Moonihereke nttittimiho wa atthu akina

1. Mwaha wa heeni atthu onaasivelaaya ottittimihiwa? (Miruku 22:1)

NEEREKE nyuwo onnoosivelani vaavo atthu akina enwooniheraayani nttittimiho? Moohihovela aani. Atthu ootheene ennaphwanela wooniheriwa nttittimiho. Hiyo ninnahakalala vaavo atthu akina enooniheraraaya nttittimiho ni khanitikinihiwa vaavo Biblya onhimaawe weera ‘ottittimihiwa ti wooreera opwaha epratha ni ewooru’! — Musome Miruku 22:1.

2-3. Mwa mikhalelo heeni nintthuneyaahu owoonihera nttittimiho atthu akina?

² Khaiyene ti wookhweya owoonihera ikwaha sootheene nttittimiho atthu akina. Nthowa nimoha, mwaha wa mikhalelo soohimalela sa atthu akina. Opwaha mwa yeeyo, ninkhala etempu yeeyo atthu anxipale ehikhanlaaya a nttittimiho. Mene hiyo nintthuneya okhala atthu oovirikana ni atthu awo. Mwaha wa heeni? Mwaha wooweera Yehova ontthuna weera naattittimiheke ‘atthu a mikhalelo sootheene.’ — 1 Ped. 2:17.

³ Mwa yoosoma ene yeela nnoorowa woona etthu entaphulelaaya waattittimiha atthu akina ni moota woopaka eyo ni (1) atthu a veemusini, (2) asinna ni asirokora a mmulokoni, ni (3) atthu ehimmukokhorela Yehova. Nnoorowa woona moota nneeraahu nipakeke ayo mwa emaara yooxupa.

ONTAPHULELA EHEENI WAATTITTIMIHA ATTHU AKINA?

4. Ontaphulela eheeni waattittimiha atthu akina?

⁴ Nyuwo mwaakela weera nttittimiho tiheeni? Mwa muulumo makina masu oweera “nttittimiho” ni “omunnuwiha mutthu” ennavarihana. Moota heeni? “Nttittimiho” ninnoonihera moota hiyo nimmoonaahu mutthu. Vaavo ninwooniheraahu nttittimiho atthu akina, ninnawoona okhala ootthuneya ni ninnaapwattha, hiyo pooti opaka eyo mwaha wa mikhalelo saya sooreera, itthu empakaaya naari miritti saya. “Omunnuwiha mutthu,” onhimmwa moota nimmuthokororaahu mutthu owo. Vaavo ninwunnuwihaahu atthu akina, hiyo ninnaathokorora mwa mukhalelo onweeriha wiisoona weera ennapwatthiwa, ni ovahiwa mwiitti. Weera omuttittimiha wahu mutthu okhaleke wooreera, ontthuneya weera okhumeke vamurimani. — Math. 15:8.

5. Etthu heeni enkela onikhavihera owoonihera nttittimiho atthu akina?

⁵ Yehova ontthuna weera naattittimiheke atthu akina. Mwa ntakihero, owo ontthuna weera niwiiweleleke “atthu anlamula.” (Arom. 13:1, 7) Mene atthu akina pooti ohima ha, “Miyo kiri oolikanene owoonihera nttitimiho, atthu yaale paahi empaka itthu sooreera.” Neereke muupuwelo owo ti wooreera? Ntoko arumeyi a Yehova, hiyo noosuwela weera nttittimiho ninwooniheraahu atthu, khaninrweela mwa itthu atthu awo empakaaya, mene, mwaha wa nsivelo nahu ni Yehova ni otthuna wahu omuhakalaliha. — Yeh. 4:14; 1 Ped. 3:15.

6. Neereke onnawereya omoonihera mutthu nttittimiho ahinooniheraka? Muthalihe. (Nwehe-tho ya vakaapani.)

⁶ Apaale atthu akina pooti wiikoha ha, “Neereke onnawereya omoonihera nttittimiho mutthu ohinkoonihera nttittimiho? Aani. Nrowe noone matakihero ala. Mwene Sawuli khaamoonihenre nttittimiho mwanawe Yonathani ohoolo wa atthu. (1 Sam. 20:30-34) Nnaamweera vareene hiiho, mwa nttittimiho Yonathani aahaakhavihera apapawe Sawuli okhottoni mpaka ophiya etempu Sawuli aakhwiiyaawe. (Otti. 20:12; 2 Sam. 1:23) Namakeya mutokweene Eli aanveeha Ana ahimaka weera aari namuhapaliwa. (1 Sam. 1:12-14) Menento, Ana mwa nttittimiho aahuuluma ni Eli nnaamweera Eli aasuwelinwe wIsraeli okhala namakeya mutokweene ahaattarunxe anamwane awe yaapaka itthu soonanara. (1 Sam. 1:15-18; 2:22-24) Ni atthu a waAthena yaanveeha Paulo, emweerelaka “naanepa.” (Mit. 17:18) Menento, nnaamweera vareene hiiho, Paulo ahuuluma mwa nttittimiho naawo. (Mit. 17:22) Matakihero ala ennoonihera weera nsivelo hiyo nraahuno ni Yehova ni omoova wahu, pooti oneeriha owoonihera nttittimiho ohikhanle paahi mwa emaara yookhweya mene-tho emaara yooxupa.

NWOONIHEREKE NTTITTIMIHO ATTHU A VEEMUSINI VANYU

7. Etthu heeni ekhanle ooxupiha emusi ahu othokororana mwa nttittimiho?

⁷ Maxupo. Hiyo ninnaviriha etempu yintxipale nreene ni amusi ahu. Mwaha wa yeeyo, ninnasuwela mikhalelo saya sooreera ni ohimalela waya. Akina pooti okhalano eretta yeeyo eri yooxupa okosoopa, naari pooti weeraka enxupeya vantxipale mmuupuweleloni. Akina pooti wuuluma ni opaka itthu mwa mukhalelo onnivoreya murima. Atthu akina ohiya wiilipihera weera ekumihere murettele vaate vaya, awo khenaathokorora mwa nttittimiho atthu a veemusini vaya. Yookhumelela aya, khonkhalavo wiiwanana. Hiyo pooti olikanxera eretta ni emusi ahu, eretta pooti weeriha erutthu ahu ohikhala nnene, emoha-moharu, wakhala weera atthu a veemusini khenttittimihana, eyo pooti weeriha emusi yootheene ohikhala yoowiiwanana. Menento, ntoko hiihaale iretta sintxipale sinwereyaaya okosoopiwa, ti woowereya-tho imusi oxuttera moota woowooniherana nttittimiho mukina ni mukhwaawe.

8. Mwaha wa heeni oraaya wootthuneya woonihera nttittimiho veemusini? (1 Timotheyo 5:4, 8)

⁸ Mwaha wa heeni nintthuneyaahu woonihera nttittimiho? (Mmusome 1 Timootheyo 5:4, 8.) Mwa ekaarta awe yoopatxera Paulo aamulepenlaawe Timotheyo, owo ohiiwanyeiha etthu yoopatxera enneeriha waattittimiha atthu a veemusini vahu. Ohiya mwaha wooweera etthu nintthuneyaahu opaka, mene mwaha wa ‘omova wahu Muluku.’ Eyo entaphulela weera hiyo ninnapaka eyo, mwaha wooweera ninnamusivela Yehova ni ninnoona nttittimiho okhala mukhalelo wa omukokhorela wahu Owo. Yehova oopanke mareherero a emusi. (Aef. 3:14, 15) Mwa yeeyo, vaavo nnaattittimihaahu atthu a veemusini vahu, mweekhaikhai nimmuttittimiha Yoowo okumihenre emusi Yehova. (Timotheyo 5:4, nwehe enoota yoosoma) Nookhalano maathowa ooreera weera niwoonihereke nttittimiho atthu a veemusini vahu!

9. Moota heeni atthu ethelanne eneeraaya yooniheraneke nttittimiho mukina ni mukhwaawe? (Nwehe-tho efootu.)

⁹ Moota woowoonihera nttittimiho. Mulopwana onaattittimiha amwaarawe, onnawoonihera weera tootthuneya vaavo enkhalaaya eeli naari vaatthuni. (Mir. 31:28; 1 Ped. 3:7) Owo khanaamana, naari khanwuulihiha muru naari oweeriha wiisoona okhala oohivareleya muteko. Ariel,a onkhala wArgentina, ohimme ha: “Mwaha wa eretta ya amwaaraka, awo ennuuluma itthu sinkinyoonyiha. Vaavo eneereyaaya eyo, miyo kinnuupuwelela weera masu yuulummaaya khaiyene aroolakela. Etempu kinnyoonyiwaaka, kinnuupuwela yoolepa ya 1 Akorinto 13:5, yeeyo enkeeriha wuuluma naawo mwa nttittimiho ohiya mooveeha.” (Mir. 19:11) Muthiyana onnaattittimiha aiyawe, vaavo onwuulumaawe mooreerela areene ni atthu akina. (Aef. 5:33) Owo khanaaveeha, onnasepa mukhalelo onoonihera ohiwoova ni khanaanyemela, owo onnasuwela weera itthu ntoko iyo pooti onanariha ntheli. (Mir. 14:1) Murokora mmoha a wItalia yoowo aiyawe enwanano miyuupuwelo sa onyonyiheya ohimme ha: “Ikwaha ikina, kinnoona weera aiyaka ennaxupeya vanxipale. Khalayi, masu kuulumaaka ni moota kaawehaaka aiyaka, kannoonihera weera nkaattittimiha. Menento kinoona weera vaavo kineettaaka ni atthu enoonihera nttittimiho eyo ennakeeriha owoonihera nttittimiho aiyaka.”

10. Moota heeni amiravo eneeraaya ewoonihereke asitiithi aya weera ennaattittimiha?

¹⁰ Amiravo, mwiiweleleke malamulo a emusi yaawo ekumiherinwe ni asitiithi anyu. (Aef. 6:1-3) Muulumeke mwa nttittimiho ni asitiithi anyu. (Otti. 21:17) Emaara enrowaaya wuuluvala, awo enoorowa ohaawela nikhavihero nanyu. Mpakeke ele munweraanyu weera mwaakosoope awo. Moone ntakihero na Maria, yoowo apapawe ehikhanle Namoona a Yehova. Vaavo apapawe yaavoreiwaaya, waari wooxupa wa Maria waakosoopa awo mwaha wooweera yannamuhasula. Owo ohimme ha: “Kanvekela Yehova ohiya paahi weera kaattittimihe apapaka, mene weera kiwoonihere nttittimiho nno. Miyo kaahuupuwela ha, wakhala weera Yehova onkivekela weera kaattittimihe asipapaka, mwa yeeyo, Owo onookivaha ikuru weera kiwere opaka eyo. Noovira etempu, miyo kaahoona weera kaatthuneya waattittimiha apapaka nnaamweera awo ehitxentxaka.” Vaavo nnaattittimihaahu atthu a veemusini vahu, nnaamweera okhalaka wooxupa nimmuttittimiha Yehova yoowo opanke emusi.

MOONIHERE NTTITTIMIHO WA ASINNA

11. Mwaha wa heeni ikwaha ikina oraaya wooxupa waathokorora asinna mwa nttittimiho?

¹¹ Maxupo. Asinna nraahuno nroromelo nimoharu, ankhala moovarihana ni malamulo a mBiblyani. Menento, ikwaha ikina pooti onithokorora moohireerela, onthoriha moohixariya naari onnyoonyiha. Wakhala weera munna ookhalalano “mulattu” ni hiyo, pooti okhala wooxupa omuthokorora mwa nttittimiho. (Akol. 3:13) Etthu heeni enrowa onikhavihera ovilela maxupo awo?

12. Mwaha wa heeni oraaya wootthuneya owoonihera nttittimiho asinna? (2 Pedru 2:9-12)

¹² Mwaha wa heeni nintthuneyaahu woonihera nttittimiho? (Mmusome 2 Pedru 2:9-12.) Mwa ekaarta awe yanaaveeli yoowuupuxeriwa, Pedru oohima weera atthu akina a mmulokoni a eseekulo yoopatxera yannawuuluma ehooniheraka nttittimiho ‘oovuwa’ naari neere asitokweene a mmulokoni. Etthu heeni malaika oororomeleya yaapankaaya yoonakaru etthu eyo? ‘Mwaha wa omuttittimiha Yehova,’ awo khayuulumme naari vakhaaniini masu ooveha ewuulumelaka atthu ale yahoonihera nttittimiho. Nkuupuwelani ela! Malaikha oomalela khayuulumme masu oohireerela ewuulumelaka atthu ale yaahoonihera nttittimiho, ohiya opaka eyo yaamuhiya weera Yehova aathorihe ni waattaruxa. (Arom. 14:10-12; Mulikanxere ni Yuda 9.) Wakhala weera hiyo ninnaattittimiha atthu ennitthara-tthara, ninnatthuneya-tho waattittimiha vantxipale asinna ni asirokora a mmulokoni. Hiyo nintthuneya opaka ele ninweraahu weera ‘nipatxerihe’ waattittimiha asinna. (Arom. 12:10) Opaka eyo, nnimoonihera weera ninnamuttittimiha Yehova.

13-14. Moota heeni nneeraahu niwoonihere nttittimiho asinna a mmulokoni? Nvahe ntakihero. (Nwehe-tho efootu.)

¹³ Moota woowoonihera nttittimiho. Asitokweene a mmulokoni, vaavo munaaxuttiha anyu atthu akina, mpakeke eyo mwa nsivelo. (Film. 8, 9) Wakhala weera nyuwo muntthuna onvaha miruku mutthu, mpakeke eyo mooreera murima ohiya munyoonyinweene. Asirokora, nyuwo pooti waakhavihera asinna a mmulokoni weera ettittimihaneke mukina ni mukhwaawe muhiwuulumaka moohireerela atthu akina naari owaapa. (Tito 2:3-5) Ootheene hiyo, pooti wooniheraka nttittimiho wa Asitokoweene niwiiwelelaka awo. Naaxukurelaka mwaha wa muteko envaraaya weera ehoolele mithukumano, muteko woolaleera ni waakhavihera ‘ale eriheñye.’ — Agal. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Murokora mmoha oniitthaniwa Rocío, aahoona okhala wooxupa omuttittimiha mutokweene a mmulokoni mmoha yoowo aanvaha miruku. Owo ohimme ha: “Miyo kuupuwela weera mutokweene ole khuuluma ni miyo mwa nsivelo. Owaani kannamuuluma moohireerela. Nnaamweera kahaamulenle, miyo kuupuwela weera owo khaakipwattha ni nkaaiwelenle miruku sawe.” Etthu heeni emukhavihenre Rocío? Owo ohimme ha: “Mwa yoosoma aka ya Biblya kaaphwanya yoolepa ya 1 Atesalonika 5:12, 13. Vaavo koonelenlaaka weera nkaamoonihera nttittimiho munna ole, yoowuupuxera aka ya murima yaapatxera okixupa. Kanvekela Yehova ni kaathola-thola mu ipublikasau sahu weera kiphwanye nyaha suuluma woohima sa mwaha ole seiyo saarowa okikhavihera otxentxa muupuwelo aka. Okhwipi waya, kaahoonelela weera munna ole khaiyene taari ooxupa, mene miyo kaaxupiha itthu mwaha woowiisunnuwiha. Vano kinniiwexexa weera wookhala ovarihana eriyari ya wiiyeviha ni waattittimiha waka atthu akina. Nlelo kinnatthuneya opaka matxentxo, ni vaavo kiniilipiheraaka woonihera nttittimiho kinniisoona okhalano murettele ni Yehova.”

OWOONIHERA NTTITTIMIHO ALE EHIKHANLE ANAMOONA A YEHOVA

15. Mwaha wa heeni nintthuneyaahu wiilipiheraka weera niwoonihere nttittimiho ale ehikhanle Anamoona a Yehova?

¹⁵ Maxupo. Ikwaha sintxipale ninnaaphwanya atthu mmutekoni moolaleera, oohaasivela ikhaikhai sa mBiblyani. (Aef. 4:18) Akina ennakhootta mitthenka nnaalaleeraahu mwaha wa itthu exuttihinwaaya. Atthu akina ninvaraahuno muteko naari ninsomaahuno oskola pooti okhala oowali ni ohisiveliwa ni muteko ahu woolaleera. Moovira etempu, nttittimiho nahu ni atthu awo pooti ovukuwa ni ohiya waathokorora mooreerela.

16. Mwaha wa heeni oraaya wootthuneya owoonihera nttittimiho ale ehinanvarela Yehova? (1 Pedru 2:12; 3:15)

¹⁶ Mwaha wa heeni nintthuneyaahu woonihera nttittimiho? Muupuweleke weera Yehova onnoona moota nnaathokororaahu ale ehikhanle Anamoona a Yehova. Murummwa Pedru aawuupuxera akristu akina weera mukhalelo aya wooreera waaweeriha atthu akina “[onvuwiha] Muluku.” Mwa yeeyo, aahaaleela weera waatthuneya yaakihereke soororomela saya ‘mooreerela ni mwa nttittimiho.’ (Mmusome 1 Pedru 2:12; 3:15.) Vaavo ninthorihiwaahu otribunaale mwaha wa nroromelo nahu, naari mwaha wa soororomela sahu, ntoko akristu nintthuneya waathokororaka atthu ehinanvarela Yehova ntoko hiihaale neeraahu naathokororeke ohoolo wa Muluku. Mwaha wooweera Yehova, onniwa ele nnuulumaahu ni moota hiyo nnuulumaahu. Nookhalano mathowa ooreera weera naattittimiheke ale ehikhanle Anamoona a Yehova!

17. Moota heeni nneeraahu niwoonihere nttittimiho ale ehinanvarela Yehova?

¹⁷ Moota woowoonihera nttittimiho. Mmutekoni moolaleera, khanintthuna oweeriha ale nnaalaleeraahu, wiisoona okhala oohitthuneya mwaha wooweera kheesuwenle itthu sintxipale sa mBiblyani. Ohiya opaka eyo, hiyo nintthuneya owoonaka atthu awo okhala ootthuneya ohoolo wa Muluku ni avasuluxa onipwaha hiyo. (Hag. 2:7; Afil. 2:3) Wakhala weera mutthu onimuuluma masu oohireerela mwaha wa soororomela sanyu, muhimwaakhule moohireerela. Mwa ntakihero, hiyo khanintthuneya wuuluma itthu seiyo saarowa wooniheraka weera hiyo atthu oosuwelaxa ni saarowa waanyoonyiha atthu akina. (1 Ped. 2:23) Wakhala weera nyuwo mohuuluma etthu yoohireerela, nvekele nlevelelo moowaakuveya. Moota heeni nyuwo munrowaanyu woonihera nttittimiho ni atthu munvaraanyuno muteko? Mukhaleke namuteko ooreera ni mwiilipihereke okhalano mukhalelo wooreera wa ole munanvarelaannyu muteko ni atthu munvaraanyuno. (Tito 2:9, 10) Wakhala weera nyuwo munookhala namuteko oororomeleya ni oowiilipihera, nyuwo pooti ohaasiveliha imaara sootheene atthu akina, mene munoomusiveliha Muluku. — Akol. 3:22, 23.

18. Mwaha wa heeni oraaya wooreera wunnuwihera ni woonihera nttittimiho wa atthu akina?

¹⁸ Nookhalano mathowa ooreera weera noonihere ni wunnuwihera nttittimiho wa atthu akina! Nohoona weera vaavo nnooniheraahu nttittimiho wa emusi ahu ninnamuttittimiha muhooleli a etthoko Yehova. Mwa mukhalelo mmoharu, vaavo nnooniheraahu nttittimiho wa asinna ni asirokora oomunepani, ninnoonihera weera ninnamuttittimiha Tiithi ahu a wiirimu. Ni vaavo ninwooniheraahu nttittimiho atthu ale ehimmukokhorela Yehova, ninnakumihera mikhalelo sooreera weera awo envuwiheke ni emuttittimiheke Muluku. Naari nihooniheriwaka nttittimiho ni atthu akina, onookhala wooreera wunnuwihera nttittimiho ni owoonihera awo. Mwaha wa heeni? Mwaha wooweera Yehova onoorowa onreeliha. Owo olaihera weera “Yale enekittittimihe, kini kàttittimihe.” — 1 Sam. 2:30.