Wachtawur ONLAYN LAYBREERIYAA
Wachtawur
ONLAYN LAYBREERIYAA
Wolayttattuwa
  • GEESHSHA MAXAAFAA
  • XUUFETA
  • SHIIQOTA
  • pr sin. 10-16
  • Aybippenne Aadhiya Eratettaa Pulttuwaa

Ne dooridoogan biidoy baawa.

Atto ga, biiduwaa bessiyoode balay merettiis.

  • Aybippenne Aadhiya Eratettaa Pulttuwaa
  • Deꞌuwau Halchidobi Aybee?
  • Sima Huuphe Yohota
  • Issi Mala Qofaa
  • Ay Maxaafappenne Aaruwan Gamꞌꞌidanne Asaa Gakkida Maxaafa
  • Saynisiyaara Gayttidaban Likke Gididabaa Yootees
  • Taarikiyaara Gayttidaban Likke Gididabaa Yootees
  • A Giddon Deꞌiya, Qosennaaninne Moggottiya Ogiyan Odettidabata
  • Hara Maxaafa Ubbaappe Dummayiyaabaa
  • Polettida Hiraagaa
  • Oyshaa Zaarees
  • Geeshsha Maxaafay Xoossaa Imota
    Tumuppe Geeshsha Maxaafay Tamaarissiyoy Aybee?
  • Geeshsha Maxaafay Xoossaa Imota
    Geeshsha Maxaafay Nuna Ay Tamaarissii?
  • Xoossay Ba Halchchuwaabaa Nuna Erissees
    Xoossay Tumuppe Nuussi Qoppii?
Deꞌuwau Halchidobi Aybee?
pr sin. 10-16

SHaaho 3

Aybippenne Aadhiya Eratettaa Pulttuwaa

1 Geeshsha Maxaafay he aadhida eratettaa pulttoo? Deꞌuwau halchidobaara gayttidaban nuuni oychiyo keehippe koshshiya oyshatuyyo he maxaafay tumu zaaruwaa yootana danddayii?

2 Geeshsha Maxaafay tumuppe nuuni pilggana bessiya maxaafa. Hegau issi gaasoy issippe shiishshido a mala maxaafi audenne deꞌi erenna gishshataassa; i hara ay maxaafappenne dumma. Hagaappe kaallidi deꞌiya tumaa akeeka.

Ay Maxaafappenne Aaruwan Gamꞌꞌidanne Asaa Gakkida Maxaafa

3 Geeshsha Maxaafay hanno gakkanaashin xaafettida maxaafaa ubbaappe aaruwan gamꞌꞌida maxaafa; a giddon deꞌiya maxaafatuppe amaridaageeti 3,500 gidiya layttappe kase xaafettidosona. I geeshsha giyo maxaafa awugaappenne aaruwan daro layttaa gamꞌꞌida maxaafa. A giddon deꞌiya 66 maxaafatuppe koyroogee Budahanne Konfyushesa wodiyaappe issi shaꞌa gidiya layttaa kasetidi, qassi Muhameda wodiyaappe naaꞌꞌu shaꞌu laytta gidiyaagaa kasetidi xaafettiis.

4 Geeshsha Maxaafan deꞌiya taarikee asaa naati merettido wodiyaanne nuuni ha saꞌan deꞌiyoogaa doommido ogiyaa qonccissees. Geeshsha Maxaafay saꞌay merettido ogiyaabaa tumaa, haray atto asaa naati merettanaappe kase wodiyaabaakka yootees.

5 Hara haymaanoote maxaafa gidin, haymaanoote maxaafa gidennaageetikka, kushiyan xaafettida keehi gammꞌidaageetuppe haꞌꞌi deꞌiyay keehi guutta. Kushiyan xaafido Geeshsha Maxaafay woy a giddon deꞌiya maxaafatuppe amaridaagee Ibraysxxenne Giriiketto qaalan 11,000 gidiyaagee deꞌees; hegeetuppe amaridaageeti xaafettidoy koyroogee xaafettido wodiyaa heeraana. Asay Geeshsha Maxaafaa xayssanau keehippe baaxetidaba gidikkokka hageeti xayennan attidosona.

6 Qassi, Geeshsha Maxaafay asaa naatu taarikiyan ay maxaafappenne aaruwan asaa gakkida maxaafa. Geeshsha Maxaafay kumettay woy a giddoppe amaridaagee 2,400ppe dariya doonan, usuppun biilooneppe dariyaagee asaa gakkiis. Yaatiyo gishshau, ba qaalan Geeshsha Maxaafaa demmiyay ubba asaa gaana danddayettees. Hegaadan daro asaa gakkida maxaafi baawa.

7 Hegaa bollikka, Geeshsha Maxaafaadan likke gidida beni wode maxaafi hari baawa. Saynisiyaa, taarikiyaanne jograafiyaa eranchati, qassi dumma dumma qaalaabaanne beni wode asay goꞌettiyoobaa demmidi eta deꞌuwaabaa xannaꞌiyaageetinne harati Geeshsha Maxaafaa taariketi tuma gidiyoogaa ubbatoo qonccissoosona.

Saynisiyaara Gayttidaban Likke Gididabaa Yootees

8 Leemisuwau, Geeshsha Maxaafay saynise maxaafa gidana xayikkonne, saynisiyaara gayttidabaa yootiyoobay tumu saynisiyaara moggees. SHin geeshsha geetettiya beni wode maxaafati saynisiyaara gayttida haysiyaa, likke gidennabaanne worddo gididabaa yootoosona. Saynisiyaara gayttidaban Geeshsha Maxaafay yootiyo, likke gidida darobatuppe oyddata akeeka:

9 Saꞌay aybinne baynnasan deꞌiyo hanotaa. Geeshsha Maxaafay xaafettiyo wode, saꞌay aybinne baynnasan deꞌiyo hanotaa xeelliyaagan asay malan darobaa yootees. Issoti issoti, biittay abban deꞌiya wogga geeggiyaa bolli eqqida oyddu danggarssatu bolli uttiis giidi ammanoosona. Oyddantta xeetu layttan K.K., Giriike biittaa palasppanne saynttistte gidida Arstootili, biittay aybakko baynnasan mule kaqettana danddayennaagaa tamaarissiis. Hegaappe dumma hanotan, salo gufanttuwan deꞌiya meretati pooꞌoy kanttiyo kuwaase mala minobaara oyqqettidoogaa, qassi he kuwaase malabati issuwaa giddon haray deꞌiyoogaa tamaarissiis. He timirttiyan qoppiyoogaadan, biittay kuwaase malabatuppe giddo ginan deꞌiyaagaara, xoolintteti qassi gaxan deꞌiyaagaara oyqettidosona.

10 SHin Geeshsha Maxaafay i xaafettiyo wode deꞌiya, asay balan qoppiyo, saynisiyaara moggenna qofaa qonccissiyoogaappe (1473 K.K. heeran), “Xoossai . . . sa7aakka aibakko bainnasan kaqqiis” yaagees. (Iyyooba 26:7) Geeshsha Maxaafay biittay aybakko baynnasan deꞌiyoogaa yootiyoogee, he wode a mali baynna maalaaliya era gidiyoogaa eranchati maayoosona. Tiꞌolojikal Wordbuk of zi Old Testment giyo maxaafay, “Iyyooba 26:7y he wode deꞌiya alamee aybakko baynnasan kaqettidoogaa maalaaliya ogiyan qonccissiis; yaatiyoogan, sinttappe saynisiyan erettanabaa kasetidi yootiis” yaagees.

11 Geeshsha Maxaafay yootiyo tumu qofay Arsttotila wodiyaappe 1,100ppe dariya layttaa kasetidi xaafettiis. Gidioppe attin, Arsttotila qofaa asay i hayqqi simmin 2,000 gidiya layttau tuma giidi tamaarissiiddi takkiis! Wurssettan, Ser Ayzak Niwuteni 1687 M.Ln, biittay salo gufanttuwan deꞌiya hara meretatuura dafuwaa wolqqan dafettiiddi aybakko baynnasan kaqettidoogaa xinaatiyan demmidoogaa xaafiis. SHin, i hegaa eridoy, Geeshsha Maxaafay saꞌay “aibakko bainnasan” kaqettidoogaa qonccissidi yootoosappe 3,200 gidiya layttay aadhi simmiina.

12 Ee, asay mata wode erido dafuwaanne qaattaa higgiyaara moggiya ogiyan, Geeshsha Maxaafay 3,500 gidiya layttaappe kase biittaa tuuqidabi baynnaagaa qonccissidi yootiis. Issi eranchay, “Iyyoobi he tumaa waati eridaakko, Geeshsha Maxaafay Xoossaa ayyaanaa kaaletuwan xaafettidoogaa ammanennaageeti zaaranau metiyaaba” yaagiis.

13 Biittaa qottaa. Zi Inssaykloppidiya Amarkkaana geetettiya maxaafay, “Biittaabaa asay qoppiyo qofaappe erettiya koyroogee, a salo gufanttuwau gidduwan deꞌiya pidda gidida minobaa yaagiyoogaa. . . . Asaa eray zaarettidi dicciyoogaa doommido wodiyaa (Renaissance) gakkanaashin biittay irzzo mala gidiyoogaa daro asay ammanenna” yaagees. Beni wode, markkabiyaa laaggiya asati, ubba pidda biittau gaxaa kanttidi baana danddayoos giidi yayyoosona. SHin guyyeppe komppaaseenne harabati merettidoogee asay abbaa bolli haahosaa baanau maaddiis. Hara insaykiloppiidee, “Asay abbaa bolli haahosaa biyoogee daro asay qoppiyoogaadan biittay pidda gidennan irzzo gidiyoogaa qonccissiis” yaagees.

14 SHin, asay hegaadan abbaa bolli haahosaa baanaappe daro layttaa, giishin 2,700 gidiya layttaa kasetidi Geeshsha Maxaafay, “I biittaa irzzuwaappe bolla baggan ba araatan uttees” yaagees. (Isiyaasa 40:22) Ha sohuwan ‘irzzo’ geetettidi birshshettida Ibraysxxe qaalay, dumma dumma xuufetun qonccidaagaadan “kuwaase mala” geetettanakka danddayees. Yaatiyo gishshau, hara Geeshsha Maxaafaa birshshettati, biittay kuwaase mala gidiyoogaa ha xiqisiyan yootoosona.

15 Yaatiyo gishshau, biittaa tuuqidabaanne a qottaa xeelliyaagan he wode deꞌiya, saynisiyaara moggenna qofay Geeshsha Maxaafan xaafettibeenna. Hegaa gaasoy qoncce: Geeshsha Maxaafaa Xaafissidaagee ubbabaa Medhidaagaa. Saꞌaa medhiday a gidiyo gishshau, saꞌaa qottay ay malakko, qassi i aybi bolli kaqettidaakko erees. Yaatiyo gishshau, i Geeshsha Maxaafaa ba ayyaanan xaafissiyo wode, he wode hara asay mintti ammaniyooba gidikkonne, saynisiyaara moggennabay an xaafettennaadan oottiis.

16 Deꞌon deꞌiyaabati merettidobata. Doomettaabaa 2:7y, “GODAI Xoossai biittaa baanaappe issi asa medhdhiis” yaagees. Zi World Buuk Insaykiloppiidiyaa geetettiya maxaafay, “Deꞌon deꞌiyaabati merettido keemikaale elementteti ubbay deꞌoy baynnabatunkka deꞌoosona” yaagees. Yaatiyo gishshau, asaa naata gujjin, deꞌon deꞌiyaabati merettido waanna keemikaaleti ubbay biittankka deꞌoosona. Hegee, Xoossay asaa naatanne deꞌon deꞌiya ubbabaa aybippe medhidaakko Geeshsha Maxaafay yootiyoobaara moggees.

17 “Eta qommuwan qommuwan.” Geeshsha Maxaafay, Xoossay koyro bitaniyaanne a machiyo medhidoogaa, qassi asaa naati ubbay etappe yelettidoogaa yootees. (Doomettaabaa 1:26-28; 3:20) Geeshsha Maxaafay moletu, kafotunne xanttiyaabatu mala, deꞌon deꞌiya harabatikka “bantta qommuwan qommuwan” merettidi hegaadan yelettidoogaa yootees. (Doomettaabaa 1:11, 12, 21, 24, 25) Saynttisttetikka hegaa akeekidosona; giishin deꞌon deꞌiya meretay ubbay ba qommuwaappe qommuwaappe yelettees. Hegaappe dummatiya wogan hanidabi baawa. Hegaa xeelliyaagan Piizikisiyaa eranchaa Remoy kaallidi deꞌiyaagaadan giis: “Deꞌoy yiidoy deꞌuwaappe; ubba seeliyan ubbatoo hegaadan hanees. SHin deꞌoy baynnabaappe deꞌoy waanidi yii? Hegee deꞌon deꞌiyaabaa xinaatiyan zaaroy beettibeenna gita oyshatuppe issuwaa; hegaa xannaꞌiyaageeti hanno gakkanau issoy issuwaara maayettenna, mala qofaappe harabaa yootana danddayibookkona. Eti deꞌoy baynnabay bau giigidi deꞌon deꞌiyaaba gidiis yaagoosona. . . . Daroti qoppiyoogaappe dumma ogiyan, Doomettaabaa maxaafaa xaafissidaagee hegaabaa tumaa yootennan aggenna.”

Taarikiyaara Gayttidaban Likke Gididabaa Yootees

18 Geeshsha Maxaafay ha wodiyan deꞌiya ay maxaafaagaappenne aaruwan beni wodebaa likke gididaba yootees. E Loyer Egizamins zi Baybl geetettiya maxaafay, Geeshsha Maxaafay taarikiyaara gayttidaban yootiyoobay likke gidiyoogaa hagaadan gees: “Asay maccaasaanne attumaasaa siiquwaabaa, haysiyaanne worddo naqaashata erettenna sohuwaaninne erettenna wodiyan hanidabadan yootiyoogan, nuuni higgiyaa eranchati ‘issibay hanido wodeenne sohoy deꞌana bessees’ giidi ammaniyo koyro dambbiyaa kanttiyaaba gidikkokka, Geeshsha Maxaafaa taarikee issibay hanettido likke wodiyaanne sohuwaa qonccissi yootees.”

19 Zi Niwu Baybil Dikshineeri geetettiya maxaafay hagaadan gees: “[Oosuwaa maxaafaa xaafidaagee] xaafidobay he wode hanettidabaara issi mala; i xaafidoban katamaa ayssiyaageetubaa, biittaa haariyaageetubaa, kawotubaanne hegaa mala asatubaa darosan yootiis; qassi he sohoynne wodee likke gidiyoogee qonccidi erettiis.”

20 Es Ostin Albon geetettiya bitanee Zi Yuniyen Baybil Komppaanyen giyo maxaafan hagaadan giis: “Ser Ayzak Niwuteni beni wode xuufetuban ba qofaa yootiyoogankka erettees, Geeshsha Maxaafaakka akeekan pilggiis. I pilggidobaa xeelliyaagan woygidee? ‘[Alamiyaa] taarikiyaa awugaappenne aaruwan Ooratta Maachaa taarikee ammanttiya naqaashaa oyqqidoogaa akeekaas’ yaagiis. Dottoree Jonsoni, Wonggeleti yootiyoogaadan Yesuus Kiristtoosi Golggottan hayqqidoogau, Juuliyes Qeesaari kawo keettan hayqqidoogaa bessiyaagaappe aadhiya naqaashay deꞌiyoogaa yootiis. Tumuppe hegaappe aadhiya naqaashay nuussi deꞌees.”

21 Ha xuufee gujjidikka hagaadan giis: “Wonggeliyan deꞌiya taarikee tuma gidiyoogaa siriya oonanne Qeesaari kawo keettan hayqqidoogaa woy Kawuwaa SHarlemany Arggo bagga Kawo gidanaadan 800n PHaaphaasee Liyo heezzanttoy kallachaa a goxxissidoogaa neeni ammananaadan oottiday aybee? . . . [Inggilize kawoy] CHarles koyroy deꞌon deꞌida asa gidiyoogaanne i qooree qanxxettin hayqqidoogaa, qassi Oliver Kiromweli a sohuwan haaridoogaa aybin eray? gaada oycha. . . . Dafuwaa higgiyaa koyro eridaagee Ser Ayzak Niwutena . . . Ha asatuban hagan giido ubbabaa ammanoos; ayssi giikko etabaa tumaa taarikiyaa naqaashay bessiyo gishshataassa. . . . Hegaa mala naqaashay deꞌishinkka ammanennaageeta, asabaa siyenna sitti giidaageeta woy odin ekkennaageeta giidi aggi bayana.”

22 He xuufee kaallidi deꞌiyaagaadan kuuyiis: “Yaatin, Geeshsha Maxaafay tuma gidiyoogaa qonccissiya hegaa keena daro naqaashay deꞌishinkka, ammananau ixxiyaageetubaa nuuni woyganee? . . . Metoy deꞌiyoy guuggiyaana gidennan wozanaana gaana danddayoos;—eti otoruwaa aggidi bantta huuphiyaa kawushshanaadaaninne bantta deꞌuwaa laammanaadan oottiyaabaa ammananau koyokkona.”

A Giddon Deꞌiya, Qosennaaninne Moggottiya Ogiyan Odettidabata

23 Issi maxaafay Rooma Haaruwaa wode xaafiyoogaa doommin, Giddo wodiyan (5tta-15tta xeetu layttan) dumma dumma xaafeti xaafishin takkidi 21tta xeetu layttan wuridabadan qoppa. He maxaafaa xaafidaageeti dumma dumma oosoy deꞌiyoogeeta giishin, kawota, qeeseta, moliyaa oyqqiyaageetanne dottoreta gidikko, ay mala maxaafa gidana gaada qoppay? He maxaafay moggottiyaagaanne maayettiyaagaa gidana gaada qoppay? ‘Mule hegaadan qoppike!’ geennan aggakka. SHin, Geeshsha Maxaafay hegaa mala hanotan xaafettiis. Gidikkokka, xaaxi waaxi xeelliyo qofa xallan gidennan guutta qofaakka ashshennan a giddon deꞌiya ubbabay issoy issuwaara moggees.

24 Geeshsha Maxaafay 1513n K.K. xaafiyoogaa doommin 98 M.Ln, 1,600 layttappe dariya wodiyan xaafettidi wuriis; muleera 66 maxaafata oyqqiis, qassi a xaafidaageeti 40 gidiya asata. A xaafidaageeti dumma dumma hanotan deꞌidaageeta; qassi daroti issoy issuwaara erettokkona. Gidikkokka, hegaadan xaafettida maxaafau issi asi xaafidobadan koyruwaappe wurssettaa gakkanaashin issi waanna qofay deꞌees. Issoti issoti giyoogaadan Geeshsha Maxaafay Arggo biittaa asaa era gidennan, Arshsho biittaa asatun xaafettiis.

25 Beni wode xaafetuppe daroti bantta oottido loꞌꞌobaanne ufayssiyaabaa xallaa xaafidaba gidikkokka, Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti bantta balaa, hegaadankka bantta kawotunne banttana kaalettiyaageetu balaa ammanidi qosennan xaafidosona. Qoodaabaa 20:1-13⁠ninne Zaarettido Wogaa 32:50-52n Muusee mooridobay xaafettiis; qassi he maxaafata i xaafiis. Yoonaasa 1:1-3⁠ninne 4:1n, he taarikiyaa xaafida Yoonaasi mooridobay xaafettiis. Maatiyoosa 17:18-20n; 18:1-6n; 20:20-28⁠ninne 26:56n Yesuusi erissiyo ashkkarati qonccissido bessenna eeshshay xaafettiis. Yaatiyo gishshau, Geeshsha Maxaafay tumabaa yootiyoogeenne a xaafidaageeti bantta balaa qosennan xaafidoogee eti Xoossaa ayyaanaa kaaletuwaa kaallida giidoogaara moggottees.

Hara Maxaafa Ubbaappe Dummayiyaabaa

26 Geeshsha Maxaafay ba huuphe, i saynisiyaara, taarikiyaaranne harabaara gayttidaagan yootiyoobay likke gididoy, qassi i tumabaa yootiyoynne a giddon deꞌiya qofay issoy issuwaara moggottiyoy aybissakko qonccissees. Geeshsha Maxaafaa xaafissidaagee, Ubbaappe Bollaa, ubbabaa danddayiya Xoossaa, ubbabaa Medhidaagaa gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay qonccissees. I Geeshsha maxaafaa xaafanaadan asaa goꞌettiis, i koyiyoobaa xaafanaadan eta ba geeshsha ayyaanan kaalettiis.

27 Kiitettida PHauloosi Geeshsha Maxaafan hagaadan giis: “Xoossaa maxaafa ubban Xoossaa Ayyaanai de7ees. Qassi he maxaafati Xoossau oottiya asi kumettanne lo77o ooso ubbau giigidaagaa gidana mala, tumatettaa tamaarissanau, balaa seeranau, mooruwaa suurissanaunne xillotetta de7uwau zoriyaa immanau maaddoosona.” Kiitettida PHauloosi gujjidikka, “Intte nuuppe Xoossaa qaalaa tuma gididoogaadan ekkido wode, Xoossaa kiitadan ekkidoogaappe attin, asa kiitadan [ekkibeekketa]” yaagiis.—2 Ximootiyoosa 3:16, 17; 1 Tasalonqqe 2:13.

28 Yaatiyo gishshau, Geeshsha Maxaafay Xoossaa qofa. Qassi ba maalaalissiya wolqqan, xaafettidabay laamettennan ha wodiyaa gakkanaashin naagettidi takkanaadan oottiyoogee a metennaba. Kushiyan xaafettida Geeshsha Maxaafaa pilggida Ser Fredirik Keniyoni 1940n, “Geeshsha Maxaafay koyro xaafettiyo wode deꞌiyoogaappe laamettennan nu wodiyaa gakkidoogaa siranaadan oottiyaabi haꞌꞌi baawa” yaagiis.

29 Asaa naati eraadooniyaa cenggurssaanne televizhiiniyaa misiliyaa haahosaappe, ubba aginaappe saꞌaa yeddanau danddayoosona. Salo gufanttuwan deꞌiyaabata xannaꞌanau yeddiyo massaaree pilaaneetiyan deꞌiyaabaa misiliyaa xeetu miilooniyan qoodettiya kilo meetiriyaappe saꞌaa kiittees. Asaa naata, qassi eraadooniyaa beetaa Medhidaagee guuxxiis giishin hegaa malabaa oottana danddayees. Xoossay Geeshsha Maxaafaa xaafanaadan i doorido asatussi wolqqaama gidida ba geeshsha ayyaanaa goꞌettidi qofaanne misiliyaa etassi qonccissiyoogee a metenna.

30 Hegaa bollikka, saꞌaanne saꞌan deꞌon deꞌiyaabaa xeelliyaaban, Xoossay asaa naatuyyo qoppiyoogaa bessiya darobaa yootana danddayettees. Hegaa gishshau, Xoossay oonakko, qassi i asaa naatuyyo halchidobay aybakko maxaafan qonccissiyoogan asay hegaa eranaadan maaddanau i koyiyoogee qoncce.

31 Xoossay xaafissido maxaafay yeletaappe yeletaa gakkanaashin odettiya asa qofaappe ay keena aadhiyaakko qoppa. Asay siyidobaa ba qofaadan yootiyo gishshaunne amarida wodiyaappe guyyiyan he qofay laamettiyo gishshau, yeletaappe yeletaa gakkanaashin odettiya asa qofay ammanttenna. Eti siyidobaa bantta akeekido ogiyan hara asaassi yootoosona. SHin Xoossay ba ayyaanan xaafissido maxaafan bali baawa. Qassi issi maxaafaa zaarettidi attamanaunne asay a nabbabidi goꞌettana mala dumma dumma qaalan birshshana danddayettees. Yaatiyo gishshau, nuna Medhidaagee ba qofaa hegaa mala ogiyan qonccissidoogee bessiyaaba gidennee? Medhidaagee hegaadan oottidoogaa yootido gishshau, hegee bessiyaaba gidiyoogee qoncce.

Polettida Hiraagaa

32 Hegaa bollikka, Geeshsha Maxaafaa Xoossay ba ayyaanan xaafissidoogaa bessiya keehi dumma malaatay, odettidaagaadan polettidanne polettiiddi deꞌiya hiraagati deꞌiyo maxaafa gidiyoogaa.

33 Leemisuwau, beni Xiiroosa biittay xayanaagaa, Baabiloone kawotettay kunddanaagaa, Yerusalaame katamay zaarettidi keexettanaagaanne Meedoonanne Parsse, qassi Giriike kawotettati denddanaagaanne kunddanaagaa Geeshsha Maxaafay darobaa kasetidi qonccissi yootiis. He hiraagatun ayba balinne baynna gishshau, Geeshsha Maxaafaa boriya issoti issoti poletti simmin xaafettiis goosona; gidikkokka, hegee coo mela haasaya.—Isiyaasa 13:17-19; 44:27–45:1; Hizqqeela 26:3-6; Daaneela 8:1-7, 20-22.

34 Yesuusi Yerusalaame katamaa xayuwaabaa kaseti yootido hiraagay, 70 M.Ln bali baynnan polettiis. (Luqaasa 19:41-44; 21:20, 21) Yesuusinne kiitettida PHauloosi ‘wurssetta gallassa’ xeelliyaagan odido hiraagati ubbay ha wodiyan polettiiddi deꞌoosona.—2 Ximootiyoosa 3:1-5, 13; Maatiyoosa 24; Marqqoosa 13; Luqaasa 21.

35 Ay keena erancha gidikkonne, sintta wodiyaabaa hegaadan bali baynnan yootana danddayiya asi baawa. Hegaa yootana danddayiyay wolqqaaninne eran zawi baynna, ubbabaa Medhidaagaa xalla. Hegaa, 2 PHeexiroosa 1:20, 21, “Xoossaa maxaafan xaafettida hananabaa yootidobaa ooninne barkka birshshanau danddayenna. Aissi giikko, hananabaa yootidobi ubbai geeshsha asati Geeshsha Ayyaanai kaalettin, Xoossaa qaalaa haasayidosonappe attin, asa sheniyan haasayettibeenna” yaagidi qonccissees.

Oyshaa Zaarees

36 Yaatiyo gishshau, Geeshsha Maxaafaa Ubbaappe Bolla gididaagee ba ayyaanan xaafissidoogaa bessiya daro naqaashay deꞌees. Geeshsha Maxaafay, asay ha saꞌan deꞌiyoy, qassi tuggay keehippe daridoy aybissakko, nuussi wodeppe aybi hananaakkonne sinttappe loꞌꞌobay yaanay ayba ogiyaanakko yootees. Asaa naatanne ha saꞌaa halchuwan medhida, ubbaappe bolla gidida Xoossay deꞌiyoogaanne a halchoy polettanaagaakka yootees. (Isiyaasa 14:24) Hegaa bollikka, Geeshsha Maxaafay tumu haymaanootee awugaakko, qassi nuuni hegaa waatidi demmana danddayiyaakko qonccissees. Yaatiyo gishshau, deꞌuwaa xeelliyaagan denddiya keehi koshshiya oysha ubbau tumaa yootana danddayiya, laggetiyay baynna aadhida eratettaa pulttoy Geeshsha Maxaafaa xalaala.—Mazamure 146:3; Leemiso 3:5; Isiyaasa 2:2-4.

37 Geeshsha Maxaafay likkenne tuma gidiyoogaa bessiya daro naqaashay deꞌikkonne, a ammanoos giya ubbay i tamaarissiyoobaa kaalliyoonaa? Leemisuwau, Kiristtaane ammanuwaa kaalloos giya asaa qoppa. Eti daro xeetu layttau Geeshsha Maxaafaa goꞌettiiddi takkidosona. SHin eti qoppiyoobaynne oottiyoobay laggetiyay baynna Xoossaa aadhida eratettaa tumuppe qonccissiyaabee?

[Oyshata]

1, 2. Nuuni Geeshsha Maxaafaa pilggana koshshiyoy aybissee?

3, 4. Geeshsha Maxaafay ay keena wodiyaa deꞌida maxaafee?

5. Beni wode kushiyan xaafettidabaa giddon haymaanoote maxaafa gidennaageetuura geeddarssiyo wode, ha wodiyan deꞌiya Geeshsha Maxaafaa xuufeti ay keenee?

6. Geeshsha Maxaafay ay keena asaa gakkidee?

7. Geeshsha Maxaafay likke gidiyoogaa xeelliyaagan erettidabay aybee?

8. Geeshsha Maxaafay saynisiyaara gayttidaban yootiyoobay tuma gidiyoogaa bessiyay aybee?

9, 10. Biittaa tuuqidabaa xeelliyaagan, Geeshsha Maxaafay i xaafettiyo wode deꞌiya saynisiyaara moggenna qofaa gidennan ay yootii?

11, 12. Iyyooba 26:7y tuma gidiyoogaa asay eridoy awudee?

13. Asay daro layttappe kase biittaa qottay ay mala giidi qoppii, shin eti bantta qofaa laammanaadan oottidabay aybee?

14. Geeshsha Maxaafay biittaa qottay ay mala gidiyoogaa yootii, i hegaa yootidoy awudee?

15. Biittaa xeelliyaagan saynisiyaara moggenna qofay Geeshsha Maxaafan xaafettibeennay aybissee?

16. Deꞌon deꞌiyaabati merettidobay Geeshsha Maxaafay yootiyoobaara moggiyoy ayba ogiyaanee?

17. Deꞌoy doommido ogiyaa xeelliyaagan tumay aybee?

18. Geeshsha Maxaafay taarikiyaara gayttidaban yootiyoobay likke gidiyoogaa xeelliyaagan issi higge eranchay woygidee?

19. Geeshsha Maxaafay yootiyo taarikiyaabaa issi maxaafay woygidee?

20, 21. Geeshsha Maxaafaa erancha gidida bitanee Geeshsha Maxaafaa taarikiyaabaa woygidee?

22. Geeshsha Maxaafaa tumatettaa issoti issoti ammanennan ixxiyoy aybissee?

23, 24. Geeshsha Maxaafay ba giddon maayettiyoogee keehippe maalaaliyaaba gididoy aybissee?

25. Geeshsha Maxaafay tumabaa yootiyoogeenne a xaafidaageeti bantta balaa qosennan xaafidoogee eti giido ayba qofaara moggottii?

26, 27. Geeshsha Maxaafay saynisiyaara gayttidaagaaninne harabankka likke gididoy aybissee?

28. Geeshsha Maxaafaa xaafissidaagee oonee?

29. Xoossay asaa naatuyyo ba qofaa qonccissana danddayiyoogaa aybin leemisuwan qonccissana danddayettii?

30. Xoossay asaa naatussi ay halchidaakko eti eranaadan koyii?

31. Ayyaanay kaalettin xaafettida maxaafay yeletaappe yeletaa gakkanaashin odettiya asa qofappe keehi aadhiyoy aybissee?

32-34. Hara ay maxaafaaninne deꞌenna, Geeshsha Maxaafaa xallay yootiyoobay aybee?

35. Geeshsha Maxaafan deꞌiya hiraagata yootana danddayiyay Medhidaagaa xalla gidiyoy aybissee?

36. Geeshsha Maxaafay ay yootii?

37. Kiristtaane geetettiyaageeta xeelliyaagan ay oychana bessii?

[Sinttaa 11n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]

Ser Ayzak Niwuteni biittay salo gufanttuwan deꞌiya hara meretatuura dafuwaa wolqqan dafettiiddi aybakko baynnasan kaqettidoogaa eriis

[Sinttaa 11n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]

Geeshsha Maxaafay biittay aybakko baynnasan deꞌiyoogaa yootiyoogee, he wode a mali baynna maalaaliya era gidiyoogaa eranchati maayoosona

[Sinttaa 12n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]

Beni wode, markkabiyaa laaggiya asati, ubba pidda biittau gaxaa kanttidi boos giidi yayyoosona

[Sinttaa 13n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]

Beni wode Juuliyes Qeesaari, Kawuwaa SHarlemany, Oliver Kiromweli woy PHaaphaasee Liyo heezzanttoy deꞌidoogaa bessiya naqaashaappe Yesuus Kiristtoosi deꞌidoogaa bessiya daro naqaashay deꞌees

[Sinttaa 15n deꞌiya misiliyaa qonccissuwaa]

Roomen deꞌiya Tiitu Hawulttee, Yesuusi Yerusalaame katamaa xayuwaabaa kaseti yootido hiraagay 70 M.Ln polettidoogaa bessees

    Wolayttatto Xuufeta (2000-2025)
    Kiya
    Gela
    • Wolayttattuwa
    • Kiita
    • Dosiyoobata
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Goꞌettiyo Wogaa
    • Goꞌettiyaageetu Xuuraa Naagiyo Higgiyaa
    • Goꞌettiyaageetu Xuuraa Naagiyo Higgiyaa Giigissiyoobaa
    • JW.ORG
    • Gela
    Kiita