MURU 2
‘Ephiro, Ekekhayi ni Ekumi’
“Mukitthareke”
1, 2. Nthowa xeeni nihinwerya ahu omwaattamela Yehova mekhihu, ni etthu xeeni Yesu Kristu opanke awe wa hiyo mmwaha owo?
NIIREKE wira nyuwo mootoko othweelela? Waaniheryasa nyuwo pooti wuupuwelaka okathi mweetta anyu mukwaha murowaka omuxukurya mpatthani anyu aahiiso mmusi, masi khuthweelela. Vaavo mwaatthara anyu ephiro muhisuwenle anyu, niireke wira mwaaheemela khimukoha mutthu wira oolakiheryeni ephiro? Nkahaya muupuwele moota saarowa anyu woonela, vaakhanle wira mutthu owo onihimya so: “Mukitthareke. Miyo kinimohoolani opuro onrowa anyu”, ohiya wothoonyeryani ephiro paahi. Tthiri nyuwo mwaamoona oreera!
2 Moolikanasa, pooti ohimyaka wira Yesu Kristu onnipaka etthu ntoko eyo wa hiyo. Hiyo mekhihu khaninwerya omwaattamela Muluku. Mwaha wa yoottheka ni ohimalela oranve aya, apinaatamu otheene khanwerya omwaattamela Muluku mekhaya, okhala wira “awo annirakamela ekumi” enikhuma wa Muluku. (aÉfeso 4:17, 18) Hiyo nohaana okhaliheriwa wira niphwanye ephiro eniphavela ahu. Yesu, yoowo ori Ntakiheryo nahu na oreera murima, khahiyo paahi onnivaha miruku ni malakiheryo; masi owo onnipaka itthu sikina ovikana iyo. Ntoko soonaly’ahu mMuru 1, Yesu onninlattula oriki: ‘Murwé mukitthareke’. (Marko 10:21) Masi, onninivaha-tho nthowa nuulupale wira naakhulele olattula iwo. Okathi omosa Yesu aahimmye wira: ‘Miyo k’ephiró, ekekhayí ni ekumí. Khavo onwerya orowa w’Atithi, ahivinre mwa miyo’. (Yohani 14:6) Nrowe nthokorerye mathowa makina anooniherya mwaha aya omwaattamela Tiithi oniweryaneya aya orweela mwa Mwaana paahi. Nto, nuupuwelelaka mathowa awo, hiyo ninrowa othokorerya moota xeeni Yesu ory’awe tthiri ‘ephiro, ekekhayi ni ekumi’.
Muteko Wootthuneya mu Yoolakela ya Yehova
3. Nthowa xeeni omwaattamela Muluku oniweryaneya aya orweela mwa Yesu paahi?
3 Etthu yoopacerya ni yootepa otthuneya, yeeyo enniiriha omwaattamela Muluku orweela mwa Yesu, mwaha woowi Yehova ohoona okhala vooreerela onvaha Mwanawe muteko wootepa otthuneya.a Tiithi oomwiiriha Yesu okhalana muteko wootepa otthuneya mu waakhwaniherya soolakela Sawe sotheene. (2 aKorinto 1:20; aKolosi 1:18-20) Wira nsuwelexe muteko muulupale wa Mwaana, hiyo nohaana othokorerya ele yiiranen’ye ojardim wa Eedeni, weiwo anamathelana oopacerya yaatakaahanne aya ni Satana emurukunuwelaka Yehova.—Maphattuwelo 2:16, 17; 3:1-6.
4. Orukunuweliwa Muluku wEedeni okumihenrye mwaha xeeni, nto Yehova aalakenle opaka exeeni wira ophuke mwaha ole?
4 Orukunuweliwa Muluku wEedeni wookumiherya mwaha mmosa muulupale onihela muhina soopattuxiwa sotheene sa Muluku. Mwaha owo tuula: Niireke wira Yehova Muluku onnilamulela oratteene soopattuxa sawe? Wira ophuke mwaha ola wootepa otthuneya, Yehova aahilakela wira mwanawe mmosa oomunepani yoowo ahaatthenke aahaana orwa valaponi. Muteko yoowo mwaana ola waarowa awe ovara waahikhalana efaita yuulupale, eyo piiyo, ovaha okumi awe wira ovuwihe okhulupale wa Yehova, ni orumeela ntoko mukuttho oniwoopola apinaatamu. Mwaha woororomeleya mpakha okhwa, mwaana ola othanliwe aarowa okhaliherya wira siphukiwe mixankiho sotheene sikhumelenle mwaha wa orukunuwela wa Satana. (aHéberi 2:14, 15; 1 Yohani 3:8) Masi Yehova aahikhalana imilyau sinceene sa anamwane oohittheka oomunepani. (Daniyeli 7:9, 10) Mwaana xeeni aamuthanlale awe eriyari ya anamwane ale oomunepani wira aakhwaniherye muteko ola wootepa otthuneya? Yehova aamuthanlale “Mwan’awe mmosene”, yoowo muhoolo mwaya aasuweliwe okhala Yesu Kristu.—Yohani 3:16.
5, 6. Yehova oonihenrye sai wira aanimuroromela Mwanawe, nto exeeni yaamwiiriha omuroromela siiso?
5 Niireke wira hiyo nohaana otikiniheya ni yoothanla Yehova opanke awe? Nnaari! Tiithi aanimuroromela vanceenexa Mwanawe mmoseene. Iseekulu sinceene Mwanawe ohinatthi orwa valaponi, Yehova aahihimya vahinatthi wira Mwaana ola aarowa ovikaniha okhala oororomeleya, nnaamwi aarowa okumana mixankiho sa mithinto sinceene. (Yesaya 53:3-7, 10-12; Miteko s’Arummwa 8:32-35) Nkahaya muthokorerye yootaphulela ya masu awo. Ntoko soopattuxiwa sikina, Mwaana ole aahikhalana ehakhi ya othanla mootaphuwa, owo anwerya othanla mweettelo aatthuna awe otthara. Nnaamwi vari siiso, Yehova aanimuroromela, tivonto vaalavunle awe vahinatthi, wira Mwanawe aarowa okhala oororomeleya. Exeeni yaamwiiriha Yehova ororomela siiso? Etthu yaamwiiriha omuroromela nthowa noowi aanimusuwela. Yehova onnimusuwela Mwanawe oratteenexa ni onnisuwela wira Yesu onniphavela omuhakalaliha vanceene Muluku. (Yohani 8:29; 14:31) Mwaana onnimphenta Tiithi, nave-tho, Yehova onnimphenta Mwanawe. (Yohani 3:35) Ophenta okhanle eriyari ya Tiithi ni Mwaana onnikumiherya ovarihana wuulupale ni ororomelana vanceene.—aKolosi 3:14.
6 Mwaha wa muteko wootthuneya Yesu orina awe, nroromelo Yehova nrina awe wa Yesu, ni ophenta okhanle eriyari ya Tiithi ni Mwaana, niireke wira nohaana otikhinaka wira omwaattamela Muluku oniweryaneya paahi orweela mwa Yesu? Nlelo, nookhala nthowa nikina nnooniherya wira Mwaana paahi toniwerya onaattamiherya Tiithi.
Onimusuwela Oratteene Tiithi ti Mwaana Paahi
7, 8. Nthowa xeeni moophwanelela Yesu siniwerya awe ohimya wira khuuvo mutthu onimusuwela oratteene Tiithi onvikana “Mwana”?
7 Akhala wira ninniphavela omwaattamela Yehova nohaana waakhwaniherya sooruma sawe. (Esalimo 15:1-5) Tani onisuwela saana onvikana Mwaana ele enivekeliwa wira naakhwaniherye malamulo a Muluku ni wira Muluku oneemererye? Yesu aahimmye so: “Itthu sothene kivahiwé n’Atithi. Khavo onimusuwela Mwana, ehikhanle Atithi: khavo onasuwela Atithi, ahikhanle Mwana, n’ale Mwana ontthunawe wasuweliha”. (Matheyo 11:27) Nrowe noone nthowa naamwiiriha Yesu ohimya moophwanelela ni moohitepiha wira khuuvo mutthu onimusuwela oratteene Tiithi onvikana “Mwana”.
8 Okhala wira Mwaana “t’òpajerya mwa sopattuxiwa sothene”, owo ookhalana wataana wuulupalexa ni Yehova. (aKolosi 1:15) Nkahaya muupuwelele wataana waakhanle eriyari ya Tiithi ni Mwaana, mwaha woowi awo anli yaahikhala hoothe iyaakha soohikontareya, okhuma okathi waapacenrye opattuxiwa itthu mpakha okathi waapattuxiwe malaikha makina. (Yohani 1:3; aKolosi 1:16, 17) Muupuwele-tho okathi wootepa oreera Mwaana waarina awe vamosa ni Tiithi awe, iixuttaka miyuupuwelo, sootthuna, malamulo, ni moota Tiithi aapaka awe itthu. Mwekeekhai, khahiyo otepiha ohimya wira Yesu onnimusuwela oratteene Tiithi awe onvikana mutthu mukina. Tthiri wataana nno onnimwiiriha Yesu otthokiherya itthu voohimya sa Tiithi awe mu enamuna yeeyo mutthu mukina yahaarowa awe owerya otthokiherya.
9, 10. (a) Mmikhalelo xeeni Yesu aamusuwanyeihale awe Tiithi awe? (b) Exeeni enitthuneya ahu opaka wira neemereriwe ni Yehova?
9 Sowiixuttiha sa Yesu sahooniherya wira owo aahisuwela oratteene moota Yehova sinuupuwela awe ni sinoonela awe itthu, ni ele Muluku onaavekela awe ale animukokhorela.b Nave-tho Yesu aahimusuwanyeiha Tiithi awe mmukhalelo mukina muulupale. Owo aahimmye wira: “Ole okònne miyo, owònne Atithi”. (Yohani 14:9) Yesu aahimutakiha saana Tiithi awe orweela mwa masu ni miteko. Nto vaavo vanisoma ahu mBiibiliyani voohimya sa Yesu, eyo piiyo, masu awe oowerya ni oovara murima aarumeela awe okathi aixuttiha awe, othunku aarina awe yoowo waamwiiriha waavoniha atthu, ni ocalela waarina awe waamwiiriha wunla, hiyo nnoowerya okupali wira mmukhalelo mmosaru Yehova aarowa ohimya ni opaka itthu sene seiyo. (Matheyo 7:28, 29; Marko 1:40-42; Yohani 11:32-36) Moota Tiithi onipaka awe itthu ni yootthuna awe, sinnoonihereya oratteene mmasu ni miteko sa Mwaana. (Yohani 5:19; 8:28; 12:49, 50) Tivonto, hiyo nohaana wiiwelela sowiixuttiha sa Yesu ni otthara ntakiheryo nawe wira neemereriwe ni Yehova.—Yohani 14:23.
10 Okhala wira Yesu onnimusuwela Yehova oratteene ni onnimutakiha moomalela, tivonto nihintikhina ahu wira Yehova oolakela wi apinaatamu amwaattameleke Tiithi orweela mwa Mwaana owo. Okhala wira noosuwela nthowa naya hiyo nimmwaattamela ahu Yehova orweela mwa Yesu paahi, nrowe vano nthokorerye yootaphulela ya masu a Yesu anihimya so: ‘Miyo k’ephiró, ekekhayí ni ekumí. Khavo onwerya orowa w’Atithi, ahivinre mwa miyo’.—Yohani 14:6.
“Miyo K’ephiró”
11. (a) Nthowa xeeni ninwerya ahu okhalana wataana oneemereriwa ni Muluku orweela mwa Yesu paahi? (b) Masu ari mu Yohani 14:6 anttittimiherya sai okhulupale orina Yesu onvikana mutthu mukina?
11 Nto hiyo nihiixutta wira khaninwerya omwaattamela Muluku ohikhanle orweela mwa Yesu. Nkahaya muthokorerye oratteene yootaphulela ya masu awo wa hiyo. Yesu ‘ephiró’ mwaha woowi hiyo khaninwerya okhalana wataana wooloka ni Muluku ohikhanle mwa Yesu paahi. Nthowa xeeni? Mwaha woororomeleya mpakha okhwa, Yesu oovaha okumi awe ntoko mukuttho wowoopola. (Matheyo 20:28) Wahaakhanle mukuttho ola wowoopola, hiyo khinaawerya omwaattamela Muluku. Yoottheka yoopakeya okhala etthu enaakhoottiherya apinaatamu omwaattamela Muluku, okhala wira Yehova toohittheka, nto khonikhala-khala eemereryaka yoottheka. (Yesaya 6:3; 59:2) Masi mukuttho wa Yesu woovenxa yookhoottiherya eyo; ni wookhuneela aahiiso ottipiha yoottheka eyo. (aHéberi 10:12; 1 Yohani 1:7) Akhala wira ninneemererya ni waamini yoovaha eyo ya Muluku orweela mwa Kristu, hiyo nnimweemereriwa ni Yehova. Khekhanle-tho ephiro ekina eniwerya ahu orumeela wira ‘natànihiwe’ ni Muluku.—aRoma 5:6-11.
12. Mmikhalelo xeeni Yesu ory’awe ‘ephiró’?
12 Yesu ori ntoko ‘ephiro’ okathi onivekela ahu. Hiyo nnoowerya omwaattamela Yehova mu nivekelo orweela mwa Yesu paahi, nikupaliki wira mavekelo ahu a murima wotheene anrowa weemereriwa. (1 Yohani 5:13, 14) Mwaneene ene Yesu aahimmye so: “Etthu p’itthu enavekelanyu Atithi ni nsina naka, awo animovahani. . . . Nvekeleke, munophwanya. Siso otteliwa wanyu murima onomalela”. (Yohani 16:23, 24) Moophwanelela, mwa nsina na Yesu, hiyo nnoowerya omwaattamela Yehova orweela mwa nivekelo ni omwiihanaka Muluku okhala “Tith’ihu”. (Matheyo 6:9) Nave-tho Yesu ‘ephiró’ mmukhalelo mukina, eyo piiyo, orweela mwa ntakiheryo nnivaha awe. Ntoko soonaly’ahu wanipacerya, Yesu aahimutakiha moomalela Tiithi awe. Tivonto, ntakiheryo na Yesu ninninooniherya moota woomuhakalaliha Yehova. Nto, wira nimwaattamele Yehova, hiyo nohaana otthara mavalo a Yesu.—1 Pedru 2:21.
“Miyo K’ekekhayí”
13, 14. (a) Moota xeeni masu a Yesu yaary’aya eekeekhai? (b) Wira Yesu okhale ‘ekekhayí’, aahaana opaka exeeni, ni nthowa xeeni?
13 Okathi wotheene, Yesu aanilavula ekeekhai voohimya sa nuulumo na eprofesia ya Tiithi awe. (Yohani 8:40, 45, 46) Yesu khaatonko wootha. (1 Pedru 2:22) Hata anamavaanyiha awe yaahisuwela wira Yesu ‘anixuttiha n’ikekhai ephiro ya Muluku’. (Marko 12:13, 14) Tivonto, vaavo Yesu aahimaly’awe wira “miyo k’ekekhayí”, owo khaahimya eyo paahi mwaha woowi aaniixuttiha ekeekhai okathi waalavula awe, waalaleerya awe, ni wiixuttiha awe. Sookhala itthu sikina sinceene saaheliwa muhina ohiya olavula paahi.
14 Muhiliyaleke wira iseekulu sinceene vahinatthi, Yehova aahiwuupuxerya alipa-oomulepa Biibiliya wira alepe iprofesia sinceene voohimya sa Mesiya, aahiiso Kristu. Iprofesia iya saahitthokiherya itthu kamosa-kamosa saarowa wiiraneya voohimya sa okumi, orummwa ni okhwa wa Yesu. Nave-tho, Nlamulo na Moise naahirumeela ntoko eruku, aahiiso mathipelo a eprofesia, yaawo yaamuthoonya Mesiya. (aHéberi 10:1) Niireke wira Yesu aamukhala oororomeleya mpakha okhwa, wira nto aakhwaniherye itthu sotheene saahimmwale vahinatthi voohimya sa yoowo? Paahi ororomeleya iwo ti waarowa onvuwiha Yehova ntoko Muluku onaakhwaniherya ele enihimya awe vahinatthi. Yesu taarina muritti owo muulupale. Orweela mwa mweettelo awe, eyo piiyo, masu awe otheene ni miteko sawe sotheene, Yesu aahooniherya wira iprofesia saari sekeekhai. (2 aKorinto 1:20) Tivonto, Yesu aari ‘ekekhai’ mwaha woowi nuulumo na eprofesia ya Yehova nahaakhwanihereya nuumala orwa Yesu.—Yohani 1:17; aKolosi 2:16, 17.
“Miyo K’ekumí”
15. Ontaphulela exeeni omwaamini Mwaana, nto opaka eyo onrowa oniphwanyiha exeeni?
15 Yesu ti ‘ekumí’, tivonto, orweela mwa yoowo paahi hiyo nnoowerya waakhela okumi, eyo piiyo, “ekumi yekekhai”. (1 Timótheyo 6:19) Biibiliya onihimya so: “Ole onimwamini Mwana òkhalana ekumi yohimala; vano ole onkhotta omwiwelela Mwana, khakhalanne ekum’iyo, nto onanariwa wa Muluku onokhala ni yowo”. (Yohani 3:36) Ontaphulela exeeni omwaamini Mwaana a Muluku? Ontaphulela wira hiyo ninnikupali wira khaninwerya ophwanya okumi ohikhanle mwa yoowo. Nave-tho, ontaphulela wira hiyo ninnooniherya waamini wahu orweela mwa miteko sahu, ovikaniha wiixutta sa Yesu, ni wiimananiha otthara sowiixuttiha sawe ni ntakiheryo nawe. (Yakobo 2:26) Tivonto, omwaamini Mwaana a Muluku onniphwanyiha okumi woohimala, eyo piiyo, okumi womunepani moohilipelela okhwa wa ale a “nikoto namukhani” na maKristau oowoottihiwa anrowa wiirimu, ni okumi woohimala mparayiisu valaponi vaava wa ale a “muttitthi mulupalexa” wa “ipwittipwitthi sikina”.—Luka 12:32; 23:43; Wisupulula 7:9-17; Yohani 10:16.
16, 17. (a) Yesu onrowa wooniherya sai okhala ‘ekumí’ hata wa ale akhwiiye? (b) Nroromelo xeeni hiyo ninwerya ahu okhalana?
16 Vano nihimye exeeni wa ale akhwiiye? Nave-tho, Yesu ti ‘ekumí’ wa ale akhwiiye. Okathi vakhaani ohinatthi omuhihimuxa mpatthani awe aitthaniwa Laazaro, Yesu aahimuhimeerya Martha, murokorawe Laazaro oriki: “Miyo ki ohihimuwa n’ikumi. Ole onikamini, hatá anakhwaru, onokhala-tho mukumi”. (Yohani 11:25) Yehova oomuroromela Mwanawe khunvaha muhulelo wa okhwa ni wa Hades, wira oweryeke ohihimuxa. (Wisupulula 1:17, 18) Orumeelaka muhulelo owo, Yesu yoowo ovuwihiwe, onrowa ohula mikhora sa Hades wira owoopole otheene yaale ari mmahiye, mapuro aalipa-ookhwa.—Yohani 5:28, 29.
17 ‘Miyo k’ephiró, ekekhayí ni ekumí’. Ni masu ala vakhaani, Yesu aahilavula mookwasa yoolakela ya okumi awe ni orummwa awe valaponi. Masu ala aakhalana yootaphulela yuulupale wa hiyo olelo va. Muupuweleke wira Yesu aahivikaniha olavula oriki: “Khavo onwerya orowa w’Atithi, ahivinre mwa miyo”. (Yohani 14:6) Masu ala a Yesu annivareleya muteko olelo va ntoko saavareleya aya muteko okathi ole waalavunle awe. Nto hiyo pooti ororomelaka vanceene wira namutthara Yesu khaninkhala-khala nrimeelaka. Yesu paahi tonrowa onooniherya ephiro enroiha “w’Atithi”.
Nyuwo Munrowa Opaka Exeeni?
18. Exeeni eniheliwa muhina okhala atthareli eekeekhai a Yesu?
18 Mwaha wa Yesu omusuwela saana Tiithi awe, ni muteko wootthuneya orina awe, hiyo nookhalana mathowa ooreerela wira nimutthareke Mwaana owo. Ntoko soonale ahu mMuru woopacerya, wira nikhale atthareli eekeekhai a Yesu onihela muhina ovara miteko, ohiya ohimya ni masu aahiiso mmuupuweleloni paahi. Omutthara Kristu onihela muhina weettela sowiixuttiha sawe ni otthara ntakiheryo nawe. (Yohani 13:15) Eliivuru ela enisoma anyu vano, enoowerya wookhaliheryani mmwaha owo.
19, 20. Etthu xeeni eliivuru ela erina aya, yeeyo enrowa wookhaliheryani wiimananiha wanyu omutthara Kristu?
19 Mu ikapiitulu sinttharelana hiyo ninrowa othokorerya oratteene okumi ni orummwa wa Yesu. Ikapiitulu iya sikawanyiwe mmipantta miraru. Wanipacerya, hiyo ninrowa oweha mwaha wotheene onilavula sa mikhalelo sawe ni moota aapaka awe itthu. Mpantta wanenli, ninrowa othokorerya ntakiheryo nawe na nthiti mmuteko woolaleerya ni wiixuttiha. Mpantta wa neeraru, ninrowa othokorerya moota owo oonihenrya awe ophenta. Okhuma Muru 3, yookhala ekaaxa yowiixuttiha erina muru oni: “Munrowa Omutthara Sai Yesu?” Soolepa ni makoho ari mukaaxani mmo apakiwe wira anikhaliheryeke wuupuwelela moota onrowa ahu omutakihaka Yesu mmasu ni miteko sahu.
20 Nto, mukhaliheriwaka ni Yehova Muluku, nyuwo khamunrowa orimeela, eyo piiyo, orakamelana ni Muluku mwaha wa yoottheka muyaraniwe anyu. Vanwereyaka vanceene, Yehova moophenta aahinruuhela Mwanawe wira onooniherye ephiro enrowa oniphwanyiha wataana wooloka ni Muluku. (1 Yohani 4:9, 10) Tthiri, murima anyu okuxeye wira mwaakhulele ophenta iwo wuulupale, mweemereryaka ni mpakaka etthu voohimya sa olattula wa Yesu oni: “Mukitthareke”.—Yohani 1:43.
a Okhala wira muteko wa Mwaana ti wootepa otthuneya, nto, ti mulattu aya Biibiliya oninvaha awe masina ni maihaneliwo manceene a eprofesia.—Nwehe ekaaxa eri epaaxina 23.
b Mwa ntakiheryo, nwehe masu a Yesu alempwale mMatheyo 10:29-31; 18:12-14, 21-35; 22:36-40.