Phải chăng sự kiêng ăn đã lỗi thời?

MRUDULABEN, một bà lão Ấn Độ giàu có 78 tuổi, nói như sau: “Tôi đã kiêng ăn mỗi ngày Thứ Hai kể từ thời niên thiếu”. Sự kiêng ăn là một thực hành trong sự thờ phượng của bà, một cách để bảo đảm là bà có được một cuộc hôn nhân hạnh phúc và con cái được mạnh khỏe, đồng thời cho chồng bà được sự che chở. Giờ đây là một góa phụ, bà vẫn kiêng ăn vào các ngày Thứ Hai để có được sức khỏe tốt và để cho con cái bà làm ăn phát đạt. Giống như bà, đại đa số đàn bà theo Ấn Độ giáo kiêng ăn đều đặn, đó là một phần trong đời sống của họ.

Prakash, một thương gia trung niên sống ở vùng ngoại ô Mumbai (Bombay), Ấn Độ, nói rằng hằng năm ông kiêng ăn vào các ngày Thứ Hai trong tháng Sawan. Đây là tháng có ý nghĩa đặc biệt về tôn giáo trong lịch Ấn Độ giáo. Ông Prakash giải thích: “Thoạt đầu, tôi kiêng ăn vì những lý do tôn giáo, nhưng giờ đây tôi thấy có thêm một động cơ để tiếp tục vì có những lợi ích sức khỏe. Vì tháng Sawan gần cuối mùa mưa, sự kiêng ăn cho cơ thể tôi một cơ hội để tự tẩy sạch những thứ bệnh riêng biệt của mùa mưa”.

Một số người nghĩ rằng sự kiêng ăn giúp ích cho một người về phương diện thể chất, tinh thần và thiêng liêng. Thí dụ, một cuốn bách khoa tự điển (Grolier International Encyclopedia) nói như sau: “Cuộc nghiên cứu khoa học gần đây đưa ra ý kiến là sự kiêng ăn có thể tốt cho sức khỏe và, khi làm một cách thận trọng, có thể khiến cho tinh thần tỉnh táo và nhạy cảm hơn”. Người ta nói rằng triết gia Hy Lạp Plato thường kiêng ăn đến mười ngày hay nhiều hơn nữa và nhà toán học Pythagoras bắt các học trò phải kiêng ăn trước khi ông dạy chúng.

Đối với một số người, kiêng ăn có nghĩa là nhịn ăn uống hoàn toàn trong một thời gian hạn định, trong khi những người khác thì uống những chất lỏng trong giai đoạn kiêng ăn. Nhiều người khác thì xem sự kiêng ăn, bao gồm việc nhịn ăn những bữa ăn nào đó hoặc tránh một loại thức ăn đặc biệt nào. Nhưng kiêng ăn trong một thời gian lâu mà không có người trông coi thì có thể nguy hiểm. Ký giả Parul Sheth nói rằng sau khi cơ thể đã tiêu thụ nguồn dự trữ carbohydrates, kế đến nó biến chất đạm trong mô bắp thịt thành chất đường và sau đó tiêu thụ chất béo trong cơ thể. Tiến trình biến chất béo thành chất đường tiết ra những độc tố gọi là chất ketone. Khi những chất này tích tụ, thì nó di chuyển đến não bộ, gây nguy hại cho thần kinh hệ. Ông Sheth nói: “Đây là lúc kiêng ăn có thể trở nên nguy hiểm. Bạn có thể bị bối rối, mất phương hướng, và nguy hại hơn nữa... [Nó có thể gây ra] hôn mê và cuối cùng là sự chết”.

Một công cụ cũng là một nghi thức

Người ta dùng sự kiêng ăn như là một công cụ mạnh mẽ để đạt đến mục tiêu chính trị hay xã hội. Một người nổi tiếng đã dùng khí giới này là Mohandas K. Gandhi ở Ấn Độ. Được hàng trăm triệu người kính trọng, ông đã dùng sự kiêng ăn để gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên đám đông người theo Hồi giáo ở Ấn Độ. Miêu tả kết quả của việc ông kiêng ăn để giải quyết một vụ tranh chấp công nghiệp giữa các công nhân và các chủ nhà máy xay, ông Gandhi nói như sau: “Kết quả cuối cùng là một bầu không khí đầy thiện ý giữa mọi người. Các chủ nhà máy xay đã động lòng... Cuộc đình công được bãi bỏ sau khi tôi kiêng ăn chỉ ba ngày”. Tổng thống Nam Phi là Nelson Mandela đã tuyệt thực năm ngày trong những năm ông là tù nhân chính trị.

Tuy nhiên, phần đông những người giữ tục kiêng ăn, đã làm thế vì những lý do tôn giáo. Sự kiêng ăn là một nghi thức quan trọng trong Ấn Độ giáo. Cuốn sách Fast and Festivals of India (Tục kiêng ăn và các buổi lễ của Ấn Độ) nói rằng vào những ngày nào đó người ta “kiêng hoàn toàn... ngay cả nước cũng không uống nữa. Cả đàn ông lẫn đàn bà nghiêm chỉnh giữ tục kiêng ăn... để đảm bảo được hạnh phúc, thịnh vượng cũng như được tha thứ lỗi lầm và tội lỗi”.

Sự kiêng ăn cũng được nhiều người trong đạo Jain thực hành. Tạp chí Sunday Times of India Review tường thuật: “Một muni [nhà hiền triết] của đạo Jain ở Bombay [Mumbai] chỉ uống hai ly nước đun sôi mỗi ngày—trong 201 ngày. Ông mất 33 kí”. Một số người thậm chí kiêng ăn đến độ chết vì đói, vì tin chắc rằng làm thế thì họ sẽ được cứu rỗi.

Đối với những người lớn thực hành đạo Hồi nói chung, họ có bổn phận phải kiêng ăn vào tháng Ramadan. Họ không thể ăn hoặc uống từ lúc mặt trời mọc cho đến lúc mặt trời lặn cho cả tháng. Người nào bị bệnh hoặc đi đường trong thời gian ấy thì phải bù lại những ngày kiêng ăn. Mùa Chay, thời gian 40 ngày trước ngày Lễ Phục sinh, là kỳ kiêng ăn đối với một số người thuộc các đạo tự xưng theo đấng Christ, và nhiều dòng tu giữ tục kiêng ăn vào những ngày đặc biệt khác.

Sự kiêng ăn chắc chắn đã không bị mất dần. Và vì nó là một thực hành của vô số các tôn giáo, cho nên chúng ta có thể hỏi: Đức Chúa Trời có đòi hỏi chúng ta phải kiêng ăn không? Có những trường hợp nào mà tín đồ đấng Christ có thể quyết định kiêng ăn không? Làm thế có thể có lợi chăng? Bài tới sẽ thảo luận những câu hỏi này.

[Hình nơi trang 3]

Đạo Jain xem sự kiêng ăn như là cách để đạt đến sự cứu rỗi cho linh hồn

[Hình nơi trang 4]

Mohandas K. Gandhi dùng sự kiêng ăn như là một công cụ mạnh mẽ để đạt đến mục tiêu chính trị hay xã hội

[Hình nơi trang 4]

Trong đạo Hồi, người ta có bổn phận phải kiêng ăn vào tháng Ramadan

[Nguồn tư liệu]

Garo Nalbandian