de rhi tidia obọrhe rẹ ekete rẹ Ọghẹnẹ.” Vwọrẹ uyota, ofori nẹ a nabọ “roro” kpahen esegbuyota rẹ Jesu siẹrẹ e de hirharoku edavwini egangan. Kerẹ Jesu, Inenikristi rẹsosuọ kerẹ odibo Antipas, rhọnvwe sen ọyọnregan rọye-en. (Ẹvwọ. 2:13) A cha rhọvwọn ayen nushi kpo odjuvwu, rọ rho vrẹ “arhọ ri bẹdẹ” rẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ rẹ ọke awanre rhẹro rọyen. (Hib. 11:35) Uvie na ton usuon phiyọ ukpe rẹ 1914, ọmọke vwọ wan nu, a da kpare ihwo re fuevun tiọyena ra jẹreyọ eje nushi kerẹ ihwo rẹ ẹwẹn vwo kpo odjuvwu ri che nene Jesu sun otọrakpọ na.​—Ẹvwọ. 20:4. w16.10 3:12

Emiọvwọn evo jiri emọ raye-en kidie esẹ vẹ ini rayen ji jiri ayen vwẹ ọkiemọ raye-en. E jirẹ ihwo buebun re wiowian vwẹ asan rẹ ayen de ruiruo-o, kọ nẹrhẹ ayen brenu kpahen ẹdia nana. Eta rẹ ọbọngan churobọ si re vwo jiri ohwo vwọ kẹ orọnvwọn rọ riẹn ru. Ẹkẹvuọvo, avwanre sa je bọn ihwo gan siẹrẹ a da vuẹ ayen kpahen omamọ iruemu rẹ ayen vwori yẹrẹ a da vwẹ uchebro kẹ “otu rẹ oma rhọ.” (1 Tẹsa. 5:14) Ubiota rẹ Grik ra fan kpo “ọbọngan” na, mudiaphiyọ e vwo “se ohwo te oma.” Avwanre vẹ iniọvo na vwọ ga kuẹgbe na, avwanre vwo uphẹn ra vwọ ta ota rẹ ọbọngan kẹ ayen. (Aghwo. 4:9, 10) Avwanre vwẹ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwọ vuẹ iniọvo na oboresorọ avwanre vwo vwo ẹguọnọ kugbe ọdavwẹ rayen? A ke kpahenphiyọ onọ yena, e jẹ e roro kpahen isẹ nana: “Ubiota rọ shamu mavọ oyovwi te!”​—Isẹ 15:23. w16.11 1:3-5

Ọghẹnẹ vwọ ta ota kpahen oborẹ ihwo rọyen cha dia vwẹ obaro na, ọ da ta: “Ki mi si ayen koko kerẹ igegede vwẹ evun rẹ ogba.” (Maika 2:12) Vwọba, Jihova da vwẹ aroẹmrẹ nana phia womarẹ ọmraro Zẹfanaya: “Ki mi che ku ephẹrẹ rẹ ihwo na rhẹriẹ vwo kpo omamọ rẹ ephẹrẹ [rẹ uyota], rere ayen ejobi vwo se se odẹ rẹ Ọrovwohwo re ayen ku evun gbe ọvo vwọ ga.” (Zẹf. 3:9) Mavọ ọ vwerhoma te e vwo vwo uphẹn ra vwọ ga Jihova vwọrẹ oyerinkugbe! Aphro herọ-ọ, uchebro rẹ Baibol na vwẹ ukẹcha kẹ Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ rehẹ Kọrẹnt vẹ asan efa vwọ sẹro rẹ ofuanfon, ufuoma, vẹ oyerinkugbe rẹ ukoko na. (1 Kọr. 1:10; Ẹfe. 4:11-13; 1 Pita 3:8) Nonẹna, e ghwoghwo ọhọre rẹ Ọghẹnẹ vwo nene akpọeje womarẹ ẹgbaẹdavwọn rẹ ihwo rehẹ ukoko na. w16.11 2:16, 18

Vwẹ ẹgbukpe ujorin evo a vwọ mrẹ ọke rẹ Kristi nu, ihwo buebun se Baibol na vwẹ ejajẹ rẹ Grik yẹrẹ Latin. Ọtiọyena, kẹ ayen sa vwẹ iyono rehẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ vwọ vwanvwan iyono rẹ ishọshi na. Fikirẹ oborẹ ayen mrẹre vwẹ Baibol na, evo da sen iyono efian rẹ ishọshi na, jẹ ayen cha sa ta phia-a kidie e se hwe ohwo tiọyena. Ememerha na, ihwo rha jẹ ejajẹ re vwo si Baibol na-a, ilori rẹ ishọshi na je vwẹ uphẹn kẹ ihwo nẹ ayen fan Baibol na kpo ejajẹ rẹ ihwo riẹnre-e. Kohwo kohwo rọ vwọso oborẹ ishọshi na yonori, ke gboja kẹ mamọ. Idibo rẹ Ọghẹnẹ ra jẹreyọ na ke vwoma vwọrẹ odjahọn, siẹrẹ ayen da sa vwoma. “Irherẹn” ra jẹreyọ na rhe se ruiruo rayen vwo nene ọrhuẹrẹphiyotọ-ọ. Babilọn Rode yọnrọn ihwo na kokoroko kerẹ ahwa! w16.11 4:8, 10, 11

Ofori nẹ a kẹnoma kẹ a vwọ vwẹ imwemwu egangan vwo ruẹ ẹkuruemu kirobo rẹ ihwo rẹ Kọrẹnt evo ruẹ jovwo. A guọnọ ọnana a ke sa tanẹ avwanre rhiabọreyọ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ, ‘umwemwu ji vwo ogangan vwẹ enu rẹ avwanre-e.’ Ẹkẹvuọvo, avwanre ji muegbe ra vwọ “vwẹ udu rẹ [avwanre] mu ọghọ” kẹ Ọghẹnẹ, ra vwọ davwẹngba vwọ kẹnoma kẹ imwemwu rẹ ihwo evo ghwe ni nẹ e ganre-e? (Rom 6:14, 17) Roro kpahen obo re phia kẹ ọyinkọn Pọl. O mu avwanre ẹro nẹ o vwobọ vwẹ imwemwu egangan re djunute vwẹ 1 Kọrẹnt 6:9-11 na-a. Dedena, ọ tare nẹ ọyen riabe rẹ umwemwu. O de si: “Mẹvwẹ ugboma, ra shẹ kẹ umwemwu. Mi vwo ẹruọ rẹ uruemu robọ mẹ-ẹ. Kidie mi ru obo re me guọnọ ru-u, ẹkẹvuọvo obo ri tu vwe oma kọye mi ruẹ.” (Rom 7:14, 15) Ọnana djerephia nẹ o vwo erọnvwọn efa re dia umwemwu vwọ kẹ Pọl, ro ji nene muabọ. (Rom 7:21-23) E jẹ a vwẹrokere, a je davwẹngba vwọ “vwẹ udu rẹ [avwanre] mu ọghọ” kẹ Ọghẹnẹ. w16.12 1:15, 16

Wo de hirharoku ebẹnbẹn rọ nẹrhẹ oshọ mu we yẹrẹ rọ nẹrhẹ wọ ro ẹnwan, ta ọdavwẹ wẹn ejobi kẹ Ọsẹ wẹn ro vwo ẹguọnọ na. Wọ da davwẹngba wẹn eje wọ vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn na phiyọ nu, ẹrhovwo ro nẹ otọ rẹ ubiudu rhe cha chọn wẹ uko ukperẹ wọ vwọ ro ẹnwan. (Une 94:18, 19) Kirobo rẹ Filipae 4:6, 7 djephia, Jihova sa kpahenphiyọ oyare rẹ avwanre rẹ ọkieje. Vwẹ idjerhe vọ? Ọ sa kẹ avwanre ẹwẹn rẹ doe vwo nẹ ẹnwan ro kpokpo ubiudu avwanre na. Ihwo buebun se gbikun rẹ oborẹ ọnana phia wan vwẹ akpeyeren rayen. Ukperẹ ẹnwan vẹ udubruvwe, Ọghẹnẹ kẹ ayen ẹwẹn rẹ doe vẹ ufuoma rọ vrẹ ẹruọ rẹ ohworakpọ. Ọyena je sa phia kẹ wẹ. Ọtiọyena, “ufuoma rẹ Ọghẹnẹ” se phi ebẹnbẹn wo hirharokuẹ eje kparobọ. Wọ sa vwẹroso uve rẹ Jihova nana: “Wo jẹ ofu dje we-e, kidie Mẹvwẹ Ọghẹnẹ wẹn; Me ke wẹ ogangan, Me cha wẹ uko.”​—Aiz. 41:10. w16.12 3:3, 4

Mosis chukoku efe rẹ Ijipt, “ọ da jẹ nẹ ọye vẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ reoja nọ ọ rẹ ọye da ghọghọ vwẹ evun rẹ umwemwu.” (Hib. 11:25, 26) E jẹ avwanre vwẹrokere esegbuyota rẹ ihwo ri fuevun ọke awanre kerẹ Mosis, rere e ni okẹ rẹ egbomọphẹ rẹ avwanre na ghanghanre, a me je reyọ vwo ru ọhọre rẹ Ọghẹnẹ. Dede nẹ ọ sa dia lọlọhọ ohwo ọfa vwo brorhiẹn kẹ avwanre, jẹ ọnana sa nẹrhẹ ebruphiyọ rode ọvo rẹ egbomọphẹ sa vwọ kẹ avwanre va avwanre abọ. A mrẹ ebruphiyọ yena vwẹ Urhi Rivẹ 30:19, 20. Owọ 19 djisẹ rẹ ojẹ rẹ Ọghẹnẹ phiyotọ vwọ kẹ emọ rẹ Izrẹl. Owọ 20 vuẹ avwanre nẹ Jihova kẹ ayen uphẹn ọghanghanre ayen vwo dje obo rehẹ ubiudu rayen vwọ kẹ. Avwanre je sa jojẹ ra vwọ ga Jihova. Obo re ma rho ro mu avwanre vwọ jojẹ nana yehẹ ra vwọ vwẹ egbomọphẹ avwanre vwo jiri Jihova, ji dje ẹguọnọ vwọ kẹ! w17.01 2:10, 11

Jihova rhẹro rọyen nẹ a cha reyọ ẹgba rọ vwọ kẹ avwanre na vwo ruiruo vwẹ idjerhe abavo. Diesorọ? Kidie o vwo ẹguọnọ avwanre, ọ je riẹn nẹ oma cha vwerhen avwanre siẹrẹ a da reyọ okẹ nana vwo ruiruo. Dedena, Jihova riẹnre nẹ o vwo asan rẹ ẹgba rẹ ihworakpọ teri. Avwanre che se si jẹgba, umwemwu, vẹ ughwu no-o; avwanre ji che se sun ihwo efa-a, kidie ihwo eje vwo egbomọphẹ. (1 Ivie 8:46) Otoro erianriẹn vẹ aghwanre avwanre vwori-i, avwanre emọ vwẹ obaro rẹ Jihova. (Aiz. 55:9) Vwẹ kẹdia kẹdia eje, ofori nẹ a vwẹroso odjekẹ rẹ Jihova, vẹ imuẹro nẹ o che bicha avwanre, o ji che ru kẹ avwanre oborẹ avwanre che se ru-u. Dedena, o ji fo nẹ e ru asan ẹgba avwanre teri, a jowọ ra guọnọre vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn phiyọ, a me je chọn ihwo efa uko. Kọyen ofori nẹ a “vwẹ ẹro so Ọrovwohwo,” ji “ru ọ rẹ esiri.” w17.01 1:2-4

Barzillai reyọ edurhie na-a. Diesorọ? Kidie ọ ghwore, ọ da vuẹ Devid nẹ ọ guọnọ dia oghwa kẹ ovie na-a. Ọtiọyena, Barzillai da tanẹ Chimham reyọ ẹdia rọyen na, ọ sa dianẹ Chimham ọmọ rọyen. (2 Sam. 19:31-37) Omaevwokpotọ yen nẹrhẹ Barzillai se brorhiẹn yena. O niro nẹ ọyen muwan rẹ oghwa tiọyena-a yẹrẹ ọ guọnọ ukpokpoma vwẹ ọke ọghwo rọye-en? Ẹjo. O vwo ọmrẹvughe rẹ ewene re vwomaphia vwẹ akpeyeren rọyen vẹ asan rẹ ẹgba rọyen teri. Ọ guọnọ mu oghwa rọ vrẹrẹ oma-a. (Gal. 6:4, 5) Avwanre da tẹnrovi ẹdia, ọrho, yẹrẹ otitivwe, ọ cha nẹrhẹ e vwo ẹwẹn rẹ omaephuo, oseghe, vẹ ofudjevwe. (Gal. 5:26) Omaevwokpotọ cha nẹrhẹ ihwo eje tẹnrovi obo ra sa vwọ vwẹ ẹgba avwanre vwọ ghwa ujiri rhe Ọghẹnẹ je chọn ihwo efa uko.​—1 Kọr. 10:31. w17.01 4:5, 6

Jihova yehẹ Ọmemama rode na. Erọnvwọn eje rọ mare nabọ yovwin dẹn. (Jer. 10:12) Kirobo ra mrẹ vwẹ emama na, Jihova vwẹ irhi vwo mu ri suẹn emama rọyen eje kugbe uruemu rayen rere erọnvwọn eje vwo nene ọrhuẹrẹphiyotọ. (Une 19:7-9) Kọyensorọ, erọnvwọn eje rehẹ odjuvwu vẹ akpọ na vwo vwo asan ra rhuẹrẹ ayen phiyọ, ayen ji ruiruo kirobo rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ hepha. Jihova ruro rere emama rọyen vwọ wian kugbe. Kerẹ udje, ẹgba re se igraviti yẹrẹ ẹgba rẹ ọnyẹ, yen yọnrọn ophephe na ọ sa vwọ kẹrẹ otọrakpọ na, ọyen ji suẹn oyan rẹ ọgbogho rẹ abadi, o ji toroba obo re nẹrhẹ arhọ sa vwọ dia otọrakpọ na. Ẹgba nana yen suẹn oyan vẹ irueru rẹ emama eje, ji te ihworakpọ. Vwọrẹ imuẹro, ọnana nẹrhẹ a riẹn nẹ Ọghẹnẹ ghini vwo ọhọre vwọ kẹ otọrakpọ na vẹ ihworakpọ. Vwẹ iruo aghwoghwo na, avwanre sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo vwọ riẹn Ohwo ro ruiruo rẹ igbunu nana eje?​—Ẹvwọ. 4:11. w17.02 1:4, 5

Mosis vwo ghwu nu, “onotu rẹ ofovwi rẹ Ọrovwohwo na” je vwẹ ẹgba kẹ Joshua ro vwo sun ihwo rẹ Izrẹl re nene ihwo rẹ Kenan phi ofovwin. (Jos. 5:13-15; 6:2, 21) O ji vwo ọke ọvo rẹ Ovie Hẹzikaya vwo hirharoku isodje buebun rẹ Asiria re guọnọ ghwọrọ Jerusalẹm. Vwẹ ason vuọvo, “amakashe rẹ Ọrovwohwo da yan phia, o de hwe ihwo uriori ujori gbẹ ujọne gbẹ iyori.” (2 Ivie 19:35) Dede nẹ emekashe pha gbagba, ihwo rẹ ayen chọn uko na gbare-e. O vwo ọke ọvo rẹ Mosis vwo jẹ urinrin ẹvwọ kẹ Jihova. (Ukeri 20:12) Joshua yare odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ tavwen ọ vẹ ihwo rẹ Gibiọn ke riọphọ-ọ. (Jos. 9:14, 15) Vwẹ ọke ọvo, “eheri da rhe vọn udu” rẹ Hẹzikaya. (2 Ikun 32:25, 26) Dede nẹ ayen ihwo ri jẹgba, ofori nẹ ihwo rẹ Izrẹl na nene odjekẹ rẹ eshare nana. Jihova vwẹ emekashe rọyen vwo biẹcha eshare nana. A ghene sa tanẹ, Jihova yen suẹn ihwo rọyen. w17.02 3:7-9

Re vwo muọghọ kẹ ohwo mudiaphiyọ re vwo nẹ ohwo na sua vwẹ idjerhe rẹ oghẹresan, a me je vwomakpotọ kẹ. Aphro herọ-ọ, ohwo re mu oka rẹ ọghọ tiọyen vwọ kẹ ru orọnvwọn rọ nẹrhẹ o muwan rẹ ọghọ na yẹrẹ ọ hẹ ẹdia rode ọvo. Eriyin na a sa nọ nẹ, Ono yen e muọghọ kẹ, diesorọ o vwo muwan rẹ ọghọ tiọyen? Kirobo rẹ Ẹvwọphia 5:13 djere, “ohwo ro tidia vwẹ enu rẹ ekete na kugbe Omogodẹ na” ghini muwan rẹ ọghọ. Uyovwin 4 rẹ ọbe rẹ Ẹvwọphia na vuẹ avwanre orọnvwọn ọvo rọ nẹrhẹ Jihova muwan rẹ ọghọ. Emekashe rehẹ odjuvwu vwẹ ujiri vwọ kẹ Jihova, “ohwo . . . rọ rhọre bẹdẹ na.” Ayen da ta: “Wọwẹ hẹ ohwo ro fori, Ọrovwavwanre kugbe Ọghẹnẹ, rọ reyọ urinrin kugbe ọghọ kugbe ogangan, kidie wọwẹ re mama emu ejobi, ọhọre wẹn ayen vwọ herọ kọye a vwọ mama ayen.”​—Ẹvwọ. 4:9-11. w17.03 1:1, 2

Ihwo buebun ta ota nana mamọ: Ru oborẹ ẹwẹn wẹn vuẹ wẹ. Ẹkẹvuọvo, imuoshọ hẹ evunrẹ ota nana. Baibol na tobọ rhọnvwephiyọ-ọ. Baibol na si avwanre orhọ nẹ e jẹ a vwẹ uphẹn kẹ ubiudu na nẹ o sun orhiẹn-ebro rẹ avwanre-e. Ikuegbe rẹ Baibol na ji djunute ọmiaovwẹ ro nuro rhe vwọ kẹ ihwo ri nene ubiudu rayen. Kidie ubiudu rẹ ohworakpọ “vọnre vẹ ophiẹvwe gangan o miovwiri gangan.” (Jer. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Ivie 11:9) Ọtiọyena, die yen sa phia kẹ avwanre siẹrẹ e de ru oborẹ ubiudu avwanre tare yẹrẹ a da vwẹ uphẹn kẹ ubiudu na nẹ o brorhiẹn kẹ avwanre? Kerẹ udje, die yen sa phia siẹrẹ avwanre de brorhiẹn ọke rẹ ophu de muẹ avwanre? Wọ sa riẹn ẹkpahọnphiyọ na ọ da dianẹ ọnana phia kẹ wẹ jovwo re. (Isẹ 14:17; 29:22) Yẹrẹ e se ghini bru omamọ orhiẹn ọke rẹ ẹwẹn avwanre da kuọrọn? (Ukeri 32:6-12; Isẹ 24:10) Aphro herọ-ọ, ubiudu na sa phiẹn avwanre siẹrẹ a da vwẹ uphẹn kẹ nẹ o sun orhiẹn-ebro eghanghanre rẹ avwanre. w17.03 2:12, 13

Fikirẹ jẹgba, avwanre eje ruẹ chọ. Oma vwerhen avwanre nẹ Jihova nene avwanre yerẹn “kirobo rẹ umwemwu rẹ avwanre epha-a,” takpẹ e kurhẹriẹ je nẹrhovwo kẹ vẹ esegbuyota kpahen izobo ọtanhirhe rẹ Jesu. (Une 103:10) Dedena, kirobo rẹ Devid vuẹ Solomọn, tavwen Jihova ki se rhiabọreyọ ẹga avwanre kẹdẹ kẹdẹ ofori nẹ avwanre “ga vwẹ udu [avwanre] ejobi.” (1 Ikun 28:9) Ra vwọ ga Ọghẹnẹ vẹ “udu” ọsoso mudiaphiyọ ra vwọ vwẹ ẹga kẹ kare kare ọkieje. Vwẹ Baibol na, a reyọ ubiota na “udu” vwo djisẹ rẹ oborẹ ohwo hepha vwẹ obevun. O churobọ si ojevwe, iroro, ẹwẹn, iruemu, ẹgba, obo ra vwọtua, vẹ obo ri mu ohwo vwo ruẹ orọnvwọn. Ọtiọyena, ohwo rọ ga Jihova vẹ ubiudu ọsoso di gbe nene ihwo kerẹ ohwo rọ ga Jihova-a. Kẹ avwanre vwo? Dede nẹ avwanre gbare-e, jẹ a da ga Ọghẹnẹ ababọ rẹ omeru yẹrẹ ophiẹnvwe kọyen avwanre ga vẹ ubiudu ọsoso.​—2 Ikun 19:9. w17.03 3:1, 3

Avwanre da nabọ ru orọnvwọn ọvo nu, a sa je tanẹ Jihova ‘yanjẹ avwanre vwo rere ọ vwọ davwen avwanre ni,’ a sa vwọ mrẹ obo rehẹ ubiudu avwanre? Kerẹ udje, oniọvo ọshare sa davwẹngba rọyen eje vwo muegbe rẹ ota ọ me je ta yoyovwin vwọ kẹ otu buebun. Ihwo buebun che jiro fikirẹ ota rọyen na. Die yen o che ru kpahen ujiri na? E de jiri avwanre, e jẹ a vwẹ eta rẹ Jesu nana vwo ruiruo: “Wo de ru obo re ji iji kẹ wẹ nu, ke ta, Avwanre idibo ri fi emuọvo-o; avwanre di ru ẹkẹn iruo ro te avwanre.” (Luk 17:10) Avwanre se yono nẹ udje rẹ Hẹzikaya na. Omaephuo rọyen vwomaphia kidie ọ “rha kpẹvwẹ ẹse re ru kẹ na-a.” (2 Ikun 32:24-27, 31) E de roro kpahen oborẹ Ọghẹnẹ ru kẹ avwanre, ọ cha chọn avwanre uko vwọ kẹnoma kẹ uruemu ro tu Jihova oma. A sa kpẹvwẹ Jihova womarẹ ota avwanre, o biẹcha ihwo rọyen. w17.03 4:12-14