Sintta Huuphe Yohuwaa | Geeshsha Maxaafaa AKEEKANA DANDDAYAASA
Akeekanawu Metenna Maxaafaa
Geeshsha Maxaafay beni maxaafa gidiyoogee qoncce. He maxaafay ay keena wodiyaa takkidee? Geeshsha Maxaafay 3,500 gidiya layttappe kase Giddo Arshshon xaafettiyoogaa doommiis. CHayna biittaa aysotuppe taarikiyan erettida beniigee ayssiyo wode, qassi Hindde biittan Budistte ammanoy doommanaappe 1000 gidiya layttappe kase hegee doommiis.—“Geeshsha Maxaafaabaa” giya saaxiniyaa xeella.
Asay ba deꞌuwan oychiyo gita oyshatussi aliya zaaroy Geeshsha Maxaafan deꞌees
Issi maxaafay asaa maaddiya kaaleto gidanaadan, eti akeekiyoobanne eta deꞌuwaara gayttidaba gidana bessees. Geeshsha Maxaafay hegaa mala maxaafa. Asay ba deꞌuwan oychiyo gita oyshatussi aliya zaaroy a giddon deꞌees.
Leemisuwawu, ‘Nuuni ha saꞌan deꞌiyoy aybissee?’ gaada oycha eray? Hegee asay daro shaꞌu layttawu oychiiddi takkidoba; qassi ha wodiyankka hegaadan giidi oychees. Gidikkokka, hegaa zaaroy Geeshsha Maxaafaa koyro maxaafa gidida Doomettaabaa maxaafan koyro naaꞌꞌu shemppotun deꞌees. Geeshsha Maxaafay he sohuwan “koiro,” woykko biilooniyan qoodettiya layttappe kase hanidabaa, hegeekka gaalakiseti, xoolinttetinne saꞌay merettido wodiyaabaa yootees. (Doomettaabaa 1:1) Hegaappe simmin, saꞌay asi deꞌanaadan waani injje soho gididaakko, deꞌon deꞌiya dumma dummabay waani merettidaakkonne asay saꞌan deꞌiyoogaa waani doommidaakko kayan kayan hanidabaa, qassikka hegaa ubbaa ay halchidi giigissidaakko yootees.
AKEEKANAWU METENNA OGIYAN XAAFETTIDAAGAA
Geeshsha Maxaafay nuna galla galla gakkiya metuwaappe kiyanawu maaddiya zoriyaa yootees. An deꞌiya zoree akeekanawu wayssenna. Hegee tuma gidiyoogaa naaꞌꞌuban beꞌoos.
Koyruwan, Geeshsha Maxaafay xaafettidoy akeekanawu metennanne ufayssiya ogiyaana. Geeshsha Maxaafaa xaafeti akeekanawu wayssiya daro qaalata goꞌettiyoogaappe, qofaa loytti qonccissiyaanne nuuni sohuwaara akeekana danddayiyo ogiyan xaafidosona. Keehi wayssiya qofay nu deꞌuwan galla galla siyiyoonne haasayiyo qaalan xaafettiis.
Leemisuwawu, Yesuusi asaa wozanaa denttettiyaabaa tamaarissanawu eti galla galla deꞌuwan beꞌiyoonne siyiyo, akeekanawu wayssenna daro leemisuwaa odiis. Hegeetuppe daroti asay darotoo, Deriyaa Bolla Timirttiyaa giyo Maatiyoosa shemppo 5ppe 7n deꞌoosona. Issi Geeshsha Maxaafaa eranchay he timirttee guugge erawu gidennan, nu deꞌuwawu kaaleto gidanaadan yootidoba gidiyoogaanne galla galla deꞌuwawu maaddiyaaba gidiyoogaa yootiis. He heezzu shemppota 15ppe 20 gidiya daqiiqaa giddon nabbabada wurssana danddayaasa; qassi Yesuusi yootidobay akeekanawu wayssennabanne keehi maaddiyaaba gidiyoogaa erada neeni garamettana.
Geeshsha Maxaafay akeekanawu metennaagaa bessiya harabay a giddon deꞌiya qofaa. Hegee hayse woy coo odo gidenna. Ubba, Zi World Buuk Inssaykiloppiidiya giyo maxaafay yootiyoogaadan, Geeshsha Maxaafay “keehi erettida asaabaakka coo asaabaakka,” qassi eti “baaxetidobaa, hidootidobaa, xoonettidobaanne xoonidobaa” qonccissees. Deꞌida asatubaanne hanida taarikiyaa nuna gakkidabadan qoppanawunne hegaappe nuuni tamaariyo gitabaa akeekanawu metootokko.—Roome 15:4.
ASA UBBAA GAKKIDA MAXAAFA
Neeni issi maxaafaa akeekanawu, hegee neeni akeekiyo doonan xaafettana bessees. Neeni awankka deꞌin woy ay biitta asakka gidin, ha wodiyan Geeshsha Maxaafay neeni akeekiyo doonan deꞌana. Hegawu maaddida waannabay aybakko akeeka.
Birshshiyo Oosuwaa. Geeshsha Maxaafay koyro Ibraawettuwan, Aramayke doonaninne Giriikettuwan xaafettiis. Hegee qassi daro asay Geeshsha Maxaafaa nabbabennaadan oottiis. He maxaafay hara doonaa haasayiya asaakka gakkanaadan birshshiyo oosuwaa wozanappe oottiya asati keehi baaxetidosona. Hegaappe denddidaagan, Geeshsha Maxaafay kumettay woy appe amaridaagee ha wodiyan 2,700 gidiya doonatun deꞌees. Hegee alamiyaa asaappe 100ppe 90 kushe gidiyaagee haasayaa koyro doommido qaalan Geeshsha Maxaafaa nabbabana danddayees giyoogaa.
Attamiyo Oosuwaa. Geeshsha Maxaafaa koyro xaafidaageeti sohuwaara moorettiya galbbaanne ceeccaa malabaa woraqatadan goꞌettidosona.[9] Hegaa haratuyyo gattanawu zaari zaaridi kushiyan xaafana bessees. Hegee qassi keehi alꞌꞌo gidiyo gishshawu, daro asay shammana danddayenna. SHin Gutenbergi 550ppe dariya layttappe kase attamiyo miishshaa medhido gishshawu Geeshsha Maxaafay kaseegaappe aaruwan daro asaa gakkiis. Issi xinaatee bessiyoogaadan, Geeshsha Maxaafay kumettay woy appe amaridaagee ichashu biilooneppe dariyaagee asawu gakkiis.
Geeshsha Maxaafaagaa keena daro doonan birshshettidanne attamettida hara haymaanoote maxaafi baawa. Tumakka, Geeshsha Maxaafay akeekana koshshiyo maxaafa. Gidikkokka neeni hegaa akeekanawu metootana danddayaasa. SHin akeekanawu maaddiyaabay deꞌees. Hegaa awuppe demmana danddayay? Hegee nena aybin goꞌꞌii? Kaalliya huuphe yohoy hegaa qonccissees.