Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • bh muru 10 ipaax. 96-105
  • Soopattuxiwa Somunepani, Moota Sinnihapuwel’aya

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Soopattuxiwa Somunepani, Moota Sinnihapuwel’aya
  • Biibiliya Oniixuttiha Exeeni Tthiri?
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • OKHALIHERYA NI WAAKIHERYA WA MALAIKHA
  • MINEPA SOOTAKHALA SIRII AWANANI AHU
  • MOOTA AXETWANI SINAAWOKA AYA ATTHU
  • MOOTA WOKHOOTTELA MINEPA SOOTAKHALA
  • Ekeekhai Voohimya sa Malaikha
    Biibiliya Onniixuttiha Exeeni?
  • Malaikha Tani ni Anipaka Exeeni?
    Okumi Woohimala!​—Kursu a Biibiliya
  • Malaikha Ooloka ni Ootakhala Annirihani?
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2012
  • Mweemererye Nikhaliheryo na Yehova Wira Mukhoottele Minepa Sootakhala
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova (Yoosoma)—2019
Nwehe Sikina
Biibiliya Oniixuttiha Exeeni Tthiri?
bh muru 10 ipaax. 96-105

Muruu Wa Namuloko

Soopattuxiwa Somunepani, Moota Sinnihapuwel’aya

Niireke wira malaikha annaakhaliherya atthu?

Minepa sootakhala sinaahapuwela sai apinaatamu?

Vannireerela woova minepa sootakhala?

TTHIRI, omusuwela mutthu onihela muhina osuwela emusi awe. Moolikanasa, omusuwela Yehova Muluku onihela muhina osuwela saana malaikha yaawo onikhalana awe wirimu. Mu yoolakela ya Muluku, tuuvi okhanle muteko wa malaikha? Malaikha ala aatoko opaka etthu mu sowiiraneya sa apinaatamu? Niireke wira malaikha annihapuwela okumi anyu? Akhala wira ti siiso, moota xeeni?

2 Biibiliya onnihimya sa malaikha ikwaha imiya sene. Nrowee nthokorerye soohimmwa vakhaani wira niixutte sinceene voohimya sa malaikha. Malaikha akhumme woowi? AKolosi 1: 16 onihimya wira: “Mwa yowo [Yesu Kristu] Muluku òpattuxa itthu sothene wirimu ni vathí”. Tivonto, soopattuxiwa sotheene sa omunepani seiyo siniihaniwa okhala malaikha, sipattuxiwee ni Yehova Muluku onvarihelaka muteko Mwanawe oopacerya. Malaikha makavii akhanle? Biibiliya onooniherya wira aapattuxiwa malaikha ikonto imiya sene, nto otheene aya toowerya.—Esalimo 103:20.a

3 Biibiliya, Nuulumo na Muluku, onninihimeerya wira vaavo vaapattuxiwa aya elapo, “malaikha othene yahitteliwa murima n’utthapa”. (Yobi 38:4-7) Apinaatamu ni elapo ehinatthi opattuxiwa, malaikha yiira apattuxiwe ene wirimu. Iversiikulu iya sa Biibiliya sinooniherya-tho wira malaikha aakhalana moonelo, okhala wira awo “yahitteliwa murima n’utthapa”. Nwehee wira “malaikha othene” yaahihakalala vamosaa. Okathi owo, malaikha otheene yaari mpantta wa emusi yoowiiraana yeeyo yaamurumeela Yehova Muluku.

OKHALIHERYA NI WAAKIHERYA WA MALAIKHA

4 Okhuma vaavale yiirenle aya onamoona opattuxiwa wa apinaatamu oopacerya, malaikha ala oororomeleya, yaahooniherya ophavela wuulupale voohimya sa wuncerereya wa emusi ya apinaatamu ni wiiraneya wa yotthuna ya Muluku. (Miruku 8:30, 31; 1 Pedru 1:11, 12) Nto, moovira wa okathi, malaikha yaahoona wira anamunceene a emusi ya apinaatamu, yaahihiya omurumeela Mpattuxa aya oophenta. Moohaaniherya, malaikha oororomeleya yaahiriipiwa murima mwaha wa ela. Mu mpantta mukina, khuta pinaatamu onrukunuxa murima onatthikela wa Yehova, onniiriha ‘malaikha a Muluku otthapa’. (Luka 15:10) Tthiri, malaikha annixankiheya vanceene aphavelaka okhala saana wa ale animurumeela Muluku. Nto, ti mulattu aya Yehova ikwaha sinceene aaruminha awe malaikha wira yaalipihe ni owaakiherya arumeyi awe oororomeleya valaponi. (aHéberi 1:7, 14) Muthokorerye matakiheryo ala anittharelana.

5 Emaara ya onyaanyiwa wa ipooma sootakhala, Sodoma ni Gomora, malaikha manli yaahimukumiha mapuro ale mulopwana a xariya Lothi ni an’awe aaxithiyana, wira yoopowe. (Maphattuwelo 19:15, 16) Nuuvira iyaakha imiya sinceene, mprofeta Daniyeli aahiriheliwa munlittini na amwatto. Masi owo aahoopowa ntoko saahimmya awe wira: “Muluku aka òkirumihela nlaikha nawe, khutthukwa iyano s’akharamu”. (Daniyeli 6:23) Mu eseekulu yoopacerya E.C., nlaikha nimosaa naahimutaphula murummwa Pedru mukhatteya. (Miteko s’Arummwa 12:6-11) Ohiya vo, malaikha yaahimulipiha Yesu wanipacerya wa orummwa awe valaponi. (Marko 1:13) Okathi vakhaani Yesu ohinatthi okhwa, nlaikha nimosaa naahimukhuruwela wira “nimulipihe murima”. (Luka 22:43) Yesu aahilipihiwa vanceene imaara iyo sootthuneya sa okumi awe.

6 Okathi ahu ola, malaikha khanrwa-tho mowooneya valaponi wa arumeyi a Muluku. Nnaamwi apinaatamu ahiweryaka woona malaikha, malaikha oowerya nlelo anniwaakiherya arumeyi a Muluku, mwa vameekh’aya mwa itthu sinihonona mukhalelo aya wa omunepani. Biibiliya onihimya wira: “Malaikha a Muluku annasuka ale animurumela, anniwàkiherya sotakhala sothene”. (Esalimo 34:8) Nthowa xeeni masuu awo vantthuneya aya onlipihaka vanceene? Nthowa noowi sookhala soopattuxiwa sa omunepani sootakhala seiyo siniphavela onipwetexa! Soopattuxiwa xeeni? Sinikhuma woowi? Sineererya sai onihaaxa? Wira niphwanye waakhuliwa wa makoho ala, mowaakuveya nrowee nthokorerye ele yiiranen’ye wanipacerya wa soowiiraneya sa apinaatamu.

MINEPA SOOTAKHALA SIRII AWANANI AHU

7 Ntoko siixuntta ahu mMuruu wa 3 a eliivuru ela, nlaikha nimosaa naahinnuuherya yoophavela ya okhala namalamulela ni naahimurukunuwela Muluku. Valokenle ene, nlaikha nna naahisuweliwa okhala Satana Diabo. (Wisupulula 12:9) Iyaakha soowiiraka 1.600 nuumala onwoka Eva, Satana ookhumela saana mu waahapuxa apinaatamu anceene wa Muluku. Masi owo khaalikananne waahapuxa oororomeleya akina ntoko Abeli, Henoki, ni Nowee.—aHéberi 11:4, 5, 7.

8 Okathi wa Nowee, malaikha makina yaahimurukunuwela Yehova. Awo yaahihiya emusi aya ya wirimu, akhuruwela valaponi ni khiwara irutthu sa omutthu. Nthowa xeeni? Mu eliivuru ya Maphattuwelo 6:2 ninsoma so: “Alopwana àna a Muluku, vonalyaya wira athiyan’ale àtthu yari òrera sana, yahathanla ale yatthunexaya wira ekhalé axar’aya”. Yehova Muluku kheemerenrye wira ele yaapanke malaikha ni otakhala wa apinaatamu waakhumelenle ovikaniheke. Owo aahiruuha epula ya mutaaseke mulaponi motheene, wira aamalihe apinaatamu otheene ootakhala ni owoopola arumeyi awe oororomeleya paahi. (Maphattuwelo 7:17, 23) Mwekeekhai, malaikha oohiiwananeya, aahiiso axetwani, yaahikhanyerereya ohiya irutthu saya sa omutthu wira atthikele wirimu ntoko soopattuxiwa sa omunepani. Awo yaahimutthara Diabo, yoowo okhanle “mulupale a malaikh’awo”.—Matheyo 9:34.

9 Vaavo malaikha oohiiwelela vaatthikenle aya wirimu, awo yaahikhoottiwa ntoko saakhoottiwa awe namalamulela aya, Satana. (2 Pedru 2:4) Nnaamwi olelo ahiweryaka owara irutthu sa omutthu, nlelo annaawoka apinaatamu vootakhalexa. Tthiri, Satana okhaliheriwaka ni axetwani ala, ‘onniwototha atthu othene’. (Wisupulula 12:9; 1 Yohani 5:19) Moota xeeni? Ikwaha sinceene, axetwani anirumeela olavilavi wira yaahapuxe atthu. (2 aKorinto 2:11) Nrowee nthokorerye olavilavi onirumeela aya wira yaahapuxe atthu.

MOOTA AXETWANI SINAAWOKA AYA ATTHU

10 Wira yaawoke atthu, axetwani anirumeela onammunepani. Onammunepani ontaphulela wataana ni axetwani, pooti olavulana nyuwo mmensinyu aahiiso omurumeela nahako. Biibiliya onnikhoottiha onammunepani ni onninlopola wira nihaataane ni khuta etthu enivarihana ni onammunepani. (aGalasia 5:19-21) Axetwani anirumeela onammunepani siisaale mulipa-oomiserya sinirumeela awe ehelelo. Mulipa-oomiserya onirumeela ihelelo soovirikana wira owatthule ihopa sa mithinto soovirikana. Moolikanasa mmo, minepa sootakhala sinirumeela mikhalelo soovirikana sa onammunepani wira siweettiheke atthu a mikhalelo sotheene.

11 Muthinto mmosaa wa ehelelo enirumeeliwa ni axetwani orii waaxerya ehako. Waaxerya ehako ontaphulelanii? Orii ophavela osuwela sa muhoolo aahiiso etthu ehinsuweliwa. Mithinto sikina sa mwiirelo owo orii waaxerya ehako itheneeri, ehako ya loola, khavacira, waaxerya ehako wira osuwele sa muhoolo, ni olowa. Hataa atthu anceene yuupuwelaka wira waaxerya ehako mwiirelo woohitakhala, Biibiliya onooniherya wi anahako ni minepa sootakhala anivara muteko vamosaa tthiri. Mwa ntakiheryo, eliivuru ya Miteko s’Arummwa 16:16-18 enihimya sa “eroho [“xetwani”, NM] yoloherya itthu s’oholo” yeeyo yaamukhaliherya mwali opaka “muteko awe”. Masi mwali owo aahiyeleela owerya wawe vaavo vaamoliwa awe xetwani ole aamukhaliherya.

12 Moota mukina yoowo axetwani anaawoka aya atthu orii waatumererya waakoha alipa-ookhwa. Atthu yaawo aninla mwaha wa okhwa ole onimphenta aya, ikwaha sinceene anniwokeya ni miyuupuwelelo sootthekeya voohimya sa ale akhwiiye. Nahako pooti ohimya etthu enikhala ntoko yekeekhai aahiiso olavula ni nsuu ninlikana ni mutthu ole okhwiiye. Yookhumelela aya, atthu anceene aakupali wira alipa-ookhwa akumi tthiri ni wira olavula n’awo onimwaakhaliherya atthu akumi wira avilele oriipiwa waya murima. Masi “yoomaaliha” moota owo ethiru ni ti yootakhala tthiri. Nthowa xeeni? Nthowa noowi axetwani anoowerya otakiha nsuu na mutthu okhwiiye, ni omuleela nahako etthu voohimya sa ole okhwiiye. (1 Samuweli 28:3-19) Ohiya vo, ntoko siixuntta ahu mMuruu wa 6, alipa-ookhwa aamala-mala tu. (Esalimo 115:17) Nto ole ‘onakoha alipa-okhwa’ oowokiwa ni minepa sootakhala ni onipaka etthu enivirikanya yotthuna ya Muluku. (Otumererya 18:10, 11; Yesaya 8:19) Ti maana aya, mukhalane ephoole wira mukhoottele ehelelo ela yootakhala enirumeeliwa ni axetwani.

13 Minepa sootakhala khahiyo sinaawoka atthu paahi, masi-tho sinniwoopopiha. Mahiku ala, Satana ni axetwani awe aasuwela wira ohanle “okathi vakhani pahi” wira atthukweliwe, vano nto awo arii ootakhalexa ovikana khalai. (Wisupulula 12:12, 17) Hataa vari siiso, atthu ikonto sinceene yaawo khuta nihiku yoova minepa sootakhala, aawerya otaphuwa. Awenrye sai otaphuwa? Nto opakee exeeni mutthu yoole ovaren’ye ni onammunepani?

MOOTA WOKHOOTTELA MINEPA SOOTAKHALA

14 Biibiliya onninleela moota wokhoottela minepa sootakhala ni moota wootaphuwa. Muthokorerye ntakiheryo na maKristau a eseekulu yoopacerya a epooma ya wEefeso. Akina a yaawo, yaavara miteko sa onammunepani yaahihiya iyo akhala maKristau. Nto exeeni yaapanke aya, vaavo vaalakenle aya ohiya miteko sa onammunepani? Biibiliya onihimya wira: “Atthu akina anjene, yapaka maxitta òtakhala, yahiruha ilívuru saya, khupaha oholo w’atthu othene”. (Miteko s’Arummwa 19:19) Mwaha wa opaha iliivuru saya sa maxintta, maKristau ale yaamala wiixutta ekeekhai, aatikitherya ntakiheryo wa otheene yaale aniphavela okhoottela minepa sootakhala olelo. Atthu yaawo aniphavela omurumeela Yehova, anitthuneya ohiya ovarihela muteko itthu sotheene sinivarihana ni onammunepani. Itthu ntoko iliivuru, irevista, ifilme, ikartau sa onammunepani, ni isipo sigravariwe seiyo sintumererya miteko sa onammunepani ni sinikhala ntoko sooreera ni sookuxa murima. Nave-tho, sinihela muhina ihirisi aahiiso itthu siniwariwa moophavela wiixaakiherya yootakhala.—1 aKorinto 10:21.

15 Sivinre ene iyaakha nuumala maKristau a wEefeso opaha iliivuru saya sa maxintta, murummwa Paulo aahaalepela wira: ‘Ekhotto ahu ti yovirikanya owerya n’ikuru . . . sa malaikha òtakhala’. (aÉfeso 6:12) Axetwani khahin’ye waalupattha atthu. Nlelo awo anneererya waaxintta atthu. Nto, etthu xeeni ekina maKristau a wEefeso yaatthuneya aya opaka? Paulo aahimmye so: “Okathi wothene nvarelele nikula no wisakihana, ori wamini: siso munowerya ottipiha matthere a moro anvonyiwa ni mutakhali [Satana]”. (aÉfeso 6:16) Akhala wira nikula nahu na nroromelo ti noolipa, okhoottela wahu owerya wa minepa sootakhala onrowa okhala wuulupale.—Matheyo 17:20.

16 Vanonto, ninrowa owerya sai olipiha nroromelo nahu? Nimwiixuttaka Biibiliya. Exirii ya empa enlipa ni alisenso aya. Mmukhalelo mmosaru, nroromelo nahu ninlipa ni mathipelo aya, okhanle osuwela wekeekhai wa Nuulumo na Muluku, Biibiliya. Akhala wira nnoomusoma ni omwiixutta Biibiliya khuta nihiku, nroromelo nahu ninrowa okhala noolipa. Ntoko exirii yoolipa, nroromelo nno ninrowa onaakiherya olupattha wa minepa sootakhala.—1 Yohani 5:5.

17 Etthu xeeni ekina maKristau a wEefeso yaatthuneya aya opaka? Awo yaatthuneya okhalana yowaakiherya yuulupale mwaha woowi yaakhala epooma yoosareya oxetwani. Tivonto Paulo aahimenrye awe wira: “Mwireke mulompaka vanjene n’uvara metto, mulompeke okathi wothene, mwettihiwaka n’Iroho [“munepa”, NM]”. (aÉfeso 6:18) Okhala wira ninkhala-tho elapo yoosareya oxetwani, onvekela Yehova ni murima wotheene wira onaakiherye ti wootthuneya wira nikhoottele minepa sootakhala. Mweephattu, nohaana orumeela nsina na Yehova mmavekelo ahu. (Miruku 18:10, NM) Tivonto, hiyo nohaana ovikaniha onvekela Muluku wira ‘onakiherye mutakhali’, Satana Diabo. (Matheyo 6:13) Mavekelo awo aniiriwa ni murima wotheene anrowa waakhuliwa ni Yehova.—Esalimo 145:19.

18 Tthiri, axetwani minepa sootakhala, masi khinnitthuneya owoovaka akhala wira nnoomukhoottela Diabo ni omwaattamela Muluku, nipakaka yotthuna ya Muluku. (Yakobo 4:7, 8) Owerya wa minepa sootakhala wookhalana mukano. Awo yaahihukhummwa mmahiku a Nowee, nto anrowa ophukeliwa muhoolo. (Yuda 6) Nave-tho, muupuweleke wira malaikha oowerya a Yehova anninaakiherya. (2 Mamwene 6:15-17) Tthiri, malaikha awo aniphavela wira nikhumele saana mu okhoottela minepa sootakhala. Tivonto, malaikha a xariya anninlipiha. Siiso, nrowee nimwaattamele Yehova ni emusi awe ya soopattuxiwa soororomeleya sa omunepani. Ni nrowee nisyakee muthinto ori wotheene wa onammunepani, ni okathi wotheene nrumeeleke miruku sa Nuulumo na Muluku. (1 Pedru 5:6, 7; 2 Pedru 2:9) Vanonto nnoowerya okupali wira nnooxintta ekhotto ahu niwanaka ni minepa sootakhala.

19 Masi nthowa xeeni Muluku eemerenry’awe minepa soohiloka ni otakhala weiwo owiirinhe atthu ohaawa vanceene? Nikoho nno ninrowa waakhuliwa mmuruu onittharelana.

[Footnote]

a Olavulaka sa malaikha a xariya, Wisupulula 5:11 onihimya wira: “Awo yari òhalikeleya, ikonto ikonto sene”. Nto, Biibiliya onooniherya wira aapattuxiwa malaikha ikonto imiya sinceene.

ELE BIIBILIYA ENIIXUTTIH’AWE

▪ Malaikha oororomeleya annaakhaliherya ale animurumeela Yehova.—aHéberi 1:7, 14.

▪ Satana ni axetwani awe annaawoka atthu ni waahapuxa wa Muluku.—Wisupulula 12:9.

▪ Akhala wira munipaka yotthuna ya Muluku ni omukhoottela Diabo, Satana onrowa wootthyawani.—Yakobo 4:7, 8.

[Study Questions]

1. Nthowa xeeni vanitthuneya ahu osuwela malaikha ala saana?

2. Malaikha akhumme woowi, nto arii makavii?

3. Yobi 38:4-7 onnileela exeeni voohimya sa malaikha?

4. Biibiliya onooniherya sai wira malaikha oororomeleya annixankiheya mwaha wa mweettelo wa apinaatamu?

5. Matakiheryo xeeni aniphwanya ahu mBiibiliyani anooniherya okhaliherya wa malaikha?

6. (a) Malaikha aniwaakiherya sai arumeyi a Muluku okathi ahu ola? (b) Vano ninrowa othokorerya makoho xeeni?

7. Niireke wira Satana ookhumela saana mu waahapuxa atthu wa Muluku?

8. (a) Moota xeeni malaikha makina yaapaken’ye aya axetwani? (b) Wira yoopowe Mpulani ya Mutaaseke okathi wa Nowee, axetwani yahaana opaka exeeni?

9. (a) Exeeni yaawiiranenle axetwani vaavo vaatthikenle aya wirimu? (b) Ninrowa othokorerya exeeni voohimya sa axetwani?

10. Onammunepani ontaphulela exeeni?

11. Waaxerya ehako ontaphulelanii, ni nthowa xeeni vantthuneya ahu osyaka?

12. Nthowa xeeni vary’aya vootakhala weererya olavulana alipa-ookhwa?

13. Atthu yaawo khuta nihiku yoova minepa sootakhala, etthu xeeni awenrye aya opaka?

14. Ntoko maKristau a wEefeso a eseekulu yoopacerya, ninrowa okhoottela sai minepa sootakhala?

15. Wira nikhoottele owerya wa minepa sootakhala, nintthuneya opaka exeeni?

16. Ninrowa owerya sai olipiha nroromelo nahu?

17. Etthu xeeni enitthuneya ahu opaka wira nikhoottele minepa sootakhala?

18, 19. (a) Nthowa xeeni ninkupali ahu wira nnooxintta ekhotto ahu niwanaka ni minepa sootakhala? (b) Nikoho xeeni ninrowa waakhuliwa mmuruu onittharelana?

[Box/Pictures on page 102]

MOOTA WOKHOOTTELA MINEPA SOOTAKHALA

▪ Mpahee itthu sotheene sinivarihana ni onammunepani

▪ Mmusomeke Biibiliya

▪ Munvekeleke Muluku

[Picture on page 99]

“Muluku aka òkirumihela nlaikha nawe, khutthukwa iyano s’akharamu”.—Daniyeli 6:23

[Pictures on page 101]

Axetwani anirumeela iphiro soovirikana wira yaawoke atthu

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha