Bày tỏ tình yêu thương đối với người già cả

MỘT tác giả ở thế kỷ 18 là Samuel Johnson kể chuyện về một người trai trẻ khi đi thăm bạn đã quên là không biết để cái nón ở đâu. Không ai nói gì về sự lơ đãng của chàng. Ông Johnson nói tiếp: “Nhưng nếu một người lớn tuổi tỏ ra lơ đãng giống như vậy, thì người ta sẽ nhún vai và nói: ‘Ông ta lẫn trí rồi’ ”.

Câu chuyện của ông Johnson chứng tỏ rằng người già cả, có lẽ giống như các nhóm thiểu số khác, thường bị xếp loại một cách bất công. Mặc dù chăm sóc cho người già cả là một thử thách, mọi người liên hệ nhận được lợi ích. Có những thử thách nào và phần thưởng nào, và tại sao vấn đề này ảnh hưởng càng ngày càng nhiều người?

Theo thống kê, 6 phần trăm dân cư trên thế giới ở tuổi 65 hoặc già hơn, và trong các nước tân tiến thì tỷ lệ cao hơn gấp đôi. Trong Cộng đồng Châu Âu, họ đã chỉ định năm 1993 là “Năm của người già cả ở Châu Âu và sự đoàn kết giữa các thế hệ”, 1 trong 3 người là trên 50 tuổi. Ở đó, cũng như trong phần đông các nước kỹ nghệ hóa tỷ lệ sinh sản sụt xuống và tuổi thọ tăng lên nên phần đông dân cư quá tuổi trung niên. Chăm sóc cho người già cả trong hoàn cảnh đó rõ ràng là một công trình to tát. Thật là khác biệt làm sao ở Đông Phương thời xưa!

“Kho tàng của sự hiểu biết”

Cuốn sách Handwörterbuch des Biblischen Altertums für gebildete Bibelleser (Sách chỉ nam về thời cổ của Kinh-thánh dành cho những người đọc Kinh-thánh có kiến thức) cho thấy rằng thời cổ ở Đông Phương “người già được xem như là người bảo quản các giá trị truyền thống về sự khôn ngoan và sự hiểu biết cao cả, vì lý do đó người trẻ được khuyên nhủ nên giao thiệp với họ và học hỏi nơi họ”. Smith’s Bible Dictionary (Tự điển Kinh-thánh do Smith) giải thích: “Trong cuộc sống riêng tư [người già] được tôn kính như là kho tàng của sự hiểu biết... [Người trẻ] để cho họ phát biểu ý kiến trước”.

Trong Luật pháp Môi-se sự tôn kính người già cả phản ảnh ở Lê-vi Ký 19:32: “Trước mặt người tóc bạc, ngươi hãy đứng dậy, kính người già-cả”. Do đó người già cả có một địa vị đặc ân trong xã hội và được xem như là người quí báu. Chắc hẳn đây là quan điểm của Ru-tơ, người Mô-áp về mẹ chồng của nàng là Na-ô-mi, người Do Thái.

Ru-tơ nhất định theo Na-ô-mi từ Mô-áp đến Y-sơ-ra-ên, và sau đó lắng nghe kỹ càng lời khuyên nhủ của Na-ô-mi. Khi ở Bết-lê-hem, chính Na-ô-mi nhận thấy rằng bàn tay của Đức Giê-hô-va hướng dẫn các sự việc và chỉ dạy Ru-tơ cách phải cư xử làm sao (Ru-tơ 2:20; 3:3, 4, 18). Đời sống của Ru-tơ được định hướng theo thể thức thần quyền khi nàng học hỏi nơi Na-ô-mi giàu kinh nghiệm. Mẹ chồng của nàng đã chứng tỏ là một kho tàng của sự hiểu biết.

Tương tự như vậy, ngày nay nữ tín đồ đấng Christ trẻ tuổi có lợi ích khi giao thiệp với các chị lớn tuổi trong hội thánh. Có lẽ một chị dự định kết hôn hoặc đang có khó khăn trong một vấn đề cá nhân dai dẳng. Thật là khôn ngoan nếu tìm sự khuyên bảo và giúp đỡ nơi một chị lớn tuổi thành thục có nhiều kinh nghiệm về phương diện này!

Hơn nữa, hội đồng trưởng lão có thể được lợi ích nếu lợi dụng kinh nghiệm của người lớn tuổi ở giữa họ. Chúng ta có thể rút tỉa bài học khi thấy Lót không làm điều này. Những người chăn bầy của Áp-ra-ham và Lót cãi lộn cho nên hai người này cần phải quyết định làm gì, và điều đó sẽ ảnh hưởng mọi người. Lót đã lựa chọn kém khôn ngoan. Thật tốt hơn biết bao nếu ông hỏi ý kiến Áp-ra-ham trước! Lót sẽ nhận được sự hướng dẫn thành thục và có thể tránh cho gia đình khỏi bị đau khổ vì sự quyết định nhanh chóng của ông (Sáng-thế Ký 13:7-13; 14:12; 19:4, 5, 9, 26, 29). Bạn có lắng nghe kỹ càng những gì các trưởng lão thành thục nói trước khi chính bạn phán đoán về một vấn đề nào không?

Vô số người già cả có sự hăng say lâu bền cho công việc của Đức Giê-hô-va, như Si-mê-ôn và An-ne vào thế kỷ thứ nhất (Lu-ca 2:25, 36, 37). Chúng ta bày tỏ sự kính trọng và cho thấy chúng ta chăm lo đến người già cả khi mời họ dự phần vào các hoạt động của hội thánh nếu sức khỏe họ cho phép, ngay cả khi họ rất lớn tuổi. Có lẽ một người trẻ cần sự giúp đỡ để soạn bài giảng trong Trường Thánh chức Thần quyền. Một trưởng lão sáng suốt có thể kết luận rằng người giúp đỡ lý tưởng nhất là một người lớn tuổi trong hội thánh, có sự khôn ngoan chín chắn, có lòng hay giúp đỡ, và có sẵn thì giờ.

Tuy nhiên, chăm sóc cho nhu cầu đặc biệt của người già bao hàm nhiều hơn thế nữa. Nhiều người lo lắng về sự cô đơn, sợ hãi về tội ác, và có khó khăn về kinh tế. Thêm vào đó, khi người lớn tuổi trở nên suy nhược, các vấn đề này càng trầm trọng hơn vì sức khỏe yếu dần và họ chán nản vì khí lực của họ cứ giảm bớt. Do đó họ cần được chăm sóc nhiều hơn. Cá nhân và hội thánh nói chung nên phản ứng thế nào?

“Thực hành sự tin kính”

Vào thế kỷ thứ nhất, Phao-lô viết dưới sự soi dẫn của thánh linh ở I Ti-mô-thê 5:4, 16: “Nhưng nếu bà góa có con hoặc cháu, thì con cháu trước phải học làm đều thảo [thực hành sự tin kính] đối với nhà riêng mình và báo-đáp cha mẹ; vì đều đó đẹp lòng Đức Chúa Trời. Nếu tín-đồ nào có đờn-bà góa trong nhà mình, thì phải giúp-đỡ họ, cho khỏi lụy đến Hội-thánh, hầu cho Hội-thánh có thể giúp-đỡ những người thật góa”. Chăm sóc cho người già cả là bổn phận của gia đình. Nếu một người lớn tuổi trong hội thánh cần sự giúp đỡ sau khi người trong gia đình đã làm hết sức mình để giúp, thì hội thánh phải gánh lấy trách nhiệm. Các nguyên tắc này vẫn không thay đổi.

Điều gì đã giúp tín đồ đấng Christ bày tỏ tình yêu thương đối với người già cả bằng cách thực hành sự tin kính trong gia đình? Hãy xem xét các lời bình luận dưới đây của một số Nhân-chứng có kinh nghiệm trong việc chăm sóc cho người lớn tuổi.

Thường xuyên lưu ý đến nhu cầu thiêng liêng

Anh Felix là một người đã giúp vợ chăm sóc cha mẹ vợ kể lại: “Cùng nhau tra xem đoạn mỗi ngày là một sự giúp đỡ vô giá. Kinh nghiệm cá nhân và nguyện vọng gắn liền với các nguyên tắc của Đức Giê-hô-va”. Đúng vậy, để đảm trách công việc chăm sóc người thân lớn tuổi, điều quan trọng nhất là lưu ý đến nhu cầu thiêng liêng của họ để cho họ được xây dựng. Điều này là hợp lý vì lời của Giê-su nơi Ma-thi-ơ 5:3 (NW): “Phước cho những người có ý thức đến nhu cầu thiêng liêng”. Thêm vào đoạn mỗi ngày, họ có thể sắp đặt một chương trình đọc Kinh-thánh, thảo luận các sách dựa trên Kinh-thánh và cầu nguyện. Anh Peter nhận xét: “Dường như người già cả thích có một mức độ đều đặn”.

Vâng, sự đều đặn là quan trọng đối với những vấn đề thiêng liêng. Không những chỉ về điều thiêng liêng nhưng ngay cả trong cuộc sống hằng ngày người già cả thích làm theo thói quen. Chị Ursula nhận xét rằng chúng ta có thể nhiệt thành khuyến khích ngay cả những người bị tàn tật đôi chút để họ “ra khỏi giường và ăn mặc đàng hoàng mỗi ngày”. Dĩ nhiên, chúng ta muốn tránh gây ấn tượng như ra lệnh cho người già cả. Chị Doris công nhận là các cố gắng có thiện ý của chị thường không đạt được mục tiêu, thật đáng tiếc thay. Chị nói: “Tôi đã làm nhiều lầm lỗi. Một ngày kia, tôi bảo ba tôi phải thay áo mỗi ngày. Rồi mẹ tôi nhắc tôi: ‘Ông vẫn còn là chồng của mẹ!’ ”

Người già cả đã có một thời trẻ trung, nhưng đối với người trẻ thì thật là khó mà tự đặt mình vào địa vị của người già. Tuy nhiên, đây là bí quyết để hiểu biết nhu cầu đặc biệt của họ. Tuổi già mang lại sự bất mãn. Anh Gerhard giải thích: “Cha vợ tôi cảm thấy bực tức với chính mình bởi vì ông không thể làm được mọi điều mà ông thường làm khi trước. Ông rất đau buồn khi phải chấp nhận tình trạng đó. Nhân cách của ông thay đổi hẳn”.

Khi hoàn cảnh thay đổi, điều rất thông thường là người già cả hay bột phát sự bực tức chồng chất trong lòng bằng cách chỉ trích người khác, nhất là người chăm sóc họ. Lý do rất đơn giản: sự chăm sóc đầy yêu thương nhắc nhở họ rằng sinh lực của họ đang bị suy nhược. Bạn nên phản ứng thế nào trước sự chỉ trích không chính đáng này hay lời phàn nàn?

Hãy nhớ là những cảm nghĩ tiêu cực như thế không phản ảnh quan niệm của Đức Giê-hô-va về các cố gắng của bạn. Hãy tiếp tục làm việc tốt, và gìn giữ lương tâm trong sạch, ngay cả đôi khi bạn bị phê bình bất công. (So sánh I Phi-e-rơ 2:19). Hội thánh địa phương có thể làm nhiều điều để giúp đỡ.

Hội thánh có thể làm gì

Nhiều hội thánh có lý do để biết ơn sâu đậm về những cố gắng trong quá khứ của các anh chị già cả đáng quí mến của chúng ta. Họ có lẽ là những người đã đặt nền tảng cho hội thánh, lúc bắt đầu mấy chục năm trước chỉ có vài người công bố, rồi từ đó gây dựng lên. Nếu không có sự hoạt động hăng say của họ trong quá khứ và có lẽ sự hỗ trợ về tài chánh trong hiện tại, thì hội thánh sẽ ra sao?

Khi tình trạng của người công bố lớn tuổi đòi hỏi phải được chăm sóc nhiều hơn, những người thân không hẳn phải đảm trách công việc một mình. Những người khác có thể giúp trong những việc như: đi chợ, nấu nướng, dọn dẹp, đưa người lớn tuổi đi tản bộ, đề nghị chở họ đi nhóm họp, hoặc chỉ đơn giản nói chuyện với họ ở Phòng Nước Trời. Tất cả có thể góp phần; tuy nhiên, nếu các cố gắng được phối hợp thì sẽ đạt được hiệu quả và lập được lề thói cách tốt nhất.

Sự phối hợp là điều mà các trưởng lão có thể nhớ khi sắp xếp công việc đi thăm chiên. Một số hội thánh làm gương mẫu tốt về phương diện này, trưởng lão làm sắp đặt rõ ràng để người già yếu có người đến thăm đều đặn, ngay cả những người được gia đình chăm sóc chu đáo. Tuy nhiên, dường như có những hội thánh khác nên để ý nhiều hơn đến bổn phận của họ đối với người già cả.

Một anh trung thành đã gần 90 tuổi, được con gái và rể chăm sóc; họ đã rời Bê-tên để làm thế. Tuy nhiên, có những người khác trong hội thánh đến thăm vẫn còn quan trọng đối với ông. Ông than vãn: “Khi tôi còn đi thăm người bệnh, tôi cầu nguyện cùng họ. Nhưng chưa có ai bao giờ cầu nguyện cùng tôi”. Dù có sự chăm sóc đầy yêu thương của người thân, trưởng lão vẫn có bổn phận phải ‘chăn bầy của Đức Chúa Trời đã giao-phó cho họ’ (I Phi-e-rơ 5:2). Hơn nữa, những người chăm sóc cho người già cả cần được nâng đỡ và khuyến khích để tiếp tục công việc tốt lành đó.

“Tuổi cao và thỏa-mãn”

Một khoa học gia người Đức sống vào thế kỷ 19 tên là Alexander von Humboldt đã rất cao tuổi khi một thiếu nữ trẻ tuổi hỏi ông là ông có thấy cuộc đời hơi vô vị khi về già không. Nhà thông thái trả lời: “Cô nói rất đúng. Nhưng đây là cách duy nhất để sống lâu”. Tương tự như vậy, ngày nay nhiều anh chị làm gương tốt khi chấp nhận các khó khăn của tuổi già để đổi lấy đặc ân được sống lâu năm. Họ phản ảnh thái độ của Áp-ra-ham, Y-sác, Đa-vít và Gióp, là những người “tuổi cao tác lớn, thỏa-mãn về đời mình” (Sáng-thế Ký 25:8; 35:29; I Sử-ký 23:1; Gióp 42:17).

Tuổi già mang lại sự thử thách là nhận sự giúp đỡ một cách khiêm nhã và bày tỏ lòng biết ơn chân thật. Sự khôn ngoan đòi hỏi mỗi người phải nhận biết giới hạn của sức lực mình. Tuy nhiên, điều này không bắt buộc người già phải ngưng hoạt động. Chị Maria đã hơn 90 tuổi, nhưng vẫn đi nhóm họp tại hội thánh và nói lời bình luận. Chị làm điều đó thế nào? Chị nói: “Tôi không thể đọc được nữa, nhưng tôi nghe Tháp Canh trong băng. Tôi quên nhiều lắm, nhưng thường thường tôi cố gắng để nói một lời bình luận”. Giống như chị Maria, tiếp tục bận rộn với những điều khích lệ sẽ giúp một người tiếp tục hoạt động và gìn giữ nhân cách tín đồ đấng Christ.

Dưới sự cai trị của Nước Đức Chúa Trời, sự già nua sẽ không còn nữa. Lúc đó những người trở nên già cả trong hệ thống này và có lẽ ngay cả chết đi sẽ có kỷ niệm êm đẹp về sự chăm sóc và chú ý mà người khác đã bày tỏ đối với họ. Khi những người già thể ấy được lại sự sống và cường tráng, họ chắc chắn sẽ cảm thấy có tình yêu thương sâu đậm đối với Đức Giê-hô-va và có sự biết ơn sâu xa đối với những người đã ở bên họ trong những lúc họ bị gian nan trong hệ thống cũ này. (So sánh Lu-ca 22:28).

Còn về những người hiện chăm lo cho người già cả thì sao? Không còn bao lâu nữa, khi Nước Trời cai trị trên toàn trái đất, họ sẽ nhìn lại quá khứ với sự vui mừng và khuây khỏa vì họ đã không tránh né bổn phận nhưng thực hành sự tin kính bằng cách bày tỏ tình yêu thương đối với người già cả (I Ti-mô-thê 5:4).

[Khung nơi trang 23]

Người già cả thích sự viếng thăm của bạn

Bạn có thể đạt được kết quả tốt nếu sắp xếp để đi thăm người già cả, có lẽ chỉ 15 phút, sau khi đi rao giảng. Nhưng tốt nhất là đừng đi thăm cách ngẫu nhiên, như kinh nghiệm sau đây cho thấy.

Chị Brigitte và Hannelore đi rao giảng chung, nói chuyện với một người đàn ông lớn tuổi ở cửa nhà ông. Hai chị nói chuyện với ông đến năm phút mới phát giác ra ông ta cũng là Nhân-chứng Giê-hô-va, trong cùng hội thánh với họ. Thật ngượng nghịu làm sao! Nhưng kinh nghiệm này kết thúc cách tốt đẹp. Chị Hannelore làm sắp đặt liền để đến thăm anh ấy và giúp anh đi dự các buổi họp của hội thánh.

Bạn có biết tên và địa chỉ của mỗi người công bố lớn tuổi sống trong khu vực bạn đi rao giảng không? Bạn có thể sắp xếp để đến thăm họ trong chốc lát không? Chắc hẳn họ sẽ rất thích.