MWAHA ONTHOKORORIWA 48
ETXIPO 129 Nimphavela Ovilela
Eliivuru ya Yobi pooti wookhaviherani vaavo munvirihaanyu maxupo
“Vekhaikhai Muluku khanèra sohiloka.” — YOBI 34:12.
ELE NINKELA AHU OXUTTERA
Etthu ninxutteraahu ni eliivuru ya Yobi woohima sa mwaha wa heeni Muluku onaakhulelaawe ohaawa ni moota ninrowaahu ovilela vaavo ninvirihaahu maxupo.
1-2. Mathowa heeni makina enneeriha osoma eliivuru ya Yobi?
NEEREKE nyuwo moosoma viinaano eliivuru ya Yobi? Nnaamweera elempwaleene iyaakha 3.500 sa muttuli, eliivuru ela ennooniwa okhala eliivuru yooreera. Atthu ennamuttottopela namalepa a eliivuru ela mwaha wooweera annavarihela masu ookhweya wiiwexexa, ni-tho ooreera ni oowera. Mose tolempe eliivuru ela yooreera, mene mwaneene eekaikhai Yehova Muluku. — 2 Tim. 3:16.
2 Eliivuru ya Yobi, eliivuru yootthuneya vantxipale mBiblyani. Mwaha wa heeni? Ennanikhavihera wiiwexexa weera malaika ni atthu antthuneya othanla wakhala weera anonvarela Yehova mwa nsivelo ni waakiha nsina nawe. Nave-tho ennanixuttiha mikhalelo sooreera sa Yehova, ntoko nsivelo nawe, osuwela, exariya ni owera wawe. Mwa ntakihero, eliivuru ya Yobi ennamuuluma Yehova okhala ‘Nanwera sootheene’ ikwaha 31, opwaha iliivuru ikina. Eliivuru ya Yobi tho ennaakhula makoho mantxipale a mweekumini, ohela mpuwa nikoho nenno nnaaxupa atthu antxipale: Mwaha wa heeni Muluku onaakhulelaawe ohaawa?
3. Mareeliho heeni nimphwanyaahu vaavo ninsomaahu eliivuru ya Yobi?
3 Hiyo pooti olikanxera osoma eliivuru ya Yobi ni owela mwaako, vaavo mutthu onkhalaawe vasulu va mwaako, owo onnawera woona nnene sene itthu siri mukhwipi. Emaara ninsomaahu eliivuru ya Yobi, hiyo pooti woona nnene sene moota Yehova onoonelaawe ohaawa wahu. Nrowe noone moota eliivuru ya Yobi ennikhaviheraaya vaavo ninvirihaahu maxupo. Nnoorowa woona moota aIsraeli yaarowaaya ottottela mureerelo yooweereya ya Yobi ni moota ninrowaahu ottottela mureerelo olelo-va. Nnoorowa woona moota yooweereya ela ya mBiblyani ninrowaahu ovarihela muteko weera naakhavihere atthu akina.
MULUKU AAHAAKHULELA WEERA YOBI AAVIRIHE MAXUPO
4. Moota heeni Yobi aaraawe oovirikana ni aIsraeli akina yaakhala wExipitu?
4 Mpuwa mwa etempu vaavo aIsraeli yaahaawaaya ntoko akaporo wExipitu, aakhala mulopwana iitthaniwa Yobi aakhala elapo ya wUzi, onooneya weera waari muttetthe wa elapo yoolaiheriwa eparte onikhuma nsuwa, onorte wArábia. Moovirikana ni aIsraeli yaapatxenre waakokhorela amiluku eethiru wExipitu, Yobi annamukokhorela Yehova moororomeleya. (Yeh. 24:14; Ez. 20:8) Yehova uulumme ha, woohima sa Yobi: “Velaponi khavo omphwanaphwana ni yowo.”a (Yobi 1:8) Yobi aari namuhakhu ni aari mulopwana aattittimihiwa elapo ele ompwaha mutthu ori poothe aakhala wOriente. (Yobi 1:3) Mweekhaikhai, Satana aanyoonyiwa vantxipale vaavo aamoonaawe mulopwana ole yoowo atthu antxipale yaamusuwenlaaya ni yaamuttittimihaaya anvarelaka Muluku moororomeleya!
5. Mwaha wa heeni Yehova aamuhiñyaawe Yobi aavirihaka maxupo? (Yobi 1:20-22; 2:9, 10)
5 Satana aahimme weera Yobi aamuhiya onvarela Yehova wakhala weera anviriha maxupo. (Yobi 1:7-11; 2:2-5) Nnaamweera Yehova aanamusivela vantxipale Yobi, Yehova aamuhiya Satana amuhasulaka Yobi weera oonihere wakhala weera ele aahimaawe yaari yeekhaikhai naari hooye. (Yobi 1:12-19; 2:6-8) Satana aahiiva inama sa Yobi, aawiiva anamwane awe 10, ni Satana aamukumihera Yobi eretta ya makhwatta yeeyo yaasareñye erutthu awe yootheene. Mene nnaamweera Satana aamuhasunle vantxipale Yobi, Yobi aavirelela onvarela Yehova moororomeleya. (Mmusome Yobi 1:20-22; 2:9, 10.) Noovira etempu, Yehova aamulamiha Yobi, anvaha mihakhu sintxipale, ni anamwane 10 ni atthu yaatthikela omuttittimiha. Mwa mwiiriira, owo-tho aahaatxeerera ekumi ya Yobi ekwanela iyaakha 140, etempu yeeyo yaakwanenle weera oone miloko sa osuulu awe sikhalaka nnene sene. (Yobi 42:10-13, 16) Moota heeni arumeyi a Muluku a khalayi yaaxuttenraaya ni yooweereya ya Yobi ni etthu heeni ninxutteraahu olelo-va?
6. Moota heeni aIsraeli yaarowaaya ottottela mureerelo osuwela mwaha wa heeni Muluku onaakhulelaawe ohaawa? (Nwehe-tho efootu.)
6 Moota aIsraeli yaarowaaya ottottela mureerelo. Ekumi ya aIsraeli yaari yootepa oxupa wExipitu. Mwa ntakihero, Yehoxuwa ni Kalebi yaaviriha emiravo aya ereene akaporo, nave awo yaaviriha iyaakha 40 ereene weheweheweni mwaha wooweera aIsraeli akina khiyaamwiilenle Yehova. Waakhanle weera aIsraeli yaasuwela yooweereya ya Yobi ni etthu yeereñye ni ekumi awe, moohihovela eyo yaamwaakhavihera aIsraeli yaarowa okhumelela muhoolo wiiwexexa omusuwela taani onkumihera maxupo. Nave-tho, yaamurowa wiiwexexa nnene sene mwaha wa heeni Muluku onaakhulelaawe ohaawa ni moota onvahaawe mwiiti ororomeleya wa atthu.
Nuuvira etempu, aIsraeli, yaari akaporo wExipitu, yaamurowa ottottela mureererelo osuwela etthu yeereñye ni Yobi (Nwehe eparagrafu 6)
7-8. Moota heeni eliivuru ya Yobi enaakhaviheraaya ale enviriha maxupo? Muhime yooweereya emoha.
7 Moota ninttottelaahu mureerelo. Mooriipiha murima, atthu antxipale olelo ennayeleela nroromelo naya ni Muluku mwaha wooweera khenwera wiiwexexa mwaha wa heeni itthu soonanara sinaakhumelelaaya atthu ooreera murima. Moone yooweereya ya Hazelb a oRuanda. Emaara aaraawe mwaana, owo annamuroromela Muluku. Mene itthu saatxentxa. Asipapawe yaamwalana, ni yookhumelelaaya owo aahuuwa ni apatrasto awe yaawo yahaamuthokorora nnene. Emaara annuwaawe, owo aakonihiwa moonyesereriwa. Vaavo Hazel aarowaawe okereja weera aphwanye nimaaliho, owo khaaphwannye. Muhoolo mwaya, aamulepela ekaarta Muluku ahimaka moota aisonelaawe. Mwa ekaarta eyo, owo aalempe ha: “Muluku miyo kohoovekelani nyuwo, koheerera opaka ele eri yooreera, mene nyuwo munkittikihera yooreera ni yoonanara. Vano kinrowa opakaka ele enkihakalaliha.” Hiihaale ntoko Hazel, atthu antxipale ahiiwa soowootha woohima sa Muluku ni ennaakhulela weera owo tonkumihera ohaawa waya. Hiyo ninnaxupeya vantxipale mwaha wooweera awo khesuwenle ekhaikhai woohima sa Muluku ni hiyo nintthuna waakhavihera!
8 Mene hiyo ninnaxuttera ni eliivuru ya Yobi weera Muluku khaiyene tonkumihera owaaha, mene ti Satana! Mene-tho ninnaxuttera weera vaavo atthu enhaawaaya nihuupuweleke weera mwaha wooweera epanke etthu yoonanara. Biblya onhima weera “ehuhu ni erisa” ennamphwanya mutthu ori poothe ni emaara eri yootheene. (Koh. 9:11; Yobi 4:1, 8) Nave-tho ninnaxuttera weera wakhala weera nnoovirelela onvarela Yehova moororomeleya nnaamweera nivirihaka maxupo, nnonvaha eparakha Yehova weera amwaakhule Satana ni eyo enookhavihera waakihera nsina nawe. (Yobi 2:3; Mir. 27:11) Ninnaxukurela mwaha wooxuttera itthu iya mBiblyani, mwaha wooweera vano noosuwela nthowa na ekhaikhai woohima sa mwaha wa heeni hiyo ni atthu akina nnaasivelaahu ninhaawaahu. Muhoolo mwaya, Hazel aamusoma Biblya ni Anamoona a Yehova ni ohiiwexexa weera Muluku khaiyene tonkumihera maxupo. Owo ohimme ha: “Miyo konvekela Muluku veeli ni murima aka wootheene, miyo koomuleela owo weera vaavo kaahimmaaka weera kammuhiya, khaiyene mweekhaikhai kammuhiya. Mene mwaha wooweera nkaamusuwela. Vano kinnaiwexexa weera Yehova onnakisivela ni kiri oohakalala.” Ninnaxukurela mwaha woosuwela woohima sa mwaha heeni Muluku onaakhulelaawe ohaawa! Vano ninrowa woona moota yooweereya ya Yobi enrowaaya omukhavihera mutthu ti mutthu a hiyo emaara ya maxupo.
MOOTA YOOWEEREYA YA YOBI ENNIKHAVIHERAAYA OVILELA
9. Etthu heeni Yobi aapankaawe emaara aahaawaawe? (Yakobe 5:11)
9 Nkuupuwelani moota Yobi aahaawaawe, owo aakilaathi vattuurani, erutthu awe yootheene esareñyeene makhwatta, owo annoona ovoreya vantxipale, erutthu awe khiyaakhanle nnene, yaari yoohilipa, aahontta ni aari ookhulumuwa. Yobi khaakhanleno ikuru ni aakilaathi ampatxera osuna mwakhwatta awe ni mavali oophweeya ni aanaikhupanyera mwaha wa ovoreya oonaawe. Mene Yobi ohiya paahi anvirelela okhala mukumi, mene-tho annavilela. (Mmusome Yakobe 5:11.) Etthu heeni yaamukhavihenre Yobi ovilela?
10. Onthamwene heeni Yobi aaraaweno ni Yehova? Muthalihe.
10 Yobi aamuleela Yehova moota iisoonelaawe. (Yobi 10:1, 2; 16:20) Mwa ntakihero, ekapiitulu ya 3 enhima weera Yobi aahiikhupanyera vantxipale mwaha wa erisa yaamukhumelenle, mpaka owo aahiiwoka aahimaka weera Yehova taakumihera itthu iye. Nto asinthamwene araru a Yobi yaahima ikwaha sintxipale weera Muluku ammuttaruxa Yobi mwaha wa soottheka sawe. Mene Yobi annavirelela ohima weera owo aari oororomeleya. Masu a Yobi ennoonihera weera yookhala emaara owo iisoonaawe okhala axariyaxa ompwaha Muluku. (Yobi 10:1-3; 32:1, 2; 35:1, 2) Mweekhaikhai, owo annaakhulela weera wiilipihera wawe waakihera ororomeleya wawe ikwaha ikina wannamweeriha wuuluma “masu ànepa.” (Yobi 6:3, 26) Ekapiitulu 31, ninnasoma weera Yobi aatthuna weera Muluku amwaakhule ni aleeliwe ni owo weera khaaphwanela ottaruxiwa. (Yobi 31:35) Ekhaikhai ti yooweera Yobi khiwaatthuneya omunyeserera Muluku weera ahime mwaha wa heeni aahaawaawe.
11. Moota heeni Yehova oonenlaawe waakhula wa Yobi woohima sa ororomeleya wawe?
11 Ninnaiwexexa weera, vaavo Yobi uulummaawe ni Yehova mwa mukhalelo uulummaawe, waari mwaha wooweera aakhalano onthamwene woolipa ni Yehova ni annaroromela moomalela weera Yehova ammuthoriha mwa xariya. Noovira etempu, Yehova aakumihera epheyo etoko-toko ni aahuuluma ni Yobi ni aamwaakhula. Mene Yehova khaahimme mwaha wa heeni Yobi aahaawaawe. Owo-tho khaamuttarunxe Yobi mwaha woohima moota iisoonelaawe naari mwaha woohima weera khaapanke etthu yoonanara. Opwaha mwa yeeyo, Yehova aamuxuttiha Yobi hiihaale ntoko tiithi aarowaawe opaka ni mwanawe. Ola waari mukhalelo wooreera woomukhavihera Yobi. Yookhumelelaaya Yobi moowiiyeviha aahoonelela weera khaasuwenle itthu sintxipale ni aattharuwa mwaha woowuuluma ahuupuwenleene. (Yobi 31:6; 40:4, 5; 42:1-6) Moota heeni atthu a khalayi yaarowaaya ottottela mureerelo ni yooweereya ela ni moota heeni ninrowaahu ottottela mureerelo olelo va?
12. Moota heeni aIsraeli yaarowaaya ottottela mureelelo ni yooweereya ya Yobi?
12 Moota aIsraeli yaarowaaya ottottela mureerelo. AIsraeli yannatthuneya oxutteera ni etthu ele yeereñye ni Yobi. Moone ntakihero na Mose. Owo aavilela maxupo mantxipale ntoko onyoonyihiwa ni okhulumuliwa vaavo aaraaweno muritti woohoolela muluko wa aIsraeli. Moovirikana ni aIsraeli oohiiwelela, yaawo ikwaha sintxipale yaamukhupanya Yehova, Mose annanvaherera Yehova maxupo awe. (Ott. 16:6-8; Nam. 11:10-14; 14:1-4, 11; 16:41, 49; 17:5) Mose tho annatthuneya ovilela vaavo aattaruxinwaawe. Mwa ntakihero, emaara aIsraeli yaaraaya okadexi, apaale mpuwa mwa iyaakha 40 ereene weheweheweni, Mose aahuuluma “sa ethiru ni iyano sawe” ni khaavuwinhe nsina na Yehova. (Nsal. 106:32, 33) Yookhumelela aya, Yehova khaakhulenle weera Mose avolowe elapo yoolaiheriwa. (Ola. 32:50-52) Ottaruxiwa nno waahinvoreya Mose, mene owo aahaakhulela moowiiyeviha. Yooweereya ya Yobi yanwera waakhavihera aIsraeli a muhoolo ovilela maxupo yaavirihaaya. Vaavo yuupuwelelaaya yooweereya ela, awo-tho yaatthuneya omuleelaka Yehova moota yiisoonelaaya. Mene-tho awo yannatthuneya wuupuwelela weera khaiyene yaari axariya ompwaha Yehova. Awo-tho yannatthuneya waakhulela nttaruxo na Yehova moowiiyeviha.
13. Moota heeni yooweereya ya Yobi ennikhaviheraaya ovilela? (Aheberi 10:36)
13 Moota ninttottelaahu mureerelo. Ntoko akristu, hiyo-tho nintthuneya ovilela. (Mmusome Aheberi 10:36.) Mwa ntakihero, pooti weeraka nnoovoreiwa, ninnaviriha maxupo a mmuupuweleloni, nookhalano maxupo a veemusini vahu, noomuyeleela nthamwene ahu naari mmusi ahu naari nookhalano maxupo makina matokweene. Ni ikwaha ikina, itthu atthu akina enuulumaaya naari empakaaya pooti weeriha okhala wooxupa ovilela maxupo awo. (Mir. 12:18) Menento, eliivuru ya Yobi ennanxuttiha weera nintthuneya omuleelaka Yehova miyuupuwelo sahu, nroromelaka weera onoorowa oniiwa. (1 Yoh. 5:14) Yehova khanrowa onyoonyiwa ni hiyo wakhala weera nnoomuleela moota nniisoonelaahu naari ikwaha ikina nihuulumaka nnene ntoko yeereñyaaya ni Yobi. Ohiya opaka eyo, Muluku onoorowa onivaha ikuru ni miruku weera niwere ovilela. (2 Sow. 16:9; Yak. 1:5) Owo-tho pooti onttaruxa waatthuneyaka vale, ntoko aapankaawe ni Yobi. Owo pooti onivaha miruku vaavo nimmusomaahu Biblya naari ipublikasau sahu, naari ni mutokweene a mmulokoni naari ni nthamwene ahu. Ntakihero na Yobi ninnanxuttiha weera vaavo Yehova onnittaruxaawe, nintthuneya ovilela. (Aheb. 12:5-7) Waari wooreera wa Yobi omwiiwa Yehova. Ni ti wooreera wa hiyo-tho okhala oowiiyeviha ni waakhulela miruku nnaakhelaahu. (2 Akor. 13:11) Ninnaxuttera itthu sootthuneya ni eliivuru ya Yobi! Vano ninrowa woona moota ninrowaahu ovarihela yooweereya ya Yobi weera naakhavihere atthu akina.
NVARIHELE ELIIVURU YA YOBI WEERA MWAAKHAVIHERE ATTHU AKINA
14. Masu heeni ninrowaahu ovarihela mmutekoni moolaleera weera niiwanyeihe mwaha wa heeni okhanlaaya ohaawa?
14 Nyuwo moomusuwela mutthu mmutekoni moolaleera yoowo ookonheni mwaha wa heeni okhanlaaya ohaawa? Moota heeni nyuwo mwaakhunlaanyu nikoho nawe? Pooti weeraka nyuwo mwaamoonihera ele Biblya onahimaawe woohima sa ele yeereñye oJardim wEdeni. Apaale nyuwo mwaapatxera muhimaka weera Satana, yoopattuxiwa yoomunepani, yaahaawoka anamathelana oopatxera mwa mukhalelo yoowo oweerinhe awo omurukunuwela Muluku. (Eph. 3:1-6) Naari apaale nyuwo mwaahuuluma weera Adamu ni Eva emurukunuwelakaru Muluku elapo yoosareya ohaawa ni okhwa. (Arom. 5:12) Okhwipi waya, nyuwo mwaamwiiwanyeiha weera Muluku onnahiya ovira etempu yooreerela weera oonihere wootha wa Satana ni olaleiwa mitthenka sooreera weera muhoolo atthu enookhala oomalela veeli. (Apok. 21:3, 4) Ola mukhalelo wooreera woowaakhula ni waakhavihera atthu antxipale wiiwexexa mwaha wa heeni atthu ooreera murima envirihaaya maxupo.
15. Moota heeni ninrowaaahu ovarihela muteko eliivuru ya Yobi weera naakhavihere atthu akina eniikoha woohima sa mwaha wa heeni ninhaawaahu? (Nwehe-tho efootu.)
15 Moone mukhalelo mukina woowiiwanyiha atthu mwaha wa heeni ninhaawaahu ori waaleela yooweereya ya Yobi. Nyuwo pooti opatxera mwaattottopelaka atthu awo mwaha woopaka nikoho nootthuneya. Muhoolo mwaya, nyuwo pooti ohima weera Yobi mulopwana yoowo oororomeleya aahanwe vantxipale aakhalano nikoho nimoharu. Mpaka owo uupuwela weera Muluku taakumihera maxupo awe. (Yobi 7:17-21) Mutthu munuulumaanyuno pooti otikiniheya vantxipale mwaha woosuwela weera nikoho oraaweeno atthu a khalayi yaakhalano nikoho nimoharu. Muhoolo mwaya, nyuwo pooti omwiiwanyeiha mooreerela weera khaiyene aari Muluku, mene aari Diabo aakumihenre maxupo a Yobi. Diabo aapaka eyo ni yoolakela ya woonihera weera atthu enanvarela Muluku mwaha wa itthu onaavahaawe, mene wakhala weera enooviriha maxupo enoohiya onvarela. Nyuwo pooti waatxeerera mweeraka weera, nnaamweera Muluku ahaamukumihenre maxupo Yobi, owo aahaakhulela, ooniheraka weera Muluku onnaaroromela atthu oororomeleya weera oonihere weera Satana namootha. Okhwipi waya, nyuwo pooti omwiiwanyeiha weera noovira etempu Muluku aamureeliha Yobi mwaha woovirelela okhala oororomeleya. Mwa yeeyo, hiyo pooti waamaaliha atthu akina naaroromelihaka weera ohaawa khonkhuma wa Yehova.
Moota heeni nyuwo munrowaanyu ovarihela muteko eliivuru ya Yobi weera mwaaroromelihe atthu akina weera “Muluku khankumihera ohaawa”? (Nwehe eparagrafu 15)
16. Muhime yooweereya emoha enoonihera moota eliivuru ya Yobi enrowaaya omukhavihera mutthu onviriha maxupo.
16 Moone moota eliivuru ya Yobi yaamukhavihenraaya Mario. Eyaakha ya 2021, nihiku nimoha murokora aalaleera anvarihelaka muteko telefooni. Examaada awe yoopatxera, owo aamoonihera eversu emoha ya mBiblyani Mario ni aamuleela weera Muluku ohiya paahi oniiwa mavekelo ahu mene-tho onnanivaha yooweherera ya muhoolo. Owo aamukoha Mario etthu uupuwelaawe woohima sa eversu, nto Mario aamuleela murokora owo weera uupuwela olepa ekaarta weera aaleele amusi awe weera annaasivela mene aarowa wiisiiva. Owo aahimme ha: “Miyo kinnamuroromela Muluku, mene oxeexelo ola miyo kuupuwela weera Muluku khankipwattha.” Ekwaha yanaaveeli aamulikarenlaawe, yaahuulumasa woohima sa ohaawa wa Yobi. Mario aalakela osoma eliivuru yootheene ya Yobi. Nto, murokora ole aamwinviyarela elinkhi ya Bilbya Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas. Yookhumelelaaya? Mario ahaakhulela yoosoma ya Biblya ni onnasiveliwa oxuttera vantxipale woohima sa Muluku ansivelo yoowo onampwattha.
17. Mwaha wa heeni nyuwo mummuxukurelaanyu Yehova mwaha woohela eliivuru ya Yobi mBiblyani? (Yobi 34:12)
17 Mweekhaikhai, Biblya ookhalano owera wootxentxa ekumi ahu ni onimaaliha, waahela mpuwa ale enhaawa. (Aheb. 4:12) Ninnaxukurela mwaaha wa Yehova ohela mBiblyani yooweereya ya Yobi! (Yobi 19:23, 24) Eliivuru ya Yobi ennanroromeliha weera “Vekhaikhai Muluku khanèra sohiloka.” (Mmusome Yobi 34:12.) Nave-tho ennanxuttiha mwaha wa heeni Muluku onaakhulelaawe ohaawa ni moota heeni ninrowaahu ovilela. Ni ennanikhavihera waamaaliha ale enviriha maxupo. Yoosoma enttharelana nnoorowa woona moota eelivuru ya Yobi enrowaaya onikhavihera osuwela moota woovaha miruku soovareleya muteko.
ETXIPO 156 Kinnaamini Wira Yehova Ori ni Miyo
a Onooneya weera Yobi aakhala etempu yeeyo aakhwiiyaawe Yosefe (1657 Kristu ahinaaye owa.) ni othanliwa wa Mose ntoko muhooleli aIsraeli (1514 Kristu ahinaaye owa). Onooneya weera otthekula wa Yehova ni Satana ni sooweerera Yobi aavirinhaawe seereñye etempu ene yeeyo.
b Masina makina aatxentxiwa.