SHaaho 1
Deꞌuwau Halachidobi Deꞌii?
Ubba asay ba deꞌuwan issi wode deꞌuwau halchettidabay aybakko qoppees. He halchoy nu deꞌuwaa kaseegaappe loyttanau minni oottiyoogee, nu soo asau koshshiyaabaa kunttiyoogee, 70 woy 80 layttappe guyyiyan hayqqiyoogee, qassi hegaappe simmin merinau xayi attiyoogee? Hegaadan siyettido issi yelagay, “deꞌiyoogaappe, naata yeliyoogaappe, ufayttiyoogaappe, qassi wurssettan hayqqiyoogaappe” hara halchoy issi ura deꞌuwan baynnaagaa yootiis. SHin hegee tumee? Qassi hayqoy tumuppe ubbabau wurssettee?
2 Deꞌuwau halchido waannabay aquwaaban duretanaadaana giidi, Arshsho bagganne Arggo bagga biittatun deꞌiya daro asay qoppees. Eti hegee ufayssiya loꞌꞌo deꞌuwaa deꞌanaadan maaddiyaabadan qoppoosona. SHin aquwaaban dure gidida asatubaa woygana danddayettii? Hari Brus geetettiya Kanaada biittaa xaafee, “Dure asatuppe keehi daroti ufayttennaagaa yootoosona” yaagiis. I gujjidikka hagaadan giis: “Loꞌꞌobi hanenna giyo qofay Huuphessa Amarkkan keehi aakkidoogaa xinaatee bessees . . . Ufayttiya uri deꞌii? Deꞌikko, ufayttiyoy ayba ogiyaanee?”
3 Beni Amarkkaa Pirezddanttee Jimi Kartteri hagaadan giis: “Aqo shiishshiyoogeenne hegaa goꞌettiyoogee deꞌuwan ufayttanau amottiyo amuwaa alennaagaa akeekida. . . . Aquwaa bolli aquwaa kuuriyoogee deꞌoy hada gidiyoogan, giishin ammanttennaagaa woy halchoy baynnaagaa gidiyoogan siyettiyaabay attanaadan oottenna.” Polotikan kaalettiya hara bitanee hagaadan giis: “Tabaanne ta deꞌuwaabaa tumaa eranau hanno gakkanau daro layttau loyttada pilggaydda takkaas; taani eriyo daro asatikka hegaadan oottiiddi deꞌoosona. Awudeegaappenne daro asay, ‘Nuuni oonee? Nu deꞌuwau halchettidabi aybee?’ yaagidi oychees.”
Hanotay Iiti Iiti Biis
4 Daroti deꞌuwan hanotay iiti iiti biyoogaa beꞌiyo wode, deꞌuwau halchidobi deꞌiyoogaa siroosona. Alame yuushuwan issi biiloone gidiya asay bollau koshshiya qumaa meenna; hegaappe denddidaagan layttan layttan miilooniyan qoodettiya naati hayqqoosona. Alamiyaa asaa qooday 7 biiloone heera; qassi issi layttan he qooday 80 miilooneppe daruwaa gujjees; daro baggaa gujjiyoy dichaa bolli deꞌiya biittaana. Ha gujji gujji biya asaa qooday qumay, keettaynne Inddusttiree kaseegaappe aaruwan koshshanaadan oottiis. Inddusttiriyaappe kiyiyaabaynne hara mooriyaabay biittaa, haattaanne carkkuwaa mooriiddi deꞌees.
5 World Militeri end Soshal Ekispendichers 1991 giyo xuufee hagaadan gees: “Layttan layttan [Birttaaniyaa] biittaa keena sohuwan deꞌiya woray qeexettees. Ha wodiyan deꞌiya (woraa qeexiyo) hanotan, carkkoy irxxi ekkiyo hombbiya heeran deꞌiya woraappe xeetaappe 65 kushee 2000 layttaa wurssettaa gakkanaashin qeexettiichana.” Kawotettatu Issippetettaa kalꞌꞌatiya issi dirijjitee yootidoogaadan, he heeran issi mittaa tokkido payduwan 10 mittay qanxxettees; Afirkkaa biittatun issi mittaa tokkido payduwan qanxxiyo mittaa qooday 20ppe daro. Yaatiyo gishshau, bazzoy gujji gujji bees; qassi layttan layttan Beljiyeme biittaa keena sohuwan deꞌiya woray goshshau qeexettees.
6 Hegaa bollikka, 20tta xeetu layttan olan hayqqida asaa qooday hegaappe kase aadhida oyddu xeetu layttatun olan hayqqidaageetuppe oyddu kushe darees. Danoy, ubba qassi asa asatettan qohiyo danoy ubbasan gujjiis. Aqo deꞌoy laalettiyoogee, bessenna ogiyan jallissiya xaliyaa goꞌettiyoogee, eedisee, asho gaytotettan oyqqiya harggeenne hara qohiyaabaykka deꞌoy kaseegaappe yaa iitanaadan oottiis. Qassi alamiyaa haariyaageeti asaa naata waayissiya daro metota giigissana danddayibookkona. Hegaa gishshau, ‘Deꞌuwau halchidobi aybee?’ giidi asay oychiyoy aybissakko qoncce.
7 Eranchatinne haymaanootiyaa kaalettiyaageeti he oyshaa woygidi zaaridonaa? Daro xeetu layttay aadhi simmin, ha wodiyan hegau aliya zaaro zaaridonaa?
Woygiyoonaa?
8 Konfiyushesa kaalliya, Du Wa-Min geetettiya eranchay, “Deꞌuwau halchido waannabay nuuni asa gididi deꞌiyoogaa” yaagiis. He qofaa maaran, asay ubbatoo yelettees, deꞌanau baaxetees, qassi hayqqees. Hegaa mala qofay hidooti baynnaba. Qassi hegee tumee?
9 Naaꞌꞌantto Alamiyaa Olaa wode Naazeti asaa woriyo kamppiyaappe attida, Eli Wiseli hagaadan giis: “Asi zaaro demmana bessiya, keehi koshshiya oyshay, ‘Nuuni deꞌiyoy aybissee?’ yaagiyaagaa. . . . Asay bessenna gaasuwan hayqqiyoogaa taani beꞌidaba gidikkokka, hegee deꞌuwau halchidobi deꞌiina gidiyoogaa ammanays.” SHin deꞌuwau halchidobi aybakko i yootana danddayibeenna.
10 Xaafee Vermant Roystteri hagaadan giis: “Asa xeelliyaagan yereriyooban, . . . salo gufanttuwan ayyo deꞌiya sohuwaa xeelliyaagan, doomettaa wodiyaagaappe darin era gujjibookko. Nuuni oonakko, nuuni merettidoy aybissakko, qassi nuussi wodeppe aybi hananaakko haꞌꞌikka oychoos.”
11 Lodda laamiyaa saynttisttee Isttefen Jey Guldi, “Nuuni ‘keehi loꞌꞌo’ zaaro demmanau amottana danddayoos—shin mule baawa” yaagiis. Lodda laamiyaa erancha gidida asati, deꞌoy heeraara maayettiyaagee attanau baaxetiyo baaxe; qassi ubbabau wurssettay hayqo giidi ammanoosona. He qofaykka hidooti baynnaba. Qassi hegee tumee?
12 Haymaanootiyaa kaalettiya daroti, deꞌuwau halchettidabay asi hayqqiyo wode shemppoy saluwaa biidi merinau deꞌana mala loꞌꞌo deꞌo deꞌiyoogaa yaagoosona. Iita asati qassi siꞌooliyaa taman merinau qaxxayettoosona. SHin he ammanuwaa maaran, aadhida wode ubban asay deꞌido ufayssenna deꞌuwaa saꞌan deꞌiyoogee attenna, qassi he deꞌoy yaa iitana. SHin Xoossaa halchoy asay kiitanchatudan saluwan deꞌanaadaana gidikko, eta koyrokka aybissi kiitanchata medhidoogaadan medhibeennee?
13 Haymaanootiyaa kaalettiyaageetakka he qofay metees. Londdone kataman deꞌiya Sent Pol Katediraaliyaa kase ayssiya, Dottoriyaa W. R. Inji issi wode hagaadan giis: “Taani ta deꞌo layttan deꞌuwau halchettidabaa eranau baaxetaas. Taayyo ubbatoo waannatiyaaba milatiya heezzu metiyaabata, giishin merinaa deꞌuwaa, iitatettaanne asaa oonatettaa xeelliyaagan zaaro demmanau baaxetaas. SHin danddayabeykke. Issuwaunne zaaro demmabeykke.”
Hegee Kaalettidobaa
14 Deꞌuwau halchidobaara gayttidaagan denddiya oyshaa xeelliyaagan eranchatinne haymaanootiyaa kaalettiyaageeti yootiyo dumma dumma gidida keehi daro qofay ay kaalettidee? Daroti kaallidi deꞌiyaagaadan giida issi cima bitaniyaagaadan goosona: “Ta deꞌo layttaappe dariya baggan taani deꞌiyoy aybissakko oychaydda takkaas. Hegau halchoy deꞌikkokka, hagaappe simmin tana qofissenna.”
15 Alamiyaa haymaanootetun deꞌiya dumma dumma qofaa akeekiya daro asati issi uri ay ammanikkonne dummatetti baawa giidi kuuyoosona. Eti haymaanootee issi uri deꞌuwan gakkiya metota danddayana mala amarida hanotan qofaa sarotettaanne minttettuwaa demmanaadan oottiya, qofaa woppissiyaaba giidi qoppoosona. Harati haymaanootee mala ammanoppe aynne dummatenna giidi qoppoosona. Eti daro xeetu layttau haymaanootiyan odettiya, mala qofay deꞌuwau halchidobaa xeelliyaagan denddiya oyshaa zaaribeenna, woy asaa deꞌuwaa kaseegaappe loyttibeenna giidi qoppoosona. Ha alamiyaa haymaanooteti darotoo asa zaree eesuwan diccennaadan oottidoogaa, qassi ixuwaunne olau gaaso gididoogaa taarikee bessiyoogee tuma.
16 Gidikkokka, deꞌuwau halchidobaa eriyoogee keehi koshshiyaabee? Guuggiyaa paayyatettaa haakimiyaa Viktor Frankili hagaadan giis: “Issi uri deꞌoy goꞌꞌiyaaba gidiyoogaa eranau baaxetiyoogee ubbabau denttettiya waannaba. . . . Issi uri deꞌoy goꞌꞌiyaaba gidiyoogaa eriyoogaa keena, keehi iita hanotaappekka gidin attanaadan daroppe maaddiyaabi alamiyan baawa gaana danddayays.”
17 Asa erinne haymaanootee deꞌuwau halchidobaa aliya hanotan qonccissibeenna gishshau, he halchoy aybakko awuppe erana danddayiyoo? Ha allaalliyaabaa nuussi yootana danddayiya, ubbaappe aadhiya eraa pulttoy deꞌii?
[Oyshata]
1. Deꞌuwau halchidobaa xeelliyaagan darotoo denddiya oyshay woygiyaagee, issi yelagay hegaa xeelliyaagan woygidee?
2, 3. Deꞌuwan ufayttanau aqo shiishshiyoogaa xallay gidennay aybissee?
4. Deꞌuwau halchidobi deꞌiyoogaa issoti issoti siriyoy aybissee?
5. Saꞌaa bolli deꞌiya mittay waaniiddi deꞌii?
6, 7. Asaa haariyaageeti giigissana danddayibeenna issi issi metoti awugeetee; yaatin zaaroy koshshiyo oyshati awugeetee?
8, 9. (a) CHayna biitta eranchay deꞌuwau halchettidabaa xeelliyaagan woygidee? (b) Naazeti asaa woriyo kamppiyaappe attida issi bitanee shin woygidee?
10, 11. (a) Asi he oyshatu zaaruwaa erennaagaa issi xaafee ayba ogiyan qonccissidee? (b) Lodda laamiyaa saynttisttetu qofaykka alennaba gididoy aybissee?
12, 13. Woosa keettaa kaalettiyaageetu qofay aybee, qassi eta qofay haymaanoote erancha gidennaageetuugaappe aaruwan aliyaabee?
14, 15. Issoy issuwaappe dummatiya qofay daro asaa bolli ay kaalettidee?
16. Deꞌuwau halchidobaa eriyoogee ay keena koshshiyaabee?
17. Nuuni woygiya oyshata oychana koshshii?
[Sinttaa 4n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]
“Layttan layttan [Birttaaniyaa] biittaa keena sohuwan deꞌiya woray qeexettees”
[Sinttaa 5n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]
“Ta deꞌo layttaappe dariya baggan taani deꞌiyoy aybissakko oychaydda takkaas”