YOWIIRANEYA YA MOOKUMINI

Mphaveleke Omurumeela Yehova Khula Opuro

ELAVULIWE NI MARKUS NI JANNY HARTLIEF

Nkitonko owerya olaleerya ni ikuru saka paahi. Okathi kaarowa aka olaleerya kaanoova vanceene mpakha metto saka saanithukumela. Etthu yaatepiha-tho ti wira atthu a muttetthe ole khiyaaphavela. Atthu akina yaakhala oowali aphavelaka okituphela wira ekimane. Mweeri aka woopacerya wa epioneero, kawenrye okawa efolyeeto emosa paahi!​—Markus.

EYO yiiranen’ye 1949 ovikana iyaakha 60 sivinre, masi yowiiraneya aka epacenrye iyaakha sinceene sivinre ottuli. Apaapa, Hendrik, yaari mulipa oottottha isapato ni olokiha ijardim mpantta onikela epheyo muttetthe mwamukhaani wa oDrenthe, Holanda. Kiyariwe weiwo 1927, kamwaana a neexexe a anamwane 7 ayariwe. Empa ahu yaari mukerekhere wa estrada emosa yoonyaleliwa odistrito. Anamwaattamanani ahu anceene yaari alipa oolima, nto miyo waanikisivela olima. 1947 okathi karina aka iyaakha 19 kaahiixutta ekeekhai ni namwaattamanani ahu iihaniwa Theunis Been. Kinnuupuwela wira miyo khaakisivenle Theunis mukwaha woopacerya omusuwela, masi moohipisa nuumala Ekhotto ya Nenli ya Olumwenku Wotheene owo aahikhala Namoona a Yehova, nto kaahimoona wira aari oopatthaneya ovikana khalai. Nto ovirikana wa mukhalelo awe waahikitikiniha kinaphavela onwiriyana okathi aakileela awe anatiri a Muluku voohimya sa eparayiisu valaponi. Mowaakuveya kaheemererya ekeekhai nikhala apatthani aalupale.a

Kaahipacerya olaleerya Maio 1948, nto mweeri woottharelana, nihiku 20 na Junyo kaahibatiziwa okongresuni iiriwe Utrecht. Nto 1 a Janero 1949 kaahipacerya muteko wa epioneero kithanleliwa orowa oBorculo onikhuma nsuwa wa Holanda, weiwo waariwo muloko mwaamukhaani. Kahaana weetta mukwaha wa ikiloomo 130, nto kaahirowa ni bisikaleta aka. Kuupuwela wira kaarowa omaliha iwoora 6 paahi, masi mwaha wa epula yinceene ni epheyo yoowuupa, kaahiviriha iwoora 12, nave kaahaana onwela komboi wira kimalihe ikiloomo 90 saahanle! Vailaleene, kiira kihalaka ophiya opuro waarowa aka vate va emusi yaari Anamoona weeiwo kaakhala aka okathi kaavara aka muteko wa opioneero.

Okhala wira ekhotto yiira erikoomalaru, atthu yaarina itthu vakhaani. Itthu saarina aka aari faato mmosa ni ikaalasa piili; masi faato owo aari muulupale nave ikaalasa saari sootepa okhuveya. Ntoko kilavunle aka wanipacerya, orumeela mweeri woopacerya oBorculo waari wooxankiha, masi Yehova aahikireeliha mwaha wa waaphwanya atthu anceene yaaphavela omusoma Biibiliya. Nuuvira myeeri 9, kaahiroihiwa orumeela wAmsterdam.

OKHUMA OTA WA MUTTETTHE KIROWAKA OSIDADE

Miyo kainuwenle odistritu, opuro waalimmwa imatta, nto vano kaahiphiya wAmsterdam, esidade yuulupale ya Holanda. Muteko waanikhumela saana. Mweeri woopacerya kaahikawa iliivuru sinceene ovikana myeeri 9 saavinre. Moohipisa kaaniiriha soosoma sa Biibiliya ovikana 8. Nuumala othanliwa wira kikhale murumeyi a muloko (vano oniiriwa mutokweene oniiraaniha nikhuuru na axitokweene), kaahivahiwa ekwaha yoopacerya opaka mwaha mmulokoni. Nto yoothanleliwa ele yaanikoopiha vanceene ni woovelela, nto vaahikisivela nuumala oroihiwa muloko mukina nihinatthi ophiya nihiku na olavula mwaha ole. Masi nkaasuwela wira nuuvira iyaakha, kaarowa opaka myaha sinivikana 5.000!

Maio 1950, kaahithaamiheriwa oHaarlem. Nto kaahilattuliwa orowa orumeelaka osirkwiitu, oxukurya miloko. Yaahivira mahiku mararu kihiweryaka orupa. Kaahimuleela Robert Winkler, munna aavara obetheli wira miyo kinoona wira nkiniwerya muteko ole, masi owo aalavunle so: “Mulepe iformulaario iyo paahi, munrowa wiixutta”. Moohipisa, kaahipacerya wiixuttihiwa mweeri ntero nto kipacerya orumeela ntoko murumeyi a esirkwitu (mutokweene a esirkwiitu). Okathi kaaxekurya aka miloko, kaahimusuwela Janny Taatgen murokora mwammiravo aavara muteko wa opioneero, nto owo aanimphenta vanceene Yehova nave aaniimananiha vanceene. Naahithelana 1955. Masi kihinatthi ovikaniha ohimya yowiiraneya ela, Janny onrowa otthokiherya moota owo aakenle awe muteko wa opioneero nave moota naavara ahu muteko nuumala othelana.

ORUMEELA WAHU NUUMALA OTHELANA

Janny: Amaama yaahikhala Namoona mwaakha wa 1945 okathi kaarina aka iyaakha 11. Moohipisa amaama yaahiweha efaita ya omusoma Biibiliya ni anaaya araru, masi apaapa khiyaaphavela ekeekhai, nto apaapa yakhuma vate amaama yaanisomiha aya.

Muthukumano woopacerya oweha ari kongresu iiriwe oHague 1950. Nuuvira esumana, kaahipacerya orowa oweha muthukumano Osalau ya Omwene yaari muttetthe ahu wAssen oDrenthe. Apaapa yaahinanariwa mpakha okoomola owaani. Amaama yaahilavula wira: “Nyuwo moosuwela opuro wookhala”. Kaahisuwela wira awo yaahimya axinnaka ni axirokora omunepani. Wanipacerya kaahithaamela owanyaya Anamoona yaakhala vakhiviru, masi apaapa yaanivikaniha okixankiha, nto vano kaahithaamela muloko mukina oDeventer (Overijssel), etthu yoowiraka ikiloomo 95. Mwaha wookhala nlelo mwaana, nto apaapa yaanixankihiwa ni ahooleli a muttetthe ole mwaha wa okoomola owaani. Mwaha waivaavo, yaahikilela wira kitthikeleke owaani. Nnaamwi apaapa yaheemerenrye ekeekhai, awo yaanikihiya kirowaka omuthukumanoni ni orowa olaleerya.

Moohipisa, nuumala otthikela owaani, amaama yaahiwereiwa vanceene, nto miyo kaavara miteko sotheene sa vate. Hata vaari siiso, kaahivikaniha orowa vahoolo omunapani, kibatiziwa 1951 kirineene iyaakha 17. Mwaakha wa 1952, nuumala Amaama openuwa, kaahiilepiha opioneero wa ifeeriya (opioneero wookhaliherya) myeeri miili vamosa ni axirokora anli. naakhala mpakitini isidade piili sa oDrenthe. Kahiilepiha opioneero wookilaatheya 1953. Mwaakha mmosa, mwammiravo mmosa ari mutokweene a esirkwitu aahixekurya muloko ahu. Nsina nawe Markus. Naahithelana 1955, okhala wira naahiweha wira naarowa omurumeelaka saana Yehova ntoko anamathelana.​—Mus. 4:9-12.

Markus: Nuumala efesta ahu ya ekasamento, wanipacerya naahithanleliwa okhala mapioneero oVeendam (Groningen). Naakhala ekwaartu emosa wunnuwa waya imeeturu 3 orakama waya 2. Hata vari siiso, amwaaraka Janny yaahilokiherya saana ekwaartu ahu. Khula ohiyu, nahaana ovenxaka meesa ahu ni ikhatera sahu piili saamukhaani wira okhaleke opuro oniphiyerya opweha ekhaama.

Nuumala myeeri 6, naahirummwa oxekuryaka miloko oBélgica. Nto 1955 anamalaleerya yaari 4.000 paahi elapo ele. Masi vano aavikana 24.000! Nto oFlanders, epantta ya onikhuma nsuwa oBélgica, atthu anilavula nttaava nimosaru ntoko Holanda. Masi asento a nttaava na oBélgica, aavirikana vakhaani, nto wanipacerya naahaana omananiha wiixutta nttaava nlo.

Janny: Muteko wa oxukurya miloko onitthuneya wiivahererya saana. Naanixekurya miloko nimurumeelaka bisikaleta ahu, nikhalaka vatthokoni va anna ni arokora. Okhala wira khinaarina nipuro nahu nookhala, khula eSekunda-feira neetta mukwaha nirowaka muloko mukina wira niphiye Namanli voosisu. Masi muteko ahu noona okhala mareeliho a Yehova.

Markus: Wanipacerya khinaamusuwela mutthu mwa anna ale ni arokora mmulokoni, masi awo yaakhala oopatthaneya, ni onaakhela saana ntoko aletto. (aHéb. 13:2) Nooviriha iyaakha sinceene nixukuryaka miloko sinilavula nttaava ninlavuliwa Holanda. Awo yaari mareeliho manceene. Hiyo naahaasuwela waaniheryasa anna ni arokora otheene a muttetthe ole, nto awo yaari apatthani ahu oophentiwa. Nihaaweha anamwane yinnuwaka werutthuni waya ni omunepani ni yiivahereryaka wa Yehova, ni opweha Omwene opuro woopacerya mookumini mwaya. Ti voohakalaliha waaweha anceene a yaawo emurumeelaka moororomeleya Yehova mmuteko wa okathi wotheene. (3 Yoh. 4) ‘Olipihana’ nno, waahikhweiherya ovikaniha ovara muteko ahu ni murima wotheene.​—aRom. 1:12.

MUXANKIHO MUULUPALE, NAVE MAREELIHO EEKEEKHAI

Markus: Okhuma nihiku nenle naathelanne ahu, hiyo naaphavela orowa Exikola ya Gileade. Khula nihiku naanisoma Englexi ewoora emosa. Nto, khivankhweya osoma Enkelexi mutthu arumeelaka iliivuru paahi, nto naahilakela okumiha ifeeriya wira nirowe wInglaterra wiixutta saana okathi wa olaleerya. Nto, 1963, nahaakhela envelopi yaarwa oseedi ya oBrooklyn. Eyo yaahikhalana ipaphelo piili, emosa yawaka, ekina ya amwaaraka Janny. Epaphelo aka, yaalavula olattuliwa waka orowa Exikola ya Gileyade myeeri muloko. Kursu owo, aarowa ottittimiherya owiixuttiha anna otthokiheryaka myaha sa mulokiheryo wa Yehova. Nto yaahilattuliwa anaxikola 100, vano 82 yaari alopwana.

Janny: Epaphelo aka, kaavekeliwa wira kaahaana ovekela wira kihimye akhala wira kanwerya ohala oBélgica, aiyaka erowaka Exikola ya Gileyade. Miyo kihaana okupali wira kaahivelavela ni oxanka vanceene wanipacerya. Vaakhala wira wiilipiha waka wira kiphwanye iparakha iyo, nkaareelihiwa ni Yehova. Hata vari siiso, kaahuupuwela wira yoolakela ya Exikola ya Gileyade ori waakhaliherya ale anrowa olaleerya ihapari olumwenku wotheene. Nto miyo kaaheemererya, vano kivahiwa muteko wa opioneero wa vameekhaya vamosa ni arokora anli Anna ni Maria yaawo yaalimalenle saana muteko owo; nto naahirowa esidade ya Ghent oBélgica.

Markus: Okhala wira kaahaana olimalela Englexi, kaahilattuliwa orowa sihalaka myeeri 5 wira epacerye Exikola ya Gileyade. Vano kaavara Edepartamento ya Transportes ni Edepartamento ya Muteko. Orumeela oseedi iwe, ni okhaliherya otthokiha iliivuru wira siroweke wAsia, Europa ni wAmerica do Sul, waahikiiriha woona wataana orina ahu olumwenku wotheene. Kinnimuupuwela vanceenexa munna A. H. Macmillan, yoowo aari mutokweene aaxekurya miloko okathi wa munna Russell. Nto munna owo aahuuluvala waaniheryasa ahinaiwa, masi moororomeleya aanirowa omuthukumanoni khula esumana. Mweettelo wa munna ole, waahikiixuttiha wira nihikhalakhale nihicalelaka wataana wahu wa eKristau.​—aHéb. 10:24, 25.

Janny: Markus ni miyo naanilepelana ipaphelo ikwaha sinceene khula esumana. Naaninkhelana vanceene! Tthiri Markus aanisiveliwa ni kursu a Gileyade, nave miyo kaanisiveliwa ni muteko aka. Nuuvira okathi Markus aahikhuma wEstados Unidos; okathi owo kaaniiriha soosoma 17 sa Biibiliya! Ovalaana wahu myeeri 15, waari muxankiho muulupale, masi kaanoona mareeliho a Yehova mwaha wa wiivahererya wahu. Nihiku Markus aarwa awe, eviyau yaahipisa iwoora sinceene, nto okathi aaphin’ye awe naahinla vanceene nikupaarelanaka. Okhuma okathi ole, khanivalanne-tho.

OXUKHURELA KHULA MUTEKO ONIVAHIWA AHU

Markus: Okathi kaakhumme aka oGileyade mweeri wa Dezembro 1964, naahilattuliwa orumeela oBetheli. Nnaamwi nahaasuwela, vanooneya wira khinaarowa okhala oBetheli okathi wotheene. Nto nuuvira myeeri miraru, naahirowa orumeela ntoko mutokweene a edistrito oFlandres. Okathi Aalzen ni Els Wiegersma yaaroihiwe aya muteko wa omisionaario oBélgica, owo yaari mutokweene a edistrito, nto hiyo naahittikiheriwa oBetheli wira kakhaliheryeke eDepartamento ya Muteko. Okhuma 1968 mpakha 1980, muteko ahu waahiturukiwa ikwaha sinceene, nikhumaka oBetheli wira karumeeleke ntoko mutokweene onixukurya miloko. Nto, okhuma 1980 mpakha 2005 kaahirumeela-tho ntoko mutokweene a edistrito.

Nnaamwi muteko ahu waaturukeya ikwaha sinceene, khinnaliyale wira naahiivahererya wa Yehova wira ninvareleke muteko. Hiyo tthiri naanihakalala ni khula muteko naavahiwa ahu, nikupaliki wira khula marukunuxo a muteko ahu waari orowa vahoolo wa miteko sa Omwene.

Janny: Vanceenexa kaahitteeliwa murima okathi kaarowa aka ni iyaka Markus oBrooklyn 1977 ni oPatterson 1997 vaavo owo aavahiwe awe muteko mukina wira amwiire kursu a anna a Ekomisau ya Efiliyaali.

YEHOVA ONNISUWELA ITTHU SINNITHOWA

Markus: 1982, Janny aahipakiwa operasau akhumela saana. Nuumala iyaakha tthaaru, muloko wa Louvain waahinivaha empa yaattamenle Esalau ya Omwene. Ela yaari ekwaha yoopacerya okhalana opuro wawihu nuumala ovira iyaakha 30. Namanli, okathi naaphavela ahu opacerya oxekurya muloko mmosa, kaahaana weetta kiwelaka isikatta ikwaha sinceene imeeturu 54 kilovolaka mirupa sahu! Moohakalala, 2002 yaahipakiwa mareheryo wira nikhalane opuro wookhala vathi va epreedio. Nuumala ophiyerya iyaakha 78, naahikhalihiwa mapioneero a vameekhaaya oLokeren. Ninnihakalala orumeela mmoota ola, nto nlelo ninnirowa olaleerya khula nihiku.

Janny: Otakaaha iyaakha nirumenle ahu vamosa mmuteko wa Muluku, soovikana 120! Nooweha ekeekhai ni ororomeleya wa masu a Yehova oowi: ‘Miyo nkinonyanyalani-tho: kinimojalani mahiku othene’.​—aHéb. 13:5; Otum. 2:7.

Markus: Niryeene amiravo hiyo naahiiveleela wira nimurumeeleke Yehova. Hiyo khanaaphavela itthu suulupale sa mulaponi. Hiyo naneemererya khula muteko naavahiwa ahu khula opuro, nisuwelaka wira nimmurumeela Yehova.

[Enoota]

[Elatarato epaaxina 27]

[Elatarato epaaxina 28]

Osulu: Markus (moono woolopwana) alaleeryaka mustratani waattamela Amsterdam, 1950.

[Elatarato epaaxina 28]

Vathi: Janny (moono woolopwana) aryeene pioneero ookhaliherya 1952

[Elatarato epaaxina 29]

Moono woolopwana: Nihiku na ekasamento ahu 1955

[Elatarato epaaxina 30]

[Elatarato epaaxina 31]

[Eponto yuulupale ya epaaxina 31]

“Hiyo naanikupali vanceene wira moohicikha opuro onirumeela ahu, etthu yuulupale ori omurumeela Yehova”.