Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • w15 1/12 ipaax. 12-14
  • Niireke Pedru Aari Paapa Oopacerya?

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Niireke Pedru Aari Paapa Oopacerya?
  • Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova—2015
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • “VAMWALÁ VAVO KINOTEKA-VO EKEREJ’AKA”
  • “NYUWO MWÁ PEDRU, . . .”
  • NIIREKE PAAPA TI NAMARANTTELA A PEDRU?
  • Owo Aahiixutta Olevelela wa Pwiyawe
    Mutakiheke Waamini Waya
  • Owo Aahiroromeleya Okathi Wooweehereriwa
    Mutakiheke Waamini Waya
Owehaweha Elaleyaka Omwene Wa Yehova—2015
w15 1/12 ipaax. 12-14

Niireke Pedru Aari Paapa Oopacerya?

“Cardeal Jorge Mario Bergoglio, S.J., aanihimmwa okhala Sumo Pontífice, namaranttela 265 a Pedru”.​—VATICAN INFORMATION SERVICE, EPOOMA YA VATICANO, 13 A MARÇO , 2013.

“Biispo a oRoma ookhalana ehakhi yoopacerya vasulu va ikerexa sotheene maana owo tomuranttenle São Pedru, yoowo othanliwe ni Yesu Kristu”.​—THE PRIMACY OF THE BISHOP OF ROME DURING THE FIRST THREE CENTURIES, 1903, YA VINCENT ERMONI.

“Akhala wira ohaavo onihimya . . . wira Paapa a oRoma khahiyo namaranttela a Pedru yoowo aari ooreelihiwa, mutthu owo ohaana okhoottiwa [eyo piiyo, woomoliwa]”.​—THE FIRST VATICAN COUNCIL, 18 A JULYO  1870.

IMILYAU sinceene sa maKatooliko olumwenku wotheene, nlamulo na 1870 na Muthukumano woopacerya na Vaticano ti yowiixuttiha yuulupale ya Ekerexa. Nto ninnitthuneya wiikoha so: Niireke yowiixuttiha eyo enikhuma mBiibiliyani? Ohiya-vo, niireke Paapa Francisco ti namaranttela a murummwa Pedru? Nto niireke Pedru aari paapa oopacerya?

“VAMWALÁ VAVO KINOTEKA-VO EKEREJ’AKA”

Muthukumano waapakiwe ni Vaticano eyaakha ya 1870 waattittimiherya vanceene yootaphulela ya Matheyo 16:16-19 ni Yohani 21:15-17. Vaavo ninsoma ahu soolepa iya ni soolepa sikina sa Biibiliya voohimya sa ovaanela wa Yesu ni Pedru, nimphwanya wira murummwa Pedru aahikhalana muteko muulupale wanipacerya wa eKristau. Tthiri, ekwaha yoopacerya Yesu aamusuwenle awe Pedru, aahimuleela wira owo aarowa okhalana mikhalelo ntoko sa mwala. (Yohani 1:42). Nto niireke Kristu aahinvaha Pedru okhulupale?

Va Matheyo 16:17, 18, Biblya Exirima ninnisoma masu a Yesu ani: “Miyo kinnòlela wi: weyo wá Pedru, ni Vamwalá ola kini kiteke ekerej’aka”. Niireke Yesu aaphavela ohimya wira ‘Ekereja’ wala muloko, waarowa otekiwa vasulu va Pedru? Niireke Pedru aarowa okhala muhooleli a atthareli akina a Yesu? Nto atthareli yaari opuro ole yoonenle sai moolumo ale a Yesu? Ivangelyo sinooniherya wira muhoolo mwaya arummwa ale yaahivaanyihana ephavelaka omusuwela ole aari muulupale a yaawo. (Matheyo 20:20-27; Marko 9:33-35; Luka 22:24-26) Vaakhanle wira Yesu aahinvaha Pedru okhulupale, niireke arummwa ale yaanvaanyihana ephavelaka omusuwela tani aari muulupale?

Nto Pedru aiwexenxe sai moolumo a Yesu? Mwaha wookhala muYuda, Pedru aanisuwela iprofesia sinceene sa eHeeberi seiyo saaromola “nluku” wala “nluku ninlipiha empa yothene”. (Yesaya 8:13, 14; 28:16; Zakariya 3:9) Okathi Pedru aalepenle awe epaphelo maKristau akhwaawe, aahitthokiherya wira “nluku ninlipiha empa yothene” naaleiheriwe, aari Pwiya Yesu Kristu, Mesiya. Pedru aahirumeela nuulumo na eGriki noowi pe’tra (nuulumo ntoko nlo, ninniphwanyaneya mwa moolumo a Yesu ari Matheyo 16:18) ophavelaka omuhimya Kristu paahi.​—1 Pedru 2:4-8.

Murummwa Paulo aari mutthareli mukina a Pwiya Yesu. Nto niireke Paulo aanikupali wira Pedru aahivahiwa okhulupale? Paulo aanisuwela muteko wa Pedru mmulokoni wa eKristau eseekulu yoopacerya. Owo iirale wira Pedru aari eriyari ya ale “yasuweliwa okhala mapotto”. Mwa moonelo wa Paulo, murummwa Pedru aari paahi ‘nipotto’ pure. (aGalasia 2:9) Nto, vaakhanle wira Yesu aahimuthanla Pedru okhala muru wa muloko, niireke Paulo ni maKristau makina yaamusuweliwaka okhala mapotto?

Alavulaka sa enamuna yoohikhalela Pedru aathokorerya awe atthu akina, Paulo mwa nttittimiho aalempe so: “Miyo kahinvanya oholo w’atthu, okhala wira ahivonya vanjene”. (aGalasia 2:11-14) Paulo khuupuwela wira Kristu aahiteka ekerexa awe wala muloko vasulu va Pedru wala mutthu mukina oohimalela. Masi owo aakupali wira mathipelo a muloko, aari Yesu Kristu. Mwa moonelo wa Paulo, “mwal’owo ari Kristu”.​—1 aKorinto 3:9-11; 10:4.

“NYUWO MWÁ PEDRU, . . .”

Nto niiwexexeke sai masu ani: “Nyuwo mwá Pedru, . . . Vamwalá vavo kinoteka-vo Ekerej’aka”? Wira niiwexexe oratteene masu ala, nihaana osuwela mwaha waalavuliwa. Yesu ni Pedru yaalavula exeeni? Yesu iira aakonhe ene niinano awiixuttihe awe wira: “Ankhi nyuwo, munihimya wira miyo ka pani?” Pedru aahaakhula moohihoverya oriki: “Nyuwo mwá Kristu, Mwana a Muluku mukumi”. Nto nuumala vo, Yesu aahimuttottopela Pedru ni khuhimya wira owo anwerya oteka “ekerexa” wala muloko wa eKristau vasulu va “nluku” nootepexa olipa nenlo Pedru aaminni awe, eyo piiyo Yesu Kristu.​—Matheyo 16:15-18.

Ti maana aya, “maPaapa manceene a Ekerexa” yaalempe aya wira mwala oniromoliwa va Matheyo 16:18, ti Kristu. Mwa ntakiheryo, Augustine a eseekulu 5, aalempe so: “Apwiya yaahimyale wira: ‘Mwala ola kinooteka Ekerexa aka’, mwaha woowi Pedru aahimyale so: ‘Nyuwo mwá Kristu, Mwana a Muluku mukumi’. Nto, Apwiya yaakhunle so: ‘Vamwala vaavo (eyo piiyo, Yesu) kinooteka Ekerexa aka’”. Augustine aamakela olavula wira “mwala” (Petra) aari Kristu”.

Augustine ni atthu akina yamwiiviwa vaakhanle wira yamphukeliwa moovarihana ni sowiixuttiha sa ekatoolika. Moovariha ni teólogo a oSuíça, Ulrich Luz, moonelo wa asomi anceene a olelo-va voohimya sa mwaha owo, waannvaanyihiwa ni muthukumano wa Vaticano wa 1870.

NIIREKE PAAPA TI NAMARANTTELA A PEDRU?

Pedru khaihaneliwa mwiihaneliwo woowi “paapa”. Nto hata eseekulu 9 mabiispo manceene yahaakhanle aRoma yaaniivaha mwiihaneliwo owo. Hata vari siiso mwiihaneliwo owo khiwaarumeeliwa vanceene mpakha ovira eseekulu 11. Ohiya-vo, maKristau oopacerya khiyuupuwela wira murummwa Pedru aahaakhela etthu yaamwiiriha okhala muulupale waavikana akina, nave, khuuvo mutthu mukina omuranttenle. Ti maana aya, musuweli mmosa a wAlemanha, Martin Hengel aahimmye awe wira “khiivo etthu ya khalai wala ya eteologia, enooniherya wira ookhala mutthu a khalai aahiyeriwe ‘okhulupale’ wa oPaapa ni Pedru”.

Nto niireke Pedru aari paapa oopacerya? Niireke owo aahikhalana anamaranttela? Niireke yowiixuttiha yoowi Paapa oovahiwa okhulupale vasulu va ikerexa sotheene, enikhuma mBiibiliyani? Waakhuliwa woowiiweya wa makoho awo ti: nnaari. Ekeekhai tiila: Yesu aahiteka veerutthuni vawe ekerexa awe, eyo piiyo, muloko wekeekhai wa eKristau. (aÉfeso 2:20) Khula mmosa a hiyo onnitthuneya wiikohaka so: Kiireke koophwanya muloko wekeekhai wa ekristau?

[Enoota]

Soromoliwa sotheene sa Biibiliya sa mwaha ola, ti sa Biblia-Solempwa Sowarya.

[Ekaaxa epaaxina 14]

Moota Okhulupale wa Paapa Opacenrye Aya Wuulaana

Mwaakha wa 32 EC, Yesu aahihimya wira aarowa oteka ekerexa awe wala muloko vasulu va erutthu awe; owo khanvanhe Pedru okhulupale owo.

Mwaakha wa 55-64: Murummwa Paulo ni Pedru, yaahilepa ipaphelo sinceene seiyo sooniherya wira Pedru khaahiyeriwe okhulupale, ni wira Yesu paahi tori mathipelo a muloko wa eKristau.

Mwaakha wa 254-257: Stephen, biispo a oRoma aahihimya wira aahikhalana okhulupale waavikana mabiispo makina maana owo taari namaranttela a Pedru, masi mabiispo makina ntoko Firmilian oKesareya ni Cipriano a oCartago yaahinvaanyiha Stephen.

Mwaakha wa 296-304: Ekwaha yoopacerya okhumenle aya mwiihaneliwo wa nttittimiho woowi: “papa”, wala “paapa”, omuhimyaka biispo a oRoma.

Eseekulu 5: Biispo mukina a oRoma Leo I, aahimurumeela Matheyo 16:18 ophavelaka wooniherya okhulupale awe waavikana mabiispo makina.

Eseekulu 6: Waahipacerya orumeeliwa vanceene mwiihaneliwo woowi paapa ohimmwaka biispo a oRoma, masi mabiispo makina yahaakhanle aRoma yaahivikaniha orumeela mwiihaneliwo owo yiihimyaka mmensaya mpakha eseekulu 19.

Mwaakha wa 1075: Gregory VII aahimmye wira mwiihaneliwo wa nttittimiho woowi “paapa” onihimmwa paahi biispo a oRoma. Sooruma sawe sa opaapa sinnimwiiriha “okhala namaranttela a Kristu” moovarihana ni namatokosa mmosa.

Mwaakha wa 1870: Muthukumano woopacerya wa Vaticano waahimmye wira “paapa a oRoma aari namaranttela a Pedru yoowo aari Mukhulupale a Arummwa ni ori nripu na ekeekhai na Kristu, eyo piiyo muhooleli a ikerexa sotheene”.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha