Bài học 33

Bày tỏ sự hăng hái và nhiệt thành

1. Cái gì gây nên sự hăng hái?

¹ Sự hăng hái làm cho một bài giảng được sống động. Nếu bạn không hăng hái về những điều bạn nói thì chắc chắn thính giả của bạn cũng sẽ không hăng hái. Nếu điều mà bạn nói không làm cho bạn hào hứng, thì chắc chắn thính giả của bạn cũng không cảm thấy hào hứng. Muốn bày tỏ sự hăng hái thật sự, bạn phải tin chắc rằng thính giả của bạn cần nghe những điều bạn nói. Điều đó có nghĩa là bạn phải quan tâm tới cử tọa khi sửa soạn bài giảng, phải chọn lựa các điểm có ích lợi nhất cho họ và sắp xếp các điểm đó sao cho thính giả sẽ dễ dàng nhận thấy được giá trị của bài giảng. Nếu bạn đã làm như vậy thì bạn sẽ cảm thấy được khích lệ để trình bày một cách hăng hái, và thính giả sẽ đáp ứng nhiệt tình.

2-5. Một bài giảng linh hoạt bày tỏ sự hăng hái như thế nào?

² Bày tỏ hăng hái qua cách nói phấn khởi. Lòng hăng hái được biểu lộ rõ nhất qua cách trình bày linh hoạt. Bạn không thể có thái độ lãnh đạm hoặc thờ ơ. Bạn phải tỏ rõ sự sống động qua nét mặt, giọng nói và cách nói của bạn. Điều này có nghĩa là bạn phải nói một cách mạnh mẽ và quả quyết, với lòng tin chắc, nhưng không độc đoán. Trong khi bạn bày tỏ sự hăng hái, nên nhớ đừng bao giờ đi quá mức. Vì nếu bạn mất tự chủ, thì bạn cũng mất luôn cả cử tọa của bạn nữa.

³ Sự hăng hái thường dễ lây. Nếu bạn hăng hái trong bài giảng của bạn thì thính giả cũng hăng hái theo, và nếu bạn có sự tiếp xúc tốt với thính giả, thì sự hăng hái của họ sẽ ảnh hưởng lại trên bạn và giúp bạn giữ được sự hăng hái của chính mình. Ngược lại, nếu bạn lạnh lùng như chết thì cử tọa của bạn cũng lạnh lùng chết theo.

⁴ Phao-lô nói chúng ta phải để cho thánh linh của Đức Chúa Trời làm cho chúng ta phấn khởi. Nếu bạn làm vậy, bài giảng linh động của bạn sẽ khiến cho thánh linh của Đức Giê-hô-va truyền sang thính giả và thúc đẩy họ hành động. A-bô-lô đã tỏ ra có tinh thần phấn khởi như thế, và Kinh-thánh nói ông là một người ăn nói rất hùng hồn (Rô-ma 12:11; Công-vụ các Sứ-đồ 18:25; Gióp 32:18-20; Giê-rê-mi 20:9).

⁵ Để có sự hăng hái về một bài giảng thì bạn phải tin chắc là bạn có những điều rất đáng nói. Hãy nghiền ngẫm tài liệu mà bạn sắp trình bày cho tới khi bạn cảm thấy có được cái gì làm cho bạn phấn khởi với tư cách diễn giả. Không cần phải là tài liệu mới mẻ, nhưng bạn có thể trình bày tài liệu ấy một cách mới lạ. Nếu bạn cảm thấy bạn có cái gì có thể giúp cho cử tọa vững mạnh thêm trong sự thờ phượng, giúp họ trở nên người phụng sự tốt hơn hay tín đồ tốt hơn của đấng Christ, thì bạn có đầy đủ lý do để hăng hái về bài giảng, và chắc chắn bạn sẽ có sự hăng hái.

6-9. Tài liệu của một bài giảng có ảnh hưởng gì trên cách trình bày hăng hái của diễn giả?

⁶ Hăng hái hợp với tài liệu. Để cho bài giảng của bạn có nhiều màu sắc và ích lợi cho thính giả, bạn phải tránh giữ sự hăng hái của bạn ở một độ quá cao trong suốt bài giảng. Nếu bạn không tránh làm thế, cử tọa sẽ quá mệt mỏi trước khi hành động gì được. Sự kiện đó nhấn mạnh một lần nữa điều cần thiết là phải sửa soạn tài liệu cho có nhiều thay đổi khác nhau, hầu cho khi trình bày thì bài giảng sẽ có nhiều màu sắc. Điều này có nghĩa là có những điểm đòi hỏi phải trình bày một cách hăng hái hơn những điểm khác; vậy, bạn phải sắp đặt khéo léo các điểm ấy để xen kẽ nhau trong suốt bài giảng.

⁷ Những điểm chính đặc biệt phải được trình bày với sự hăng hái. Bài giảng của bạn phải có những cao điểm mà bạn xây dựng từ từ để đạt đến. Những cao điểm thường có mục đích là khích lệ cử tọa, làm cho họ hiểu rõ sự áp dụng của các lý lẽ bạn trình bày, hoặc là những lý do hay lời khuyên của bạn. Sau khi đã thuyết phục được thính giả, bây giờ bạn phải thúc đẩy họ hành động, phải chỉ rõ các lợi ích của lời kết luận của bạn, những vui mừng và đặc ân nhận được khi thực hành các điều đã tin chắc này. Điều này đòi hỏi bạn phải nói với sự hăng hái.

⁸ Mặc dầu vậy, bạn đừng bao giờ tỏ vẻ tẻ lạnh khi trình bày các điểm khác. Đừng bao giờ để mất cảm nghĩ mạnh mẽ của bạn đối với đề tài hoặc cho thấy bạn không còn chú tâm nữa. Hãy tưởng tượng một con nai lặng lẽ ăn cỏ tại một cánh rừng thưa; có thể nó bề ngoài có vẻ bình thản thoải mái, nhưng thật ra các chân mảnh khảnh có một sức mạnh tiềm tàng khiến nó có thể vụt phóng chạy khi có nguy biến. Con nai có vẻ bình thản, nhưng luôn luôn cảnh giác. Bạn có thể giống như thế, ngay cả khi không nói với tất cả sự hăng hái của bạn.

⁹ Vậy thì những điều trên đây có nghĩa gì? Ta không bao giờ nên cố trình bày linh hoạt cách gượng ép. Cần có nguyên do để cảm thấy phấn khởi, và chính tài liệu của bạn phải cung cấp nguyên do đó. Anh phụ trách khuyên bảo sẽ để ý xem sự hăng hái của bạn có hợp với tài liệu hay không. Bạn có tỏ ra hăng hái quá nhiều, quá ít hoặc không đúng chỗ hay không? Tất nhiên, anh ấy cũng sẽ để ý đến nhân cách riêng của bạn, anh sẽ khuyến khích bạn nếu bạn có tính ngại ngùng hay nhút nhát, nhưng sẽ khuyên bạn nên thận trọng nếu bạn tỏ ra quá hăng trong mỗi điều bạn nói. Vậy, hãy tỏ sự hăng hái cho hợp với đề tài, và thay đổi các ý tưởng để cho cách trình bày hăng hái của bạn được thăng bằng từ đầu đến cuối.

**********

10-12. Sự nhiệt thành và tình cảm có nghĩa là gì?

¹⁰ Sự hăng hái có liên quan mật thiết với sự nhiệt thành và tình cảm. Tuy nhiên, cách phát biểu những đức tính này tùy thuộc nơi các xúc cảm khác nhau, và chúng gây ra những hiệu quả khác nhau nơi cử tọa. Với tư cách diễn giả, bạn thường có hăng hái vì tài liệu mà bạn trình bày, nhưng bạn có sự nhiệt thành khi bạn nghĩ tới cử tọa với ý muốn giúp đỡ họ. Điểm “Nhiệt thành, tình cảm” ghi trên Phiếu Khuyên Bảo đáng được bạn để tâm chú ý.

¹¹ Nếu bạn bày tỏ sự nhiệt thành và tình cảm, thính giả sẽ cảm thấy bạn là một người có lòng yêu thương, nhân từ và thương xót. Bạn sẽ thu hút họ như một ngọn lửa ấm áp vào một đêm lạnh lẽo. Trình bày hăng hái gây nên sự phấn khởi, nhưng cũng cần có tình cảm dịu dàng. Thuyết phục tâm trí người nghe không phải luôn luôn là đủ rồi, bạn còn cần phải động đến lòng họ.

¹² Thí dụ, khi bạn đọc Ga-la-ti 5:22, 23, nói tới tình yêu thương, nhịn nhục, nhân từ và mềm mại thì hẳn bạn cũng nên phản ảnh những đức tính đó trong tư cách của bạn, phải không? Cũng hãy chú ý đến tình cảm dịu dàng mà Phao-lô diễn tả trong I Tê-sa-lô-ni-ca 2:7, 8. Những lời này cần được diễn đạt với sự nhiệt thành và tình cảm. Làm sao biểu lộ được những đức tính này?

13, 14. Làm sao ta có thể bày tỏ sự nhiệt thành bằng nét mặt?

¹³ Bày tỏ nhiệt thành bằng nét mặt. Nếu bạn có tình cảm nhiệt thành đối với thính giả, thì nét mặt của bạn nên biểu lộ điều đó. Nếu không, thính giả có thể không tin rằng bạn thật tình nhiệt thành đối với họ. Nhưng sự nhiệt thành phải là chân thật, chứ không phải chỉ là bề ngoài mà thôi. Cũng đừng nhầm lẫn sự nhiệt thành và tình cảm với tính đa cảm hay sự cảm động thái quá. Một nét mặt nhân từ sẽ biểu lộ sự chân thật và thành thật của diễn giả.

¹⁴ Thường thì bạn sẽ nói chuyện với những thính giả thân thiện. Vậy nếu bạn thật sự nhìn vào cử tọa, thì bạn sẽ cảm thấy có tình cảm nồng hậu đối với họ. Bạn sẽ cảm thấy thoải mái và thân thiện. Hãy chọn một người nào đó trong cử tọa mà có nét mặt đặc biệt thân thiện, và nói với cá nhân người đó một lát. Rồi lại chọn một thính giả khác và cũng làm như thế. Điều này không những giúp bạn có được sự tiếp xúc tốt với thính giả, nhưng bạn cũng sẽ cảm thấy gần gũi với cử tọa, và nét mặt bạn biểu lộ tình cảm nồng hậu ngược lại sẽ thu hút cử tọa đến gần với bạn hơn.

15-19. Hãy cho biết điều gì làm cho giọng nói của diễn giả bày tỏ được sự nhiệt thành và tình cảm.

¹⁵ Bày tỏ nhiệt thành và tình cảm bằng giọng nói. Ai cũng biết rằng ngay cả súc vật cũng có thể nhận biết phần nào những xúc cảm của chúng ta qua giọng nói. Thế thì hẳn các thính giả càng đáp ứng nhiều hơn đối với giọng nói bày tỏ sự nhiệt thành và tình cảm.

¹⁶ Nếu bạn tự cảm thấy xa cách với thính giả và đang nghĩ nhiều về những chữ mà bạn nói ra hơn là về cách thính giả sẽ phản ứng như thế nào, thì bạn khó mà giấu điều đó với những thính giả đang chăm chú nghe bạn. Nhưng nếu bạn thành thật quan tâm đến cử tọa, và bạn mong muốn chuyển đạt tới họ những tư tưởng của bạn để họ cũng nghĩ như bạn nghĩ, thì tình cảm của bạn sẽ được phản ảnh rõ rệt trong giọng nói của bạn.

¹⁷ Hiển nhiên, lòng quan tâm của bạn phải thành thật. Sự nhiệt thành chân thật cũng như sự hăng hái không thể nào giả vờ được. Diễn giả không bao giờ nên gây cho người khác có ấn tượng là sự ngọt ngào của người là giả dối. Và cũng không nên nhầm lẫn sự nhiệt thành và tình cảm với tính đa cảm hay với một giọng nói giả tạo run run của những người cố làm cho đám đông xúc động.

¹⁸ Nếu bạn có một giọng nói cứng rắn và khàn khàn, thì bạn sẽ khó bày tỏ được sự nhiệt thành. Bạn nên cố gắng hết lòng và siêng năng để vượt qua trở ngại này. Đây là một vấn đề về phẩm chất của tiếng nói, và muốn sửa chữa cần phải nhiều thời gian, nhưng với sự chú ý đúng mức và cố gắng thì bạn sẽ có thể cải thiện giọng nói để bày tỏ được sự nhiệt thành.

¹⁹ Một điều có thể giúp bạn trên phương diện thuần túy kỹ thuật là nên nhớ rằng những mẫu âm ngắn hoặc bị cắt xén làm cho giọng nói rắn rỏi, vậy thì bạn nên tập kéo dài những mẫu âm. Làm thế giọng của bạn sẽ dịu lại và sẽ tự nhiên nồng hậu hơn.

20, 21. Bằng cách nào tài liệu của bài giảng ảnh hưởng đến sự nhiệt thành và tình cảm khi diễn giả trình bày tài liệu đó?

²⁰ Nhiệt thành và tình cảm hợp với tài liệu. Giống như trong trường hợp của sự hăng hái, sự nhiệt thành và tình cảm trong các lời phát biểu của bạn phần lớn tùy thuộc vào điều bạn nói. Một thí dụ là sự tường thuật về việc Giê-su kết án những thầy thông giáo và người Pha-ri-si, ghi nơi Ma-thi-ơ đoạn 23. Chúng ta không thể tưởng tượng ngài nói những lời tố cáo gay gắt đó với một giọng tẻ nhạt, yếu ớt. Nhưng giữa những lời phẫn nộ và giận dữ đó, chúng ta thấy một câu nói đầy nồng hậu và dịu dàng biểu lộ lòng thương xót của Giê-su trong lời này: “Bao nhiêu lần ta muốn nhóm-họp các con ngươi như gà mái túc con mình lại ấp trong cánh, mà các ngươi chẳng khứng!” Trong câu này có tình cảm dịu dàng hiện rõ, nhưng lời ngài nói tiếp: “Nầy, nhà các ngươi sẽ bỏ hoang”, thì không có cùng tình cảm như câu trên. Giọng nói lúc này chỉ rõ sự ruồng bỏ và chán ghét.

²¹ Vậy thì trong tình huống nào ta nên nói với sự nhiệt thành và tình cảm? Đa số những điều chúng ta nói khi đi rao giảng hoặc trong bài giảng học viên đều có thể nói với sự nhiệt thành và tình cảm, nhưng đặc biệt thích hợp là khi bạn lý luận, khuyến khích, khuyên lơn, tỏ thiện cảm với người khác, v.v... Trong khi bạn bày tỏ sự nhiệt thành, cũng đừng quên tỏ ra hăng hái khi thích hợp. Hãy giữ thăng bằng trong mọi sự, nhưng nên phát biểu đúng mức mọi điều bạn nói.