Muruu Wa Neeraru
Tiivi Ekhanle Yoolakela ya Muluku wa Elapo ya Vathii?
Tiivi ekhanle yoolakela ya Muluku wa apinaatamu?
Moota xeeni Muluku savaanyihiw’awe?
Muhoolo, okumi onrowa okhala sai valaponi?
YOOLAKELA ya Muluku wa elapo ya vathii, tthiri ti yoohakalaliha. Yehova omphavela wira elapo ya vathii esareye atthu oohakalala, ni a okumi wooloka. Biibiliya onihimya wira: “Apwiya Muluku yahipaka ematta wEdeni”, nto memmo “yahimeliha . . . mirí sa khula enamuna, sarèra wona, sasiva olya mihokorokho saya”. Nuumala Muluku ompattuxa mulopwana ni muthiyana oopacerya, Adamu ni Eva, Owo aahaakuha mmatta mooreera ni khaaleela wira: “Mwayareke an’inyu, munjerereyeke: musareyeke mulaponi mothene. Mwettiheke elapo yothene”. (Maphattuwelo 1:28; 2:8, 9, 15) Siiso yaari yoolakela ya Muluku wira apinaatamu akhalaneke anamwane, yincereryeke mikano sa ejardim ele mulaponi motheene, ni okhapelela inamaa.
2 Nyuwo munuupuwela wira yoolakela ya Yehova Muluku wa atthu ya okhalaka mparayiisu valaponi enimwiiraneya? Muluku onihimya wira: ‘Muteko wupuwenlyaka, yowo tontthunaka omaliherya’. (Yesaya 46:9-11; 55:11) Aayo, ele Muluku elakenly’awe onimwiira tthiri! Owo onihimya wira ‘khapattunxe elapo wira ehikhale etthu’, masi ‘upale wira ekhaleke-mo atthu’. (Yesaya 45:18) Atthu a mukhalelo xeeni yaawo Muluku aaphavela awe wira akhaleke valaponi? Nto aaphavela wira akhaleke mpakha silini? Biibiliya onaakhula so: “Anaxariya animwakhela elapo yohiyeriw’aya: anrowa okhalaka-mo mahiku othene”.—Esalimo 37:29; Wisupulula 21:3, 4.
3 Mowooneya, ela khenatthi wiiraneya. Olelo atthu anniwereiwa ni okhwa; awo hataa anniwana ni anniivanana. Yookhala etthu ehilonke. Mwekeekhai, hataa vari siiso, Muluku khaalakenle wira elapo ekhale ntoko sinoona ahu olelo! Exeeni yiiranen’ye? Nthowa xeeni yoolakela ya Muluku ehaakhwanenly’aya? Khiivo eliivuru ya soohimmwa elempwale ni pinaatamu eniwerya onileela mathowa aya, okhala wira muxankiho aapacenrye wirimu.
MAPACERERYO A NWANANI
4 Eliivuru yoopacerya ya Biibiliya enninleela sa namavaanyiha a Muluku yoowo aakhumelenle mujardim ya wEedeni. Owo onihimmwa okhala “enowa”, masi khahiyo aari enowa tthiri. Eliivuru yookiserya ya Biibiliya ennimusuwanyeiha eriki ‘onìhaniwa Nwanani [“Diabo”, NM] walá Satana yowo oniwototha atthu othene’. Owo oniihaniwa-tho ‘enowa yele ya khalai’. (Maphattuwelo 3:1; Wisupulula 12:9) Nlaikha nna noowerya, aahiiso yoopattuxiwa ehinooneya ya omunepani, naarumenle enowa wira nlavule ni Eva, hataa mutthu a miruku onoowerya wiiriha masuu awe okhala ntoko anikhuma vabunekani ori vakhiviru. Mutthu owo oomunepani moohaaniherya aahikhala okathi yoowo Muluku aalokihery’awe elapo ya vathii wa apinaatamu.—Yobi 38:4, 7.
5 Okhala wira soopattuxiwa sotheene sa Yehova ti sooloka, nto tanii ompanke “Diabo”, aahiiso “Satana” ola? Olavula mookhweya niire so, mmosaa a anamwane a Muluku oomunepani aikuruu aahiipaka okhala Diabo. Ela yaaweryanen’ye sai? Saana, olelo va mutthu yoowo wanipacerya aari oolakeya ni oororomeleya pooti opakeya nawiiye. Ela eniiraneya sai? Mutthu owo pooti weemererya muupuwelelo woohiloka wunnuwa vamurimani vawe. Akhala wira onoovikaniha wuupuwela etthu eyo, pooti wira muupuwelo owo woohiloka onimunnuwa vanceene. Nto wakhumelela okathi wooreerela, pooti wira owo onimwiira moovarihana ni yoophavela yoohiloka yaapuwela awe.—Yakobo 1:13-15.
6 Ela ti etthu yaamwiiranenle Satana Diabo. Owehasa wene, owo aahimwiiwa Muluku amuleelaka Adamu ni Eva wira akhalaneke anamwane ni wira esareye mulaponi. (Maphattuwelo 1:27, 28) Mowooneya Satana aapuwenle so: ‘Nto, atthu ala otheene yaahaana okikokhorela miyo ohiya omukokhorela Muluku!’ Siiso yoophavela yoohiloka yaahinnuwa vamurimani vawe. Wanikisa waya, owo aahaawoka Eva amootheryaka Muluku. (Maphattuwelo 3:1-5) Mwekeekhai owo aahikhala “Diabo”, yootaphulela aya “Nawoothe”. Emaara emosaru, owo aahikhala “Satana”, yootaphulela aya “Munyokhani”.
7 Orumeelaka wootha ni olavilavi, Satana Diabo aahiwiiriha Adamu ni Eva ohimwiiwelela Muluku. (Maphattuwelo 2:17; 3:6) Wanikisa waya, awo yaahikhwa, siisaale Muluku saahimmya awe wira yaarowa wiiraneya yaahimwiiwelele. (Maphattuwelo 3:17-19) Okhala wira Adamu yaahittheka, anaaya otheene aarava yoottheka eyo. (aRoma 5:12) Mwaha owo pooti olikanyihiwa ni niformo nnooxiwa iphaawu. Akhala wira niformo nno noohekemana, exeeni enrowa wiiraneyaka ni iphaawu sipakiwe mme? Khuta ephaawu enrowa okhumaka yoohekemana, aahiiso yoohiloka. Moolikana mmo, khuta pinaatamu oorava “ohekemana” wa yoottheka ya Adamu. Ti nthowa naya apinaatamu otheene vanuuluvala aya ni okhwa.—aRoma 3:23.
8 Vaavo Satana aawiirinhe awe Adamu ni Eva omutthekela Muluku, owo mwekeekhai aahiwiiriha omurukunuwela Muluku. Owo aavaanyiha moota woolamulela wa Yehova. Tthiri, Satana aahimya wira: ‘Muluku namalamulela ootakhala. Owo onnaawoka atthu awe ni owiimana itthu sooloka. Apinaatamu khantthuneya olamuleliwaka ni Muluku. Awo anoowerya othanla mmensaya etthu eri yooloka ni eri yoonanara. Ni apinaatamu anrowa okhumela saana elamuleliwaka ni miyo’. Muluku aarowa othokorerya sai ovaanyiha nno wooveeha? Atthu akina anuupuwela wira Muluku aahaana owiiva paahi anamavirikanya ale. Niireke wira owiiva anamavirikanya ale wamphuka ovaanyiha wa Satana? Niireke wira waamooniherya wira olamulela wa Muluku ti waxariya?
9 Mukhalelo woomalela wa exariya ya Yehova, khiweemererya wira owiive anamavirikanya ale okathi yoole. Owo aahoona wira waanitthuneya okathi wira aakhule ovaanyiha wa Satana mmukhalelo woohakalaliha ni wira ooniherye wi Diabo nawoothe. Siiso-nto, Muluku aahilakela wira aarowa weemererya wi apinaatamu yiilamuleleke mu okathi aya moohooleliwa ni Satana. Mwaha wa Yehova opaka eyo ni ohiya oviraka okathi munceene ohinatthi ophuka miyaha iya onrowa othokoreriwa Mmuruu 11 wa eliivuru ela. Nave-tho, ti vooloka wuupuwela ela: Vaari vooloka Adamu ni Eva omukupali Satana, yoowo ahaatonko owiirela nnakhala etthu emosaa yooreera? Vaari vooloka wa awo okupali wira Yehova, yoowo aavanhe khuta etthu yaarina aya wi nawoothe ootakhala murima? Nyuwo mwaarowa opaka exeeni?
10 Ti vooloka wuupuwelela makoho ala okhala wira khuta mmosaa a hiyo onnikumana ni miyaha soolikana iyo olelo va. Aayo, nyuwo mookhalana okathi wooreera wira mukhaliherye mpantta wa Yehova mwaakhulaka ovaanyiha wa Satana. Nyuwo pooti omweemererya Yehova ntoko Namalamulela anyu ni okhaliherya wooniherya wira Satana nawoothe. (Esalimo 73:28; Miruku 27:11) Mooriipiha murima, atthu vakhaani eriyari ya ibilyau moolumwenkuni tanithanla olamuleliwa ni Yehova. Ela ennikumiherya nikoho nna nootthuneya: Niireke wi Biibiliya onniixuttiha tthiri wira Satana tonilamulela olumwenku ola?
TANII ONILAMULELA OLUMWENKU OLA?
11 Yesu khaatonko waaniherya wira Satana tonilamulela olumwenku ola. Mwa mutikiniho, ekwaha emosaa Satana aahimooniherya Yesu “omwene wothene wa mulaponi n’uvuwa waya”. Nuumala vo, Satana aahimuleiherya Yesu oriki: “Kinimovahani itthu iye sothene, mwakikokhorelaru”. (Matheyo 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Nkahaya muupuwele ela. Yoovaha eyo yaamukhala yoweeha wa Yesu vaakhanleke wi Satana khahiyo namalamulela a omwene wotheene wa mulaponi? Yesu khaakhoottale wira mamwene otheene a mulaponi ta Satana. Mwekeekhai, Yesu aamwiira eyo vahaakhanle wi Satana khaarina owerya wa awo.
12 Ekeekhai wira Yehova tokhanle Muluku Oowerya Sotheene, Mpattuxa a olumwenku ola wooreera. (Wisupulula 4:11) Hataa vari siiso, khuuvo opuro Biibiliya onihimya awe wira oowanli aya Yehova Muluku aahiiso Yesu Kristu takhanle anamalamulela a olumwenku ola. Mwekeekhai, Yesu aahimuthoonya Satana okhala “mulupale òlumwenk’ula”. (Yohani 12:31; 14:30; 16:11) Hataa Biibiliya onnimuhimya Satana Diabo okhala “muluku a vathí-va”. (2 aKorinto 4:3, 4) Ohimyaka sa munyokhani ola, aahiiso Satana, murummwa eeKristau Yohani aalempe so: “Hiyo nosuwela wira n’àtthu a Muluku, ni wira elapo yothene enniweriwa ni Mutakhali”.—1 Yohani 5:19.
IMALIHERIWO SA OLUMWENKU WA SATANA
13 Khuta mwaakha onivira, olumwenku onootepa okhala wowoopiha. Woosareya anakhotto aniwana, ahooleli a epoliitika oohiroromeleya, ahooleli a itiini oowoka, ni anacrime ootakhala. Olumwenku ola wotheene khoniweryaneya olokihereya. Biibiliya onooniherya wira okathi ori vakhiviru vaavo Muluku onrowa awe omaliha olumwenku ola wootakhala mu ekhotto awe ya Harmagedoni. Olumwenku ola onrowa oranttelihiwa ni elapo esyaa ya xariya.—Wisupulula 16:14-16.
14 Yehova Muluku oomuthanla Yesu Kristu wira okhalee Namalamulela a Omwene Awe wa wirimu, aahiiso ekuvernu. Khalai, Biibiliya aahihimya vahinatthi wira: “Tthiri, noyareliwa mwana mwamulopwana: novahiwa mwanamwane. Owerya w’omwene ori ni yowo. Nsina nawe ti nla: . . . ‘Mwené a murettele’. Owerya wawe onimunnuwa: murettele onruhawe khunrowa omala-tho”. (Yesaya 9:5, 6) Voohimya sa ekuvernu ela, Yesu aahiwiixuttiha atthareli awe ovekela so: “Omwene anyu onrwele hiyo; otthuna wanyu wireye ntoko wirimu siso vathí-va”. (Matheyo 6:10) Ntoko ninrowa ahu woona muhoolo muliivuruni-mu, moohipisa Omwene wa Muluku onrowa opwetexa ikuvernu sotheene sa olumwenku ola, nto owo mmensawe, onrowa orantteliha sotheene iyo. (Daniyeli 2:44) Nto Omwene wa Muluku onrowa olamulelaka mparayiisu valaponi.
ELAPO ESYAA ERII VAKHIVIRU!
15 Biibiliya oninlipiherya wira: “Vano hiyo ninniwehererya erimu esyá n’ilapo esyá, eryaya-mo exariya, ntoko sihimyalyawe Muluku”. (2 Pedru 3:13; Yesaya 65:17) Ikwaha sikina vaavo Biibiliya onihimya awe sa ‘elapo’, eyo enitaphulela atthu anikhala valaponi. (Maphattuwelo 11:1) Siiso-nto ‘elapo esyá’ ya xariya enitaphulela mulokiheryo wa atthu ooweemereriwa ni Muluku.
16 Yesu ooleiherya wira mu elapo esyaa enirwa, atthu yaale ooweemereriwa ni Muluku animwaakhela yoovahiwa ya “ekumi yohimala”. (Marko 10:30) Xontte mmukhunule Biibiliya anyu mu Yohani 3:16 ni Yohani 17:3, nto musome etthu xeeni Yesu yaahimmye awe nintthuneya ahu opaka wira naakhele ekumi yoohimala. Nuumala vo, mmurumeelaka Biibiliya, muthokorerye mareeliho yaawo anrowa ohakaleeliwaka ni yaale ari oophwanelela waakhela yoovaha ela yoohakalaliha, enikhuma wa Muluku mu eParayiisu enirwa valaponi.
17 Otakhala, ekhotto, ecrime, ni ohaaxa khunrowa okhala. “Atakhali anorimela nananoru . . . Vano atthu òmàla anoreriwa vathí-va”. (Esalimo 37:10, 11) Murettele onookhala nthowa noowi ‘Owo [Muluku] onomaliha ekhotto mulaponi mothene’. (Esalimo 46:10; Yesaya 2:4) Nto “exariya enimwaleya ntoko ithutu: murettele onimwatta, onolekela ntoko warya wa mweri”, eyo enitaphulela murettele okathi wotheene!—Esalimo 72:7.
18 Anamakokhorela a Yehova anrowa okhalaka moovareleleya. Khalai, vaavo anaIsarayeli yaamwiiwelela aya Muluku, awo yaanikhala moovareleleya. (Onamukuttho 25:18, 19) Moota vanrowa aya oreera okhalana ohakalala ni nvareleleyo woolikana iwo mParayiisu!—Yesaya 32:18; Mikeya 4:4.
19 Khunrowa okhala othowa wa yoolya. Nasalimo iipale so: “Mmatta mothene muruwerye solya sinjene: Mattumuxa esareye ipyó”. (Esalimo 72:16) Yehova Muluku onrowa waareeliha anaxariya awe, nto ‘etthaya yìmihe mihokorokho sowatta’.—Esalimo 67:7.
20 Elapo yotheene enrowa okhala eparayiisu. Ipa isyaa ni ijardim sooloka sinrowa okhala mapuro yaawo apinaatamu oottheka yaahononne aya valaponi. (Yesaya 65:21-24; Wisupulula 11:18) Moovira wa okathi, ikuluttu soolokiheriwa sa valaponi sinrowa wunnuuheriwaka mpakha elapo yotheene okhala yooreera ni yooruwerya ntoko saary’aya ejardim ya wEedeni. Nto Muluku khonkhala-khala okusyaka mu ‘otthukula matat’awe, onavaha yolya atthu othene onaphentawe’.—Esalimo 145:16.
21 Onookhala murettele eriyari ya apinaatamu ni inamaa. Inamaa sa mutakhwani ni sa vatee sinrowa olyaaka vamosaa. Hataa mwaana mwaamukhaani khanrowa woovaka inamaa seiye siri sootakhala olelo va.—Yesaya 11:6-9; 65:25.
22 Iretta sinrowa omala. Ntoko Namalamulela a Omwene wa wirimu wa Muluku, Yesu onrowa ovoniha vaalupale ovikana siiraly’awe okathi waary’awe valaponi. (Matheyo 9:35; Marko 1:40-42; Yohani 5:5-9) Nto, “khavo-tho onkela ohimya wira: ‘Miyo ki muretta’”.—Yesaya 33:24; 35:5, 6.
23 Ale anaaphenta ahu akhwiiye anrowa ottikiheriwa okumi ni nlipelelo na ohitthikela okhwa. Otheene yaale anirupa mookhwani yaawo ari mmuupuweleloni mwa Muluku anoohihimuxiwa. Mwekeekhai, “atthu othene, ale òrera murima n’ale òtakhala murima, anohihimuwa mokhwani”.—Miteko s’Arummwa 24:15; Yohani 5:28, 29.
24 Moota ery’aya yoolipelela yooreera ya muhoolo wa yaale anithanla wiixutta sa Mpattuxa ahu Muulupale, Yehova Muluku, ni omurumeela! Ti vootthuneya wiixutta sinceene voohimya sa Yesu Kristu, mwa yoowo mareeliho ala otheene ankela aya oweryaneya.
ELE BIIBILIYA ENIIXUTTIH’AWE
▪ Yoolakela ya Muluku ya opaka elapo okhala eparayiisu enimwaakhwanela.—Yesaya 45:18; 55:11.
▪ Olelo Satana tonilamulela olumwenku ola.—Yohani 12:31; 1 Yohani 5:19.
▪ Mu elapo esyaa enirwa, Muluku onrowa waavaha apinaatamu mareeliho manceene.—Esalimo 37:10, 11, 29.
[Study Questions]
1. Tiivi ekhanle yoolakela ya Muluku wa elapo ya vathii?
2. (a) Ninsuwela sai wira yoolakela ya Muluku valaponi enrowa waakhwaniheriwa? (b) Moovarihana ni Biibiliya atthu a mukhalelo xeeni anrowa okhalaka moohimala?
3. Mikhalelo xeeni sooriipiha murima sikhanle valaponi olelo, ni sinkumiherya makoho xeeni?
4, 5. (a) Mwekeekhai, tanii aalavunle ni Eva orumeelaka enowa? (b) Waaniheryasa, moota xeeni mutthu oolakeya, oororomeleya onipakeya awe nawiiye?
6. Moota xeeni mwaana aikuruu oomunepani a Muluku saakhanly’awe Satana Diabo?
7. (a) Exeeni ewiirinhe Adamu ni Eva okhwa? (b) Nthowa xeeni anamwane otheene a Adamu vanuuluvala aya ni okhwa?
8, 9. (a) Mowooneya, ovaanyiha xeeni Satana aapanke awe? (b) Nthowa xeeni Muluku ahaawiivaly’awe anamavirikanya ale okathi yoole?
10. Muniwerya sai omukhaliherya Yehova mwaakhulaka ovaanyiha wa Satana?
11, 12. (a) Moota xeeni weehiwa wa Yesu onooniherya aya wira Satana tonilamulela olumwenku ola? (b) Etthu xeeni ekina enooniherya wira Satana tonilamulela olumwenku ola?
13. Nthowa xeeni vanitthuneya aya elapo esyaa?
14. Tanii othanliwe ni Muluku wira okhalee Namalamulela a Omwene Awe, nto ela yaahimmwe sai vahinatthi?
15. ‘Elapo esyá’ exeeni?
16. Tiivi ekhanle yoovaha yootepexa oreera enikhuma wa Muluku wa yaale aneemereriwa n’uwo, nto exeeni nintthuneya ahu opaka wira naakhele yoovaha eyo?
17, 18. Ninrowa osuwelexa sai wira onookhala murettele ni ovareleleya khuta opuro wa mulaponi?
19. Ninsuwela sai wira mu elapo esyaa ya Muluku munookhala yoolya yowaatta?
20. Ninsuwela sai wira elapo yotheene enrowa okhala eparayiisu?
21. Exeeni enooniherya wira onookhala murettele eriyari ya apinaatamu ni inamaa?
22. Exeeni enrowa wiiraneya ni iretta?
23. Nthowa xeeni ohihimuxiwa onrowa aya ohakalaliha mirima sahu?
24. Nyuwo munoonela sai okhala mParayiisu valaponi?
[Picture on page 30]
Satana aarowa onvaha sai Yesu omwene wotheene wa mulaponi ohikhanle awawe?
[Full-page picture on page 35]